Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

z dnia 26 września 2011 r.

Sygn. akt Ts 208/09



Trybunał Konstytucyjny w składzie:





Adam Jamróz – przewodniczący


Stanisław Rymar – sprawozdawca


Stanisław Biernat,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 maja 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza C.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE


W skardze konstytucyjnej złożonej do Trybunału Konstytucyjnego 25 sierpnia 2009 r. skarżący zarzucił art. 129 ust. 6 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2009 r. Nr 12, poz. 68, ze zm.; dalej ustawa o Państwowej Straży Pożarnej) sprzeczność z zasadą równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji i zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji.
Decyzją z 21 września 2006 r. (ZER-SW 1/610/16165/06) Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA w Warszawie odmówił skarżącemu prawa do emerytury policyjnej ze względu na brak wymaganego okresu zatrudnienia z tytułu służby w charakterze funkcjonariusza pożarnictwa (okresu traktowanego jako służba w Państwowej Straży Pożarnej). Odwołanie wniesione od powyższej decyzji Sąd Okręgowy w Warszawie – XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił wyrokiem z 17 grudnia 2008 r. (sygn. akt XIII U 1294/06). Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, Wydział III wyrokiem z 27 maja 2009 r. (sygn. akt III AUa 163/09) oddalił apelację wniesioną od orzeczenia sądu I instancji. Orzekające w sprawie sądy przychyliły się do twierdzenia wyrażonego w zaskarżonej decyzji, że brak jest podstaw do zaliczenia do okresu, który stanowi podstawę przyznania emerytury policyjnej, okresu zatrudnienia w Zakładowej Straży Pożarnej.
Skarżący z wydaniem wskazanych powyżej orzeczeń wiąże naruszenie zasady równości wynikającej z art. 32 Konstytucji. W uzasadnieniu postawionego zarzutu zwraca uwagę na porównywalny status funkcjonariusza pożarnictwa ze statusem strażaka mianowanego lub powołanego do pełnienia służby w Państwowej Straży Pożarnej. Skarżący wskazuje na identyczne obowiązki spoczywające na obu grupach podmiotów, w tym szczególnie niebezpieczny charakter pracy, pracę w ścisłej podległości służbowej i odpowiedzialność służbową wobec przełożonego. Te okoliczności uzasadniają – zdaniem skarżącego – twierdzenie, że różnicowanie statusu strażaka Państwowej Straży Pożarnej i funkcjonariusza pożarnictwa niemianowanego i niepowołanego na stanowisko w Państwowej Straży Pożarnej w zakresie świadczeń emerytalno-rentowych narusza zasadę równości i zasadę sprawiedliwości społecznej.
Zarządzeniem z 19 października 2009 r. Trybunał Konstytucyjny wezwał pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia w terminie 7 dni braków skargi konstytucyjnej, m.in. poprzez wskazanie, jakie konstytucyjne prawa lub wolności skarżącego zostały naruszone na skutek wydania rozstrzygnięcia opartego na kwestionowanym przepisie oraz określenie sposobu, w jaki zaskarżony przepis narusza te prawa lub wolności.

W piśmie procesowym nadesłanym w celu uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej skarżący wskazał – przytaczając argumenty podniesione już we wniesionej skardze – na naruszenie prawa do równego traktowania przez władze publiczne oraz zasady sprawiedliwości społecznej przez pozbawienie go uprawnień emerytalno-rentowych przysługujących strażakom Państwowej Straży Pożarnej.

Postanowieniem z 20 maja 2011 r. Trybunał Konstytucyjny, na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 oraz art. 47 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał na niemożność dochodzenia w trybie skargi konstytucyjnej naruszenia zasady równości i zasad przedmiotowych wywodzonych z art. 2 Konstytucji. Trybunał podkreślił także, że prawo do wcześniejszej emerytury, którego uzasadnienie można wywieść z uzasadnienia skargi konstytucyjnej, nie mieści się – zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego – w zakresie gwarantowanego przez art. 67 ust. 1 Konstytucji minimum prawa do zabezpieczenia społecznego. Ponadto Trybunał wykazał nieadekwatność pomiędzy treścią postawionych zarzutów a brzmieniem zaskarżonego przepisu. Skarżący kwestionuje zbyt wąsko określony zakres podmiotów, którym przysługuje prawo do emerytury policyjnej, o czym rozstrzyga nie zaskarżony art. 129 ust. 6 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, lecz – nie stanowiący przedmiotu skargi konstytucyjnej – art. 12 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67, ze zm.; dalej: ustawy o emeryturach mundurowych).
W zażaleniu wniesionym na powyższe postanowienie 6 czerwca 2011 r. skarżący wniósł o rozpoznanie skargi, która – jego zdaniem – zawiera wszystkie wymagane prawem elementy. W uzasadnieniu wysuniętej tezy skarżący wskazał, że w jego sprawie zapadło ostateczne rozstrzygnięcie, dokładnie określono ustawę, na podstawie której orzeczono o przysługujących skarżącemu konstytucyjnych prawach i wolnościach, określono te konstytucyjne prawa i wolności, oraz sposób, w jaki zostały one naruszone. Skarżący podkreślił także, że braki formalne skargi wskazane w zarządzeniu sędziego TK zostały uzupełnione, zatem jedna z przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu nie została spełniona.
W drugiej części uzasadnienia zażalenia skarżący wykazuje, że nie można przedstawionych przez niego w skardze zarzutów określić jako oczywiście bezzasadnych. Skarżący, odnosząc się do zarzutu błędnego wskazania przepisu wobec którego zostały wysunięte określone w skardze zarzuty, stwierdza, że w treści skargi konstytucyjnej art. 12 ustawy o emeryturach mundurowych został wskazany „jako związany” z zaskarżonym przepisem. Jego zdaniem, art. 129 ust. 6 zaskarżonej ustawy jest przepisem „pochodnym” ściśle związanym z art. 12 ustawy o emeryturach mundurowych. Jak wywodzi dalej skarżący: „Wydaje się zatem, że powołanie się w zarzucie na art. 129 ust. 6 ustawy o Straży Pożarnej nie wyklucza objęcia merytorycznym rozpoznaniem ewentualnej niezgodności z art. 2 i art. 32 Konstytucji art. 12 wskazanej powyżej ustawy. Jak bowiem wynika z treści skargi konstytucyjnej art. 12 ustawy (….) był wielokrotnie w niej cytowany w ścisłym powiązaniu z art. 129 ust. 6 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, którego to właśnie dotyczy zarzut”. W dalszej części uzasadnienia zażalenia skarżący podniósł, że w skardze wykazywał on, iż naruszenie zasady równości polega na nierównym przyznaniu prawa do emerytury policyjnej w zależności od pełnienia funkcji strażaka mianowanego w Państwowej Straży Pożarnej czy funkcjonariusza pożarnictwa, a kwestia przyznania prawa do emerytury jest uregulowana w art. 12 ustawy o emeryturach mundurowych. Dlatego – w jego ocenie – nie ma podstaw do przyjęcia, że przedstawione w skardze zarzuty są oczywiście bezzasadne.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej powinno dotyczyć podstaw, na których odmowa ta była oparta. Przedmiotem postępowania zażaleniowego jest bowiem ustalenie prawidłowości podstaw tej odmowy. Brak ustosunkowania się w zażaleniu do wszystkich podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu powoduje już, że nie może ono zostać uwzględnione.
Podstawą odmowy nadania dalszego biegu skardze było niewskazanie konstytucyjnego prawa podmiotowego lub konstytucyjnej wolności, których ochrony można dochodzić w trybie wniesionej skargi konstytucyjnej. Skarżący we wniesionym zażaleniu nie ustosunkował się do ustaleń dokonanych w uzasadnieniu kwestionowanego postanowienia Trybunału Konstytucyjnego. Ustalenia te Trybunał Konstytucyjny w niniejszym składzie potwierdza, podkreślając przy tym, że nie wystarcza dla spełnia przesłanek skargi konstytucyjnej wskazanie na naruszenie prawa lub wolności, które tylko w ocenie skarżącego mają przymiot konstytucyjnego prawa podmiotowego lub konstytucyjnej wolności. Przesłanki skargi konstytucyjnej mają charakter obiektywny nie subiektywny; istotne jest zatem nie to, czy w przekonaniu skarżącego zostały one spełnione, tylko czy w świetle przyjętej w orzecznictwie TK i w doktrynie wykładni przepisów regulujących te przesłanki można je uznać za spełnione, czy też nie. Oznacza to także, że samo przesłanie pisma procesowego w odpowiedzi na zarządzenie sędziego o uzupełnienie braków skargi konstytucyjnej jeszcze nie może być uznane za jednoznaczne z uzupełnieniem braków skargi.
W zarządzeniu sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 października 2009 r. wezwano skarżącego m.in. do wskazania, jakie konstytucyjne prawo podmiotowe lub konstytucyjne wolności zostały naruszone oraz określenie sposobu ich naruszenia. W odpowiedzi na to wezwanie pełnomocnik skarżącego ponownie – bo ten zarzut został już podniesiony we wniesionej skardze konstytucyjnej – wskazał na naruszenie zasady równości i zasady sprawiedliwości społecznej. W świetle ugruntowanego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego statusu art. 32 i art. 2 Konstytucji, jako – zasadniczo – źródła konstytucyjnych zasad przedmiotowych, nie można twierdzić, że braki zostały uzupełnione w terminie.
Odnosząc się do argumentacji wysuniętej we wniesionym zażaleniu odnośnie drugiej ze wskazanych podstaw odmowy nadania skardze dalszego biegu, tj. błędnego określenie przedmiotu zarzutu, należy przypomnieć, że art. 66 ustawy o TK stanowi, iż Trybunał – orzekając – związany jest granicami wniosku, pytania prawnego i skargi konstytucyjnej. Zgodnie z orzecznictwem TK zasada ta wymaga, aby skarżący sam określił akt normatywny lub jego część, które są przedmiotem postępowania. Nie ma zatem podstaw, aby Trybunał z urzędu rozszerzył tak wskazany przedmiot kontroli, czy też – dokonując interpretacji treści uzasadnienia skargi konstytucyjnej i przedstawionych w nim zarzutów – odstąpił od kontroli konstytucyjności wskazano w petitum skargi expressis verbis przepisu na rzecz innego aktu normatywnego. Podkreślić także należy, że odmowa nadania biegu ze względu na błędnie określony przedmiot zarzutu nie oznacza jeszcze, że Trybunał oceniał zasadność tych zarzutów i uznał je za oczywiście bezzasadne.

Biorąc powyższe pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny uznał za w pełni uzasadnione postanowienie z 20 maja 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu niniejszej skardze i nie uwzględnił zażalenia złożonego na to postanowienie.