Ts 184/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 17 maja 2011 r.
Sygn. akt Ts 184/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Maria Gintowt-Jankowicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja Mirosława S. w sprawie zgodności:
art. 110 § 2b-2i ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 190, poz. 1475) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 40 oraz art. 41 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 30 lipca 2010 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 110 § 2b-2i ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.; dalej k.k.w.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 190, poz. 1475) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 40 oraz art. 41 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Decyzją z 6 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I) Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu umieścił tymczasowo aresztowanego skarżącego na okres 14 dni w celi, w której powierzchnia na jedna osobę wynosi mniej niż 3 m2. Decyzją z 18 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/1) Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu przedłużył okres umieszczenia skarżącego w takiej celi na dalsze 14 dni. Decyzją z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2) Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu uchylił poprzednią decyzję z 6 grudnia 2009 r. w związku z możliwością umieszczenia skarżącego w celi mieszkalnej, w której powierzchnia na jedną osobę wynosi 3 m2.
Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że przepisy art. 110 § 2b-2i k.k.w., utrzymując możliwość tymczasowego umieszczenia pozbawionego wolności w warunkach naruszających podstawowe wolności i godność jednostki, prowadzą do naruszenia art. 31 ust. 3 i art. 40 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, stosowanie możliwości umieszczania skazanych w nieludzkich warunkach, w szczególności wobec recydywistów, stanowi przejaw dyskryminacji i prowadzi do naruszenia art. 32 Konstytucji. Wprowadzenie szerokiego katalogu podstaw ograniczenia powierzchni celi przypadających na osadzonego, w tym z przyczyn organizacyjnych, narusza konstytucyjną zasadę traktowania pozbawionych wolności w sposób humanitarny (art. 41 ust. 4 Konstytucji).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2011 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi poprzez: po pierwsze, wskazanie daty doręczenia orzeczenia, które skarżący uważa za ostateczne w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.); po drugie, wskazanie daty złożenia przez skarżącego wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej; po trzecie, doręczenie postanowienia Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto i Wilda w Poznaniu z 29 kwietnia 2010 r. o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu.
W piśmie z 4 lutego 2011 r. pełnomocnik skarżącego wskazał, że za ostateczne orzeczenie skarżący uznaje decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2), od której skarżący nie odwoływał się wobec ustania przyczyny stanowiącej podstawę zaskarżenia. Pełnomocnik wskazał także daty: złożenia przez skarżącego wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu (19 lutego 2010 r.) oraz doręczenia pełnomocnikowi pisma informującego go o ustanowieniu pełnomocnikiem w niniejszej sprawie (17 maja 2010 r.). Doręczył także postanowienie Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto i Wilda w Poznaniu z 29 kwietnia 2010 r. o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej.
Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest uznanie, że została wniesiona z naruszeniem terminu wskazanego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Zgodnie z tym przepisem skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Jako ostateczne orzeczenie skarżący wskazał decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2). Wbrew wezwaniu zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2011 r. skarżący nie podał daty doręczenia tej decyzji, co stanowi samodzielną podstawę odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej. W dniu 19 lutego 2010 r. skarżący złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej, w związku z czym zawieszeniu uległ bieg terminu do wniesienia skargi. Pełnomocnik ustanowiony został postanowieniem Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto i Wilda w Poznaniu z 29 kwietnia 2010 r. Wyznaczenie pełnomocnika dokonane zostało decyzją Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu z 11 maja 2010 r., doręczoną pełnomocnikowi 17 maja 2010 r. Skarga konstytucyjna złożona została 30 lipca 2010 r. W związku z powyższym należy uznać, że bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczął się 31 grudnia 2009 r. i został zawieszony 19 lutego 2010 r. (51 dni), w dalszym ciągu biegł między 17 maja 2010 r. a 30 lipca 2010 r. (75 dni). Łącznie okres, w którym biegł termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, wyniósł 126 dni. Przekroczył zatem termin 3 miesięcy wskazany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, co przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze.
Niezależnie od powyższego, samodzielną podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest brak ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach skarżącego. Jak wskazano w piśmie uzupełniającym skargę konstytucyjną, skarżący za ostateczne rozstrzygnięcie uznaje decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2), uchylającą poprzednią decyzję o umieszczeniu skarżącego w celi mieszkalnej, w której powierzchnia na jedną osobę jest mniejsza niż 3 m2. Decyzja ta należała jednak do rozstrzygnięć zaskarżalnych. Skarżącemu przysługiwała skarga do Sądu Okręgowego w Poznaniu – Wydział V Penitencjarny w trybie przepisów art. 7 k.k.w. O prawie tym skarżący został pouczony. Wskazać należy, że skarżący, pomimo udzielonego w formie pisemnej pouczenia nie składał skargi także na uprzednie decyzje Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 6 i 18 grudnia 2009 r. W tym zatem zakresie skarżący nie wyczerpał drogi prawnej, co na podstawie w art. 46 ust. 1 ustawy o TK przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej.
Na zakończenie należy odnieść się także do stanowiska skarżącego, w którym wskazuje, że nie odwoływał się od decyzji z 30 grudnia 2009 r., wobec ustania przyczyny stanowiącej podstawę zaskarżenia. W związku z tym zauważyć należy, że decyzja Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r., mocą której uchylona została decyzja o umieszczeniu skarżącego w celi, w której powierzchnia na jednego skarżącego nie przekracza 3 m2, oznaczała ustanie stanu faktycznego, z którym skarżący wiązał naruszenie swych wolności i praw konstytucyjnych. W tym zatem zakresie nie sposób przyjąć, by rozstrzygnięcie to mogło być wiązane z zawartymi w skardze zarzutami. W zakresie zaś, w jakim zarzuty można byłoby odnosić bezpośrednio do samych decyzji tworzących kwestionowany stan faktycznego pozbawienia skarżącego należytych warunków odbywania aresztu tymczasowego, zauważyć należy, że skarżący, pomimo uzyskania pouczenia, nie wnosił przysługujących mu środków zaskarżenia. W tym zatem zakresie nie spełnił wymogów określonych w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
z dnia 17 maja 2011 r.
Sygn. akt Ts 184/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Maria Gintowt-Jankowicz,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Andrzeja Mirosława S. w sprawie zgodności:
art. 110 § 2b-2i ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 190, poz. 1475) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 40 oraz art. 41 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 30 lipca 2010 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 110 § 2b-2i ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.; dalej k.k.w.) w brzmieniu nadanym przez art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2009 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 190, poz. 1475) z art. 2, art. 31 ust. 3, art. 32, art. 40 oraz art. 41 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarga konstytucyjna została oparta na następującym stanie faktycznym. Decyzją z 6 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I) Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu umieścił tymczasowo aresztowanego skarżącego na okres 14 dni w celi, w której powierzchnia na jedna osobę wynosi mniej niż 3 m2. Decyzją z 18 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/1) Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu przedłużył okres umieszczenia skarżącego w takiej celi na dalsze 14 dni. Decyzją z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2) Dyrektor Aresztu Śledczego w Poznaniu uchylił poprzednią decyzję z 6 grudnia 2009 r. w związku z możliwością umieszczenia skarżącego w celi mieszkalnej, w której powierzchnia na jedną osobę wynosi 3 m2.
Skarżący zarzucił w skardze konstytucyjnej, że przepisy art. 110 § 2b-2i k.k.w., utrzymując możliwość tymczasowego umieszczenia pozbawionego wolności w warunkach naruszających podstawowe wolności i godność jednostki, prowadzą do naruszenia art. 31 ust. 3 i art. 40 Konstytucji. Zdaniem skarżącego, stosowanie możliwości umieszczania skazanych w nieludzkich warunkach, w szczególności wobec recydywistów, stanowi przejaw dyskryminacji i prowadzi do naruszenia art. 32 Konstytucji. Wprowadzenie szerokiego katalogu podstaw ograniczenia powierzchni celi przypadających na osadzonego, w tym z przyczyn organizacyjnych, narusza konstytucyjną zasadę traktowania pozbawionych wolności w sposób humanitarny (art. 41 ust. 4 Konstytucji).
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2011 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi poprzez: po pierwsze, wskazanie daty doręczenia orzeczenia, które skarżący uważa za ostateczne w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.); po drugie, wskazanie daty złożenia przez skarżącego wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej; po trzecie, doręczenie postanowienia Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto i Wilda w Poznaniu z 29 kwietnia 2010 r. o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu.
W piśmie z 4 lutego 2011 r. pełnomocnik skarżącego wskazał, że za ostateczne orzeczenie skarżący uznaje decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2), od której skarżący nie odwoływał się wobec ustania przyczyny stanowiącej podstawę zaskarżenia. Pełnomocnik wskazał także daty: złożenia przez skarżącego wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu (19 lutego 2010 r.) oraz doręczenia pełnomocnikowi pisma informującego go o ustanowieniu pełnomocnikiem w niniejszej sprawie (17 maja 2010 r.). Doręczył także postanowienie Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto i Wilda w Poznaniu z 29 kwietnia 2010 r. o ustanowieniu pełnomocnika z urzędu.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest szczególnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Ma ona gwarantować, że obowiązujące w systemie prawa akty normatywne nie będą stanowiły źródła ich naruszeń. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji przedmiotem skargi konstytucyjnej jest wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją przepisów stanowiących podstawę ostatecznego orzeczenia o prawach skarżącego. Wskazany przedmiot skargi konstytucyjnej determinuje wymogi formalne, których spełnienie jest konieczne dla stwierdzenia dopuszczalności skargi konstytucyjnej.
Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest uznanie, że została wniesiona z naruszeniem terminu wskazanego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Zgodnie z tym przepisem skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Jako ostateczne orzeczenie skarżący wskazał decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2). Wbrew wezwaniu zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 24 stycznia 2011 r. skarżący nie podał daty doręczenia tej decyzji, co stanowi samodzielną podstawę odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej. W dniu 19 lutego 2010 r. skarżący złożył wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu celem wniesienia skargi konstytucyjnej, w związku z czym zawieszeniu uległ bieg terminu do wniesienia skargi. Pełnomocnik ustanowiony został postanowieniem Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto i Wilda w Poznaniu z 29 kwietnia 2010 r. Wyznaczenie pełnomocnika dokonane zostało decyzją Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu z 11 maja 2010 r., doręczoną pełnomocnikowi 17 maja 2010 r. Skarga konstytucyjna złożona została 30 lipca 2010 r. W związku z powyższym należy uznać, że bieg terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczął się 31 grudnia 2009 r. i został zawieszony 19 lutego 2010 r. (51 dni), w dalszym ciągu biegł między 17 maja 2010 r. a 30 lipca 2010 r. (75 dni). Łącznie okres, w którym biegł termin do wniesienia skargi konstytucyjnej, wyniósł 126 dni. Przekroczył zatem termin 3 miesięcy wskazany w art. 46 ust. 1 ustawy o TK, co przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze.
Niezależnie od powyższego, samodzielną podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej jest brak ostatecznego rozstrzygnięcia o prawach i wolnościach skarżącego. Jak wskazano w piśmie uzupełniającym skargę konstytucyjną, skarżący za ostateczne rozstrzygnięcie uznaje decyzję Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r. (nr 502/3506-08/09/A I/2), uchylającą poprzednią decyzję o umieszczeniu skarżącego w celi mieszkalnej, w której powierzchnia na jedną osobę jest mniejsza niż 3 m2. Decyzja ta należała jednak do rozstrzygnięć zaskarżalnych. Skarżącemu przysługiwała skarga do Sądu Okręgowego w Poznaniu – Wydział V Penitencjarny w trybie przepisów art. 7 k.k.w. O prawie tym skarżący został pouczony. Wskazać należy, że skarżący, pomimo udzielonego w formie pisemnej pouczenia nie składał skargi także na uprzednie decyzje Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 6 i 18 grudnia 2009 r. W tym zatem zakresie skarżący nie wyczerpał drogi prawnej, co na podstawie w art. 46 ust. 1 ustawy o TK przesądza o niedopuszczalności nadania biegu skardze konstytucyjnej.
Na zakończenie należy odnieść się także do stanowiska skarżącego, w którym wskazuje, że nie odwoływał się od decyzji z 30 grudnia 2009 r., wobec ustania przyczyny stanowiącej podstawę zaskarżenia. W związku z tym zauważyć należy, że decyzja Dyrektora Aresztu Śledczego w Poznaniu z 30 grudnia 2009 r., mocą której uchylona została decyzja o umieszczeniu skarżącego w celi, w której powierzchnia na jednego skarżącego nie przekracza 3 m2, oznaczała ustanie stanu faktycznego, z którym skarżący wiązał naruszenie swych wolności i praw konstytucyjnych. W tym zatem zakresie nie sposób przyjąć, by rozstrzygnięcie to mogło być wiązane z zawartymi w skardze zarzutami. W zakresie zaś, w jakim zarzuty można byłoby odnosić bezpośrednio do samych decyzji tworzących kwestionowany stan faktycznego pozbawienia skarżącego należytych warunków odbywania aresztu tymczasowego, zauważyć należy, że skarżący, pomimo uzyskania pouczenia, nie wnosił przysługujących mu środków zaskarżenia. W tym zatem zakresie nie spełnił wymogów określonych w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
W tym stanie rzeczy należało odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.