Ts 396/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
345/5/B/2010
POSTANOWIENIE
z dnia 15 września 2010 r.
Sygn. akt Ts 396/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz – przewodnicząca
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Mirosław Granat,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza B.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 15 grudnia 2008 r., odnoszącej się do podstaw prawnych dwóch niezależnych od siebie postępowań, zakwestionowano zgodność art. 176 w związku z art. 180 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 83 i art. 176 ust. 1 Konstytucji oraz art. 168 § 1 w związku z art. 277 i art. 280 § 1 p.p.s.a. z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
W ocenie skarżącego art. 176 p.p.s.a., uniemożliwiając zaskarżenie samego uzasadnienia orzeczenia sądu, naraża obywatela na skutki wadliwej interpretacji treści przepisów prawa i pozbawia prawa do uzyskania orzeczenia interpretacyjnego. Ponadto, w ocenie skarżącego, przepis uniemożliwia zaskarżenie orzeczenia o odrzuceniu skargi kasacyjnej przez NSA do innego równorzędnego składu orzekającego tego sądu.
Z kolei niezgodność art. 168 § 1 w związku z art. 277 i art. 280 § 1 p.p.s.a. ma polegać na tym, że przepisy uniemożliwiają stronie, która nie mogła skorzystać ze zwykłego środka zaskarżenia, wniesienie skargi o wznowienie po upływie terminu do wniesienia zwykłego środka zaskarżenia, a przed upływem trzech miesięcy od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.
Postanowieniem z 16 lipca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Rozstrzygnięcie takie spowodowane było oczywistą bezzasadnością skargi, a ponadto niewłaściwym wskazaniem wzorców konstytucyjnych i brakiem związku skargi z sytuacją prawną, jaka miała miejsce w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Pełnomocnik skarżącego wniósł na powyższe postanowienie zażalenie. Zarzucił w nim: (1) błędne ustalenie, że w pierwszej części skargi niewłaściwie wskazano wzorce konstytucyjne; (2) oparcie odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej w drugiej części na powtórzonym, w ocenie skarżącego, błędnym ustaleniu stanu faktycznego przez Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II OSK 511/08).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Odnosząc się do pierwszego zarzutu podniesionego w zażaleniu, należy stwierdzić, że warunkiem dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi jest wskazanie w niej konstytucyjnego prawa bądź wolności, przysługujących skarżącemu, a naruszonych ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd bądź organ administracji publicznej na podstawie zakwestionowanego w skardze przepisu ustawy albo innego aktu normatywnego. Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu będącym przedmiotem zażalenia zasadnie uznał, że wszystkie przepisy Konstytucji wskazane przez skarżącego jako wzorce kontroli nie są źródłem praw podmiotowych, których naruszenie mogłoby stanowić podstawę skargi konstytucyjnej. Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 83 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnego wzorca kontroli konstytucyjnej (por. wyroki z: 14 grudnia 2005 r., SK 22/05, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 135; 16 grudnia 2003 r., SK 34/03, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 102; 27 maja 2002 r., K 20/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 34; 12 marca 2002 r., P 9/01, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 14). Należy jeszcze raz podkreślić, że wynikające z art. 2 Konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej mogą zostać wyjątkowo przyjęte za samoistny konstytucyjny wzorzec kontroli kwestionowanego przepisu, jednakże jedynie: „kiedy skarżący wskaże wynikające z tych zasad konkretne prawa lub wolności mające postać normatywnych praw podmiotowych. Normatywne prawa podmiotowe muszą precyzyjnie określać zarówno ich adresata, jak i jego sytuację prawną powiązaną z możnością wyboru sposobu zachowania się” (postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Zarówno „prawo do ujednolicania interpretacji prawnych”, jak i „prawo do posiadania informacji prawnej teoretycznej i praktycznej”, które to skarżący usiłuje wywieść z art. 2 Konstytucji, nie spełniają przesłanek uznania je za konstytucyjne prawa podmiotowe. Niezależnie od tego, skarżący sam przyznaje, że sformułowane przez niego w skardze prawa nie są zapisane bezpośrednio w żadnej normie konstytucyjnej.
Skarżący zarzuca również Trybunałowi niepowołanie prawidłowych wzorców konstytucyjnych umożliwiających nadanie skardze biegu. Oczekiwanie to wykracza poza rolę Trybunału, do kompetencji którego nie należy wskazywanie prawidłowych wzorców konstytucyjnych. Jest to konsekwencja zasady skargowości zawartej w art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), która nakłada na skarżącego – między innymi – obowiązek wskazania wzorców kontroli.
Odnosząc się do drugiego zarzutu sformułowanego w zażaleniu, Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje stanowisko, że nie można stwierdzić, że w sprawie skarżącego doszło do naruszenia wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sądu. Skarżący nie skorzystał z przysługującego mu środka odwoławczego w postaci skargi kasacyjnej do NSA, natomiast zarzut pozbawienia możności obrony swych praw w postępowaniu sformułował w nadzwyczajnym środku odwoławczym, jakim jest skarga o wznowienie postępowania. Z informacji uzyskanych przez Trybunał Konstytucyjny wynika, że skarżącemu, po uzyskaniu przez orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku (sygn. akt II SA/Bk 953/05) klauzuli prawomocności, został przywrócony termin do złożenia skargi o wznowienie postępowania. Skarga została jednak oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z 26 maja 2009 r.
Należy nadmienić, że Trybunał Konstytucyjny nie może analizować kwestionowanych przepisów, jeśli ich stosowanie w postępowaniu, które stało się podstawą skierowania skargi konstytucyjnej, nie doprowadziło do naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych.
Biorąc powyższe pod uwagę, uznając trafność postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 16 lipca 2009 r. o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, należało nie uwzględnić zażalenia.
POSTANOWIENIE
z dnia 15 września 2010 r.
Sygn. akt Ts 396/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Teresa Liszcz – przewodnicząca
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Mirosław Granat,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 lipca 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza B.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 15 grudnia 2008 r., odnoszącej się do podstaw prawnych dwóch niezależnych od siebie postępowań, zakwestionowano zgodność art. 176 w związku z art. 180 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270, ze zm.; dalej: p.p.s.a.) z art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 83 i art. 176 ust. 1 Konstytucji oraz art. 168 § 1 w związku z art. 277 i art. 280 § 1 p.p.s.a. z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 Konstytucji.
W ocenie skarżącego art. 176 p.p.s.a., uniemożliwiając zaskarżenie samego uzasadnienia orzeczenia sądu, naraża obywatela na skutki wadliwej interpretacji treści przepisów prawa i pozbawia prawa do uzyskania orzeczenia interpretacyjnego. Ponadto, w ocenie skarżącego, przepis uniemożliwia zaskarżenie orzeczenia o odrzuceniu skargi kasacyjnej przez NSA do innego równorzędnego składu orzekającego tego sądu.
Z kolei niezgodność art. 168 § 1 w związku z art. 277 i art. 280 § 1 p.p.s.a. ma polegać na tym, że przepisy uniemożliwiają stronie, która nie mogła skorzystać ze zwykłego środka zaskarżenia, wniesienie skargi o wznowienie po upływie terminu do wniesienia zwykłego środka zaskarżenia, a przed upływem trzech miesięcy od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.
Postanowieniem z 16 lipca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Rozstrzygnięcie takie spowodowane było oczywistą bezzasadnością skargi, a ponadto niewłaściwym wskazaniem wzorców konstytucyjnych i brakiem związku skargi z sytuacją prawną, jaka miała miejsce w postępowaniu sądowoadministracyjnym.
Pełnomocnik skarżącego wniósł na powyższe postanowienie zażalenie. Zarzucił w nim: (1) błędne ustalenie, że w pierwszej części skargi niewłaściwie wskazano wzorce konstytucyjne; (2) oparcie odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej w drugiej części na powtórzonym, w ocenie skarżącego, błędnym ustaleniu stanu faktycznego przez Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II OSK 511/08).
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej jest prawidłowe, zaś zarzuty zażalenia nie zasługują na uwzględnienie.
Odnosząc się do pierwszego zarzutu podniesionego w zażaleniu, należy stwierdzić, że warunkiem dopuszczalności merytorycznego rozpoznania skargi jest wskazanie w niej konstytucyjnego prawa bądź wolności, przysługujących skarżącemu, a naruszonych ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd bądź organ administracji publicznej na podstawie zakwestionowanego w skardze przepisu ustawy albo innego aktu normatywnego. Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu będącym przedmiotem zażalenia zasadnie uznał, że wszystkie przepisy Konstytucji wskazane przez skarżącego jako wzorce kontroli nie są źródłem praw podmiotowych, których naruszenie mogłoby stanowić podstawę skargi konstytucyjnej. Z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że art. 2, art. 7, art. 32 ust. 1, art. 83 oraz art. 176 ust. 1 Konstytucji nie mogą stanowić samodzielnego wzorca kontroli konstytucyjnej (por. wyroki z: 14 grudnia 2005 r., SK 22/05, OTK ZU nr 11/A/2005, poz. 135; 16 grudnia 2003 r., SK 34/03, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 102; 27 maja 2002 r., K 20/01, OTK ZU nr 3/A/2002, poz. 34; 12 marca 2002 r., P 9/01, OTK ZU nr 2/A/2002, poz. 14). Należy jeszcze raz podkreślić, że wynikające z art. 2 Konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej mogą zostać wyjątkowo przyjęte za samoistny konstytucyjny wzorzec kontroli kwestionowanego przepisu, jednakże jedynie: „kiedy skarżący wskaże wynikające z tych zasad konkretne prawa lub wolności mające postać normatywnych praw podmiotowych. Normatywne prawa podmiotowe muszą precyzyjnie określać zarówno ich adresata, jak i jego sytuację prawną powiązaną z możnością wyboru sposobu zachowania się” (postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Zarówno „prawo do ujednolicania interpretacji prawnych”, jak i „prawo do posiadania informacji prawnej teoretycznej i praktycznej”, które to skarżący usiłuje wywieść z art. 2 Konstytucji, nie spełniają przesłanek uznania je za konstytucyjne prawa podmiotowe. Niezależnie od tego, skarżący sam przyznaje, że sformułowane przez niego w skardze prawa nie są zapisane bezpośrednio w żadnej normie konstytucyjnej.
Skarżący zarzuca również Trybunałowi niepowołanie prawidłowych wzorców konstytucyjnych umożliwiających nadanie skardze biegu. Oczekiwanie to wykracza poza rolę Trybunału, do kompetencji którego nie należy wskazywanie prawidłowych wzorców konstytucyjnych. Jest to konsekwencja zasady skargowości zawartej w art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.), która nakłada na skarżącego – między innymi – obowiązek wskazania wzorców kontroli.
Odnosząc się do drugiego zarzutu sformułowanego w zażaleniu, Trybunał Konstytucyjny podtrzymuje stanowisko, że nie można stwierdzić, że w sprawie skarżącego doszło do naruszenia wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji prawa do sądu. Skarżący nie skorzystał z przysługującego mu środka odwoławczego w postaci skargi kasacyjnej do NSA, natomiast zarzut pozbawienia możności obrony swych praw w postępowaniu sformułował w nadzwyczajnym środku odwoławczym, jakim jest skarga o wznowienie postępowania. Z informacji uzyskanych przez Trybunał Konstytucyjny wynika, że skarżącemu, po uzyskaniu przez orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku (sygn. akt II SA/Bk 953/05) klauzuli prawomocności, został przywrócony termin do złożenia skargi o wznowienie postępowania. Skarga została jednak oddalona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z 26 maja 2009 r.
Należy nadmienić, że Trybunał Konstytucyjny nie może analizować kwestionowanych przepisów, jeśli ich stosowanie w postępowaniu, które stało się podstawą skierowania skargi konstytucyjnej, nie doprowadziło do naruszenia konstytucyjnych praw podmiotowych.
Biorąc powyższe pod uwagę, uznając trafność postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 16 lipca 2009 r. o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, należało nie uwzględnić zażalenia.