Pełny tekst orzeczenia

432/5/B/2012

POSTANOWIENIE
z dnia 23 października 2012 r.
Sygn. akt Ts 62/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Teresa Liszcz – przewodnicząca
Stanisław Rymar – sprawozdawca
Stanisław Biernat,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 sierpnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Cezarego Bartłomieja P., Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej z 24 lutego 2011 r. zakwestionowana została zgodność art. 233 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 Konstytucji oraz art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 oraz z art. 183 ust. 1 Konstytucji.
Skarżąca kwestionuje zgodność art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. z art. 31 ust. 3 w związku z art. 2 i art. 183 ust. 1 Konstytucji, a zarzut ten wiąże z nieprecyzyjnie sformułowanymi w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. kryteriami przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. Zdaniem skarżącej Sąd Najwyższy jest konstytucyjnie zobowiązany do sprawowania nadzoru nad sądami powszechnymi i zadania tego nie może wykonywać selektywnie. W dalszej części skargi skarżąca odniosła się do niekonstytucyjności art. 233 § 1 k.p.c., wywodząc, że uprawnienie sądu do oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania powoduje, iż „w postępowaniu cywilnym (…) kluczowym staje się prymat osobistych wrażeń leżących na pograniczu sfery sacrum lub też nawet magii”.
Zarządzeniem sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 3 marca 2011 r. pełnomocnik skarżącej został wezwany do usunięcia braków formalnych skargi, między innymi przez wskazanie konstytucyjnych wolności lub prawa przysługujących skarżącej i naruszonych przepisem będącym podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w jej sprawie oraz do wyjaśnienia sposobu ich naruszenia.
W piśmie procesowym stanowiącym odpowiedź na zarządzenie sędziego TK skarżąca nie wskazała prawa podmiotowego, które doznało uszczerbku w wyniku wydania ostatecznego orzeczenia organu władzy publicznej, ograniczyła rozważania skargi wyłącznie do naruszenia zasady przyzwoitej legislacji oraz zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Postanowieniem z 25 sierpnia 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarżąca nie wskazała sposobu naruszenia praw, gdyż powołane przez nią wzorce kontroli nie są źródłem praw podmiotowych jednostki.
Na postanowienie Trybunału o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu skarżąca wniosła w ustawowym terminie zażalenie. W złożonym środku odwoławczym wskazała, że Trybunał Konstytucyjny wydawał wyroki, w których wzorcem kontroli był art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji. Skarżąca nadmieniła, że prawem podmiotowym wynikającym z art. 2 Konstytucji jest „funkcjonowanie jednostki w państwie urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Z kolei odnosząc się do art. 183 ust. 1 Konstytucji, skarżąca stwierdziła, że powiązanie tego przepisu z art. 2 Konstytucji pozwala na uznanie, że przepisy te są źródłem prawa podmiotowego do życia „w państwie urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej przez przepisy regulujące wypełnianie konstytucyjnego obowiązku Sądu Najwyższego nadzoru nad orzecznictwem sądów powszechnych”. W zażaleniu skarżąca zarzuciła również, że art. 233 § 1 k.p.c. jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 49 w związku z art. 36 ust. 4 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6-7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że postanowienie o odmowie nadania rozpatrywanej skardze konstytucyjnej dalszego biegu jest prawidłowe, a zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy przypomnieć, że zażalenie na postanowienie o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej powinno dotyczyć podstaw, na których odmowa została oparta. Przedmiotem postępowania zażaleniowego jest bowiem zbadanie prawidłowości tej odmowy. Rozpatrywane zażalenie w zasadniczej części ogranicza się do negacji stanowiska Trybunału Konstytucyjnego zawartego w postanowieniu z 25 sierpnia 2011 r. i nie dostarcza argumentów podważających przesłanki tego orzeczenia, gdyż w środku odwoławczym nie odniesiono się do argumentacji przemawiającej za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
Jedyna próba podważenia zasadności zapadłego postanowienia polegała na przytoczeniu sygnatur orzeczeń, w których Trybunał Konstytucyjny – zdaniem skarżącej – orzekał o zgodności kontrolowanych przepisów z art. 2 i art. 31 ust. 3 Konstytucji. W odniesieniu do tych zarzutów Trybunał w niniejszym składzie podtrzymuje w całości ocenę wyrażoną w postanowieniu z 25 sierpnia 2011 r. i pozostaje na stanowisku, że powołanie w skardze konstytucyjnej tych wzorców kontroli wymaga wskazania przez skarżącego konkretnego prawa lub wolności konstytucyjnej, mających normatywną postać konstytucyjnego prawa podmiotowego. Pogląd taki został wyrażony w postanowieniu pełnego składu Trybunału z 23 stycznia 2002 r. (Ts 105/00, OTK ZU nr 1/B/2002, poz. 60). Należy podkreślić, że – zgodnie z art. 25 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o TK – odstąpienie od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie wymaga wydania orzeczenia w takim samym składzie. Tymczasem orzeczenia wskazane przez skarżącego w zażaleniu, wydane później niż postanowienie TK z 23 stycznia 2002 r., nie są orzeczeniami wydanymi przez pełen skład TK, nadto w większości z nich, w sentencjach – w odniesieniu do omawianych wzorców kontroli – użyto sformułowania „nie jest (nie są) niezgodny/e”, co oznacza, że przepis Konstytucji powołany przez inicjatora jako wzorzec kontroli nie jest adekwatny do zaskarżonej regulacji, a zatem nie można było orzec, że regulacja ta jest z tym wzorcem zgodna albo niezgodna. Tym samym argumentację skarżącego w tym zakresie należało uznać za nietrafną.
Zarzut niezgodności art. 233 § 1 k.p.c. z art. 45 ust. 1 Konstytucji został sformułowany dopiero w rozpatrywanym zażaleniu. Nie może on jednak podlegać rozpoznaniu, gdyż postępowanie zażaleniowe nie służy przedstawianiu argumentów mających przemawiać za niekonstytucyjnością przepisów. Jak już wskazano wyżej, celem tego postępowania jest kontrola prawidłowości postanowienia o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK Trybunał Konstytucyjny zażalenia nie uwzględnił.