Ts 214/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
327/5/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 20 października 2010 r.
Sygn. akt Ts 214/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński – przewodniczący
Adam Jamróz – sprawozdawca
Ewa Łętowska,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Lunapark sp. z o.o.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w związku z art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) są niezgodne z art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej, nakaz odrzucenia przez sąd źle opłaconego pisma wniesionego przez adwokata jest zbyt rygorystyczny, zamyka drogę do merytorycznego badania zarzutów i uniemożliwia rozstrzygnięcie co do meritum. Zaskarżone przepisy nie powodują skrócenia postępowania, wręcz przeciwnie – skutkiem ich stosowania jest wydłużenie postępowania. Skarżąca podnosi też, że naruszają one zasadę równości. Naruszenie tej zasady polega na tym, że powód działający osobiście lub przez profesjonalnego pełnomocnika może ponownie wnieść pismo po uiszczeniu brakującej opłaty w terminie tygodniowym od daty doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma. Pozwany w przypadku wniesienia nieprawidłowo opłaconego środka zaskarżenia nie ma możliwości uzupełnienia tego braku. Ponadto, strona korzystająca z pomocy fachowego pełnomocnika jest w gorszej sytuacji niż strona, która z takiej pomocy nie korzysta. W ocenie skarżącej brak jest uzasadnienia dla takiego zróżnicowania stron postępowania cywilnego. Skarżąca wskazuje, że art. 1302 § 3 k.p.c. przez swój bezwzględny charakter narusza istotę prawa do sądu. Odrzucenie sprzeciwu skarżącej od wyroku zaocznego doprowadziło do uprawomocnienia się jawnie niesprawiedliwego orzeczenia.
Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Wyrokiem zaocznym z 31 sierpnia 2007 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy w części uwzględnił powództwo przeciwko skarżącej. Sprzeciw skarżącej od tego wyroku został odrzucony postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy – Sąd Gospodarczy postanowieniem z 19 listopada 2007 r. Podstawą odrzucenia sprzeciwu było opłacenie go w nienależytej wysokości. Zażalenie skarżącej zostało oddalone postanowieniem z 9 kwietnia 2008 r., wydanym przez Sąd Okręgowy w Warszawie. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że nieuiszczenie opłaty od sprzeciwu od wyroku zaocznego w prawidłowej wysokości skutkuje odrzuceniem sprzeciwu w oparciu o art. 1302 § 3 k.p.c. w związku z art. 21 u.k.s.c.
Postanowieniem z 29 marca 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, zarzut nadmiernego rygoryzmu formułowany przez skarżącą w stosunku do art. 1302 § 3 k.p.c. był już przedmiotem oceny w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. W wyrokach z 17 listopada 2008 r., sygn. SK 33/07 (OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154) i 28 maja 2009 r., sygn. P 87/08 (OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 72) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zaskarżony przepis jest zgodny z przywołanymi w niniejszej skardze konstytucyjnej wzorcami konstytucyjnymi i nie cechuje go nadmierny rygoryzm. Ponowne badanie zarzutu nadmiernego rygoryzmu jest więc zbędne w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna jest niedopuszczalna w zakresie art. 21 u.k.s.c., gdyż zarzuty skierowane przeciwko temu przepisowi są pochodną zarzutów kierowanych przeciwko art. 1302 § 3 k.p.c. W odniesieniu do tego przepisu nie doszło do uprawdopodobnienia naruszenia praw konstytucyjnych.
W zażaleniu skarżąca wniosła o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zdaniem skarżącej, w sprawie nie zachodzi zbędność orzekania. Powiązanie art. 1302 § 3 k.p.c. i art. 21 u.k.s.c. oznacza, że chodzi o nadmierny rygor w sytuacji, gdy fachowy pełnomocnik wniósł opłatę sądową, jednak w nienależytej wysokości. W przedmiotowej sprawie różnica opłaty wniesionej i należnej wynosiła 50 groszy. Tymczasem we wskazanym wyżej wyroku z 28 maja 2009 r., sygn. P 87/08, Trybunał Konstytucyjny rygoryzm art. 1302 § 3 k.p.c. oceniał w sytuacji, w której opłata sądowa w ogóle nie była wniesiona. Różnica tych sytuacji nakazuje ponowną ocenę konstytucyjności art. 1302 § 3 k.p.c. Skarżąca podkreśla, że jej intencją było wykazanie nadmiernego rygoryzmu w odniesieniu do konsekwencji niewykonania zobowiązania do zaokrąglenia, w postaci odrzucenia środka zaskarżenia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W wyrokach z 17 listopada 2008 r., sygn. SK 33/07 oraz z 28 maja 2009, sygn. P 87/08, Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie stwierdził, że badanie konstytucyjności rygoru zawartego w art. 1302 § 3 k.p.c. należy ściśle powiązać z podmiotem wnoszącym środek zaskarżenia. Jeżeli środek ten zostaje wniesiony przez fachowego pełnomocnika, to rygor ten nie jest nadmierny. Ratio legis tego przepisu jest związana z profesjonalnym charakterem reprezentacji w procesie, w konsekwencji z charakterem tym związana jest również ocena konstytucyjności art. 1302 § 3 k.p.c. Dlatego też nie ma znaczenia charakter braków pisma procesowego. Decydujące znaczenie ma to, że braki te wynikają z działania fachowego pełnomocnika. W szczególności nie ma znaczenia, czy brak ten polega na nieopłaceniu środka zaskarżenia w całości, czy też na wniesieniu opłaty w nienależnej wysokości. Powyższa ocena ma podstawowe znaczenie w niniejszej sprawie. Skoro została ona już sformułowana dwukrotnie w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego, zbędne jest rozstrzyganie po raz kolejny o zgodności z Konstytucją art. 1302 § 3 k.p.c. Zasadnie zatem w zaskarżonym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził zbędność orzekania w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zbędność orzekania w zakresie art. 1302 § 3 k.p.c. powoduje niedopuszczalność skargi konstytucyjnej również w odniesieniu do art. 21 u.k.s.c. Skarżąca nie formułuje bowiem zarzutów odnoszących się samodzielnie do tego przepisu.
POSTANOWIENIE
z dnia 20 października 2010 r.
Sygn. akt Ts 214/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Wojciech Hermeliński – przewodniczący
Adam Jamróz – sprawozdawca
Ewa Łętowska,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 marca 2010 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Lunapark sp. z o.o.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej zarzucono, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w związku z art. 21 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.; dalej: u.k.s.c.) są niezgodne z art. 45 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 1 oraz art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem skarżącej, nakaz odrzucenia przez sąd źle opłaconego pisma wniesionego przez adwokata jest zbyt rygorystyczny, zamyka drogę do merytorycznego badania zarzutów i uniemożliwia rozstrzygnięcie co do meritum. Zaskarżone przepisy nie powodują skrócenia postępowania, wręcz przeciwnie – skutkiem ich stosowania jest wydłużenie postępowania. Skarżąca podnosi też, że naruszają one zasadę równości. Naruszenie tej zasady polega na tym, że powód działający osobiście lub przez profesjonalnego pełnomocnika może ponownie wnieść pismo po uiszczeniu brakującej opłaty w terminie tygodniowym od daty doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma. Pozwany w przypadku wniesienia nieprawidłowo opłaconego środka zaskarżenia nie ma możliwości uzupełnienia tego braku. Ponadto, strona korzystająca z pomocy fachowego pełnomocnika jest w gorszej sytuacji niż strona, która z takiej pomocy nie korzysta. W ocenie skarżącej brak jest uzasadnienia dla takiego zróżnicowania stron postępowania cywilnego. Skarżąca wskazuje, że art. 1302 § 3 k.p.c. przez swój bezwzględny charakter narusza istotę prawa do sądu. Odrzucenie sprzeciwu skarżącej od wyroku zaocznego doprowadziło do uprawomocnienia się jawnie niesprawiedliwego orzeczenia.
Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Wyrokiem zaocznym z 31 sierpnia 2007 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy w części uwzględnił powództwo przeciwko skarżącej. Sprzeciw skarżącej od tego wyroku został odrzucony postanowieniem Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy – Sąd Gospodarczy postanowieniem z 19 listopada 2007 r. Podstawą odrzucenia sprzeciwu było opłacenie go w nienależytej wysokości. Zażalenie skarżącej zostało oddalone postanowieniem z 9 kwietnia 2008 r., wydanym przez Sąd Okręgowy w Warszawie. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy wskazał, że nieuiszczenie opłaty od sprzeciwu od wyroku zaocznego w prawidłowej wysokości skutkuje odrzuceniem sprzeciwu w oparciu o art. 1302 § 3 k.p.c. w związku z art. 21 u.k.s.c.
Postanowieniem z 29 marca 2010 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, zarzut nadmiernego rygoryzmu formułowany przez skarżącą w stosunku do art. 1302 § 3 k.p.c. był już przedmiotem oceny w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym. W wyrokach z 17 listopada 2008 r., sygn. SK 33/07 (OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154) i 28 maja 2009 r., sygn. P 87/08 (OTK ZU nr 5/A/2009, poz. 72) Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że zaskarżony przepis jest zgodny z przywołanymi w niniejszej skardze konstytucyjnej wzorcami konstytucyjnymi i nie cechuje go nadmierny rygoryzm. Ponowne badanie zarzutu nadmiernego rygoryzmu jest więc zbędne w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.). W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna jest niedopuszczalna w zakresie art. 21 u.k.s.c., gdyż zarzuty skierowane przeciwko temu przepisowi są pochodną zarzutów kierowanych przeciwko art. 1302 § 3 k.p.c. W odniesieniu do tego przepisu nie doszło do uprawdopodobnienia naruszenia praw konstytucyjnych.
W zażaleniu skarżąca wniosła o nadanie skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Zdaniem skarżącej, w sprawie nie zachodzi zbędność orzekania. Powiązanie art. 1302 § 3 k.p.c. i art. 21 u.k.s.c. oznacza, że chodzi o nadmierny rygor w sytuacji, gdy fachowy pełnomocnik wniósł opłatę sądową, jednak w nienależytej wysokości. W przedmiotowej sprawie różnica opłaty wniesionej i należnej wynosiła 50 groszy. Tymczasem we wskazanym wyżej wyroku z 28 maja 2009 r., sygn. P 87/08, Trybunał Konstytucyjny rygoryzm art. 1302 § 3 k.p.c. oceniał w sytuacji, w której opłata sądowa w ogóle nie była wniesiona. Różnica tych sytuacji nakazuje ponowną ocenę konstytucyjności art. 1302 § 3 k.p.c. Skarżąca podkreśla, że jej intencją było wykazanie nadmiernego rygoryzmu w odniesieniu do konsekwencji niewykonania zobowiązania do zaokrąglenia, w postaci odrzucenia środka zaskarżenia.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W wyrokach z 17 listopada 2008 r., sygn. SK 33/07 oraz z 28 maja 2009, sygn. P 87/08, Trybunał Konstytucyjny jednoznacznie stwierdził, że badanie konstytucyjności rygoru zawartego w art. 1302 § 3 k.p.c. należy ściśle powiązać z podmiotem wnoszącym środek zaskarżenia. Jeżeli środek ten zostaje wniesiony przez fachowego pełnomocnika, to rygor ten nie jest nadmierny. Ratio legis tego przepisu jest związana z profesjonalnym charakterem reprezentacji w procesie, w konsekwencji z charakterem tym związana jest również ocena konstytucyjności art. 1302 § 3 k.p.c. Dlatego też nie ma znaczenia charakter braków pisma procesowego. Decydujące znaczenie ma to, że braki te wynikają z działania fachowego pełnomocnika. W szczególności nie ma znaczenia, czy brak ten polega na nieopłaceniu środka zaskarżenia w całości, czy też na wniesieniu opłaty w nienależnej wysokości. Powyższa ocena ma podstawowe znaczenie w niniejszej sprawie. Skoro została ona już sformułowana dwukrotnie w wyrokach Trybunału Konstytucyjnego, zbędne jest rozstrzyganie po raz kolejny o zgodności z Konstytucją art. 1302 § 3 k.p.c. Zasadnie zatem w zaskarżonym postanowieniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził zbędność orzekania w rozumieniu art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Zbędność orzekania w zakresie art. 1302 § 3 k.p.c. powoduje niedopuszczalność skargi konstytucyjnej również w odniesieniu do art. 21 u.k.s.c. Skarżąca nie formułuje bowiem zarzutów odnoszących się samodzielnie do tego przepisu.