Pełny tekst orzeczenia

309/4/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 30 stycznia 2013 r.
Sygn. akt Ts 10/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Wojciech Hermeliński,

po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej K.H. w sprawie zgodności:
art. 151 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) w zw. z art. 35 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.) oraz art. 1 § 2 i art. 3 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.) z art. 42 ust. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,

p o s t a n a w i a:

odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 7 stycznia 2011 r. (data nadania) K.H. (dalej: skarżący) wystąpił o zbadanie zgodności art. 151 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, ze zm.; dalej: k.k.w.) w zw. z art. 35 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, ze zm.; dalej: k.p.k.) oraz art. 1 § 2 i art. 3 § 2 k.k.w. z art. 42 ust. 2 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.
Skarga konstytucyjna została złożona w związku z następującym stanem faktycznym. Skarżący wniósł 15 stycznia 2010 r. do Sądu Rejonowego w Oławie – Wydział II Karny o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej przez ten sąd wyrokiem z 17 marca 2009 r. (sygn. akt II K 147/06). W dniu 9 lutego 2010 r. skarżący został zatrzymany i osadzony w Areszcie Śledczym we Wrocławiu, dlatego Sąd Rejonowy w Oławie – Wydział II Karny postanowieniem z 12 lutego 2010 r. (sygn. akt II Ko 150/10) umorzył postępowanie wykonawcze w sprawie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec skarżącego. Na skutek zażalenia skarżącego Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział IV Karny Odwoławczy postanowieniem z 9 kwietnia 2010 r. (sygn. akt IV Kzw 177/10) uchylił postanowienie sądu rejonowego i przekazał sprawę temu sądowi do ponownego rozpoznania. Sąd ten postanowieniem z 14 lipca 2010 r. (sygn. akt II Ko 1141/10) przekazał wniosek skarżącego do rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu – Wydział V Penitencjarny. Skarżący złożył zażalenie na postanowienie sądu rejonowego z 14 lipca 2010 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu – Wydział IV Karny Odwoławczy postanowieniem z 30 września 2010 r. (sygn. akt IV Kz 647/10, doręczone 7 października 2010 r.) nie uwzględnił zażalenia i utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.
Zdaniem skarżącego kwestionowane przepisy naruszają prawo skazanego do obrony (art. 42 ust. 2 Konstytucji) przez nakazanie, aby sąd pierwszej instancji w sytuacji, gdy skazany rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności pomimo wcześniejszego złożenia wniosku o odroczenie jej wykonania, przekazywał wniosek o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności jako wniosek o udzielenie przerwy w jej wykonaniu sądowi penitencjarnemu. Ponadto, w przekonaniu skarżącego zaskarżone przepisy pozbawiają skazanego merytorycznego rozpoznania wniosku w sprawie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności, a tym samym naruszają prawo do sądu wynikające z art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji skarga konstytucyjna stanowi szczególny środek ochrony konstytucyjnych wolności lub praw, które zostały naruszone przez wydanie w sprawie skarżącego rozstrzygnięcia opartego na zaskarżonej normie. Na etapie wstępnej kontroli skargi Trybunał Konstytucyjny bada, czy spełnia ona wymogi formalne określone w art. 46-48 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) oraz czy zarzuty w niej zawarte nie są oczywiście bezzasadne (art. 36 ust. 3 w zw. z art. 49 ustawy o TK).
W myśl art. 151 § 1 k.k.w. sąd może odroczyć wykonanie kary pozbawienia wolności na okres do roku, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. W stosunku do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do 3 lat po urodzeniu dziecka. Zgodnie z art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. sąd w postępowaniu wykonawczym bada z urzędu swą właściwość, a w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekazuje sprawę właściwemu sądowi lub innemu organowi. W sprawach zastrzeżonych w k.k.w. dla sądu penitencjarnego co do zasady właściwy jest ten sąd penitencjarny, w którego okręgu przebywa skazany (art. 3 § 2 zdanie pierwsze k.k.w.). Sądem penitencjarnym jest sąd okręgowy (art. 3 § 2 zdanie drugie).
Skarżący twierdzi, że przywołane przepisy tworzą łącznie normę prawną, która obliguje sąd pierwszej instancji prowadzący postępowanie wykonawcze do przekazania wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności sądowi penitencjarnemu i traktowania tego wniosku jako wniosku o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności. Skarżący wiąże naruszenie swojego prawa do obrony (art. 42 ust. 2 Konstytucji) oraz prawa do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji) z postanowieniem Sądu Rejonowego w Oławie – Wydział II Karny z 14 lipca 2010 r. (sygn. akt II K 1141/10) oraz postanowieniem Sądu Okręgowego we Wrocławiu – Wydział IV Karny Odwoławczy z 30 września 2010 r. (sygn. akt IV Kz 647/10).
Trybunał przypomina, że art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK określa wymóg wskazania przepisu, na podstawie którego wydano w sprawie skarżącego orzeczenie i w stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją.
Zakwestionowany art. 151 § 1 k.k.w. nie był podstawą orzeczeń, z którymi skarżący wiąże naruszenie przysługujących mu praw. Ani sąd rejonowy, ani sąd okręgowy nie rozstrzygały o odroczeniu wykonania kary pozbawienia wolności, a jedynie – formalnie – o przekazaniu właściwemu sądowi penitencjarnemu wniosku skarżącego jako wniosku o udzielenie przerwy w wykonywaniu kary (art. 153 k.k.w.). Przekazanie wniosku skarżącego sądowi penitencjarnemu było uzasadnione, gdyż skarżący rozpoczął już odbywanie kary pozbawienia wolności. Należy podkreślić, że wykonywaną karę można jedynie przerwać, nie można jej zaś odroczyć – nawet w sytuacji, gdy wniosek o jej odroczenie został złożony przed rozpoczęciem jej wykonania (zob. w szczególności postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 26 października 2011 r., sygn. akt II AKzw 1029/11, „Krakowskie Zeszyty Sądowe” 2012, nr 6, poz. 47, s. 30 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z 15 lutego 2008 r., sygn. akt WZ 2/08, OSNwSK z 2008 r., nr 1, poz. 378).
Na marginesie należy wskazać, że choć podstawy udzielenia przerwy w odbywaniu kary różnią się od podstaw jej odroczenia, to potraktowanie wniosku skarżącego jako wniosku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary, gdy skarżący rozpoczął już jej wykonywanie, leży w interesie skarżącego. W przeciwnym razie wniosek skarżącego o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności wraz z rozpoczęciem jej wykonania nie mógłby odnieść zamierzonego skutku, a skarżący musiałby składać odrębny wniosek o udzielenie mu przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności.
Mając przedstawione okoliczności na względzie, Trybunał stwierdza, że skarga nie spełnia wymogu określonego w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, co uniemożliwia nadanie jej dalszego biegu (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK).
Niezależnie od powyższego Trybunał zwraca uwagę, że skarżący nie uprawdopodobnił, by kwestionowane przepisy naruszyły jego prawo do obrony (art. 42 ust. 2 Konstytucji) oraz prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji). Zawarte w skardze argumenty mające wykazać naruszenie tych praw są w ocenie Trybunału oczywiście bezzasadne.
Trybunał podkreśla, że nie zasługuje na uwzględnienie stanowisko skarżącego, zgodnie z którym zaskarżone przepisy „pozbawiają skazanego merytorycznego rozpoznania wniosku w przedmiocie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności”. Przepisy te dotyczą przesłanek i zasad odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności (art. 151 § 1 k.k.w.), a także właściwości sądowej w postępowaniu karnym wykonawczym (art. 35 § 1 k.p.k. w zw. z art. 1 § 2 k.k.w. oraz art. 3 § 2 k.k.w.). Zdaniem Trybunału interpretacja kwestionowanych przepisów zaproponowana przez skarżącego nie jest trafna i nie znajduje odzwierciedlenia w orzeczeniach leżących u podstaw wniesionej skargi konstytucyjnej. Sprawa skarżącego potwierdza tylko, że nie został on pozbawiony prawa do rozpatrzenia przez sąd złożonego przez niego wniosku. Wniosek ten został jedynie przekazany właściwemu sądowi penitencjarnemu do merytorycznego rozpoznania. Oczywiste jest, że wniosek skarżącego po rozpoczęciu odbywania przez niego kary pozbawienia wolności mógł być rozpatrzony merytorycznie wyłącznie jako wniosek o udzielenie przerwy w jej wykonywaniu, o którym stanowi art. 153 k.k.w. Skarżący nie powiązał należycie zarzutów naruszenia prawa do obrony oraz prawa do sądu ani z zaskarżonymi przepisami, ani z wydanymi w jego sprawie orzeczeniami.
Okoliczności te przesądzają o oczywistej bezzasadności zarzutów skargi, co skutkuje – na podstawie art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy o TK – odmową nadania jej dalszego biegu.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak w sentencji.