Pełny tekst orzeczenia

96/1/B/2012

POSTANOWIENIE

z dnia 14 lutego 2012 r.

Sygn. akt Ts 237/10



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Andrzej Rzepliński – przewodniczący

Adam Jamróz – sprawozdawca

Marek Zubik,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 maja 2011 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Wioletty D.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej Wioletty D. (dalej: skarżąca), wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 16 września 2010 r. (data nadania), zarzucono niezgodność: (1) art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, ze zm.; dalej: u.u.s.r.) z art. 2 w związku z art. 32 ust. 1, z art. 7, a także z art. 67 w związku z art. 30 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji; (2) art. 5a ust. 1 u.u.s.r. z art. 67 w związku z art. 30 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

W petitum skargi konstytucyjnej podniesiono, że zaskarżone przepisy u.u.s.r. naruszać mają: prawo do zabezpieczenia społecznego, zasadę ochrony godności, prawo do ochrony zdrowia, zasadę równości dostępu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, „prawo do pewności, trwałości, stabilności i nieprzypadkowości orzeczeń przyznających uprawnienia do zabezpieczenia społecznego”, zasadę ochrony praw nabytych oraz „prawo do jednoznacznej określoności sytuacji prawnej”. Jednakże w uzasadnieniu skargi skarżąca poprzestała jedynie na krytyce rozstrzygnięcia organu rentowego.



Postanowieniem z 16 maja 2011 r. Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) – odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej ze względu na niewykonanie przez skarżącą obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK. Skarżąca nie przedstawiła bowiem w uzasadnieniu skargi, w jaki sposób prawa lub wolności wywodzone przez nią z powołanych wzorców konstytucyjnych zostały naruszone przez zaskarżone przepisy.

Odpis powyższego postanowienia został doręczony pełnomocnikowi skarżącej w dniu 23 maja 2011 r.



W sporządzonym przez radcę prawnego piśmie procesowym, wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 30 maja 2011 r. (data nadania), skarżąca złożyła zażalenie, zarzucając Trybunałowi naruszenie art. 36 ust. 1 w związku z art. 49 ustawy o TK, polegające na „niewywiązaniu się ze swego ustawowego obowiązku”. W uzasadnieniu zażalenia podniesiono, że przez decyzję organu rentowego w sprawie ustania ubezpieczenia społecznego dla rolników wobec skarżącej (wydanej „wyłącznie na skutek ponownej odmiennej oceny tych samych faktów”) „prawo do równego dostępu do świadczeń z ubezpieczenia społecznego naruszone zostało w ten sposób, że inne osoby, które znajdowały się w identycznej sytuacji jak skarżąca (…) otrzymają świadczenia z ubezpieczenia społecznego rolników, natomiast skarżąca prawa dostępu do tych świadczeń zostaje pozbawiona”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.



W ocenie Trybunału Konstytucyjnego treść zażalenia nie dostarcza żadnych argumentów podważających przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

Trybunał przypomina w tym miejscu, że art. 79 ust. 1 Konstytucji stanowi, iż „każdy (…) ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego”. Oznacza to, że skarga konstytucyjna winna odpowiadać – z woli ustawodawcy konstytucyjnego – warunkom merytorycznym i formalnym opisanym w ustawie zwykłej, czyli ustawie o Trybunale Konstytucyjnym (por. J. Trzciński, uwaga 10. do art. 79 Konstytucji, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1999-2007).

Skarga konstytucyjna stanowi sformalizowany środek prawny, służący ochronie konstytucyjnych wolności oraz praw o charakterze podmiotowym, do których naruszenia doszło na skutek wydania rozstrzygnięcia na podstawie przepisu, którego konstytucyjność się kwestionuje. Z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o TK wynika obowiązek wskazania przez skarżącego, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – jego zdaniem – zostały naruszone przez kwestionowane przepisy aktu normatywnego. Z kolei art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK nakłada na skarżącego obowiązek uzasadnienia zarzutów postawionych w skardze konstytucyjnej wraz z powołaniem dowodów na ich poparcie. W niniejszej sprawie – co Trybunał prawidłowo ustalił w zaskarżonym postanowieniu – przesłanka ta nie została spełniona; skarżąca w petitum skargi wprawdzie powołała szereg postanowień Konstytucji, jednakże w jej uzasadnieniu nie przeprowadziła dowodu, w jaki sposób zostały one naruszone przez zaskarżone przepisy u.u.s.r., ograniczając się do krytyki zapadłego wobec niej rozstrzygnięcia organu rentowego. Zgodnie zaś z zasadą dyspozycyjności w postępowaniu przed Trybunałem (art. 66 ustawy o TK) oraz tym, że obowiązek sporządzenia skargi konstytucyjnej spoczywa na profesjonalnym pełnomocniku procesowym (art. 48 ust. 1 ustawy o TK), Trybunał Konstytucyjny nie może zastępować skarżącego w wypełnianiu jego obowiązków, od których zależy nadanie dalszego biegu skardze.

W świetle powyższego Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że w postanowieniu z 16 maja 2011 r. w sposób prawidłowy przyjęto, iż skarżąca nie wykonała obowiązku wynikającego z art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy o TK (ei incumbit probatio, qui dicit), gdyż uzasadnienie skargi nie zawierało żadnych prawnych argumentów uprawdopodabniających stawiane zarzuty niekonstytucyjności zakwestionowanych przepisów. Ustalenia powyższego nie podważa treść zażalenia, z którego wynika, że skarżąca upatruje naruszenie jej konstytucyjnych praw lub wolności nie tyle w zaskarżonych postanowieniach u.u.s.r., co w indywidualnym rozstrzygnięciu organu rentowego. Wobec wyraźnej dyspozycji art. 79 ust. 1 Konstytucji należy zatem podkreślić, że nie jest dopuszczalne kwestionowanie w polskim modelu skargi konstytucyjnej indywidualnego rozstrzygnięcia organów władzy publicznej (por. np. postanowienie TK z 22 listopada 2004 r., SK 64/03, OTK ZU nr 10/A/2004, poz. 107).



Z przedstawionych wyżej powodów Trybunał Konstytucyjny – na podstawie art. 36 ust. 7 w związku z art. 49 ustawy o TK – postanowił nie uwzględnić zażalenia.