Pełny tekst orzeczenia

2/1/B/2010


POSTANOWIENIE
z dnia 19 stycznia 2010 r.
Sygn. akt Tw 13/09

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Liszcz – przewodnicząca
Ewa Łętowska – sprawozdawca
Stanisław Biernat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lipca 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu wnioskowi Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

1. W dniu 28 kwietnia 2009 r. wpłynął do Trybunału Konstytucyjnego wniosek Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych o zbadanie zgodności art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o samorządzie pielęgniarek i położnych (Dz. U. Nr 41, poz. 178, ze zm.; dalej: ustawa o samorządzie) w brzmieniu: „Tę samą funkcję w organach izby można pełnić nie dłużej niż przez dwie następujące po sobie kadencje” z art. 2, art. 10, art. 17 ust. 1, art. 31 ust. 3, art. 32 w zw. z art. 58 ust. 1 Konstytucji.

2. Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2009 r. wezwano wnioskodawcę do usunięcia, w terminie 7 dni od daty doręczenia zarządzenia, braków formalnych wniosku przez: po pierwsze, uzasadnienie, w jaki sposób art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie narusza, w stosunku do wnioskodawcy, art. 2, art. 10, art. 31 ust. 3 i art. 58 ust. 1 Konstytucji; po drugie, uzasadnienie, w jaki sposób art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie narusza, w stosunku do wnioskodawcy, art. 17 ust. 1 Konstytucji, skoro zakres przedmiotowy zakazu, o którym mowa w kwestionowanym przepisie, dotyczy jedynie tej samej funkcji, a zakres czasowy – tylko dwóch następujących po sobie kadencji; po trzecie, uzasadnienie, w jaki sposób art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie narusza, w stosunku do wnioskodawcy, art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, w szczególności w kontekście tożsamych z kwestionowanym przepisem uregulowań ustawowych odnośnie do innych samorządów zawodowych w ochronie zdrowia, tzn.: art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o izbach lekarskich (Dz. U. Nr 30, poz. 158, ze zm.), art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 21 grudnia 1990 r. o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 187, poz. 1567, ze zm.), art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856), art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz. U. Nr 73, poz. 763, ze zm.), art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 144, poz. 1529, ze zm.); po czwarte, wskazanie pełnomocnika umocowanego do sporządzenia i podpisania, w imieniu Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, wniosku złożonego do Trybunału Konstytucyjnego w niniejszej sprawie.

3. W piśmie z 26 maja 2009 r. Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych odniosła się do stwierdzonych przez Trybunał Konstytucyjny braków formalnych wniosku.

4. Postanowieniem z dnia 28 lipca 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wnioskowi Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych.
Trybunał Konstytucyjny uznał zarzuty naruszenia przez art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie art. 2, art. 17 ust. 1, art. 32 oraz art. 58 ust. 1 Konstytucji za oczywiście bezzasadne (art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Trybunał Konstytucyjny stwierdził ponadto niedopuszczalność wydania orzeczenia (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK) w odniesieniu do badania zgodności kwestionowanego przepisu z konstytucyjną zasadą proporcjonalności (art. 31 ust. 3). Jako samoistną podstawę odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w zakresie badania zgodności art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie z art. 10 i art. 32 Konstytucji, Trybunał Konstytucyjny wskazał również nieusunięcie przez NRPiP w wyznaczonym terminie braków formalnych wniosku (art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

5. W zażaleniu z 10 sierpnia 2009 r. NRPiP wniosła „o skierowanie sprawy do rozpoznania na rozprawie”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:


1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 ustawy o TK, wnioskodawcy przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania wnioskowi dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 3 lit. b w zw. z art. 36 ust. 6-7 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.


2. Rozpatrywane zażalenie kwestionuje postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z 28 lipca 2009 r. wyłącznie w odniesieniu do odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w zakresie badania zgodności art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie z art. 10 i art. 32 Konstytucji z powodu nieusunięcia przez NRPiP we wskazanym terminie braków formalnych wniosku.

2.1. Zdaniem NRPiP, „zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2009 r. wzywające do uzasadnienia, w jaki sposób art. 14 ust. 2 ustawy (…) o samorządzie (…) narusza, w stosunku do wnioskodawcy, (…) art. 10 (..) Konstytucji było pozbawione podstawy prawnej. Tym samym odmowa nadania dalszego biegu wnioskowi jest bezzasadna. (…) Ustawa o Trybunale Konstytucyjnym nie wskazuje (…), iż we wniosku należy podać, w jakim stosunku do wnioskodawcy następuje naruszenie”.
Trybunał Konstytucyjny przypomina na wstępie, że organizacje zawodowe posiadają ograniczoną rzeczowo legitymację procesową w postępowaniu przed Trybunałem (art. 191 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 191 ust. 2 Konstytucji). Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę na to, że w niniejszej sprawie wnioskodawcą w sensie formalnym jest NRPiP, w sensie materialnym natomiast – ogólnokrajowa organizacja zawodowa pielęgniarek i położnych, która może występować z wnioskiem do Trybunału, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych jej zakresem działania. Ograniczenie to musi znajdować odzwierciedlenie nie tylko w przedmiocie kontroli, ale i we wzorcach konstytucyjnych. Nie ulega wątpliwości, że sędzia Trybunału Konstytucyjnego, wzywając do usunięcia braku formalnego wniosku przez uzasadnienie, w jaki sposób art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie narusza, w stosunku do wnioskodawcy, art. 10 Konstytucji, kierował się koniecznością ustalenia, jak powołany we wniosku zakres zaskarżenia, a w szczególności powołany wzorzec kontroli, ma się do zakresu działania ogólnokrajowej organizacji zawodowej pielęgniarek i położnych, tzn. wnioskodawcy w sensie materialnym.
Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że niewykonanie zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2009 r. jest równoznaczne z nieusunięciem braku formalnego wniosku w wyznaczonym terminie. Tym samym okoliczność ta została w zaskarżonym postanowieniu trafnie wskazana jako samoistna podstawa odmowy nadania wnioskowi dalszego biegu w zakresie badania zgodności kwestionowanego przepisu z art. 10 Konstytucji (art. 36 ust. 3 ustawy o TK).

2.2. W ocenie NRPiP, „zobowiązanie NIPiP przez sędziego Trybunału Konstytucyjnego do wypowiadania się w przedmiocie ustaw nieobjętych wnioskiem wykracza poza ramy wezwania do usunięcia braków formalnych”.
Trybunał Konstytucyjny przypomina, że zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 maja 2009 r. wezwano NRPiP do usunięcia braku formalnego wniosku przez „uzasadnienie, w jaki sposób art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie narusza, w stosunku do wnioskodawcy, art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji, w szczególności w kontekście tożsamych z kwestionowanym przepisem uregulowań ustawowych obowiązujących inne samorządy zawodowe w ochronie zdrowia”. Co oczywiste, powołanym zarządzeniem nie wzywano NRPiP do „wypowiadania się na temat konstytucyjności” przedmiotowych uregulowań. Chodziło jedynie o uzasadnienie, na czym, zdaniem wnioskodawcy, polega naruszenie art. 32 Konstytucji, w szczególności w porównaniu z uprawnieniami korporacyjnymi, jakie przysługują przedstawicielom innych profesji w ochronie zdrowia. Na wnioskodawcy spoczywał tym samym ciężar udowodnienia, że zakaz, o którym mowa w art. 14 ust. 2 ustawy o samorządzie, jest przejawem dyskryminacji pielęgniarek i położnych w stosunku do członków innych samorządów zawodowych sektora zdrowotnego. Nie ulega wątpliwości, że NRPiP i w tym zakresie nie wykonała zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 maja 2009 r.

Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podtrzymuje stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu, zgodnie z którym NRPiP nie usunęła we wskazanym terminie braków formalnych wniosku. Trybunał Konstytucyjny stwierdza tym samym, że okoliczność powyższa została prawidłowo powołana jako samoistna przesłanka odmowy nadania wnioskowi NRPiP dalszego biegu.