Ts 314/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
POSTANOWIENIE
z dnia 24 lutego 2011 r.
Sygn. akt Ts 314/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Adam Jamróz – przewodniczący
Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca
Andrzej Rzepliński,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 listopada 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza B.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 10 października 2008 r. Janusz B., zwany dalej skarżącym wniósł o stwierdzenie niezgodności art. 552 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm., dalej: k.p.k.) z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 2 oraz art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także z art. 74 § 1, art. 168, art. 171 § 5 pkt 1 oraz art. 313 § 1 k.p.k. Skarżący zarzucił, że przepis art. 552 § 4 k.p.k., zakresie, w jakim nie uznaje za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie: zatrzymania i doprowadzenia na badania psychiatryczne zarządzonych przez prokuratora lub sąd, zatrzymania i doprowadzenia na takie badania przed ogłoszeniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów, a także przed upływem terminu dobrowolnego stawiennictwa, zatrzymania i doprowadzenia na takie badania podejrzanego trwale niepoczytalnego, jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 2 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. Ponadto, w piśmie oznaczonym jako „sprostowanie skargi konstytucyjnej”, skarżący wskazał, że wzorcami kontroli czyni art. 77 w zw. z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 2 Konstytucji oraz art. 74 § 1, art. 168, art. 171 § 5 pkt 1 oraz art. 313 § 1 k.p.k.
Postanowieniem z 23 listopada 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał uznał, że pismo procesowe skarżącego, którego treść stanowiła próbę zmiany zakresu wzorców skargi konstytucyjnej, nie mogło w niniejszej sprawie wywołać skutków prawnych, ze względu na upływ terminu przewidzianego dla formułowania treści skargi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny wskazał także na niedopuszczalność orzekania w trybie skargi konstytucyjnej o wzajemnej zgodności przepisów ustawy, na co jednoznacznie wskazuje treść art. 79 ust. 1 Konstytucji. Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej w pozostałym zakresie było w części uznanie, że zaskarżony przepis pozostaje bez związku z treścią stawianych zarzutów, w części zaś brak wykazania przez skarżącego naruszenia konstytucyjnych praw i wolności. Trybunał uznał, że kwestionowana przez skarżącego możliwość stosowania wobec skarżącego środka w postaci zatrzymania i przymusowego doprowadzenia, nie wynika z treści zaskarżonego art. 552 § 4 k.p.k., przyznającego jedynie prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. W pozostałym zakresie Trybunał stwierdził, że odmowa przyznania odszkodowania (z wyjątkiem zatrzymania z 27 lutego 2004 r., za które skarżący otrzymał odszkodowanie i zadośćuczynienie) wynikała z faktu, że w ocenie sądów orzekających żadne z zatrzymań nie zostało uznane za niewątpliwie niesłuszne, lecz było skutkiem zachowania skarżącego, który utrudniał postępowanie. W ocenie Trybunału zatem skarżący nie wykazał w tym zakresie naruszenia swych praw i wolności konstytucyjnych, jako że to zachowanie samego skarżącego ograniczyło możliwość uzyskania odszkodowania za niesłuszne zatrzymanie.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącego. Zarzucił w nim niesłuszne przyjęcie przez Trybunał Konstytucyjny, że wniesiona skarga jest oczywiście niezasadna, podczas gdy z wyroku Sądu Apelacyjnego – II Wydział Karny w Białymstoku z 9 czerwca 2009 r. (sygn. akt II AKa 69/09), wydanego po częściowym uprzednim uchyleniu przez Sąd Najwyższy wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – II Wydział Karny z 15 maja 2008 r. (sygn. akt II AKa 45/08) wynika zasadność zarzutów skarżącego. Skarżący wskazał, że określona w piśmie procesowym wniesionym 17 lutego 2009 r. zmiana nie stanowiła modyfikacji skargi, lecz jedynie jej sprostowanie. Zdaniem skarżącego, postanowienie o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej oparte jest na negacji naturalnego prawa oporu obywatelskiego przeciw niesprawiedliwym obowiązkom prawnym (art. 30 Konstytucji), tu: poddawania się badaniom psychiatrycznym. W ocenie skarżącego złożenie przez podejrzanego w postępowaniu karnym oświadczenia, że nie podda się badaniu psychiatrycznemu i odmawia stawiennictwa, powinno być akceptowane przez organy procesowe, zaś przymusowe doprowadzenie na badania rodzi w takiej sytuacji, wobec „oczywistej bezzasadności” zatrzymania, podstawę do odszkodowania.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) Trybunał, orzekając, jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi konstytucyjnej. Wbrew zatem stanowisku skarżącego Trybunał Konstytucyjny uprawniony jest do orzekania tylko w zakresie wskazanym w skardze konstytucyjnej. Skarżący uprawniony jest do swobodnego wskazania zarówno przedmiotu kontroli, jak i zakresu zaskarżenia, w tym przepisów Konstytucji mających stanowić wzorce kontroli. Uprawnienie to aktualizuje się w okresie, w jakim ustawodawca przyznaje skarżącemu prawo do wniesienia skargi konstytucyjnej, tj. jak wynika z art. 46 ust. 1 ustawy o TK w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu ostatecznego orzeczenia. Termin ten upłynął w stosunku do skarżącego 10 października 2008 r., nie zaś - jak omyłkowo podano w postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej - 10 października 2009 r. Pismo skarżącego wniesione 17 lutego 2009 r., w którym skarżący zmienił zakres wzorców, czyniąc tylko jeden z wskazanych wcześniej wzorcem samodzielnym, zaś pozostałe wzorcami pomocniczymi, jako stanowiące w istocie próbę zmiany w tym zakresie, nie mogło wywołać skutków prawnych.
W przekonaniu Trybunału za trafne uznać należy ustalenia, poczynione w zaskarżonym postanowieniu, z których wynika podstawa odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej. Nie sposób bowiem stwierdzić, by przepis określający prawo do odszkodowania za oczywiście niesłuszne zatrzymanie mógł być wiązany z zarzutem polegającym na kwestionowaniu samej możliwości stosowania wobec skarżącego środka w postaci zatrzymania i przymusowego doprowadzenia. W pozostałej części należy zauważyć, że także w świetle orzeczeń zapadłych w sprawie skarżącego już po wniesieniu skargi konstytucyjnej, nie ma podstaw do przyjęcia, że brak jest związku między zachowaniem skarżącego w postaci odmowy stawiennictwa na wezwanie organu procesowego oraz oświadczeń, że nie podda się badaniu, a zarządzanym zatrzymaniem. W tym zatem zakresie, w jakim zarządzenia zatrzymania wynikały z postawy skarżącego, a w konsekwencji nie zostały przez sądy orzekające uznane za „oczywiście niesłuszne”, skarżący nie wykazał naruszenia swych praw i wolności. Wbrew twierdzeniom skarżącego, złożenie przez podejrzanego w postępowaniu karnym oświadczenia, że nie podda się badaniu psychiatrycznemu i odmawia stawiennictwa nie powoduje, iż działania organów procesowych wymuszających realizację obowiązków procesowych podejrzanego stają się niezgodne z prawem. Oczywiście bezzasadny jest więc w tym zakresie zarzut naruszenia art. 77 ust. 1 Konstytucji.
Odnosząc się do pozostałych wzorców kontroli, Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, iż ani art. 2 Konstytucji, określający zasadę demokratycznego państwa prawnego, ani art. 7 Konstytucji, określający obowiązek działania organów władzy publicznej na podstawie prawa, ani także art. 31 ust. 2 Konstytucji, nakładający obowiązek poszanowania praw i wolności innych, nie mogą stanowić – według utrwalonego orzecznictwa – samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu skargowym. Przepisy te gwarantują określony standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw, działania organów władzy publicznej oraz ogólny standard korzystania z nich przez podmioty, jednak ani art. 2, art. 7, ani art. 31 ust. 2 Konstytucji nie statuują żadnej konkretnej wolności czy prawa (por. wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004 poz. 2).
Niezależnie od powyższego, niedopuszczalność nadania biegu skardze konstytucyjnej wynika z faktu uchylenia orzeczenia wskazanego przez skarżącego jako ostateczne orzeczenie o jego prawach i wolnościach. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna skierowana może być jedynie przeciwko przepisowi, „na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie” o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Ustawy regulujące podstawowe procedury postępowania przed sądami i organami administracji publicznej nie używają pojęcia „ostateczne orzeczenie”. Przesłankę ostateczności należy wykładać przez pryzmat ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i praktykę orzeczniczą Trybunału, a samo pojęcie „orzekł ostatecznie” należy uznać za autonomiczne w tym sensie, że jest to pojęcie konstytucyjne o określonej treści (zob. J. Trzciński, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wydawnictwo Sejmowe 1999, s. 12). Zagadnienie ostateczności rozstrzygnięcia było wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego, w którego orzecznictwie utrwalił się pogląd, że orzeczenie władzy publicznej ma charakter ostateczny, gdy skarżącemu nie przysługuje już od niego środek odwoławczy, ani też nie toczy się żadne postępowanie, w ramach którego orzeczenie to może zostać zmienione lub uchylone. Trybunał Konstytucyjny może wkroczyć dopiero po wyczerpaniu wszelkich procedur pozwalających na rozstrzygnięcie sprawy. Inaczej mówiąc, skarga konstytucyjna spełnia przesłankę przewidzianą w art. 79 Konstytucji dopiero wtedy, gdy nie istnieją już żadne możliwości poddania wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia przewidzianej procedurą kontroli (por. postanowienie TK z 20 maja 1999 r., Ts 76/98; OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 53). Należy zauważyć, że w chwili wniesienia skargi konstytucyjnej skarżący wskazał jako ostateczne orzeczenie prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – II Wydział Karny z 15 maja 2008 r. (sygn. akt II AKa 45/08), orzekającego jako sąd drugiej instancji. Orzeczenie to spełniało zatem wymóg ostateczności. Jak jednak wynika jednoznacznie z treści dalszych orzeczeń zapadłych w sprawie skarżącego, stan faktyczny uległ w tym zakresie zmianie. Wyrokiem z 18 lutego 2009 r. Sąd Najwyższy uchylił w części przedmiotowy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wyrokiem z 9 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny – II Wydział Karny w Białymstoku uchylił wyrok sądu pierwszej instancji w „części dotyczącej oddalenia wniosku o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania” i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że w zakresie wniesionej przez skarżącego skargi konstytucyjnej i podniesionych zarzutów doszło do uchylenia orzeczenia kreującego w sposób stanowczy i ostateczny sytuację prawną skarżącego. Zatem skarga konstytucyjna nie spełnia przesłanki „ostateczności orzeczenia” i w tym zakresie, ze względu na treść przepisu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie może być przedmiotem merytorycznej kontroli.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
z dnia 24 lutego 2011 r.
Sygn. akt Ts 314/08
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Adam Jamróz – przewodniczący
Małgorzata Pyziak-Szafnicka – sprawozdawca
Andrzej Rzepliński,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 listopada 2009 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Janusza B.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej z 10 października 2008 r. Janusz B., zwany dalej skarżącym wniósł o stwierdzenie niezgodności art. 552 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm., dalej: k.p.k.) z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 2 oraz art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także z art. 74 § 1, art. 168, art. 171 § 5 pkt 1 oraz art. 313 § 1 k.p.k. Skarżący zarzucił, że przepis art. 552 § 4 k.p.k., zakresie, w jakim nie uznaje za niewątpliwie niesłuszne zatrzymanie: zatrzymania i doprowadzenia na badania psychiatryczne zarządzonych przez prokuratora lub sąd, zatrzymania i doprowadzenia na takie badania przed ogłoszeniem postanowienia o przedstawieniu zarzutów, a także przed upływem terminu dobrowolnego stawiennictwa, zatrzymania i doprowadzenia na takie badania podejrzanego trwale niepoczytalnego, jest niezgodny z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 2 oraz art. 77 ust. 2 Konstytucji. Ponadto, w piśmie oznaczonym jako „sprostowanie skargi konstytucyjnej”, skarżący wskazał, że wzorcami kontroli czyni art. 77 w zw. z art. 2, art. 7, art. 31 ust. 2 Konstytucji oraz art. 74 § 1, art. 168, art. 171 § 5 pkt 1 oraz art. 313 § 1 k.p.k.
Postanowieniem z 23 listopada 2009 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał uznał, że pismo procesowe skarżącego, którego treść stanowiła próbę zmiany zakresu wzorców skargi konstytucyjnej, nie mogło w niniejszej sprawie wywołać skutków prawnych, ze względu na upływ terminu przewidzianego dla formułowania treści skargi konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny wskazał także na niedopuszczalność orzekania w trybie skargi konstytucyjnej o wzajemnej zgodności przepisów ustawy, na co jednoznacznie wskazuje treść art. 79 ust. 1 Konstytucji. Podstawą odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej w pozostałym zakresie było w części uznanie, że zaskarżony przepis pozostaje bez związku z treścią stawianych zarzutów, w części zaś brak wykazania przez skarżącego naruszenia konstytucyjnych praw i wolności. Trybunał uznał, że kwestionowana przez skarżącego możliwość stosowania wobec skarżącego środka w postaci zatrzymania i przymusowego doprowadzenia, nie wynika z treści zaskarżonego art. 552 § 4 k.p.k., przyznającego jedynie prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia w wypadku niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania lub zatrzymania. W pozostałym zakresie Trybunał stwierdził, że odmowa przyznania odszkodowania (z wyjątkiem zatrzymania z 27 lutego 2004 r., za które skarżący otrzymał odszkodowanie i zadośćuczynienie) wynikała z faktu, że w ocenie sądów orzekających żadne z zatrzymań nie zostało uznane za niewątpliwie niesłuszne, lecz było skutkiem zachowania skarżącego, który utrudniał postępowanie. W ocenie Trybunału zatem skarżący nie wykazał w tym zakresie naruszenia swych praw i wolności konstytucyjnych, jako że to zachowanie samego skarżącego ograniczyło możliwość uzyskania odszkodowania za niesłuszne zatrzymanie.
Zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu wniósł pełnomocnik skarżącego. Zarzucił w nim niesłuszne przyjęcie przez Trybunał Konstytucyjny, że wniesiona skarga jest oczywiście niezasadna, podczas gdy z wyroku Sądu Apelacyjnego – II Wydział Karny w Białymstoku z 9 czerwca 2009 r. (sygn. akt II AKa 69/09), wydanego po częściowym uprzednim uchyleniu przez Sąd Najwyższy wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – II Wydział Karny z 15 maja 2008 r. (sygn. akt II AKa 45/08) wynika zasadność zarzutów skarżącego. Skarżący wskazał, że określona w piśmie procesowym wniesionym 17 lutego 2009 r. zmiana nie stanowiła modyfikacji skargi, lecz jedynie jej sprostowanie. Zdaniem skarżącego, postanowienie o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej oparte jest na negacji naturalnego prawa oporu obywatelskiego przeciw niesprawiedliwym obowiązkom prawnym (art. 30 Konstytucji), tu: poddawania się badaniom psychiatrycznym. W ocenie skarżącego złożenie przez podejrzanego w postępowaniu karnym oświadczenia, że nie podda się badaniu psychiatrycznemu i odmawia stawiennictwa, powinno być akceptowane przez organy procesowe, zaś przymusowe doprowadzenie na badania rodzi w takiej sytuacji, wobec „oczywistej bezzasadności” zatrzymania, podstawę do odszkodowania.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie podważają ustaleń dokonanych w przedmiotowym postanowieniu i w ocenie Trybunału nie zasługują na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 66 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) Trybunał, orzekając, jest związany granicami wniosku, pytania prawnego lub skargi konstytucyjnej. Wbrew zatem stanowisku skarżącego Trybunał Konstytucyjny uprawniony jest do orzekania tylko w zakresie wskazanym w skardze konstytucyjnej. Skarżący uprawniony jest do swobodnego wskazania zarówno przedmiotu kontroli, jak i zakresu zaskarżenia, w tym przepisów Konstytucji mających stanowić wzorce kontroli. Uprawnienie to aktualizuje się w okresie, w jakim ustawodawca przyznaje skarżącemu prawo do wniesienia skargi konstytucyjnej, tj. jak wynika z art. 46 ust. 1 ustawy o TK w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu ostatecznego orzeczenia. Termin ten upłynął w stosunku do skarżącego 10 października 2008 r., nie zaś - jak omyłkowo podano w postanowieniu o odmowie nadania biegu skardze konstytucyjnej - 10 października 2009 r. Pismo skarżącego wniesione 17 lutego 2009 r., w którym skarżący zmienił zakres wzorców, czyniąc tylko jeden z wskazanych wcześniej wzorcem samodzielnym, zaś pozostałe wzorcami pomocniczymi, jako stanowiące w istocie próbę zmiany w tym zakresie, nie mogło wywołać skutków prawnych.
W przekonaniu Trybunału za trafne uznać należy ustalenia, poczynione w zaskarżonym postanowieniu, z których wynika podstawa odmowy nadania biegu skardze konstytucyjnej. Nie sposób bowiem stwierdzić, by przepis określający prawo do odszkodowania za oczywiście niesłuszne zatrzymanie mógł być wiązany z zarzutem polegającym na kwestionowaniu samej możliwości stosowania wobec skarżącego środka w postaci zatrzymania i przymusowego doprowadzenia. W pozostałej części należy zauważyć, że także w świetle orzeczeń zapadłych w sprawie skarżącego już po wniesieniu skargi konstytucyjnej, nie ma podstaw do przyjęcia, że brak jest związku między zachowaniem skarżącego w postaci odmowy stawiennictwa na wezwanie organu procesowego oraz oświadczeń, że nie podda się badaniu, a zarządzanym zatrzymaniem. W tym zatem zakresie, w jakim zarządzenia zatrzymania wynikały z postawy skarżącego, a w konsekwencji nie zostały przez sądy orzekające uznane za „oczywiście niesłuszne”, skarżący nie wykazał naruszenia swych praw i wolności. Wbrew twierdzeniom skarżącego, złożenie przez podejrzanego w postępowaniu karnym oświadczenia, że nie podda się badaniu psychiatrycznemu i odmawia stawiennictwa nie powoduje, iż działania organów procesowych wymuszających realizację obowiązków procesowych podejrzanego stają się niezgodne z prawem. Oczywiście bezzasadny jest więc w tym zakresie zarzut naruszenia art. 77 ust. 1 Konstytucji.
Odnosząc się do pozostałych wzorców kontroli, Trybunał Konstytucyjny zwraca uwagę, iż ani art. 2 Konstytucji, określający zasadę demokratycznego państwa prawnego, ani art. 7 Konstytucji, określający obowiązek działania organów władzy publicznej na podstawie prawa, ani także art. 31 ust. 2 Konstytucji, nakładający obowiązek poszanowania praw i wolności innych, nie mogą stanowić – według utrwalonego orzecznictwa – samodzielnych wzorców kontroli w postępowaniu skargowym. Przepisy te gwarantują określony standard kreowania przez ustawodawcę wolności i praw, działania organów władzy publicznej oraz ogólny standard korzystania z nich przez podmioty, jednak ani art. 2, art. 7, ani art. 31 ust. 2 Konstytucji nie statuują żadnej konkretnej wolności czy prawa (por. wyrok TK z 13 stycznia 2004 r., SK 10/03, OTK ZU nr 1/A/2004 poz. 2).
Niezależnie od powyższego, niedopuszczalność nadania biegu skardze konstytucyjnej wynika z faktu uchylenia orzeczenia wskazanego przez skarżącego jako ostateczne orzeczenie o jego prawach i wolnościach. Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna skierowana może być jedynie przeciwko przepisowi, „na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie” o prawach, wolnościach bądź obowiązkach skarżącego. Ustawy regulujące podstawowe procedury postępowania przed sądami i organami administracji publicznej nie używają pojęcia „ostateczne orzeczenie”. Przesłankę ostateczności należy wykładać przez pryzmat ustawy o Trybunale Konstytucyjnym i praktykę orzeczniczą Trybunału, a samo pojęcie „orzekł ostatecznie” należy uznać za autonomiczne w tym sensie, że jest to pojęcie konstytucyjne o określonej treści (zob. J. Trzciński, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Wydawnictwo Sejmowe 1999, s. 12). Zagadnienie ostateczności rozstrzygnięcia było wielokrotnie przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego, w którego orzecznictwie utrwalił się pogląd, że orzeczenie władzy publicznej ma charakter ostateczny, gdy skarżącemu nie przysługuje już od niego środek odwoławczy, ani też nie toczy się żadne postępowanie, w ramach którego orzeczenie to może zostać zmienione lub uchylone. Trybunał Konstytucyjny może wkroczyć dopiero po wyczerpaniu wszelkich procedur pozwalających na rozstrzygnięcie sprawy. Inaczej mówiąc, skarga konstytucyjna spełnia przesłankę przewidzianą w art. 79 Konstytucji dopiero wtedy, gdy nie istnieją już żadne możliwości poddania wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia przewidzianej procedurą kontroli (por. postanowienie TK z 20 maja 1999 r., Ts 76/98; OTK ZU nr I(30)/1999, poz. 53). Należy zauważyć, że w chwili wniesienia skargi konstytucyjnej skarżący wskazał jako ostateczne orzeczenie prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – II Wydział Karny z 15 maja 2008 r. (sygn. akt II AKa 45/08), orzekającego jako sąd drugiej instancji. Orzeczenie to spełniało zatem wymóg ostateczności. Jak jednak wynika jednoznacznie z treści dalszych orzeczeń zapadłych w sprawie skarżącego, stan faktyczny uległ w tym zakresie zmianie. Wyrokiem z 18 lutego 2009 r. Sąd Najwyższy uchylił w części przedmiotowy wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Wyrokiem z 9 czerwca 2009 r. Sąd Apelacyjny – II Wydział Karny w Białymstoku uchylił wyrok sądu pierwszej instancji w „części dotyczącej oddalenia wniosku o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania” i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W tym stanie rzeczy stwierdzić należy, że w zakresie wniesionej przez skarżącego skargi konstytucyjnej i podniesionych zarzutów doszło do uchylenia orzeczenia kreującego w sposób stanowczy i ostateczny sytuację prawną skarżącego. Zatem skarga konstytucyjna nie spełnia przesłanki „ostateczności orzeczenia” i w tym zakresie, ze względu na treść przepisu art. 79 ust. 1 Konstytucji, nie może być przedmiotem merytorycznej kontroli.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, należało nie uwzględnić zażalenia wniesionego na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.