Pełny tekst orzeczenia

155/3/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 23 czerwca 2010 r.
Sygn. akt Ts 11/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:


Adam Jamróz – przewodniczący


Stanisław Biernat – sprawozdawca


Marek Mazurkiewicz,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 kwietnia 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Marka J. – PKS TYSOVIA,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W sporządzonej przez pełnomocnika skarżącego skardze konstytucyjnej zakwestionowana została zgodność z Konstytucją następujących przepisów: art. 56 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zm.; dalej: o.p.) oraz obwieszczeń Ministra Finansów w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych z dnia: 29 grudnia 1997 r. (M. P. Nr 86, poz. 874); 25 maja 1998 r. (M. P. Nr 16, poz. 254); 17 lipca 1998 r. (M. P. Nr 25, poz. 372); 29 października 1998 r. (M. P. Nr 40, poz. 553); 10 grudnia 1998 r. (M. P. Nr 45, poz. 640); 21 stycznia 1999 r. (M. P. Nr 4, poz. 23); 24 lutego 2000 r. (M. P. Nr 8, poz. 173); 31 sierpnia 2000 r. (M. P. Nr 26, poz. 543); 1 marca 2001 r. (M. P. Nr 8, poz. 146); 29 marca 2001 r. (M. P. Nr 11, poz. 183); 28 czerwca 2001 r. (M. P. Nr 21, poz. 353); 23 sierpnia 2001 r. (M. P. Nr 28, poz. 482); 26 października 2001 r. (M. P. Nr 38, poz. 625); 29 listopada 2001 r. (M. P. Nr 44, poz. 715); 31 stycznia 2002 r. (M. P. Nr 7, poz. 137); 26 kwietnia 2002 r. (M. P. Nr 16, poz. 270); 29 maja 2002 r. (M. P. Nr 21, poz. 375); 27 czerwca 2002 r. (M. P. Nr 28, poz. 458); 28 sierpnia 2002 r. (M. P. Nr 38, poz. 604); 26 września 2002 r. (M. P. Nr 44, poz. 672); 24 października 2002 r. (M. P. Nr 50, poz. 728) oraz 27 listopada 2002 r. (M. P. Nr 58, poz. 793).
Wobec unormowań zawartych w wymienionych wyżej obwieszczeniach Ministra Finansów skarżący sformułował zarzuty niezgodności z art. 2, art. 84, art. 87 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 i 2 Konstytucji. Ich istota polegać miała na oparciu rozstrzygnięcia organu podatkowego na postanowieniach aktu prawnego niemieszczącego się w konstytucyjnym katalogu źródeł prawa. Zdaniem skarżącego obwieszczenia nie mogły również określać wysokości daniny publicznej, zagadnienie to jest bowiem zastrzeżone w art. 84 Konstytucji do uregulowania ustawowego. Wobec art. 56 o.p. skarżący podniósł natomiast zarzut braku ustalenia przez ustawodawcę wielkości umożliwiającej wyliczenie wartości odsetek, skoro „wskazany tam współczynnik nie istnieje, a stopa kredytu lombardowego wskazana w art. 53 o.p. nigdy nie została obwieszczona przez Prezesa NBP”. Skarżący podniósł także, że „stosowanie do obliczenia odsetek innego produktu prawnego o takiej samej nazwie, lecz uchwalonego i ogłoszonego przez inny organ Państwa (tj. Radę Polityki Pieniężnej) nie znajduje absolutnie żadnych podstaw prawnych”.
Postanowieniem z 1 kwietnia 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W jego uzasadnieniu stwierdził, że skarżący nie dopełnił ustawowego wymogu wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa skarżącego i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez przepisy uczynione przedmiotem wnoszonej skargi konstytucyjnej (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 2007 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W tym kontekście, przywołanie przez skarżącego jako podstawy skargi konstytucyjnej art. 87 ust. 1 oraz art. 92 ust. 1 i 2 Konstytucji uznane zostało za całkowicie bezpodstawne. Z przepisów tych nie wynikają bowiem żadne podmiotowe prawa skarżącego, dodatkowo zaś (w odniesieniu do art. 92 Konstytucji) Trybunał stwierdził brak jakiegokolwiek związku merytorycznego, jaki zachodziłby między art. 56 § 3 o.p. oraz postanowieniami zamieszczonymi w obwieszczeniach Ministra Finansów, a uregulowaniami Konstytucji dotyczącymi całkiem odmiennego – od zaskarżonych – aktu normatywnego, jakim jest rozporządzenie. Trybunał Konstytucyjny uznał także za wadliwe powołanie w skardze art. 84 Konstytucji. Odwołując się do argumentów przedstawionych w dotychczasowym orzecznictwie w sprawach skarg konstytucyjnych, Trybunał podkreślił, że z przepisu Konstytucji zastrzegającego ustawową formę nakładania obowiązków, w tym świadczeń podatkowych, nie wynikają bezpośrednio prawa lub wolności, które mogłyby stanowić podstawę skargi konstytucyjnej. W zaskarżonym postanowieniu wyjaśniono również, że wymogu określonego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK nie wypełniło odwołanie się przez skarżącego do art. 2 Konstytucji i wyrażonych w jego treści ogólnych zasad ustrojowych.
Zażalenie na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego zostało wniesione przez pełnomocnika skarżącego. Skarżący podniósł w nim na wstępie, że jedną z kategorii praw podmiotowych są prawa majątkowe, polegające na możliwości posiadania mienia w postaci środków finansowych. Prawa te wynikają z norm i zasad demokratycznego państwa prawnego. Następnie skarżący podkreślił, że wprawdzie obwieszczenie nie jest samo w sobie źródłem prawa, ale może być informacją o istniejącym stanie prawnym i obowiązkach wynikających z tego faktu. Z tego względu skarżący zarzucił Trybunałowi Konstytucyjnemu nietrafność poglądu, zgodnie z którym obwieszczenie nie zawiera norm prawnych, wobec których dopuszczalne jest wnoszenie skargi konstytucyjnej. Ich zastosowanie w sprawie skarżącego doprowadziło do nałożenia na niego obowiązków podatkowych określonych w art. 84 Konstytucji, w sposób sprzeczny z art. 87 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie wniesione przez skarżącego nie dostarczyło argumentów, które podważałyby prawidłowość i zasadność postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Dodatkowo trzeba zauważyć, że zasadniczy zarzut zażalenia opiera się na nieprawidłowej interpretacji zaskarżonego postanowienia Trybunału Konstytucyjnego.
Przede wszystkim należy stwierdzić, że główna przesłanka odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej nie odnosiła się do jej przedmiotu, a więc do zakwestionowanych przepisów o.p. oraz obwieszczeń Ministra Finansów, lecz do podstawy skargi konstytucyjnej. Tak więc Trybunał bynajmniej nie podważał w swoim postanowieniu dopuszczalności kwestionowania w skardze konstytucyjnej przepisów zawartych w obwieszczeniach Ministra Finansów, z samej tylko przyczyny, że tego rodzaju akt normatywny nie został ujęty w konstytucyjnym katalogu źródeł prawa. O tym, czy dany przepis może być przedmiotem skargi konstytucyjnej, decyduje bowiem nie forma aktu prawnego, w jakim przepis ten został zamieszczony, ale stwierdzenie jego złożonej kwalifikacji, przewidzianej w art. 79 ust. 1 Konstytucji.
Zasadniczym mankamentem skargi konstytucyjnej było natomiast niedopełnienie wymogu przewidzianego w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, a dotyczącego wskazania, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone przez zaskarżone przepisy o.p. oraz obwieszczeń Ministra Finansów. Skarżący we wniesionym zażaleniu w ogóle nie odniósł się do stanowiska Trybunału, podkreślającego bezpodstawność i nieadekwatność wywodzenia praw lub wolności (także tych, o charakterze majątkowym) z treści art. 2, art. 84, art. 87 ust. 1 oraz art. 92 Konstytucji. Podkreślając podmiotowy walor praw związanych z dysponowaniem posiadanym mieniem, skarżący nadal nie wskazał, z jakich konkretnych postanowień Konstytucji prawa takiej treści winny być wywodzone. Argumentacja zażalenia nie podważa w tym zakresie zwłaszcza – utrwalonego już w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego – stanowiska wskazującego na wadliwość poszukiwania takiej samodzielnej podstawy w ogólnych zasadach dekodowanych z art. 2 Konstytucji, czy też z przepisu dotyczącego obowiązku ponoszenia ciężarów publicznoprawnych (w tym podatków).

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należy stwierdzić, że Trybunał Konstytucyjny zasadnie odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.