Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 5 stycznia 2011 r.
Sygn. akt Ts 163/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Zbigniew Cieślak – przewodniczący
Andrzej Rzepliński – sprawozdawca
Ewa Łętowska,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 czerwca 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Jana A.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

Skarżący wniósł do Trybunału Konstytucyjnego skargę konstytucyjną, w której zarzucił, że art. 1302 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) jest sprzeczny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji. W ocenie skarżącego został on – na podstawie zaskarżonej normy – pozbawiony prawa do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy, a nadto do zaskarżania orzeczeń, z uwagi na nieopłacenie skargi kasacyjnej przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu. Przepis ten narusza – jego zdaniem – zasadę, zgodnie z którą wszyscy są wobec prawa równi i dyskryminuje grupę obywateli, w tym skarżącego, ustanawiając bezwzględną przesłankę odrzucenia bez wzywania o uiszczenie opłaty pisma, środków odwoławczych lub środków zaskarżenia wniesionych przez profesjonalnych pełnomocników. Ta sama okoliczność decyduje, jak podkreślił skarżący, o zamknięciu drogi do sądu (art. 77 ust. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji). Uzasadniając naruszenie prawa do równego traktowania, skarżący wskazywał, że zaskarżona norma dzieli obywateli na dwie kategorie: korzystających z pomocy profesjonalnego pełnomocnika i prowadzących samodzielnie swoje sprawy, uprzywilejowując przy tym tę ostatnią grupę przez przyznanie tylko jej możliwości usunięcia braków formalnych pisma po wezwaniu w tym przedmiocie.
Skarżący wniósł skargę konstytucyjną w związku z odrzuceniem jego skargi kasacyjnej postanowieniem Sądu Okręgowego w Koninie z dnia 22 sierpnia 2007 r. (sygn. akt III Pa 19/07) ze względu na brak wniesienia przez pełnomocnika skarżącego opłaty podstawowej określonej w art. 35 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, ze zm.). Zażalenie na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2008 r. (sygn. akt II PZ 60/07).
Trybunał Konstytucyjny zaskarżonym postanowieniem odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu ze względu na jej oczywistą bezzasadność. Trybunał wskazał, że – w myśl jego dotychczasowego orzecznictwa – surowe sankcje za nieprawidłowe wnoszenie opłat sądowych przez profesjonalnych pełnomocników procesowych nie naruszają prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) i prawa do zaskarżania orzeczeń (art. 78 Konstytucji); nie zamykają także drogi sądowej dochodzenia naruszonych praw i wolności (art. 77 ust. 2 Konstytucji). W ocenie Trybunału istotnego novum uzasadniającego ponowne rozpoznanie zarzutu nie stanowiło przywołanie jako wzorca kontroli art. 32 Konstytucji. Trybunał przyjął ponadto, że odmiennej oceny nie uzasadnia wniesienie skargi konstytucyjnej w związku z odrzuceniem skargi kasacyjnej skarżącego; w myśl jego orzecznictwa możliwość rozpoznania sprawy w trzeciej instancji (przez Sąd Najwyższy) pozostaje bowiem poza gwarancjami konstytucyjnymi.
We wniesionym na powyższe postanowienie zażaleniu skarżący zarzucił, że Trybunał błędnie przyjął oczywistą bezzasadność jego skargi konstytucyjnej; brak jest bowiem tożsamości między okolicznościami, w jakich została ona wniesiona, a przywołanym przez Trybunał wyrokiem z dnia 12 marca 2008 r. (SK 33/07, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 154). Istotną różnicę między tymi sprawami skarżący upatruje w tym, że przywołany wyrok dotyczy apelacji, podczas gdy w jego sprawie odrzuceniu – ze względu na niewniesienie opłaty podstawowej – podlegał nadzwyczajny środek zaskarżenia, tj. skarga kasacyjna.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Trybunał w niniejszym składzie podziela stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, w myśl którego odrzucenie nieopłaconej skargi kasacyjnej wniesionej przez profesjonalnego pełnomocnika bez wzywania o uiszczenie opłaty nie uprawdopodabnia naruszenia praw podmiotowych skarżącego, skoro sytuacja taka została przez Trybunał uznana za zgodną z Konstytucją nawet wówczas, gdy odrzuceniu podlega zwykły środek zaskarżenia, tj. apelacja. Słusznie Trybunał przypomniał w tym kontekście, że art. 78 Konstytucji gwarantuje każdemu prawo do zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji; dopuszczalność skorzystania z możliwości rozpoznania sprawy w kolejnej – trzeciej – instancji może być uzależniona od spełnienia dalej idących przesłanek niż w przypadku apelacji lub zażalenia. Tym bardziej zatem konstrukcja, która jest dopuszczalna z punktu widzenia Konstytucji w odniesieniu do apelacji – jej odrzucenie bez wzywania o uiszczenie opłaty, jeżeli wnosi ją profesjonalny pełnomocnik – nie budzi wątpliwości w przypadku nadzwyczajnego środka zaskarżenia, którym jest skarga kasacyjna.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.