Ts 121/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
137/1/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 3 stycznia 2012 r.
Sygn. akt Ts 121/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat – przewodniczący
Stanisław Rymar – sprawozdawca
Wojciech Hermeliński,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 sierpnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej MKS Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej spółka MKS Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 3989 § 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem skarżącej zaskarżone przepisy ograniczają prawo dostępu do szczególnej formy kontroli wadliwych orzeczeń sądowych, przewidzianej przez art. 183 ust. 1 Konstytucji, w sposób niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji. Przez uznaniowość zawartych w zaskarżonych przepisach przesłanek przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, niejasne sformułowanie tych przesłanek i brak kontroli nad ich stosowaniem zaskarżony przepis naruszają także zasadę równości i zakaz dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji). Ponadto, użycie w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. pojęcia skargi „oczywiście uzasadnionej” powoduje sprzeczność tego przepisu z zasadami przyzwoitej legislacji (art. 2 Konstytucji), a także naruszenie prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) przez zamknięcie drogi do weryfikacji każdego niezgodnego z prawem orzeczenia.
Postanowieniem z 2 sierpnia 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Po pierwsze, Trybunał ustalił, że art. 3989 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. nie stanowił podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącej, co przesądziło o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zakresie badania zgodności tego przepisu z powołanymi przez skarżącą wzorcami. Po drugie, Trybunał wskazał, że art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji nie mogą stanowić wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Nie formułują one bowiem samodzielnych praw lub wolności, których ochronie służy ten środek prawny. Po trzecie, w odniesieniu do zarzutu niezgodności zaskarżonych przepisów z art. 45 ust. 1 Konstytucji Trybunał stwierdził, że podniesione przez skarżącą wątpliwości są oczywiście bezzasadne. Konstytucja nie gwarantuje bowiem prawa do rozpoznania sprawy w trzeciej instancji (prawa do kasacji), a zatem ustawodawca tworząc nadzwyczajny środek zaskarżenia, ma pewną swobodę ukształtowania jego dostępności, której w niniejszej sprawie nie przekroczył. Trybunał nie podzielił również wątpliwości skarżącej co do niejasnego sposobu sformułowania przesłanek przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, wskazując, że użyte w zaskarżonych przepisach pojęcia „istotnego zagadnienia prawnego”, „potrzeby wykładni przepisów prawnych” oraz „oczywistego uzasadnienia” skargi kasacyjnej mają charakter zwrotów niedookreślonych, których stosowanie jest konieczne do zapewnienia elastyczności systemu prawa.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie. Wskazał w nim, że skarżąca zdaje sobie sprawę z tego, że skarga kasacyjna stanowi nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnych orzeczeń sądowych, lecz uważa, że skoro środek ten został wprowadzony, to musi być rzetelny i sprawiedliwy. Zdaniem skarżącej zaskarżona regulacja nie spełnia tych wymogów. Skarżąca wskazała także, że w myśl art. 183 ust. 1 Konstytucji Sąd Najwyższy powinien rozstrzygać w przedmiocie konkretnych stanów faktycznych, a nie tylko zagadnień teoretycznych, a możliwość zainicjowania postępowania przed Sądem Najwyższej nie może być zależna od niedookreślonych i uznaniowych przesłanek.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia wniesionego w niniejszej sprawie nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w zaskarżonym postanowieniu z 2 sierpnia 2011 r. Postanowienie to jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Należy w szczególności zauważyć, że skarżąca nie odnosi się w treści zażalenia do stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny, że art. 3989 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. nie stanowił podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącej. Nie podnosi również żadnych argumentów przeciwko ustaleniu, że art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji nie mogą stanowić wzorców kontroli konstytucyjności przepisów w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. W zakresie oczywistej bezzasadności skargi, uzasadnienie zażalenia jest zaś w istocie częściowym powtórzeniem stanowiska skarżącej zawartego w skardze konstytucyjnej. Zastosowanie znajdują więc w tym zakresie uwagi sformułowane przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu. Trybunał trafnie stwierdził w nim, że ustawodawca mógł ograniczyć dostępność skargi kasacyjnej jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia prawomocnych orzeczeń sądowych do niektórych tylko kategorii spraw, oraz że posłużenie się przez niego w zaskarżonych przepisach pojęciami niedookreślonymi nie stanowi samo w sobie naruszenia prawa do sądu i zasady demokratycznego państwa prawnego.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 3 stycznia 2012 r.
Sygn. akt Ts 121/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Mirosław Granat – przewodniczący
Stanisław Rymar – sprawozdawca
Wojciech Hermeliński,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2 sierpnia 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej MKS Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej spółka MKS Sp. z o.o. z siedzibą w Tychach (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność art. 3989 § 1 pkt 1, 2 i 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 2, art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji.
Zdaniem skarżącej zaskarżone przepisy ograniczają prawo dostępu do szczególnej formy kontroli wadliwych orzeczeń sądowych, przewidzianej przez art. 183 ust. 1 Konstytucji, w sposób niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji. Przez uznaniowość zawartych w zaskarżonych przepisach przesłanek przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, niejasne sformułowanie tych przesłanek i brak kontroli nad ich stosowaniem zaskarżony przepis naruszają także zasadę równości i zakaz dyskryminacji (art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji). Ponadto, użycie w art. 3989 § 1 pkt 4 k.p.c. pojęcia skargi „oczywiście uzasadnionej” powoduje sprzeczność tego przepisu z zasadami przyzwoitej legislacji (art. 2 Konstytucji), a także naruszenie prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) przez zamknięcie drogi do weryfikacji każdego niezgodnego z prawem orzeczenia.
Postanowieniem z 2 sierpnia 2011 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Po pierwsze, Trybunał ustalił, że art. 3989 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. nie stanowił podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącej, co przesądziło o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej w zakresie badania zgodności tego przepisu z powołanymi przez skarżącą wzorcami. Po drugie, Trybunał wskazał, że art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji nie mogą stanowić wzorców kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Nie formułują one bowiem samodzielnych praw lub wolności, których ochronie służy ten środek prawny. Po trzecie, w odniesieniu do zarzutu niezgodności zaskarżonych przepisów z art. 45 ust. 1 Konstytucji Trybunał stwierdził, że podniesione przez skarżącą wątpliwości są oczywiście bezzasadne. Konstytucja nie gwarantuje bowiem prawa do rozpoznania sprawy w trzeciej instancji (prawa do kasacji), a zatem ustawodawca tworząc nadzwyczajny środek zaskarżenia, ma pewną swobodę ukształtowania jego dostępności, której w niniejszej sprawie nie przekroczył. Trybunał nie podzielił również wątpliwości skarżącej co do niejasnego sposobu sformułowania przesłanek przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, wskazując, że użyte w zaskarżonych przepisach pojęcia „istotnego zagadnienia prawnego”, „potrzeby wykładni przepisów prawnych” oraz „oczywistego uzasadnienia” skargi kasacyjnej mają charakter zwrotów niedookreślonych, których stosowanie jest konieczne do zapewnienia elastyczności systemu prawa.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie. Wskazał w nim, że skarżąca zdaje sobie sprawę z tego, że skarga kasacyjna stanowi nadzwyczajny środek zaskarżenia prawomocnych orzeczeń sądowych, lecz uważa, że skoro środek ten został wprowadzony, to musi być rzetelny i sprawiedliwy. Zdaniem skarżącej zaskarżona regulacja nie spełnia tych wymogów. Skarżąca wskazała także, że w myśl art. 183 ust. 1 Konstytucji Sąd Najwyższy powinien rozstrzygać w przedmiocie konkretnych stanów faktycznych, a nie tylko zagadnień teoretycznych, a możliwość zainicjowania postępowania przed Sądem Najwyższej nie może być zależna od niedookreślonych i uznaniowych przesłanek.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia wniesionego w niniejszej sprawie nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w zaskarżonym postanowieniu z 2 sierpnia 2011 r. Postanowienie to jest prawidłowe, zaś zarzuty podniesione w zażaleniu nie zasługują na uwzględnienie.
Należy w szczególności zauważyć, że skarżąca nie odnosi się w treści zażalenia do stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny, że art. 3989 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c. nie stanowił podstawy wydania ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącej. Nie podnosi również żadnych argumentów przeciwko ustaleniu, że art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 183 ust. 1 Konstytucji nie mogą stanowić wzorców kontroli konstytucyjności przepisów w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. W zakresie oczywistej bezzasadności skargi, uzasadnienie zażalenia jest zaś w istocie częściowym powtórzeniem stanowiska skarżącej zawartego w skardze konstytucyjnej. Zastosowanie znajdują więc w tym zakresie uwagi sformułowane przez Trybunał w zaskarżonym postanowieniu. Trybunał trafnie stwierdził w nim, że ustawodawca mógł ograniczyć dostępność skargi kasacyjnej jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia prawomocnych orzeczeń sądowych do niektórych tylko kategorii spraw, oraz że posłużenie się przez niego w zaskarżonych przepisach pojęciami niedookreślonymi nie stanowi samo w sobie naruszenia prawa do sądu i zasady demokratycznego państwa prawnego.
Biorąc powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania niniejszej skardze konstytucyjnej dalszego biegu.