Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 21 marca 2011 r.

Sygn. akt Ts 152/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Zbigniew Cieślak,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Dariusza F. w sprawie zgodności:

art. 350 § 1 oraz art. 351 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 85, poz. 555, ze zm.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad wyznaczania i losowania składu orzekającego (Dz. U. Nr 107, poz. 1007) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej zarzucono niezgodność art. 350 § 1 oraz art. 351 § 1 (omyłkowo oznaczonego w petitum skargi jako art. 351 § 2) ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 85, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 czerwca 2003 r. w sprawie określenia szczegółowych zasad wyznaczania i losowania składu orzekającego (Dz. U. Nr 107, poz. 1007; dalej: zaskarżone rozporządzenie) z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 oraz art. 2 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została złożona w oparciu o następujący stan faktyczny. Skarżący został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 28 kwietnia 2006 r. (sygn. akt III K 145/04), utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 8 listopada 2006 r. (sygn. akt II AKa 234/06). Postanowieniem z 10 grudnia 2007 r. (sygn. akt V KK 129/07) Sąd Najwyższy oddalił kasację od powyższego wyroku jako oczywiście bezzasadną. W dniu 21 września 2009 r. skarżący wniósł do Sądu Najwyższego wniosek o wznowienie z urzędu zakończonego postępowania ze względu na nieprawidłowości w sposobie wyznaczenia składu Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze orzekającego w jego sprawie w I instancji. Postanowieniem z 19 listopada 2009 r. (sygn. akt V KO 84/09), doręczonym skarżącemu 27 listopada 2009 r., Sąd Najwyższy stwierdził brak podstaw do wznowienia postępowania z urzędu.

Skarżący upatruje naruszenie wskazanych w skardze przepisów Konstytucji przede wszystkim w braku określenia w k.p.k. skutków pogwałcenia norm regulujących wyznaczanie składów orzekających w sprawach karnych oraz niepełne i niedookreślone, jego zdaniem, uregulowanie dopuszczalności odstąpienia od kolejności wyznaczania sędziów do orzekania wynikającej z kolejności wpływu spraw. Zarzuca, że brak możliwości wzruszenia prawomocnego wyroku wydanego przez sąd w składzie wyznaczonym z pogwałceniem zaskarżonych przepisów narusza prawo do rzetelnego postępowania i bezstronnego sądu. Jego zdaniem powołane wzorce konstytucyjne wymagają, aby naruszenie zaskarżonych przepisów stanowiło bezwzględną przyczynę odwoławczą w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k., a więc skutkowało uchyleniem orzeczenia sądowego niezależnie od tego, czy naruszenie mogło mieć wpływ na treść tego orzeczenia.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia, a zarazem doprowadził do naruszenia wskazanych jako podstawa skargi konstytucyjnych wolności lub praw. W związku z tym obowiązkiem skarżącego jest dołączenie do skargi konstytucyjnej orzeczenia, które wykazuje powyższą złożoną kwalifikację, tzn. zostało wydane na podstawie przepisów stanowiących przedmiot wniesionej skargi i prowadzi do niedozwolonej ingerencji w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych. Ponadto, zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.

Zasadniczym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest uznanie, że została wniesiona z naruszeniem terminu wskazanego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.

Jak ustalił Trybunał Konstytucyjny, postanowienie Sądu Najwyższego z 19 listopada 2009 r. doręczone zostało skarżącemu 27 listopada 2009 r. Skarżący złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej 7 grudnia 2009 r., w związku z czym na podstawie art. 48 ust. 2 ustawy o TK zawieszeniu uległ bieg terminu do wniesienia skargi. Zarządzenie o wyznaczeniu pełnomocnika z urzędu, wydane 17 marca 2010 r., doręczono pełnomocnikowi skarżącego 23 marca 2010 r. Skarga konstytucyjna złożona została 23 czerwca 2010 r. W związku z powyższym należy uznać, że bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczął się 27 listopada i uległ zawieszeniu 7 grudnia 2009 r. (10 dni). Rozpoczęcie dalszego biegu terminu nastąpiło 23 marca 2010 r., zaś skarga konstytucyjna złożona została 23 czerwca 2010 r. (3 miesiące). Łącznie okres, w którym biegł termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, wyniósł 3 miesiące i 10 dni. Termin trzech miesięcy wskazany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK został więc przekroczony, co przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze.

Niezależnie od powyższego przesłanką odmowy nadania biegu niniejszej skardze jest również ustalenie, że zaskarżone w niej przepisy nie stanowiły podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącego.

Jako ostateczne orzeczenie o swoich prawach skarżący wskazuje postanowienie Sądu Najwyższego z 19 listopada 2009 r. (sygn. akt V KO 84/09) stwierdzające brak podstaw do wznowienia postępowania z urzędu. Przedmiotem tego orzeczenia jest jednak ocena zaistnienia w sprawie skarżącego przesłanek wznowienia postępowania na podstawie art. 543 § 3 k.p.k., a w szczególności zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej „nienależytej obsady sądu”, określonej w art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., nie zaś sam sposób wyznaczenia sędziów do orzekania w sprawach karnych regulowany przez art. 350 § 1 i art. 351 § 1 k.p.k. oraz zaskarżone rozporządzenie. Również z samej treści skargi wniesionej w niniejszej sprawie wynika, że skarżący upatruje naruszenie prawa do bezstronnego sądu w uznaniu naruszenia przepisów o wyznaczaniu składu sądu jedynie za względną, nie zaś bezwzględną przyczynę odwoławczą, co jest przedmiotem regulacji zawartej w art. 438 pkt 2 i art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k., a w konsekwencji w niewznowieniu postępowania w sprawie karnej, w której został on skazany. Nie kwestionuje natomiast zgodności z Konstytucją samych zasad wyznaczania sędziów do orzekania w sprawach karnych, a więc treści normatywnej przepisów wskazanych w skardze konstytucyjnej jako przedmiot kontroli. Zaskarżone przepisy nie stanowiły zatem podstawy wydania rozstrzygnięcia powołanego w skardze jako ostateczne orzeczenia o wolnościach, prawach lub obowiązkach skarżącego w rozumieniu art. 79 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, co również stanowi samodzielną przesłankę odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej.



Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.