Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 14 czerwca 2011 r.

Sygn. akt Ts 166/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Teresa Liszcz,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Aleksandra K. w sprawie zgodności:

art. 451 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 85, poz. 555, ze zm.) z art. 2, art. 5, art. 7, art. 9, art. 42 ust. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



1) przywrócić termin do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej,

2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej zarzucono niezgodność art. 451 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 85, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2, art. 5, art. 7, art. 9, art. 42 ust. 2 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym stanem faktycznym. W dniu 25 listopada 2008 r. Sąd Okręgowy w Katowicach – Wydział V Karny wydał wobec skarżącego wyrok łączny (sygn. akt V K 126/08), który został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach – Wydział II Karny z 23 lipca 2009 r. (sygn. akt II AKa 199/09), wydanym na skutek apelacji skarżącego. W czasie orzekania przez sądy obu instancji skarżący był pozbawiony wolności. Nie został doprowadzony na rozprawę ani przed sądem okręgowym, ani przed sądem apelacyjnym. W postępowaniu reprezentował go obrońca z urzędu.

Skarżący zarzucił, że zakwestionowany przepis, pozwalający na niesprowadzenie oskarżonego pozbawionego wolności na rozprawę przed sądem odwoławczym, jeśli sąd uzna obecność obrońcy za wystarczającą, narusza: zasadę demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji), zasadę poszanowania wolności i praw jednostki, które skarżący wywodzi z art. 5 i art. 7 Konstytucji, prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania karnego (art. 42 ust. 2 Konstytucji), prawo do sprawiedliwego rozpoznania i jawnego rozpatrzenia sprawy przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd (art. 45 ust. 1 Konstytucji), a także art. 9 Konstytucji stanowiący, iż Rzeczpospolita przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego przez to, że narusza art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych Wolności (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.). Argumentacja skarżącego skupia się na wskazaniu, że dopuszczalność pozbawienia przez sąd oskarżonego możliwości osobistego przedstawienia swoich racji na rozprawie, niezależnie od udziału w niej obrońcy, narusza prawo do obrony, które obejmuje możliwość osobistego udziału w rozprawach oraz podejmowania czynności, takich jak zgłaszanie wniosków lub oświadczeń.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 21 grudnia 2010 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: nadesłanie pięciu kopii wniosku o wyznaczenie pełnomocnika z urzędu wraz z dokumentem zawierającym datę jego złożenia w administracji zakładu karnego, wskazanie daty doręczenia pełnomocnikowi z urzędu zarządzenia dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej o wyznaczeniu pełnomocnika dla skarżącego oraz nadesłanie pięciu kopii karty z książki korespondencji prowadzonej w kancelarii pełnomocnika lub innego dokumentu potwierdzającego wskazaną datę, nadesłanie odpisu i czterech kopii wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach – Wydział II Karny z 23 lipca 2009 r. (sygn. akt II AKa 199/09) oraz nadesłanie odpisu i czterech kopii wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach – Wydział V Karny z 25 listopada 2008 r. (sygn. akt V K 126/08).

Pismem z 4 lutego 2010 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej z powodu choroby pełnomocnika oraz uzupełnił braki formalne skargi stosownie do zarządzenia z 21 grudnia 2010 r.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie z tego środka ochrony wolności i praw, precyzuje ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). W świetle powyższych unormowań konstytucyjnych i ustawowych nie ulega wątpliwości, że przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia, a zarazem doprowadził do naruszenia wskazanych jako podstawa skargi konstytucyjnych wolności lub praw. W związku z tym obowiązkiem skarżącego jest dołączenie do skargi konstytucyjnej orzeczenia, które wykazuje powyższą złożoną kwalifikację, tzn. zostało wydane na podstawie przepisów stanowiących przedmiot wniesionej skargi i prowadzi do niedozwolonej ingerencji w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych. W niniejszej sprawie warunek ten nie został spełniony.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że skarżący nie dotrzymał terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej. Złożył jednak wniosek o przywrócenie tego terminu. Wskazane przez skarżącego okoliczności spełniają przesłanki określone w art. 168 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) w zw. z art. 20 ustawy o TK. Dlatego Trybunał postanowił przywrócić termin do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej i uznać, że braki te zostały uzupełnione w terminie.

Powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest ustalenie, że zaskarżony przepis nie stanowił podstawy wydania orzeczenia wskazanego przez skarżącego jako ostateczne rozstrzygnięcie o jego konstytucyjnych wolnościach i prawach. Zaskarżony art. 451 k.p.k. uprawnia oskarżonego pozbawionego wolności do złożenia wniosku o sprowadzenie go na rozprawę przed sądem odwoławczym oraz określa warunki, w których sąd może takiego wniosku nie uwzględnić. Skarżący nie wskazał jednak na istnienie jakiegokolwiek rozstrzygnięcia, którego przedmiotem byłaby kwestia jego obecności na rozprawie. Za ostateczne orzeczenie w zakresie podniesionych w skardze zarzutów mogłoby być uznane jedynie rozstrzygnięcie wydane w wyniku złożenia wniosku o sprowadzenie skarżącego na rozprawę apelacyjną i dotyczące kwestii jego udziału w tej rozprawie. Takimi rozstrzygnięciami nie są wyroki sądu okręgowego i sądu apelacyjnego przedstawione przez skarżącego jako orzeczenia, z którymi łączy on naruszenie swoich konstytucyjnych wolności i praw. Dotyczą one bowiem jedynie wydania wyroku łącznego, a więc orzeczenia wobec skarżącego kary łącznej za przestępstwa, za które został on skazany we wcześniej toczących się postępowaniach karnych. Oczywiste jest zatem, że zaskarżony art. 451 k.p.k. nie stanowił podstawy wydania ostatecznego orzeczenia w zakresie wskazanych w skardze wolności, praw lub obowiązków skarżącego w rozumieniu art. 79 Konstytucji oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. W myśl art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK stanowi to samodzielną podstawę odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej.



Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji.