Ts 22/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
440/4/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 15 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 22/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej A.P. w sprawie zgodności:
art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 23 stycznia 2013 r. (data nadania) A.P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 67 ust. 1 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną wniesiono na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. W dniu 8 grudnia 1998 r. skarżący złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Szczecinie (dalej: ZUS) wniosek o przyznanie mu emerytury. Decyzją z 11 grudnia 1998 r. ZUS przyznał skarżącemu emeryturę. Pismem z 13 maja 2004 r. skarżący zwrócił się do ZUS z wnioskiem o przeliczenie emerytury zgodnie z nowo wskazanym okresem przeliczeniowym. Decyzją z 25 maja 2004 r. (Nr E–2200985) ZUS podwyższył skarżącemu świadczenie emerytalne od 1 maja 2004 r. Odwołanie wniesione od powyższej decyzji Sąd Okręgowy w Szczecinie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wyrokiem z 29 listopada 2004 r. (sygn. akt VII U 2884/04). Wyrokiem z 8 listopada 2005 r. (sygn. akt III AUa 824/05) Sąd Apelacyjny w Szczecinie – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Sąd Apelacyjny w Szczecinie) oddalił apelację wniesioną od wyroku sądu I instancji. 21 marca 2006 r. skarżący złożył wniosek o doręczenie wyroku sądu II instancji wraz z jego uzasadnieniem. Postanowieniem z 29 marca 2006 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie odrzucił wniosek skarżącego.
W dniu 7 maja 2012 r. skarżący wystąpił z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem z 25 października 2012 r. (sygn. akt IX Uo 74/12) Sąd Rejonowy Szczecin–Centrum w Szczecinie – Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustanowił dla skarżącego pełnomocnika z urzędu. Decyzją z 13 listopada 2012 r. Dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych wyznaczył pełnomocnika. Od daty wydania rozstrzygnięcia przez sąd rejonowy skarżący liczy bieg do wniesienia skargi konstytucyjnej.
W myśl treści zaskarżonego przepisu gdy organ rentowy ponownie ustali prawo do świadczeń emerytalno-rentowych lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się poczynając od miesiąca, w którym powstało to prawo, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu (z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3 ustawy). Taka regulacja prowadzi, zdaniem skarżącego, do uprzywilejowania osób, które wystąpiły z wnioskiem o przeliczenie świadczeń emerytalno-rentowych w 1999 r., w porównaniu z osobami, które – tak jak skarżący – wystąpiły z wnioskiem o przeliczenie świadczeń dopiero w 2004 r. Osobom takim jak skarżący ustawodawca ograniczył bowiem prawo do uzyskania wyższej emerytury, mimo że mogły one żądać przeliczenia świadczenia od dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. od dnia 1 stycznia 1999 r., tylko dlatego, że wystąpiły one z wnioskiem o przeliczenie świadczenia w późniejszym terminie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw i wolności, którego rozpoznanie zostało uzależnione od spełnienia licznych warunków wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK skargę konstytucyjną można wnieść po wyczerpaniu drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Gdy sąd II instancji nie doręczył skarżącemu orzeczenia, termin do wniesienia skargi liczy się od dnia, w którym skarżący poznał jego treść (zob. postanowienie TK z 24 stycznia 2012 r., Ts 74/10, OTK ZU nr 2/B/2012, poz. 183). Gdy zaś skarżący nie złożył w terminie wniosku o doręczenie orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty wydania prawomocnego wyroku (zob. wyrok TK z 13 grudnia 2007 r., SK 37/06 OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 157).
W postępowaniu cywilnym „sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu wyrok oraz postanowienie kończące postępowanie w sprawie; w sprawach, w których apelację oddalono, uzasadnienie sporządza się tylko wówczas, gdy strona zażądała doręczenia jej wyroku z uzasadnieniem” (art. 387 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.). Termin do zgłoszenia żądania wynosi 7 dni (art. 328 § 1 k.p.c.). Żądanie spóźnione sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Odnosząc powyższe ustalenia do sprawy będącej przedmiotem wstępnego rozpoznania, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarżący wniósł skargę ze znacznym przekroczeniem ustawowego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Sąd II instancji wydał wyrok 8 listopada 2005 r. W dniu 21 marca 2006 r. skarżący złożył wniosek o doręczenie wyroku sądu II instancji wraz z jego uzasadnieniem. W tym dniu najpóźniej zapoznał się z treścią rozstrzygnięcia wydanego w jego sprawie. Skargę konstytucyjną wniósł 23 stycznia 2013 r., a zatem ze znacznym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu.
Zdaniem skarżącego w jego sprawie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczyna bieg od dnia rozstrzygnięcia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. To twierdzenie nie ma jednak uzasadnienia w treści art. 48 ust. 2 ustawy o TK Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu skutkuje zawieszeniem biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Gdy jednak termin do wniesienia skargi już minął, zastosowanie art. 48 ust. 2 staje się bezprzedmiotowe (zob. postanowienie TK z 10 lipca 2001 r. Ts 26/01, OTK ZU nr 6/2001, poz. 193; 5 listopada 2003 r., Ts 118/03, OTK ZU nr 1/B/2004 , poz. 61).
W związku z powyższym, na podstawie art. 49 w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
POSTANOWIENIE
z dnia 15 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 22/13
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej A.P. w sprawie zgodności:
art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 23 stycznia 2013 r. (data nadania) A.P. (dalej: skarżący) zakwestionował zgodność art. 133 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, ze zm.) z art. 32 ust. 2 w zw. z art. 67 ust. 1 Konstytucji.
Skargę konstytucyjną wniesiono na podstawie następującego stanu faktycznego i prawnego. W dniu 8 grudnia 1998 r. skarżący złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w Szczecinie (dalej: ZUS) wniosek o przyznanie mu emerytury. Decyzją z 11 grudnia 1998 r. ZUS przyznał skarżącemu emeryturę. Pismem z 13 maja 2004 r. skarżący zwrócił się do ZUS z wnioskiem o przeliczenie emerytury zgodnie z nowo wskazanym okresem przeliczeniowym. Decyzją z 25 maja 2004 r. (Nr E–2200985) ZUS podwyższył skarżącemu świadczenie emerytalne od 1 maja 2004 r. Odwołanie wniesione od powyższej decyzji Sąd Okręgowy w Szczecinie, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił wyrokiem z 29 listopada 2004 r. (sygn. akt VII U 2884/04). Wyrokiem z 8 listopada 2005 r. (sygn. akt III AUa 824/05) Sąd Apelacyjny w Szczecinie – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Sąd Apelacyjny w Szczecinie) oddalił apelację wniesioną od wyroku sądu I instancji. 21 marca 2006 r. skarżący złożył wniosek o doręczenie wyroku sądu II instancji wraz z jego uzasadnieniem. Postanowieniem z 29 marca 2006 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie odrzucił wniosek skarżącego.
W dniu 7 maja 2012 r. skarżący wystąpił z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia i wniesienia skargi konstytucyjnej. Postanowieniem z 25 października 2012 r. (sygn. akt IX Uo 74/12) Sąd Rejonowy Szczecin–Centrum w Szczecinie – Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustanowił dla skarżącego pełnomocnika z urzędu. Decyzją z 13 listopada 2012 r. Dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych wyznaczył pełnomocnika. Od daty wydania rozstrzygnięcia przez sąd rejonowy skarżący liczy bieg do wniesienia skargi konstytucyjnej.
W myśl treści zaskarżonego przepisu gdy organ rentowy ponownie ustali prawo do świadczeń emerytalno-rentowych lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się poczynając od miesiąca, w którym powstało to prawo, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu (z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3 ustawy). Taka regulacja prowadzi, zdaniem skarżącego, do uprzywilejowania osób, które wystąpiły z wnioskiem o przeliczenie świadczeń emerytalno-rentowych w 1999 r., w porównaniu z osobami, które – tak jak skarżący – wystąpiły z wnioskiem o przeliczenie świadczeń dopiero w 2004 r. Osobom takim jak skarżący ustawodawca ograniczył bowiem prawo do uzyskania wyższej emerytury, mimo że mogły one żądać przeliczenia świadczenia od dnia wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. od dnia 1 stycznia 1999 r., tylko dlatego, że wystąpiły one z wnioskiem o przeliczenie świadczenia w późniejszym terminie.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
Skarga konstytucyjna jest środkiem ochrony konstytucyjnych praw i wolności, którego rozpoznanie zostało uzależnione od spełnienia licznych warunków wynikających bezpośrednio z art. 79 ust. 1 Konstytucji, a doprecyzowanych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o TK skargę konstytucyjną można wnieść po wyczerpaniu drogi prawnej, w terminie 3 miesięcy od dnia doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia. Gdy sąd II instancji nie doręczył skarżącemu orzeczenia, termin do wniesienia skargi liczy się od dnia, w którym skarżący poznał jego treść (zob. postanowienie TK z 24 stycznia 2012 r., Ts 74/10, OTK ZU nr 2/B/2012, poz. 183). Gdy zaś skarżący nie złożył w terminie wniosku o doręczenie orzeczenia wraz z jego uzasadnieniem, termin do wniesienia skargi konstytucyjnej biegnie od daty wydania prawomocnego wyroku (zob. wyrok TK z 13 grudnia 2007 r., SK 37/06 OTK ZU nr 11/A/2007, poz. 157).
W postępowaniu cywilnym „sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu wyrok oraz postanowienie kończące postępowanie w sprawie; w sprawach, w których apelację oddalono, uzasadnienie sporządza się tylko wówczas, gdy strona zażądała doręczenia jej wyroku z uzasadnieniem” (art. 387 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.; dalej: k.c.). Termin do zgłoszenia żądania wynosi 7 dni (art. 328 § 1 k.p.c.). Żądanie spóźnione sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Odnosząc powyższe ustalenia do sprawy będącej przedmiotem wstępnego rozpoznania, Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarżący wniósł skargę ze znacznym przekroczeniem ustawowego terminu, o którym mowa w art. 46 ust. 1 ustawy o TK. Sąd II instancji wydał wyrok 8 listopada 2005 r. W dniu 21 marca 2006 r. skarżący złożył wniosek o doręczenie wyroku sądu II instancji wraz z jego uzasadnieniem. W tym dniu najpóźniej zapoznał się z treścią rozstrzygnięcia wydanego w jego sprawie. Skargę konstytucyjną wniósł 23 stycznia 2013 r., a zatem ze znacznym przekroczeniem trzymiesięcznego terminu.
Zdaniem skarżącego w jego sprawie termin do wniesienia skargi konstytucyjnej rozpoczyna bieg od dnia rozstrzygnięcia wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu. To twierdzenie nie ma jednak uzasadnienia w treści art. 48 ust. 2 ustawy o TK Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego wystąpienie z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu skutkuje zawieszeniem biegu terminu do wniesienia skargi konstytucyjnej. Gdy jednak termin do wniesienia skargi już minął, zastosowanie art. 48 ust. 2 staje się bezprzedmiotowe (zob. postanowienie TK z 10 lipca 2001 r. Ts 26/01, OTK ZU nr 6/2001, poz. 193; 5 listopada 2003 r., Ts 118/03, OTK ZU nr 1/B/2004 , poz. 61).
W związku z powyższym, na podstawie art. 49 w zw. z art. 46 ust. 1 ustawy o TK, Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.