Pełny tekst orzeczenia

224/3/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 26 stycznia 2010 r.
Sygn. akt Ts 161/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Ewa Łętowska,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Piotra B. w sprawie zgodności:
1) art. 185 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163, ze zm.),
2) § 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu od odwołania oraz szczegółowych zasad rozliczania kosztów w postępowaniu odwoławczym (Dz. U. Nr 87, poz. 608) z
art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.


UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 30 czerwca 2009 r. zakwestionowana została zgodność z Konstytucją w brzmieniu obowiązującym 4 czerwca 2007 r.: (1) art. 185 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163, ze zm.; dalej: p.z.p.) oraz (2) § 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu od odwołania oraz szczegółowych zasad rozliczania kosztów w postępowaniu odwoławczym (Dz. U. Nr 87, poz. 608; dalej: rozporządzenie). Skarżący wskazuje, że zaskarżone przepisy przewidują rażąco wygórowane wysokości wpisów od odwołań wnoszonych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, co powoduje, że znaczna część podmiotów uczestniczących w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego zostaje w istocie pozbawiona możliwości skorzystania z procedury odwoławczej. Taka regulacja – wywodzi skarżący – uniemożliwia obywatelowi kwestionowanie rozstrzygnięć podejmowanych w ramach tego postępowania, wskutek czego ograniczone zostaje prawo do sądu określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji.
W dalszej części skargi skarżący wskazuje, że brak możliwości skorzystania z przewidzianego w procedurze cywilnej mechanizmu zwolnienia od kosztów w całości lub w części powoduje naruszenie zasady równości obywateli wobec prawa. Brak mechanizmu korygującego obowiązek uiszczenia wpisu w zależności od szczególnych okoliczności dotyczących osoby odwołującej się jest, według skarżącego, nie do pogodzenia z normami wyrażonymi w art. 32 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została skierowana w oparciu o następujący stan faktyczny sprawy.
W dniu 6 kwietnia 2007 r. Piotr B. wniósł protest na rozstrzygnięcie „konkursu urbanistyczno-architektonicznego na opracowanie koncepcji zagospodarowania przestrzennego terenów byłego »Obozu Płaszów« w Krakowie”. Dyrektor Sekcji Dokumentacji Działu Dokumentacji Projektowej Krakowskiego Zarządu Komunalnego w Krakowie decyzją z 16 kwietnia 2007 r. (nr KZK/P/0002/07/IPD/8307) oddalił protest. W dniu 14 maja 2007 r. skarżący wniósł odwołanie do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, które postanowieniem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z 4 czerwca 2007 r. (nr UZP/BO/RO/47515/11718/07) zostało zwrócone z powodu nieuiszczenia wpisu. Skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na postanowienie Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, którą Sąd ten oddalił wyrokiem z 20 grudnia 2007 r. (sygn. akt V SA/Wa 2271/07). Wyrokiem z 10 lutego 2009 r. (sygn. akt II GSK 737/08) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną skarżącego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Podmiotem uprawnionym do wniesienia skargi konstytucyjnej – jak wynika z treści art. 79 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz uszczegóławiających go art. 46 i art. 47 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – jest każdy, czyje wolności lub prawa zostały naruszone przez wydanie ostatecznego orzeczenia organu władzy publicznej, którego podstawą prawną jest przepis aktu normatywnego. Ponadto, skarżący jest zobowiązany do uprawdopodobnienia, że w treści regulacji podkonstytucyjnej tkwi wada, która powoduje, że w procesie stosowania prawa doszło do niekonstytucyjnego ukształtowania jego sfery praw i obowiązków, co prowadzi do naruszenia konstytucyjnego prawa podmiotowego (art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK). Powyższy wymóg wymaga od skarżącego porównania treści normy dekodowanej z przepisu będącego podstawą rozstrzygnięcia z normą konstytucyjną, a następnie wykazania sprzeczności między nimi. Prawidłowe spełnienie tej przesłanki wymaga więc właściwego określenia przedmiotu skargi i odniesienia go do adekwatnego konstytucyjnego wzorca kontrolnego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarga powyższym wymogom nie odpowiada.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że skarżący kwestionuje § 1 rozporządzenia, mimo że tylko jedna z jednostek redakcyjnych tego przepisu (pkt 2) stanowiła podstawę rozstrzygnięcia w sprawie. Z tego więc powodu, już na wstępie rozważań, należy zawęzić przedmiot badania do tej części przepisu.
W modelu skargi konstytucyjnej obowiązującym w prawie polskim sfera stosowania prawa pozostaje – zasadniczo – poza kognicją Trybunału Konstytucyjnego. Nie oznacza to wszak, że wstępna kontrola skargi konstytucyjnej może całkowicie abstrahować od przebiegu postępowania administracyjnego czy sądowego. Ocena sformułowanych w skardze zarzutów niekonstytucyjności wraz z analizą toku postępowania prowadzą do wniosku, że zarzuty skargi są oczywiście bezzasadne. Wynika to z dwóch powodów. Po pierwsze, skarżący dopatruje się w treści kwestionowanych regulacji ograniczenia prawa do sądu, choć zaskarżone regulacje zarówno Prawa zamówień publicznych, jak i rozporządzenia w ogóle nie odnoszą się do postępowania sądowego. Przedmiotem ich normowania (jak i stosowania) jest postępowanie przetargowe toczące się pomiędzy przystępującym do przetargu a prowadzącym przetarg, a następnie pomiędzy przystępującym do przetargu a Prezesem Urzędu Zamówień Publicznych. Oba etapy postępowania – przedsądowy i sądowoadministracyjny różnią się między sobą tak dalece, że nie można uznać, iż standardy proceduralne wskazane w art. 45 ust. 1 Konstytucji znajdują bezpośrednie zastosowanie w postępowaniu przed Prezesem Urzędu Zamówień Publicznych. Wskazany wzorzec kontroli ma charakter nieadekwatny. Po wtóre, zarzut niezgodności art. 185 ust. 1 i 3 p.z.p. oraz § 1 rozporządzenia z art. 45 ust. 1 Konstytucji musi zostać uznany za nieprawidłowy w sytuacji, gdy skarżący uruchomił w swej sprawie procedurę przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Krakowie, a następnie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
Skarga konstytucyjna nie spełnia też wymogu, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK w zakresie, w jakim odnosi się do art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, że w świetle ustabilizowanego orzecznictwa Trybunału z zasady równości wyrażonej w Konstytucji wynika, że wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną (relewantną) powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez zróżnicowań, zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Podmioty różniące się mogą być natomiast traktowane odmiennie. Ocena każdej regulacji prawnej z punktu widzenia zasady równości musi być zatem poprzedzona dokładnym zbadaniem sytuacji prawnej podmiotów i przeprowadzeniem analizy, zarówno jeśli chodzi o ich cechy wspólne, jak i cechy je różniące (por. wyroki TK z: 28 maja 2002 r., P 10/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 35; 11 września 2007 r., P 11/07, OTK ZU nr 8/A/2007, poz. 97). Ewentualne ustalenie, czy zasada równości wobec prawa została w konkretnym przypadku naruszona, wymaga określenia kręgu adresatów, do których odnosi się dana norma prawna, oraz wskazania elementów określających ich sytuację prawną, które są prawnie istotne. Zasada równości wobec prawa wymaga jednocześnie zasadności kryterium, na podstawie którego dokonano zróżnicowania sytuacji określonych podmiotów (por. wyroki TK z: 24 lutego 1999 r., SK 4/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 24; 17 stycznia 2001 r., K 5/00, OTK ZU nr 1/2001, poz. 2; 23 listopada 2004 r., P 15/03, OTK ZU nr 10/A/2004, poz. 108). Wbrew tym jednoznacznym wymogom, skarżący uchybił prawidłowemu określeniu podmiotów wyposażonych w cechę prawnie istotną. Nie można bowiem porównywać stron postępowania cywilnego i istniejących na gruncie tej części prawa instytucji procesowych związanych z obowiązkiem ponoszenia kosztów postępowania z mechanizmami odnoszącymi się do konieczności uiszczania wpisów od odwołań przewidzianych w prawie zamówień publicznych.
Skarga konstytucyjna nie może zostać merytorycznie rozpoznana także w tej części, w której skarżący upatruje niekonstytucyjność w braku mechanizmów pozwalających na całkowite bądź częściowe zwolnienie od kosztów postępowania. Poza sporem – mając na względzie art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK – pozostaje, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie może być zaniechanie ustawodawcze. Trybunał Konstytucyjny nie jest władny orzekać o braku przepisów, jego kompetencja odnosi się zasadniczo do istniejących regulacji.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 3 i art. 47 ust. 1 i 2 ustawy o TK, postanowiono jak w sentencji.