SK 13/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
45/4/A/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 23 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt SK 13/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Rymar – przewodniczący
Andrzej Wróbel – sprawozdawca
Marek Zubik,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 kwietnia 2013 r., wniosku sędziego Trybunału Konstytucyjnego Marka Kotlinowskiego o wyłączenie od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Grzegorza Kaźmierczaka, sygn. akt SK 13/13, dotyczącej zbadania zgodności:
1) art. 275 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 2 oraz art. 41 ust. 1, art. 52 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 156 § 5 w związku z art. 156 § 5a w związku z art. 159 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 26 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) wyłączyć sędziego Marka Kotlinowskiego od udziału w postępowaniu w sprawie o sygn. akt SK 13/13.
UZASADNIENIE
I
1. Pismem z 26 marca 2013 r., sędzia Marek Kotlinowski zwrócił się do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wyłączenie go od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Grzegorza Kaźmierczaka, sygn. SK 13/13, z uwagi na bliską i wieloletnią znajomość z reprezentującym skarżącego adwokatem Romanem Giertychem. Sędzia podkreślił, że kieruje się dbałością o opinię niezależnego i bezstronnego sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
W uzupełnieniu wniosku o wyłączenie sędzia Marek Kotlinowski w piśmie z 15 kwietnia 2013 r. dodatkowo wskazał, że przed powołaniem do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Trybunału Konstytucyjnego wspólnie z Romanem Giertychem prowadził działalność polityczną, zasiadając na przemian z nim we władzach stronnictwa Liga Polskich Rodzin. Ponadto wielokrotnie występowali razem publicznie. Zdaniem sędziego w odbiorze zewnętrznym relacja łącząca go z mecenasem Giertychem może być postrzegana jako wywołująca wątpliwość co do jego bezstronności w orzekaniu w niniejszej sprawie.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Instytucja wyłączenia sędziego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym uregulowana została w art. 26 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm., dalej: ustawa o TK). Przepis ten normuje kwestię wyłączenia z mocy ustawy (ust. 1), przewiduje też wyłączenie sędziego ze względu na inne okoliczności, mogące wywołać wątpliwości co do jego bezstronności (ust. 2 ).
Artykuł 26 ust. 2 ustawy o TK stanowi, że „Sędziego Trybunału wyłącza się od udziału w postępowaniu na jego żądanie lub na żądanie uczestnika postępowania albo z urzędu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności”. W procedurze cywilnej instytucja iudex suspectus (art. 49 k.p.c.) opiera się na stosunku osobistym sędziego do strony postępowania lub jej przedstawiciela, takim, który mógłby wywoływać wątpliwości co do bezstronności sędziego. Charakter prawny Trybunału Konstytucyjnego jako sądu orzekającego o prawie, a nie o stanach faktycznych lub aktach stosowania prawa, odmienny sposób wyjaśniania i dowodzenia w postępowaniu przed Trybunałem, brak związania wnioskami dowodowymi uczestników postępowania, powoduje, że przyczyny wyłączenia sędziego będą miały z reguły charakter bardziej rzeczowy niż osobisty.
Przesłanki wyłączenia zawarte w przepisie art. 26 ust. 2 ustawy o TK wymagają, by uprawdopodobnić rzeczywiste wystąpienie wątpliwości co do bezstronności sędziego. Trybunał Konstytucyjny, orzekając w sprawie, ma na uwadze, że wątpliwości muszą wynikać z istnienia przesłanek, mogących w sposób realny spowodować określony skutek (patrz: postanowienie TK z 5 maja 1999 r., sygn. K 10/99, niepublikowane). Jednocześnie warto zaznaczyć, że subiektywna ocena przesłanek jest szczególnie istotna w sytuacji, gdy z żądaniem wyłączenia występuje sam sędzia.
W opinii sędziego Marka Kotlinowskiego fakt wieloletniej znajomości oraz prowadzenia działalności politycznej, wspólnie z pełnomocnikiem skarżącego, przed powołaniem do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Trybunału Konstytucyjnego, może zostać uznany przez osoby zainteresowane wynikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, a także przez osoby trzecie, za wywołujący wątpliwości co do bezstronności sędziego. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela tę opinię. W związku z tym istnieją podstawy do wyłączenia sędziego od udziału w postępowaniu.
Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
z dnia 23 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt SK 13/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Rymar – przewodniczący
Andrzej Wróbel – sprawozdawca
Marek Zubik,
po rozpoznaniu, na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 kwietnia 2013 r., wniosku sędziego Trybunału Konstytucyjnego Marka Kotlinowskiego o wyłączenie od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Grzegorza Kaźmierczaka, sygn. akt SK 13/13, dotyczącej zbadania zgodności:
1) art. 275 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) z art. 2 oraz art. 41 ust. 1, art. 52 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
2) art. 156 § 5 w związku z art. 156 § 5a w związku z art. 159 ustawy powołanej w punkcie 1 z art. 2, art. 45 ust. 1 oraz art. 42 ust. 2 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji,
p o s t a n a w i a:
na podstawie art. 26 ust. 3 w związku z ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z 2000 r. Nr 48, poz. 552 i Nr 53, poz. 638, z 2001 r. Nr 98, poz. 1070, z 2005 r. Nr 169, poz. 1417, z 2009 r. Nr 56, poz. 459 i Nr 178, poz. 1375, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1307 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654) wyłączyć sędziego Marka Kotlinowskiego od udziału w postępowaniu w sprawie o sygn. akt SK 13/13.
UZASADNIENIE
I
1. Pismem z 26 marca 2013 r., sędzia Marek Kotlinowski zwrócił się do Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o wyłączenie go od udziału w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej Grzegorza Kaźmierczaka, sygn. SK 13/13, z uwagi na bliską i wieloletnią znajomość z reprezentującym skarżącego adwokatem Romanem Giertychem. Sędzia podkreślił, że kieruje się dbałością o opinię niezależnego i bezstronnego sędziego Trybunału Konstytucyjnego.
W uzupełnieniu wniosku o wyłączenie sędzia Marek Kotlinowski w piśmie z 15 kwietnia 2013 r. dodatkowo wskazał, że przed powołaniem do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Trybunału Konstytucyjnego wspólnie z Romanem Giertychem prowadził działalność polityczną, zasiadając na przemian z nim we władzach stronnictwa Liga Polskich Rodzin. Ponadto wielokrotnie występowali razem publicznie. Zdaniem sędziego w odbiorze zewnętrznym relacja łącząca go z mecenasem Giertychem może być postrzegana jako wywołująca wątpliwość co do jego bezstronności w orzekaniu w niniejszej sprawie.
II
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Instytucja wyłączenia sędziego w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym uregulowana została w art. 26 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm., dalej: ustawa o TK). Przepis ten normuje kwestię wyłączenia z mocy ustawy (ust. 1), przewiduje też wyłączenie sędziego ze względu na inne okoliczności, mogące wywołać wątpliwości co do jego bezstronności (ust. 2 ).
Artykuł 26 ust. 2 ustawy o TK stanowi, że „Sędziego Trybunału wyłącza się od udziału w postępowaniu na jego żądanie lub na żądanie uczestnika postępowania albo z urzędu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności, nie wymienionych w ust. 1, mogących wywołać wątpliwość co do jego bezstronności”. W procedurze cywilnej instytucja iudex suspectus (art. 49 k.p.c.) opiera się na stosunku osobistym sędziego do strony postępowania lub jej przedstawiciela, takim, który mógłby wywoływać wątpliwości co do bezstronności sędziego. Charakter prawny Trybunału Konstytucyjnego jako sądu orzekającego o prawie, a nie o stanach faktycznych lub aktach stosowania prawa, odmienny sposób wyjaśniania i dowodzenia w postępowaniu przed Trybunałem, brak związania wnioskami dowodowymi uczestników postępowania, powoduje, że przyczyny wyłączenia sędziego będą miały z reguły charakter bardziej rzeczowy niż osobisty.
Przesłanki wyłączenia zawarte w przepisie art. 26 ust. 2 ustawy o TK wymagają, by uprawdopodobnić rzeczywiste wystąpienie wątpliwości co do bezstronności sędziego. Trybunał Konstytucyjny, orzekając w sprawie, ma na uwadze, że wątpliwości muszą wynikać z istnienia przesłanek, mogących w sposób realny spowodować określony skutek (patrz: postanowienie TK z 5 maja 1999 r., sygn. K 10/99, niepublikowane). Jednocześnie warto zaznaczyć, że subiektywna ocena przesłanek jest szczególnie istotna w sytuacji, gdy z żądaniem wyłączenia występuje sam sędzia.
W opinii sędziego Marka Kotlinowskiego fakt wieloletniej znajomości oraz prowadzenia działalności politycznej, wspólnie z pełnomocnikiem skarżącego, przed powołaniem do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego Trybunału Konstytucyjnego, może zostać uznany przez osoby zainteresowane wynikiem postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, a także przez osoby trzecie, za wywołujący wątpliwości co do bezstronności sędziego. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie podziela tę opinię. W związku z tym istnieją podstawy do wyłączenia sędziego od udziału w postępowaniu.
Z powyższych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.