Pełny tekst orzeczenia

48/4/A/2013



POSTANOWIENIE

z dnia 8 maja 2013 r.

Sygn. akt K 7/13



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Małgorzata Pyziak-Szafnicka – przewodniczący

Piotr Tuleja – sprawozdawca

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,



po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 maja 2013 r., wniosku sędziego Trybunału Konstytucyjnego Stanisława Rymara o wyłączenie od udziału w postępowaniu w sprawie z wniosku Prezydenta Konfederacji Lewiatan, sygn. akt K 7/13, dotyczącego zbadania zgodności art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2-2b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, ze zm.) z art. 2 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,



p o s t a n a w i a:



na podstawie art. 26 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) wyłączyć sędziego Trybunału Konstytucyjnego Stanisława Rymara od udziału w postępowaniu w sprawie o sygn. K 7/13.



UZASADNIENIE



I



1. 25 marca 2013 r. sędzia Trybunału Konstytucyjnego Stanisław Rymar złożył wniosek o wyłączenie od udziału w postępowaniu w sprawie o sygn. K 7/13, wszczętym na wniosek Prezydenta Konfederacji Lewiatan. W uzasadnieniu wniosku oraz w pismach wyjaśniających z 26 marca 2013 r. i 23 kwietnia 2013 r. sędzia wskazał, że jest arbitrem (czasowo zawieszonym) Sądu Arbitrażowego przy Konfederacji Lewiatan i wniósł o skreślenie go z listy arbitrów.



2. Z informacji Prezesa Sądu Arbitrażowego Lewiatan (pismo z dnia 22 kwietnia 2013 r.) wynika, że sędzia Stanisław Rymar został wpisany na listę arbitrów Sądu Arbitrażowego Lewiatan Uchwałą Komitetu Arbitrażowego nr 1 z 17 maja 2005 r. W piśmie, które wpłynęło do Sądu 28 marca 2013 r., sędzia złożył wniosek o skreślenie z listy. Komitet Arbitrażowy Sądu Arbitrażowego Lewiatan 19 kwietnia 2013 r. podjął uchwałę o skreśleniu Stanisława Rymara z listy arbitrów.



II



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Instytucja wyłączenia sędziego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym uregulowana została w art. 26 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm., dalej: ustawa o TK). Przepis ten normuje kwestię wyłączenia z mocy ustawy (ust. 1), jak też przewiduje wyłączenie sędziego ze względu na inne okoliczności, mogące wywołać wątpliwości co do jego bezstronności (ust. 2).

Artykuł 26 ust. 2 ustawy o TK przewiduje, że „Sędziego Trybunału wyłącza się od udziału w postępowaniu na jego żądanie lub na żądanie uczestnika postępowania albo z urzędu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności”, a więc w sytuacji iudex suspectus. W procedurze cywilnej instytucja iudex suspectus (art. 49 k.p.c.) opiera się na stosunku osobistym sędziego do strony postępowania, takim który mógłby wywoływać wątpliwości co do bezstronności sędziego. Charakter prawny Trybunału Konstytucyjnego jako sądu orzekającego o prawie a nie o stanach faktycznych lub aktach stosowania prawa, odmienny sposób wyjaśniania i dowodzenia w postępowaniu przed Trybunałem, brak związania wnioskami dowodowymi uczestników postępowania, powoduje że przyczyny wyłączenia sędziego będą miały z reguły charakter bardziej rzeczowy.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego, istotne jest, że przy wyłączeniu sędziego z powodu wątpliwości co do jego bezstronności nie chodzi o to, czy można sędziemu postawić uzasadniony zarzut braku obiektywizmu, lecz o to, czy z punktu widzenia strony zachodzą wystarczające okoliczności, które mogą budzić wątpliwości co do bezstronności sędziego (por. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 93). Ponadto w sytuacji, gdy z żądaniem wyłączenia występuje sam sędzia, istotne dla oceny, czy zachodzą okoliczności mogące wywołać wątpliwości co do bezstronności, jest subiektywne odczucie sędziego.



2. Sędzia Stanisław Rymar zarządzeniem Prezesa z 21 marca 2013 r. o nadaniu sygnatury i wyznaczeniu składu sędziowskiego został wyznaczony do składu orzekającego w sprawie o sygn. K 7/13. Zważywszy, że w tej dacie sędzia Stanisław Rymar figurował na liście arbitrów Sądu Arbitrażowego Lewiatan, Trybunał Konstytucyjny uznał, że powołana we wniosku sędziego o wyłączenie okoliczność może wpłynąć nie tyle na obiektywne rozpatrzenie sprawy przez sędziego, lecz na postrzeganie osoby sędziego – członka składu orzekającego – przez osoby zainteresowane wynikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.



Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.