Pełny tekst orzeczenia

465/5/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 30 kwietnia 2012 r.

Sygn. akt Ts 57/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński,



po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Bohdana K. w sprawie zgodności:

1) ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.) z art. 100 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

2) art. 157, art. 166 i art. 170 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.) z art. 178 Konstytucji,



p o s t a n a w i a:



odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



UZASADNIENIE



W skardze konstytucyjnej z 7 marca 2012 r. Bohdan K. (dalej: skarżący), będący adwokatem, sformułował zarzuty: po pierwsze, niezgodności ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, ze zm.; dalej: kodeks wyborczy) w całości z art. 100 ust. 3 Konstytucji oraz, po drugie, niezgodności art. 157, art. 166 i art. 170 kodeksu wyborczego z art. 178 Konstytucji.

Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z wyborami do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, które odbyły się 9 października 2011 r. Uchwałą z 14 grudnia 2011 r. (sygn. akt III SW 173-174/11) Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych stwierdził ważność tych wyborów. Uchwała ta została opublikowana w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej dnia 29 grudnia 2011 r. (Dz. U. Nr 286, poz. 1676).

Skarżący uważa, że niezgodność kodeksu wyborczego z art. 100 ust. 3 Konstytucji polega na uregulowaniu w jednej ustawie zarówno wyborów do Sejmu i Senatu, wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, jak i wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz organów samorządu terytorialnego. Zdaniem skarżącego takie rozwiązanie narusza zasadę podziału władzy (art. 10 Konstytucji) oraz prowadzi do odebrania mu jego praw obywatelskich wyrażonych w art. 30-86 Konstytucji, a także godzi w zasadę suwerenności narodu (art. 4 Konstytucji). Ponadto skarżący stwierdził, że niezgodność art. 157, art. 166 i art. 170 kodeksu wyborczego z art. 178 Konstytucji polega na tym, że przepisy te bezprawnie ustanawiają organy takie jak Państwowa Komisja Wyborcza oraz inne komisje wyborcze złożone z sędziów. Zdaniem skarżącego udział sędziów w przeprowadzaniu wyborów nie da się pogodzić z zasadą niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a także narusza zasadę podziału władzy. Ponadto w uzasadnieniu skargi skarżący stwierdził, że kodeks wyborczy jest „wulgaryzmem prawnym” oraz przejawem „korupcji legislacyjnej” wymierzonym w Naród Polski. Wskazał również, że przepisy kodeksu wyborczego nie mogą regulować wyborów do Parlamentu Europejskiego, gdyż Konstytucja nie normuje statusu posła do Parlamentu Europejskiego. W opinii skarżącego znaczy to, że jest to instytucja sprzeczna z Konstytucją. Do skargi załączona została również książka autorstwa skarżącego „Ordynacja wyborcza do Sejmu i Senatu wymierzona w Naród Polski”, Warszawa 2006.

Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 marca 2012 r. skarżący został wezwany do uzupełnienia braków formalnych skargi konstytucyjnej przez: wskazanie orzeczenia rozstrzygającego ostatecznie o prawach lub wolnościach skarżącego w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz podanie daty doręczenia mu tego orzeczenia; wskazanie, w jakim zakresie zaskarżone przepisy stanowiły podstawę wydania orzeczenia, które skarżący uważa za ostateczne w rozumieniu art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK); wskazanie konstytucyjnych praw lub wolności skarżącego, które zostały naruszone przez ostateczne rozstrzygnięcie oparte na kwestionowanych przepisach Kodeksu wyborczego oraz dokładne określenie sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego przez zaskarżone przepisy kodeksu wyborczego.

W piśmie z 21 marca 2012 r. skarżący ustosunkował się do powyższego zarządzenia. Stwierdził, że orzeczeniem ostatecznie rozstrzygającym o jego prawach i wolnościach wyborczych w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji jest uchwała Sądu Najwyższego z 14 grudnia 2011 r. w sprawie ważności wyborów do Sejmu i Senatu przeprowadzonych 9 października 2011 r. (sygn. akt III SW 173-174/11). Jako datę doręczenia mu tej skarżący wskazał uchwały 4 marca 2012 r. Stwierdził ponadto, że prawa lub wolności, które zostały – jego zdaniem – naruszone są normowane w artykułach 30–86 Konstytucji, a w szczególności w art. 62. Odnosząc się do ostatniego punktu zarządzenia z 13 marca 2012 r. wskazał, że „nie można określić dokładnego sposobu naruszenia konstytucyjnych praw i wolności Skarżącego i wyborców obywateli polskich, gdyż nie ma żadnych praw i wolności, są tylko rozbudowane jawne i tajne struktury organów władz wyborczych”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. W myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, zakwestionować zgodność z Konstytucją przepisów ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie których sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego prawach lub wolnościach albo obowiązkach określonych w Konstytucji. Przesłanką rozpoznania skargi konstytucyjnej nie może więc być wskazanie dowolnego przepisu ustawy lub innego aktu normatywnego, ale tylko takiego, który w konkretnej sprawie stanowił podstawę ostatecznego rozstrzygnięcia, a zarazem doprowadził do naruszenia konstytucyjnych wolności lub praw wskazanych jako podstawa skargi. W związku z tym obowiązkiem skarżącego jest dołączenie do skargi konstytucyjnej orzeczenia, które wykazuje powyższą, złożoną kwalifikację, tzn. zostało wydane na podstawie przepisów stanowiących przedmiot wniesionej skargi i prowadzi do niedozwolonej ingerencji w sferę konstytucyjnie chronionych praw podmiotowych.

Zasady, na jakich dopuszczalne jest korzystanie ze skargi konstytucyjnej, precyzuje ustawa o TK. Zgodnie z art. 46 ust. 1 tej ustawy skarga konstytucyjna może być wniesiona po wyczerpaniu drogi prawnej, o ile droga ta jest przewidziana, w ciągu 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie zaskarżonych przepisów. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika, że na skarżącym ciąży obowiązek wskazania naruszonych wolności lub praw oraz sposobu ich naruszenia. Z kolei z art. 32 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o TK wynika obowiązek uzasadnienia zarzutu niekonstytucyjności zaskarżonych przepisów.



2. Zgodnie z art. 36 ust. 3 ustawy o TK, znajdującym zastosowanie do spraw rozpatrywanych w trybie skargi konstytucyjnej na podstawie art. 49 tejże ustawy, Trybunał Konstytucyjny odmawia nadania dalszego biegu wniesionej skardze konstytucyjnej w przypadku, gdy braki skargi konstytucyjnej nie zostały uzupełnione w wyznaczonym terminie. Nie budzi przy tym wątpliwości, że nieuzupełnienie braków skargi zachodzi zarówno w sytuacji, w której skarżący nie nadesłał do Trybunału żadnego pisma w ustawowym 7-dniowym terminie, jak i w przypadku, w którym takie pismo procesowe wprawdzie zostało nadesłane, ale nie zawiera uzupełnienia braków skargi konstytucyjnej wskazanych w zarządzeniu sędziego TK.

W niniejszej sprawie wystąpiła druga ze wskazanych sytuacji. Skarżący wprawdzie nadesłał w ustawowym terminie pismo procesowe, w którym ustosunkował się do zarządzenia sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 13 marca 2012 r., jednakże nie wykonał tego zarządzenia w pełni.

Skarżący nie wskazał w szczególności ostatecznego rozstrzygnięcia o swoich prawach i wolnościach wydanego na podstawie zaskarżonej ustawy. Za rozstrzygnięcie takie nie sposób bowiem uznać uchwały Sądu Najwyższego w sprawie ważności wyborów do Sejmu i Senatu, która nie stanowi orzeczenia wydanego w indywidualnej sprawie, której stroną byłby skarżący, i nie jest do niego adresowana (por. np. postanowienia TK z 14 grudnia 2004 r., SK 29/03, OTK ZU nr 11/A/2004, poz. 124 i 3 lipca 2007 r., SK 4/07, OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 83).

Skarżący nie wskazał również, jakie konstytucyjne prawa i wolności zostały, jego zdaniem, naruszone oraz nie określił sposobu naruszenia. Ograniczył się jedynie do stwierdzenia, że prawa te są regulowane w art. 30-86 Konstytucji, w tym w art. 62 Konstytucji. Nie odniósł się jednak do treści żadnego konkretnego prawa lub wolności. Skarżący stwierdził jednocześnie, że nie można określić sposobu naruszenia praw i wolności, gdyż „nie ma żadnych praw i wolności”.

Skarżący nie uzupełnił zatem braków formalnych skargi konstytucyjnej wskazanych w zarządzeniu, co – jak wskazano powyżej – stanowi samoistną przesłankę odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK.

Mając powyższe na względzie, Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.