Ts 249/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
332/5/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 13 października 2010 r.
Sygn. akt Ts 249/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz – przewodnicząca
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Marek Mazurkiewicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 października 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Stanisława C.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
Skarżący w skardze konstytucyjnej zakwestionował zgodność art. 10 ust. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.; dalej: ustawa o utrzymaniu czystości) z art. 42 ust. 1 Konstytucji. Zarzucił, że zaskarżony przepis art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości narusza jego konstytucyjne prawo wynikające z zasady nullum crimen sine lege certa oraz nullum poena sine lege.
Postanowieniem z 13 października 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, uznając zarzuty skarżącego za oczywiście bezzasadne. Trybunał stwierdził, że w ustawie o utrzymaniu czystości w sposób oczywisty odnaleźć można wszystkie niezbędne elementy normy karnej. Art. 10 ust. 2a ustawy jasno określa jej zakres podmiotowy i przedmiotowy, wskazując, że na każdym spoczywa obowiązek wykonywania przepisów uchwalanego przez radę gminy regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Art. 4 ust. 1 ustawy stwierdza, że regulamin jest aktem prawa miejscowego, tak więc zgodnie z art. 94 Konstytucji jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego na terenie gminy. Dodatkowo art. 4 ust. 2 ustawy określa szczegółowo zakres regulaminu, wskazując enumerycznie jego główne postanowienia. Art. 4 ust. 2 pkt 7 daje radzie gminy możliwość ustanowienia w regulaminie „zakazu utrzymania zwierząt gospodarskich na określonych obszarach”, który jednocześnie nakłada na mieszkańców tych obszarów obowiązek powstrzymania się od utrzymywania takich zwierząt. Niewykonywanie takiego obowiązku niewątpliwie mieści się w dyspozycji określonej w art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości. Trybunał Konstytucyjny podkreślił ponadto, że zaskarżony przepis art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości ma charakter przepisu odsyłającego, gdyż wskazuje, że osoba niewykonująca obowiązków określonych w regulaminie podlega karze określonej w ust. 2 art. 10 ustawy. Natomiast art. 10 ust. 3 ustawy precyzuje, że postępowanie w sprawach określonych w ust. 2 tego artykułu toczy się według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Tak więc oczywiste wydaje się, że kara wskazana w art. 10 ust. 2a ustawy podlega takiemu samemu reżimowi prawnemu jak kara z art. 10 ust. 2 ustawy. Tym samym sankcja została wskazana w ustawie w sposób umożliwiający całkowitą rekonstrukcję normy karnej.
Trybunał podkreślił, że zarówno w doktrynie prawa karnego, jak i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego za dopuszczalne uznaje się stosowanie przepisów blankietowych, które delegują kompetencje do doprecyzowania znamion czynu zabronionego. Blankietowość normy karnej polega na tym, że znamiona czynu zabronionego (tzw. typizacja, określoność) wskazane są w innym akcie normatywnym niż ten, który zawiera normę sankcjonującą. Art. 4 ust. 2 pkt 7 ustawy o utrzymaniu czystości w sposób jednoznaczny określa zakaz utrzymania zwierząt gospodarskich na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach, a radzie gminy umożliwia tylko doprecyzowanie obszarów, na których zakaz ma obowiązywać. Jest to usprawiedliwione założeniem, że organy samorządowe lepiej znają specyfikę danej jednostki samorządowej. Dodatkowo regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy jest aktem prawa miejscowego i „zarówno określenie pewnych zachowań jako zakazanych, jak i ustalenie za nie kar może mieć miejsce w drodze innych aktów normatywnych powszechnie obowiązujących, tj. rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego” (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red.: L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999, art. 42, s. 4).
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł skarżący. Zarzucił w nim pominięcie w rozstrzygnięciu Trybunału zarzutu dwukrotnego wprowadzenia przez ustawodawcę sankcji za ten sam czyn, polegające na określeniu w art. 10 ust. 2 i art. 10 ust. 2a ustawy odpowiedzialności za niewykonanie obowiązków określonych w regulaminie. Zdaniem skarżącego wskazane przepisy przewidują równolegle karalność tych samych czynów. Ponadto brak wskazania w art. 10 ust. 3 ustawy, że przepisy kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia mają zastosowanie także do czynów określonych w art. 10 ust. 2a ustawy, co uniemożliwia jednoznaczne określenie rodzaju sankcji określonej w tym przepisie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie oczywistej bezzasadności podniesionych zarzutów w zakresie art. 42 ust. 1 Konstytucji. Zauważyć należy, że skarżący nie kwestionuje w swoim zażaleniu prawidłowości ustaleń dokonanych przez Trybunał Konstytucyjny w zakresie treści art. 10 ust. 2a ustawy i oczywistej bezzasadności stawianych w skardze zarzutów. Skarżący domaga się jednak dokonania przez Trybunał Konstytucyjny zbadania relacji zachodzącej między zakresem przepisu art. 10 ust. 2 a art. 10 ust. 2a ustawy, zarzucając brak jednoznaczności tych przepisów oraz wprowadzanie przez nie „podwójnej” karalności tych samych zachowań. Odnosząc się do tak formułowanych zarzutów, podkreślić należy, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie może być wzajemna relacja dwóch przepisów o randze ustawy. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 693, ze zm.). Żądanie dokonania kontroli poziomej wzajemnej zgodności dwóch przepisów rangi ustawowej, z których nadto tylko jeden był podstawą wydania ostatecznego orzeczenia, drugi zaś nie był stosowany wobec skarżącego, świadczy zatem o niezrozumieniu istoty skargi konstytucyjnej. W świetle powyższych ustaleń nie ulega wątpliwości, że zarzuty skarżącego pozostają bez związku z ustaleniami dokonanymi przez Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 13 października 2010 r.
Sygn. akt Ts 249/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz – przewodnicząca
Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca
Marek Mazurkiewicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 października 2008 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Stanisława C.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
Skarżący w skardze konstytucyjnej zakwestionował zgodność art. 10 ust. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, ze zm.; dalej: ustawa o utrzymaniu czystości) z art. 42 ust. 1 Konstytucji. Zarzucił, że zaskarżony przepis art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości narusza jego konstytucyjne prawo wynikające z zasady nullum crimen sine lege certa oraz nullum poena sine lege.
Postanowieniem z 13 października 2008 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, uznając zarzuty skarżącego za oczywiście bezzasadne. Trybunał stwierdził, że w ustawie o utrzymaniu czystości w sposób oczywisty odnaleźć można wszystkie niezbędne elementy normy karnej. Art. 10 ust. 2a ustawy jasno określa jej zakres podmiotowy i przedmiotowy, wskazując, że na każdym spoczywa obowiązek wykonywania przepisów uchwalanego przez radę gminy regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Art. 4 ust. 1 ustawy stwierdza, że regulamin jest aktem prawa miejscowego, tak więc zgodnie z art. 94 Konstytucji jest źródłem prawa powszechnie obowiązującego na terenie gminy. Dodatkowo art. 4 ust. 2 ustawy określa szczegółowo zakres regulaminu, wskazując enumerycznie jego główne postanowienia. Art. 4 ust. 2 pkt 7 daje radzie gminy możliwość ustanowienia w regulaminie „zakazu utrzymania zwierząt gospodarskich na określonych obszarach”, który jednocześnie nakłada na mieszkańców tych obszarów obowiązek powstrzymania się od utrzymywania takich zwierząt. Niewykonywanie takiego obowiązku niewątpliwie mieści się w dyspozycji określonej w art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości. Trybunał Konstytucyjny podkreślił ponadto, że zaskarżony przepis art. 10 ust. 2a ustawy o utrzymaniu czystości ma charakter przepisu odsyłającego, gdyż wskazuje, że osoba niewykonująca obowiązków określonych w regulaminie podlega karze określonej w ust. 2 art. 10 ustawy. Natomiast art. 10 ust. 3 ustawy precyzuje, że postępowanie w sprawach określonych w ust. 2 tego artykułu toczy się według przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Tak więc oczywiste wydaje się, że kara wskazana w art. 10 ust. 2a ustawy podlega takiemu samemu reżimowi prawnemu jak kara z art. 10 ust. 2 ustawy. Tym samym sankcja została wskazana w ustawie w sposób umożliwiający całkowitą rekonstrukcję normy karnej.
Trybunał podkreślił, że zarówno w doktrynie prawa karnego, jak i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego za dopuszczalne uznaje się stosowanie przepisów blankietowych, które delegują kompetencje do doprecyzowania znamion czynu zabronionego. Blankietowość normy karnej polega na tym, że znamiona czynu zabronionego (tzw. typizacja, określoność) wskazane są w innym akcie normatywnym niż ten, który zawiera normę sankcjonującą. Art. 4 ust. 2 pkt 7 ustawy o utrzymaniu czystości w sposób jednoznaczny określa zakaz utrzymania zwierząt gospodarskich na określonych obszarach lub w poszczególnych nieruchomościach, a radzie gminy umożliwia tylko doprecyzowanie obszarów, na których zakaz ma obowiązywać. Jest to usprawiedliwione założeniem, że organy samorządowe lepiej znają specyfikę danej jednostki samorządowej. Dodatkowo regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy jest aktem prawa miejscowego i „zarówno określenie pewnych zachowań jako zakazanych, jak i ustalenie za nie kar może mieć miejsce w drodze innych aktów normatywnych powszechnie obowiązujących, tj. rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego” (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red.: L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999, art. 42, s. 4).
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł skarżący. Zarzucił w nim pominięcie w rozstrzygnięciu Trybunału zarzutu dwukrotnego wprowadzenia przez ustawodawcę sankcji za ten sam czyn, polegające na określeniu w art. 10 ust. 2 i art. 10 ust. 2a ustawy odpowiedzialności za niewykonanie obowiązków określonych w regulaminie. Zdaniem skarżącego wskazane przepisy przewidują równolegle karalność tych samych czynów. Ponadto brak wskazania w art. 10 ust. 3 ustawy, że przepisy kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia mają zastosowanie także do czynów określonych w art. 10 ust. 2a ustawy, co uniemożliwia jednoznaczne określenie rodzaju sankcji określonej w tym przepisie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie oczywistej bezzasadności podniesionych zarzutów w zakresie art. 42 ust. 1 Konstytucji. Zauważyć należy, że skarżący nie kwestionuje w swoim zażaleniu prawidłowości ustaleń dokonanych przez Trybunał Konstytucyjny w zakresie treści art. 10 ust. 2a ustawy i oczywistej bezzasadności stawianych w skardze zarzutów. Skarżący domaga się jednak dokonania przez Trybunał Konstytucyjny zbadania relacji zachodzącej między zakresem przepisu art. 10 ust. 2 a art. 10 ust. 2a ustawy, zarzucając brak jednoznaczności tych przepisów oraz wprowadzanie przez nie „podwójnej” karalności tych samych zachowań. Odnosząc się do tak formułowanych zarzutów, podkreślić należy, że przedmiotem skargi konstytucyjnej nie może być wzajemna relacja dwóch przepisów o randze ustawy. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji, każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 693, ze zm.). Żądanie dokonania kontroli poziomej wzajemnej zgodności dwóch przepisów rangi ustawowej, z których nadto tylko jeden był podstawą wydania ostatecznego orzeczenia, drugi zaś nie był stosowany wobec skarżącego, świadczy zatem o niezrozumieniu istoty skargi konstytucyjnej. W świetle powyższych ustaleń nie ulega wątpliwości, że zarzuty skarżącego pozostają bez związku z ustaleniami dokonanymi przez Trybunał Konstytucyjny w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.