Ts 81/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 14 lipca 2010 r.
Sygn. akt Ts 81/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Ewa Łętowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marka J. w sprawie zgodności:
art. 871 § 1 pkt 2 i 3, art. 87 § 3 pkt 2 oraz art. 91 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 24 marca 2010 r. sporządzonej przez adwokata zakwestionowana została zgodność art. 871 § 1 pkt 2 i 3, art. 87 § 3 pkt 2 oraz art. 91 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: k.p.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Zakwestionowane regulacje Kodeksu pracy – według skarżącego – są sprzeczne z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji, ponieważ uprzywilejowują jedną ze stron stosunku cywilnego (pracownika) kosztem pracodawcy. W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał także, że zakwestionowane przepisy prowadzą do dyskryminującego traktowania pracodawców w porównaniu z sytuacją prawną pracowników, ze względu na to, że wierzytelności przysługujące pracodawcom nie mogą podlegać potrąceniu z wynagrodzenia za pracę.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny.
Skarżący został pozwany przez byłego pracownika między innymi o odszkodowanie, diety, wynagrodzenie i zapłatę. Należności te były dochodzone w związku z istniejącym między skarżącym a powodem stosunkiem pracy. Sąd Rejonowy w Tychach w wyroku z 12 maja 2009 r. (sygn. akt IV P 368/08) zasądził od skarżącego na rzecz pracownika zaległe diety za podróż służbową, zaległy ekwiwalent za urlop, zaległe wynagrodzenia. Od wymienionego wyroku pozwany wniósł apelację, którą Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił wyrokiem z 21 stycznia 2010 r. (sygn. akt IX Pa 421/09).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jej dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją, wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone oraz uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi zaś muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności. Innymi słowy, trzon skargi stanowi prawidłowe wskazanie normy płynącej z podstawy normatywnej rozstrzygnięcia i powiązanie jej z adekwatnymi wzorcami konstytucyjnymi. Rozpatrywana skarga konstytucyjna powyższych warunków nie spełnia.
Przedmiotem skargi uczyniono art. 871 § 1 pkt 2 i 3, art. 87 § 3 pkt 2 oraz art. 91 k.p. Spośród tej grupy przepisów podstawy normatywnej rozstrzygnięcia zapadłego wobec skarżącego nie stanowiły ani art. 871 § 1 pkt 2 i 3 k.p., ani też art. 87 § 3 pkt 2 k.p. Ocena ich konstytucyjności jest więc niedopuszczalna.
Skarga dotknięta jest uchybieniami formalnymi w zakresie dotyczącym art. 91 § 1 k.p. Skarżący zarzuca, że przepis ten jest niezgodny z konstytucyjną zasadą równej ochrony praw majątkowych.
Trybunał Konstytucyjny w pierwszej kolejności zwraca uwagę, że – w świetle ustabilizowanego orzecznictwa Trybunału – z zasady równości wyrażonej w Konstytucji wynika, że wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, zarówno jeśli chodzi o ich cechy wspólne, jak i cechy je różniące (por. wyroki TK z: 28 maja 2002 r., P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35; 11 września 2007 r., P 11/07, OTK ZU nr 8/A/2007, poz. 97). Ewentualne ustalenie, czy zasada równości wobec prawa została w konkretnym przypadku naruszona, wymaga określenia kręgu adresatów, do których odnosi się dana norma prawna, oraz wskazania elementów określających ich sytuację prawną, które są prawnie istotne. Zasada równości wobec prawa wymaga jednocześnie zasadności kryterium, na podstawie którego dokonano zróżnicowania sytuacji określonych podmiotów (por. wyroki TK z: 24 lutego 1999 r., SK 4/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 24; 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 2; 23 listopada 2004 r., P 15/03, OTK ZU nr 10/A/2004, poz. 108).
Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK skarżący jest zobowiązany do wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw. Skoro zarzut naruszenia art. 32 ust. 1 i 2, a także art. 64 ust. 2 Konstytucji musi łączyć się ze wskazaniem grupy podmiotów wyposażonych w cechę relewantną, a następnie wykazaniem nierównego ich potraktowania, obowiązkiem skarżącego było prawidłowe wskazanie tej cechy. Obowiązkowi temu skarga nie czyni zadość, gdyż skarżący porównuje sytuację prawną pracownika, któremu przysługuje wynagrodzenie za pracę z sytuacją prawną pracodawcy mającego względem tego pracownika wierzytelność z odrębnego stosunku zobowiązaniowego.
Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, orzeczono jak w sentencji.
z dnia 14 lipca 2010 r.
Sygn. akt Ts 81/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Ewa Łętowska,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marka J. w sprawie zgodności:
art. 871 § 1 pkt 2 i 3, art. 87 § 3 pkt 2 oraz art. 91 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 24 marca 2010 r. sporządzonej przez adwokata zakwestionowana została zgodność art. 871 § 1 pkt 2 i 3, art. 87 § 3 pkt 2 oraz art. 91 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.; dalej: k.p.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.
Zakwestionowane regulacje Kodeksu pracy – według skarżącego – są sprzeczne z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 64 ust. 2 i 3 Konstytucji, ponieważ uprzywilejowują jedną ze stron stosunku cywilnego (pracownika) kosztem pracodawcy. W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał także, że zakwestionowane przepisy prowadzą do dyskryminującego traktowania pracodawców w porównaniu z sytuacją prawną pracowników, ze względu na to, że wierzytelności przysługujące pracodawcom nie mogą podlegać potrąceniu z wynagrodzenia za pracę.
Skarga została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny.
Skarżący został pozwany przez byłego pracownika między innymi o odszkodowanie, diety, wynagrodzenie i zapłatę. Należności te były dochodzone w związku z istniejącym między skarżącym a powodem stosunkiem pracy. Sąd Rejonowy w Tychach w wyroku z 12 maja 2009 r. (sygn. akt IV P 368/08) zasądził od skarżącego na rzecz pracownika zaległe diety za podróż służbową, zaległy ekwiwalent za urlop, zaległe wynagrodzenia. Od wymienionego wyroku pozwany wniósł apelację, którą Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił wyrokiem z 21 stycznia 2010 r. (sygn. akt IX Pa 421/09).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jej dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga poza wymaganiami dotyczącymi pisma procesowego powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją, wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone oraz uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego. Z przytoczonego powyżej przepisu wynika, że przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi zaś muszą uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności. Innymi słowy, trzon skargi stanowi prawidłowe wskazanie normy płynącej z podstawy normatywnej rozstrzygnięcia i powiązanie jej z adekwatnymi wzorcami konstytucyjnymi. Rozpatrywana skarga konstytucyjna powyższych warunków nie spełnia.
Przedmiotem skargi uczyniono art. 871 § 1 pkt 2 i 3, art. 87 § 3 pkt 2 oraz art. 91 k.p. Spośród tej grupy przepisów podstawy normatywnej rozstrzygnięcia zapadłego wobec skarżącego nie stanowiły ani art. 871 § 1 pkt 2 i 3 k.p., ani też art. 87 § 3 pkt 2 k.p. Ocena ich konstytucyjności jest więc niedopuszczalna.
Skarga dotknięta jest uchybieniami formalnymi w zakresie dotyczącym art. 91 § 1 k.p. Skarżący zarzuca, że przepis ten jest niezgodny z konstytucyjną zasadą równej ochrony praw majątkowych.
Trybunał Konstytucyjny w pierwszej kolejności zwraca uwagę, że – w świetle ustabilizowanego orzecznictwa Trybunału – z zasady równości wyrażonej w Konstytucji wynika, że wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, zarówno jeśli chodzi o ich cechy wspólne, jak i cechy je różniące (por. wyroki TK z: 28 maja 2002 r., P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35; 11 września 2007 r., P 11/07, OTK ZU nr 8/A/2007, poz. 97). Ewentualne ustalenie, czy zasada równości wobec prawa została w konkretnym przypadku naruszona, wymaga określenia kręgu adresatów, do których odnosi się dana norma prawna, oraz wskazania elementów określających ich sytuację prawną, które są prawnie istotne. Zasada równości wobec prawa wymaga jednocześnie zasadności kryterium, na podstawie którego dokonano zróżnicowania sytuacji określonych podmiotów (por. wyroki TK z: 24 lutego 1999 r., SK 4/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 24; 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 2; 23 listopada 2004 r., P 15/03, OTK ZU nr 10/A/2004, poz. 108).
Zgodnie z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK skarżący jest zobowiązany do wskazania sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw. Skoro zarzut naruszenia art. 32 ust. 1 i 2, a także art. 64 ust. 2 Konstytucji musi łączyć się ze wskazaniem grupy podmiotów wyposażonych w cechę relewantną, a następnie wykazaniem nierównego ich potraktowania, obowiązkiem skarżącego było prawidłowe wskazanie tej cechy. Obowiązkowi temu skarga nie czyni zadość, gdyż skarżący porównuje sytuację prawną pracownika, któremu przysługuje wynagrodzenie za pracę z sytuacją prawną pracodawcy mającego względem tego pracownika wierzytelność z odrębnego stosunku zobowiązaniowego.
Mając na uwadze wszystkie powyższe okoliczności, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK, orzeczono jak w sentencji.