Pełny tekst orzeczenia

225/3/B/2010

POSTANOWIENIE
z dnia 22 czerwca 2010 r.
Sygn. akt Ts 161/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat – przewodniczący
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Mirosław Wyrzykowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 stycznia 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Piotra B.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 30 czerwca 2009 r. zakwestionowana została zgodność z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej w brzmieniu obowiązującym 4 czerwca 2007 r.: (1) art. 185 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163, ze zm.; dalej: p.z.p.) oraz (2) § 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 maja 2006 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu od odwołania oraz szczegółowych zasad rozliczania kosztów w postępowaniu odwoławczym (Dz. U. Nr 87, poz. 608; dalej: rozporządzenie). Skarżący wskazuje, że zaskarżone przepisy przewidują rażąco wygórowane wysokości wpisów od odwołań wnoszonych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, co powoduje, że znaczna część podmiotów uczestniczących w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego zostaje w istocie pozbawiona możliwości skorzystania z procedury odwoławczej. Taka regulacja – wywodzi skarżący – uniemożliwia obywatelowi kwestionowanie rozstrzygnięć podejmowanych w ramach tego postępowania, wskutek czego ograniczone zostaje prawo do sądu określone w art. 45 ust. 1 Konstytucji.
W dalszej części skargi skarżący wskazuje, że brak możliwości skorzystania z przewidzianego w procedurze cywilnej mechanizmu zwolnienia od kosztów w całości lub w części powoduje naruszenie zasady równości obywateli wobec prawa. Brak mechanizmu korygującego obowiązek uiszczenia wpisu w zależności od szczególnych okoliczności dotyczących osoby odwołującej się jest, według skarżącego, nie do pogodzenia z normami wyrażonymi w art. 32 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Postanowieniem z 26 stycznia 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Takie rozstrzygnięcie spowodowane było nieadekwatnością konstytucyjnego wzorca kontroli. Ponadto podstawą odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu było niespełnienie warunku określenia sposobu naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw, o którym mowa w art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Część z zarzutów skargi była także oczywiście bezzasadna, część natomiast została skierowana przeciwko luce normatywnej.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącego wniósł zażalenie, w którym: (1) zwrócił uwagę na daleko idące podobieństwo między postępowaniem przed Prezesem Urzędu Zamówień Publicznych a postępowaniem cywilnym, uzasadniające rozpatrzenie zarzutów z wzorcem kontroli określonym w art. 45 ust. 1 Konstytucji; (2) podkreślił, że kontrola decyzji Prezesa UZP dokonana przez sądy administracyjne miała charakter jedynie formalny, sądy nie analizowały, czy koszty postępowania przed Prezesem UZP nie są rażąco wygórowane; (3) podtrzymał argumentację zawartą w skardze konstytucyjnej, mającą przemawiać za niekonstytucyjnością kwestionowanej regulacji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Wniesione zażalenie nie podważyło zasadności argumentacji zaskarżonego postanowienia i dlatego nie podlega uwzględnieniu.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że podniesiony w skardze problem konstytucyjny dotyczył postępowania toczącego się przed Prezesem Urzędu Zamówień Publicznych. Zamówienia publiczne są istotnym czynnikiem w procesie rzetelnego i legalnego wydatkowania środków publicznych. Celami wprowadzenia przepisów dotyczących zamówień publicznych były racjonalizacja wydatków dokonywanych ze środków publicznych przez wykorzystanie mechanizmów wolnej gospodarki, ograniczenie zjawisk korupcyjnych i ochrona dostawców krajowych przez wprowadzenie preferencji krajowych. Aby tego dokonać, nie wystarczyło samo sformalizowanie procedur udzielania zamówień publicznych, lecz potrzebne było również poddanie pewnej sfery zamówień publicznych kontroli sprawowanej przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, a w konsekwencji zastosowanie do postępowania przed tym organem, w zakresie dotyczącym zwrotu odwołania, reguł Kodeksu postępowania administracyjnego (zob. A. Panasiuk, Strona w postępowaniu administracyjnym przed Prezesem UZP, „Monitor Prawniczy” 2001, nr 6). Wprawdzie stan prawny w tym zakresie uległ zmianie z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 2 grudnia 2009 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 223, poz. 1778), ale w odniesieniu do skarżącego zastosowanie znalazły poprzednie unormowania, obowiązujące w chwili wydania postanowienia Prezesa UZP (zgodnie z regułą tempus regit actum).
Konieczne jest przy tym zwrócenie uwagi skarżącego, że nieuiszczenie opłaty od odwołania od decyzji Dyrektora Sekcji Dokumentacji Działu Dokumentacji Projektowej Krakowskiego Zarządu Komunalnego w Krakowie z 16 kwietnia 2007 r. (nr KZK/P/0002/07/IPD/8307) skutkowało brakiem możliwości rozpatrzenia środka odwoławczego przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Za w pełni trafny należy więc uznać pogląd wyrażony w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którym art. 45 ust. 1 Konstytucji był nieadekwatnym wzorcem kontrolnym, nie znajduje on bowiem zastosowania do postępowania administracyjnego przed organami władzy publicznej. Niewłaściwe (w ocenie skarżącego) ukształtowanie zasad procedury odwoławczej postępowania przedsądowego powinno skutkować żądaniem poddania kontroli kwestionowanych przepisów z punktu widzenia standardów konstytucyjnych gwarantowanych przez art. 78 Konstytucji. Ten przepis przyznaje jednostce podmiotowe prawo zaskarżania orzeczeń zapadłych przed organami I instancji i to z tej regulacji skarżący winien był wyprowadzić normy konstytucyjne stanowiące konstytucyjny punkt odniesienia dla oceny zaskarżonych przepisów. Raz jeszcze należy podkreślić, że art. 45 i art. 78 Konstytucji mają częściowo odmienny zakres przedmiotowy regulacji, który na gruncie niniejszej skargi konstytucyjnej zadecydował o odmowie nadania jej dalszego biegu. W tym miejscu należy również podnieść, że w zaskarżonym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny nie wskazywał podobieństw między postępowaniem przed Prezesem UZP a procedurą sądowoadministracyjną. Wręcz przeciwnie, w orzeczeniu tym podkreślono, że istniejące różnice między obiema fazami postępowania wykluczają możliwość oceny postępowania przedsądowego z punktu widzenia dochowania standardów wynikających z konstytucyjnej zasady prawa do sądu.
Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że w ocenie Trybunału Konstytucyjnego sam fakt odesłania przez przepisy ustawy – Prawo zamówień publicznych do przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) o sądzie polubownym nie oznacza per se, że do oceny tej procedury zastosowanie znajdzie art. 45 Konstytucji. Mimo pewnych podobieństw, oba postępowania zachowują daleko idącą odrębność.
Zaznaczyć należy, że na podstawie dołączonego przez skarżącego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, można bezspornie stwierdzić, iż skarżący zrealizował przysługujące mu prawo do sądu w takiej postaci, w jakiej jest ono ukształtowane w polskim ustawodawstwie, a konkretniej – w postępowaniu sądowoadministracyjnym.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 36 ust. 7 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.