Ts 18/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
249/3/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 19 listopada 2012 r.
Sygn. akt Ts 18/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marzanny S. w sprawie zgodności:
1) art. 41 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 41 ust. 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 21 ust. 1, art. 22, art. 42 oraz art. 64 Konstytucji;
3) art. 42 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji;
4) art. 43 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 21, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej Marzanny S. (dalej: skarżąca), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 18 stycznia 2012 r. (data nadania), zarzucono niezgodność: (1) art. 41 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.; dalej: ustawa refundacyjna) – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do rozpatrzenia sporu pomiędzy dwoma podmiotami cywilnoprawnymi przez niezawisły sąd powszechny, wprowadzając w to miejsce nowy rodzaj tytułu egzekucyjnego, zwany w ustawie „zaleceniami pokontrolnymi” – z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 22 Konstytucji; (2) art. 41 ust. 7 ustawy refundacyjnej – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do zawarcia umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia i sprzedaży leków refundowanych bez wyroku sądu powszechnego, a tylko na podstawie prywatnego dokumentu podmiotu cywilnoprawnego, zwanego w ustawie „oświadczeniem o rozwiązaniu umowy” – z art. 21 ust. 1, art. 22, art. 42 oraz art. 64 Konstytucji; (3) art. 42 ustawy refundacyjnej – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do rozpatrzenia sporu pomiędzy dwoma podmiotami cywilnoprawnymi przez niezawisły sąd powszechny, wprowadzając w to miejsce nieznane wcześniej w porządku prawnym „ostateczne stanowisko Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia” – z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji; (4) art. 43 ust. 1 pkt 6 ustawy refundacyjnej – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa rozpatrzenia sporu pomiędzy dwoma podmiotami cywilnoprawnymi przez niezawisły sąd powszechny, wprowadzając w to miejsce nowy rodzaj tytułu egzekucyjnego, zwany w ustawie „wezwaniem do zapłaty” – z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 21, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 1 Konstytucji.
2. Zakwestionowanym przepisom zarzucono naruszenie: zasad demokratycznego państwa prawnego, równości i proporcjonalności, prawa do sądu, wolności wyboru zawodu, prawa ochrony własności i innych praw majątkowych, a także – kryterium ograniczenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej.
Jednocześnie w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wskazano, że podstawę do wniesienia tego środka prawnego do Trybunału Konstytucyjnego nie stanowi jakiekolwiek orzeczenie lub inne rozstrzygnięcie władzy publicznej, ponieważ „w opinii skarżącej nie przysługuje jej żadna droga odwoławcza”, a skarga „powinna zostać rozpatrzona bez wyczerpywania jakiejkolwiek drogi odwoławczej, ze względu na brak takowej”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym prawem wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.
2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia konstytucyjnych i ustawowych kryteriów warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie.
3. Trybunał podkreśla, że w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 w związku z art. 47 ust. 2 ustawy o TK podstawą wniesienia przez jednostkę skargi konstytucyjnej jest wydanie na podstawie zaskarżonego aktu normatywnego (przepisów w nim zawartych) wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, w którym orzeczono ostatecznie o konstytucyjnych prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. Wprawdzie przedmiotem kontroli w postępowaniu skargowym jest problem zgodności z Konstytucją objętego skargą aktu normatywnego, niemniej, wcześniejsze wydanie „ostatecznego orzeczenia” przez sąd bądź organ administracji publicznej stanowi conditio sine qua non zainicjowania tej formy kontroli przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wynika to z przyjętej przez polskiego ustrojodawcę konstrukcji skargi konstytucyjnej, zgodnie z którą instytucja ta służy uruchomieniu postępowania o charakterze nadzwyczajnym i subsydiarnym w stosunku do innych środków i procedur ochrony konstytucyjnych praw i wolności skarżącego. Niedochowanie powyższego warunku powoduje, że rozpoznanie przez Trybunał Konstytucyjny skargi konstytucyjnej staje się niedopuszczalne.
Jak wynika z treści oświadczenia sformułowanego na s. 7 uzasadnienia skargi konstytucyjnej: w sprawie skarżącej nie została wydana żadna decyzja, orzeczenie sądowe lub innego typu rozstrzygnięcie legitymujące ją do wystąpienia z tym nadzwyczajnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw.
Subiektywne przeświadczenie skarżącej, że brak jest jakiejkolwiek drogi odwoławczej od ewentualnych aktów prawnokształtujących wydanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie zakwestionowanych przepisów, per se nie może stanowić o dopuszczalności skargi konstytucyjnej w świetle obiektywnego kryterium ustanowionego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Brak takiego orzeczenia (np. postanowienia sądu administracyjnego lub powszechnego, stwierdzającego nieposiadanie kognicji do weryfikacji czynności podjętych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie ustawy refundacyjnej) powoduje niemożność rozpoznania zarzutów sformułowanych w skardze konstytucyjnej. Składającemu skargę ustrojodawca nie przyznał bowiem uprawnienia do zainicjowania przed Trybunałem Konstytucyjnym kontroli abstrakcyjnej konstytucyjności prawa, lecz wyłącznie uprawnienie do kontroli konkretnej. W niniejszej sprawie nie została zatem spełniona podstawowa przesłanka dopuszczenia skargi do merytorycznego rozpoznania, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.
Wobec powyższego – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 19 listopada 2012 r.
Sygn. akt Ts 18/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Zbigniew Cieślak,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Marzanny S. w sprawie zgodności:
1) art. 41 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej;
2) art. 41 ust. 7 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 21 ust. 1, art. 22, art. 42 oraz art. 64 Konstytucji;
3) art. 42 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji;
4) art. 43 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.) z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 21, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 1 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej Marzanny S. (dalej: skarżąca), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 18 stycznia 2012 r. (data nadania), zarzucono niezgodność: (1) art. 41 ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. Nr 122, poz. 696, ze zm.; dalej: ustawa refundacyjna) – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do rozpatrzenia sporu pomiędzy dwoma podmiotami cywilnoprawnymi przez niezawisły sąd powszechny, wprowadzając w to miejsce nowy rodzaj tytułu egzekucyjnego, zwany w ustawie „zaleceniami pokontrolnymi” – z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 2 i art. 22 Konstytucji; (2) art. 41 ust. 7 ustawy refundacyjnej – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do zawarcia umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia i sprzedaży leków refundowanych bez wyroku sądu powszechnego, a tylko na podstawie prywatnego dokumentu podmiotu cywilnoprawnego, zwanego w ustawie „oświadczeniem o rozwiązaniu umowy” – z art. 21 ust. 1, art. 22, art. 42 oraz art. 64 Konstytucji; (3) art. 42 ustawy refundacyjnej – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa do rozpatrzenia sporu pomiędzy dwoma podmiotami cywilnoprawnymi przez niezawisły sąd powszechny, wprowadzając w to miejsce nieznane wcześniej w porządku prawnym „ostateczne stanowisko Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia” – z art. 32 ust. 1 oraz art. 45 ust. 1 Konstytucji; (4) art. 43 ust. 1 pkt 6 ustawy refundacyjnej – w zakresie, w jakim pozbawia wnioskodawcę prawa rozpatrzenia sporu pomiędzy dwoma podmiotami cywilnoprawnymi przez niezawisły sąd powszechny, wprowadzając w to miejsce nowy rodzaj tytułu egzekucyjnego, zwany w ustawie „wezwaniem do zapłaty” – z art. 65 ust. 1 w związku z art. 45 ust. 1, art. 21, art. 31 ust. 3 oraz art. 64 ust. 1 Konstytucji.
2. Zakwestionowanym przepisom zarzucono naruszenie: zasad demokratycznego państwa prawnego, równości i proporcjonalności, prawa do sądu, wolności wyboru zawodu, prawa ochrony własności i innych praw majątkowych, a także – kryterium ograniczenia wolności prowadzenia działalności gospodarczej.
Jednocześnie w uzasadnieniu skargi konstytucyjnej wskazano, że podstawę do wniesienia tego środka prawnego do Trybunału Konstytucyjnego nie stanowi jakiekolwiek orzeczenie lub inne rozstrzygnięcie władzy publicznej, ponieważ „w opinii skarżącej nie przysługuje jej żadna droga odwoławcza”, a skarga „powinna zostać rozpatrzona bez wyczerpywania jakiejkolwiek drogi odwoławczej, ze względu na brak takowej”.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Zgodnie z art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarga konstytucyjna podlega wstępnemu rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, podczas którego Trybunał Konstytucyjny bada, czy odpowiada ona określonym prawem wymogom, a także czy postępowanie wszczęte na skutek wniesienia skargi podlegałoby umorzeniu na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Procedura ta umożliwia, już w początkowej fazie postępowania, eliminację spraw, które nie mogą być przedmiotem merytorycznego rozpoznania przez Trybunał Konstytucyjny.
2. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że analizowana skarga konstytucyjna nie spełnia konstytucyjnych i ustawowych kryteriów warunkujących jej merytoryczne rozpoznanie.
3. Trybunał podkreśla, że w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz art. 46 ust. 1 w związku z art. 47 ust. 2 ustawy o TK podstawą wniesienia przez jednostkę skargi konstytucyjnej jest wydanie na podstawie zaskarżonego aktu normatywnego (przepisów w nim zawartych) wyroku, decyzji lub innego rozstrzygnięcia, w którym orzeczono ostatecznie o konstytucyjnych prawach, wolnościach lub obowiązkach skarżącego. Wprawdzie przedmiotem kontroli w postępowaniu skargowym jest problem zgodności z Konstytucją objętego skargą aktu normatywnego, niemniej, wcześniejsze wydanie „ostatecznego orzeczenia” przez sąd bądź organ administracji publicznej stanowi conditio sine qua non zainicjowania tej formy kontroli przed Trybunałem Konstytucyjnym. Wynika to z przyjętej przez polskiego ustrojodawcę konstrukcji skargi konstytucyjnej, zgodnie z którą instytucja ta służy uruchomieniu postępowania o charakterze nadzwyczajnym i subsydiarnym w stosunku do innych środków i procedur ochrony konstytucyjnych praw i wolności skarżącego. Niedochowanie powyższego warunku powoduje, że rozpoznanie przez Trybunał Konstytucyjny skargi konstytucyjnej staje się niedopuszczalne.
Jak wynika z treści oświadczenia sformułowanego na s. 7 uzasadnienia skargi konstytucyjnej: w sprawie skarżącej nie została wydana żadna decyzja, orzeczenie sądowe lub innego typu rozstrzygnięcie legitymujące ją do wystąpienia z tym nadzwyczajnym środkiem ochrony konstytucyjnych wolności i praw.
Subiektywne przeświadczenie skarżącej, że brak jest jakiejkolwiek drogi odwoławczej od ewentualnych aktów prawnokształtujących wydanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie zakwestionowanych przepisów, per se nie może stanowić o dopuszczalności skargi konstytucyjnej w świetle obiektywnego kryterium ustanowionego w art. 46 ust. 1 ustawy o TK.
Brak takiego orzeczenia (np. postanowienia sądu administracyjnego lub powszechnego, stwierdzającego nieposiadanie kognicji do weryfikacji czynności podjętych przez Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie ustawy refundacyjnej) powoduje niemożność rozpoznania zarzutów sformułowanych w skardze konstytucyjnej. Składającemu skargę ustrojodawca nie przyznał bowiem uprawnienia do zainicjowania przed Trybunałem Konstytucyjnym kontroli abstrakcyjnej konstytucyjności prawa, lecz wyłącznie uprawnienie do kontroli konkretnej. W niniejszej sprawie nie została zatem spełniona podstawowa przesłanka dopuszczenia skargi do merytorycznego rozpoznania, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.
Wobec powyższego – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.