Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE
z dnia 31 stycznia 2011 r.
Sygn. akt Ts 307/08

Trybunał Konstytucyjny w składzie:




Marek Kotlinowski – przewodniczący


Teresa Liszcz – sprawozdawca


Marek Zubik,


po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 października 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Fromholz Brennstoff-und Mineralőlvertriebs GmbH,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 1 października 2008 r. wniesiono o stwierdzenie niezgodności art. 230 § 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) z art. 2, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Skarżąca zarzuciła w skardze konstytucyjnej, że zaskarżony art. 230 § 2 zdanie pierwsze k.p.k. narusza konstytucyjne prawo własności w zakresie, w jakim pozwala na ingerencję w prawo własności, polegającą na odmowie zwrotu rzeczy właścicielowi, na podstawie uznania, że rzecz ta zostaje „zabezpieczona” do sprawy bez orzekania przez sąd o zabezpieczeniu. Skarżąca wskazała na dwa możliwe sposoby interpretacji terminu „rzeczy zbędne w postępowaniu”, o którym mowa w art. 230 § 2 zdanie pierwsze k.p.k., podkreślając, że sąd przyjął interpretację dla niej niekorzystną, która prowadzi do ograniczenia prawa własności. Zdaniem skarżącej taki sposób interpretacji przepisu również prowadzi do naruszenia art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Postanowieniem z 13 października 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał uznał, że skarga konstytucyjna w zakresie, w jakim formułuje zarzut przyjęcia przez sąd orzekający niewłaściwej spośród dwóch istniejących w doktrynie, jak i w orzecznictwie wykładni, jest skargą na stosowanie prawa. Przypomniał, że tylko wyjątkowo, w razie utrwalenia jednego określonego sposobu rozumienia przepisu, znajdującego jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, dopuszczalne jest orzekanie o jego zgodności z Konstytucją. W niniejszej zaś sprawie istnieje rozbieżna praktyka sądowa, która uniemożliwia przyjęcie, by zaskarżony przepis nabrał takiej jednoznacznej treści, która prowadzi do naruszenia konstytucyjnych praw i wolności. Niezależnie od powyższego Trybunał stwierdził, że odmowa zwrotu rzeczy oznacza jedynie ustalenie, iż nie doszło do zmiany okoliczności faktycznych sprawy, zatem rzecz zajęta na poczet dowodu nadal powinna pozostać w dyspozycji organów procesowych, zaś samo odebranie rzeczy, a więc ingerencja w prawo własności na podstawie przepisu ustawy, nastąpiło w przeszłości, w chwili zatrzymania rzeczy. Samo stwierdzenie braku podstaw do zwrotu rzeczy nie prowadzi do modyfikacji sytuacji prawnej właściciela rzeczy, a zatem nie można także mówić o naruszeniu prawa własności wynikającego z takiego ustalenia. Trybunał stwierdził ponadto, że zarzut odmowy zwrotu rzeczy w sytuacji braku orzeczenia o zabezpieczeniu wykracza poza treść art. 230 § 2 zdanie pierwsze k.p.k. Przepis ten pozostaje bez adekwatnego związku z instytucją zabezpieczenia majątkowego, określoną w art. 291-295 k.p.k. Zabezpieczenie majątkowe może być, co prawda, konsekwencją zajęcia przedmiotu jako dowodu w sprawie, ale możliwość taka ani nie wynika z zaskarżonego przepisu, ani nie jest z nim związana. Trybunał uznał zatem, że przedmiotem zaskarżenia w niniejszej skardze jest sposób postępowania organów procesowych, a nie treść powołanego w niej przepisu.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącego. Zarzucono w nim błędne przyjęcie oczywistej bezzasadności zarzutów oraz niezasadne uznanie, że przedmiotem zaskarżenia jest sposób postępowania organów procesowych. Zdaniem skarżącej, poprzez obowiązujące brzmienie zaskarżonego przepisu została pozbawiona oleju napędowego zabezpieczonego dla potrzeb postępowania karnego. W razie wydania wyroków uniewinniających w tym postępowaniu skarżąca otrzyma zwrot kwoty, która nie stanowi równowartości rynkowej zabezpieczonego mienia. Zdaniem skarżącej, to właśnie zaskarżony przepis stwarza możliwość takiego stanu rzeczy, godzi zatem w konstytucyjne prawo własności. Skarżąca podkreśla, że formułowany przez nią zarzut nie odnosi się do korzystnej czy niekorzystnej interpretacji przepisu, lecz do „przepisu, który w wyniku dowolnej interpretacji prowadzi do naruszenia prawa własności. W konsekwencji, zdaniem skarżącej, nie można mówić o oczywistej bezzasadności stawianych zarzutów, albowiem zostały one szczegółowo uzasadnione przez skarżącą.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Podstawowym powodem odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej było stwierdzenie, że wniesiona skarga konstytucyjna jest skargą na stosowanie prawa. Zarzut ten potwierdza treść samej skargi, w której podkreśla się istnienie „prawidłowej interpretacji” przepisu art. 230 § 2 zdanie pierwsze k.p.k. oraz „niedopuszczalnej interpretacji” przyjętej przez organy orzekające w sprawie skarżącej. Zarzut ten potwierdza także sama skarżąca, wskazując w zażaleniu, że źródłem naruszenia konstytucyjnego prawa jest dowolna interpretacja zaskarżonego przepisu, która prowadzi do naruszenia przez ten przepis prawa własności skarżącej. Jak zasadnie wskazano w zaskarżonym postanowieniu, z powołaniem na ustaloną linię orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, tak formułowane zarzuty nie mogą być przedmiotem rozpoznania w trybie skargi konstytucyjnej.
Niezależnie od powyższego należy podkreślić, że w zakresie, w jakim zarzuty skarżącej dotyczą oczekiwanych w przyszłości konsekwencji w postaci otrzymania zwrotu kwoty, która nie stanowi równowartości zajętej rzeczy, nie odnoszą się one do zaskarżonego art. 230 § 2 zdanie pierwsze k.p.k., lecz do przepisów określających zasady postępowania z zabezpieczonymi dla potrzeb postępowania karnego rzeczami, w tym regułami ich zbywania. Wykraczają one zatem poza przedmiot zaskarżenia wskazany w niniejszej skardze. Tak formułowane zarzuty nie mogą zatem stanowić uzasadnienia naruszenia konstytucyjnego prawa własności przez zaskarżony art. 230 § 2 zdanie pierwsze k.p.k.
Skarżąca, poza samym zarzutem kwestionującym ustalenia Trybunału związane z oczywistą bezzasadnością skargi, nie wskazuje w tym zakresie żadnych argumentów, odwołując się jedynie do obszernego uzasadnienia zawartego w skardze. W tym zatem zakresie Trybunał nie ma możliwości oceny zarzutów skarżącej, a zatem aktualne pozostają ustalenia poczynione w postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej.

Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.