Pełny tekst orzeczenia

461/5/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 9 października 2013 r.
Sygn. akt Ts 21/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Leon Kieres – przewodniczący
Andrzej Wróbel – sprawozdawca
Marek Kotlinowski,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 29 lipca 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej B.B.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 24 stycznia 2012 r. (data nadania) B.B. (dalej: skarżąca) wystąpiła o zbadanie zgodności art. 231 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.) z art. 2, art. 21 i art. 64 Konstytucji.
Postanowieniem z 29 lipca 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu wniesionej skardze, stwierdziwszy, że skarga nie spełnia przesłanki, o której mowa w art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zdaniem Trybunału art. 231 k.c. nie był podstawą orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej, nie ukształtował więc ostatecznie jej sytuacji prawnej, w konsekwencji w tym zakresie zarzut sformułowany w skardze zmierzał do niedopuszczalnej kontroli kwestionowanego przepisu. Ponadto Trybunał uznał, że skarżąca nie uprawdopodobniła należycie naruszenia przysługującego jej prawa własności, próbowała natomiast wykazać naruszenie prawa własności jej zmarłego ojca. Skarżąca – co podkreślił Trybunał – nie uzupełniła też braków formalnych skargi, nie nadesłała bowiem wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi – Wydział I Cywilny z 23 listopada 2011 r. (sygn. akt I ACa 659/11).
Na powyższe postanowienie skarżąca złożyła zażalenie, w którym „nie zgadza się z ustaleniami Trybunału, iż postępowanie cywilne, które zostało przez nią zainicjowane nie dotyczyło bezpośrednio roszczeń, o których mowa w przepisie art. 231 k.c. oraz, iż wskazany przepis nie ukształtował jej sytuacji prawnej. (…) Zdaniem skarżącej zastosowanie przepisu art. 231 k.c. miało wpływ na jej sytuację prawną i ostateczne orzeczenie, jakie zapadło w sprawie Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 23 listopada 2011 r. w sprawie I ACa 659/11, a stwierdzenie niezgodności wskazanego przepisu będzie dawać podstawę do wznowienia postępowania i unieważnienia umów i aktów notarialnych na podstawie, których nastąpiło przeniesienie prawa własności”. Ponadto skarżąca „nie zgadza się ze stanowiskiem Trybunału, iż nie uprawdopodobniła należycie, że zaskarżony przepis naruszył przysługujące jej prawo własności”, a także twierdzi, że nie mogła dostarczyć Trybunałowi – uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego, ponieważ „takie nie zostało w ogóle sporządzone”.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty przytoczone w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał ponownie zwraca uwagę na to, że skarga konstytucyjna – w myśl art. 79 ust. 1 Konstytucji – powinna zostać wniesiona w celu zbadania zgodności z Konstytucją tej normy, na podstawie której sąd lub organ administracji wydały ostateczne orzeczenie w sprawie skarżącego i z którą skarżący wiąże naruszenie swoich praw lub wolności albo obowiązków określonych w Konstytucji. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego ugruntowało się stanowisko, zgodnie z którym nie każdy przepis przywołany przez sąd w uzasadnieniu rozstrzygnięcia jest podstawą jego ostatecznego orzeczenia w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji i art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK. Kwalifikację tę spełnia tylko norma determinująca treść orzeczenia w ten sposób, że wkracza ono w sferę praw podmiotowych określonych w Konstytucji (zob. w szczególności wyrok TK z 12 stycznia 2010 r., SK 2/09, OTK ZU nr 1/A/2010, poz. 1).
Sprawa skarżącej nie dotyczyła roszczeń wynikających z art. 231 k.c., co słusznie ustalił Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze. Przepis ten był analizowany wyłącznie w kontekście jednej z wad oświadczeń woli, tj. groźby bezprawnej, na którą powoływała się skarżąca. Zaskarżony przepis w żadnym razie nie był więc podstawą rozstrzygnięć wydanych w sprawie skarżącej i dlatego nie może być przedmiotem kontroli w postępowaniu inicjowanym wniesieniem skargi konstytucyjnej. Przeciwne twierdzenia skarżącej są sprzeczne ze stanem faktycznym, w szczególności nie mają potwierdzenia w uzasadnieniu wyroku sądu okręgowego wydanego w jej sprawie.
Trybunał przypomina, że zarzuty sformułowane w skardze konstytucyjnej powinny uprawdopodabniać naruszenie konstytucyjnych praw, których ochrony skarżący dochodzi w postępowaniu skargowym. Jeśli na podstawie skargi nie da się ustalić związku między zaskarżonym przepisem, orzeczeniem wydanym w sprawie skarżącego i przysługującym mu konstytucyjnym prawem podmiotowym, to należy przyjąć, że skarżący nie uprawdopodobnił naruszenia przysługujących mu praw. W takiej sytuacji wniesiona skarga nie zasługuje na uwzględnienie, nie została bowiem spełniona przesłanka, o której stanowi art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o TK.
Trybunał, w niniejszym składzie, podziela stanowisko wyrażone w zaskarżonym postanowieniu o odmowie nadania dalszego biegu skardze, zgodnie z którym skarżąca nie uprawdopodobniła naruszenia swojego prawa własności, wywodzonego przez nią łącznie z art. 2, art. 21 i art. 64 Konstytucji. Skarżąca nie wykazała bowiem związku między zaskarżonym przepisem, wydanym w jej sprawie orzeczeniem a prawem własności, którego ochrony domaga się przed Trybunałem Konstytucyjnym. Kwestionowany przepis, co podkreślono powyżej, nie był podstawą orzeczenia wydanego w jej sprawie. Argumenty zmierzające do powiązania tego przepisu z naruszeniem prawa własności skarżącej dotyczą sytuacji, w której znalazł się zmarły ojciec skarżącej, a nie ona sama (kwestia dziedziczenia przez skarżącą prawa własności po zmarłym ojcu jest w tym kontekście bez znaczenia).
W zażaleniu skarżąca przekonuje, że uzupełniła braki formalne skargi konstytucyjnej, a tym samym prawidłowo wykonała zarządzenie sędziego Trybunału Konstytucyjnego z 19 czerwca 2012 r. Podkreśla przy tym, że nie mogła nadesłać uzasadnienia wyroku sądu drugiej instancji, ponieważ nie zostało ono sporządzone. Zdaniem Trybunału w piśmie będącym odpowiedzią na zarządzenie wzywające do uzupełnienia braków formalnych skargi skarżąca nie wyjaśniła jednak, że nie sporządzono takiego uzasadnienia. Jak słusznie podkreślił Trybunał w zaskarżonym postanowieniu, doręczenie skarżącej wyroku wraz z uzasadnieniem nie miało znaczenia dla wykonania zarządzenia. Skarżąca pomija to, że uzasadnienie wyroku oddalającego jej apelację mogło zostać sporządzone na wniosek drugiej strony – pozwanych (zob. art. 387 § 1 zdanie drugie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego [Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.]). Niezależnie jednak od tego Trybunał stwierdza, że z wcześniej przedstawionych przyczyn nadanie dalszego biegu wniesionej skardze było niedopuszczalne.

Wobec powyższego Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia.