Pełny tekst orzeczenia

179/2/B/2012




POSTANOWIENIE

z dnia 26 marca 2012 r.
Sygn. akt Ts 52/10

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Andrzej Rzepliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością PŁASZÓW o zbadanie zgodności:
art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13, ze zm.) z art. 2, art. 20, art. 21, art. 31 ust. 2 i 3, art. 32, art. 46, art. 64 oraz art. 77 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,


p o s t a n a w i a:

1) podjąć zawieszone postępowanie,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 1 marca 2010 r. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością PŁASZÓW (dalej: skarżąca) domaga się zbadania zgodności art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13, ze zm.; dalej: dekret) z art. 2, art. 20, art. 21, art. 31 ust. 2 i 3, art. 32, art. 46, art. 64 oraz art. 77 Konstytucji, a także art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego w Paryżu dnia 20 marca 1952 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 36, poz. 175, ze zm.; dalej: protokół nr 1). Wątpliwości konstytucyjne skarżącej odnoszą się do kwestionowanego przepisu w zakresie, w jakim przewiduje możliwość pozbawienia własności nieruchomości lub ich części niektórych obywateli polskich, w tym również podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą w formie spółek prawa handlowego (osób prawnych), bez słusznego odszkodowania i nie na cele publiczne na podstawie przepisów wydanych przez „organ pozakonstytucyjny” i bez zachowania wymaganego prawem trybu uchwalenia aktu.
W świetle zaskarżonego przepisu dekretu na cele reformy rolnej przeznaczone były nieruchomości ziemskie stanowiące własność albo współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekraczał bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie ówczesnych województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego – jeśli ich rozmiar łączny przekraczał 100 ha powierzchni ogólnej, niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni. Nieruchomości te bezzwłocznie, bez żadnego wynagrodzenia przeszły w całości na własność Skarbu Państwa z przeznaczeniem na cele reformy rolnej.
Skarżąca zarzuca, że kwestionowany przepis naruszył jej prawo do równego traktowania, wyrażone w art. 32 Konstytucji, w sposób nieuzasadniony różnicując sytuację „posiadaczy ziemskich” z uwagi na „miejsce położenia nieruchomości”. Co więcej, przepis ten naruszył tym samym zasadę demokratycznego państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji) oraz przysługujące skarżącej prawo własności (art. 21, art. 64 Konstytucji oraz art. 1 protokołu nr 1). Ponadto, skarżąca twierdzi, że wprowadzenie w życie dekretu oznaczało pozasądowe zastosowanie w stosunku do obywateli kary konfiskaty mienia przewidzianej ówczesnym prawem karnym, mimo niepopełnienia przez nich jakiegokolwiek przestępstwa (art. 46 Konstytucji). Zarzuca przy tym, że brak możliwości naprawienia szkody wyrządzonej dekretem narusza jej prawo do wynagrodzenia szkody za bezprawne działanie organu władzy publicznej (art. 77 ust. 1 Konstytucji).
Powyższe zarzuty zostały sformułowane w związku z następującym stanem faktycznym. Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z 18 września 2009 r. (sygn. akt II Ca 82/08), wydanym po uwzględnieniu skargi o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z 21 września 2005 r. (sygn. akt II Ca 768/05), uchylił wyrok Sądu Rejonowego dla Krakowa-Podgórza w Krakowie z 25 lutego 2005 r. (sygn. akt I C 1057/02/P) i oddalił powództwo skarżącej o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.
Zarządzeniem sędziego Trybunału z 31 stycznia 2011 r. skarżąca została wezwana do uzupełnienia braków formalnych w zakresie pełnomocnictwa do sporządzenia skargi konstytucyjnej i reprezentowania skarżącej przed Trybunałem oraz do oświadczenia, czy od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z 18 września 2009 r. (sygn. akt II Ca 82/08) została wniesiona skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. W wykonaniu tego zarządzenia skarżąca przedłożyła stosowne pełnomocnictwo oraz oświadczyła, że skarga kasacyjna została złożona i przyjęta do rozpoznania (sygn. akt III CSK 273/10).
Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że Sąd Najwyższy wyrokiem z 14 października 2011 r. (sygn. akt III CSK 273/10) uchylił zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z 18 września 2009 r. (sygn. akt II Ca 82/08) i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
Skarżąca wiąże naruszenie przysługujących jej konstytucyjnych praw z uchylonym wyrokiem sądu okręgowego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

1. Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw, który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 4648 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK).

1.1. Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga, poza realizacją wymagań stawianych pismu procesowemu, powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją; wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego – zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.

1.2. Ponadto, przedmiotem skargi może stać się wyłącznie przepis stanowiący podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi muszą zaś uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym, i – przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia powyższych wymagań.

2. Skarżąca wiąże naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnych praw podmiotowych z wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z 18 września 2009 r. (sygn. akt II Ca 82/08). Orzeczenie to zostało jednak uchylone przez Sąd Najwyższy wyrokiem z 14 października 2011 r. (sygn. akt III CSK 273/10).

2.1. W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdza, że skarżąca nie przedstawiła orzeczenia, na podstawie którego sąd orzekł ostatecznie o jej wolnościach lub prawach. Prawomocny wyrok sądu okręgowego, z którym skarżąca wiąże naruszenie swoich praw, utracił bowiem walor ostateczności.
Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu.

Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.