Pełny tekst orzeczenia

204/2/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 24 kwietnia 2013 r.
Sygn. akt Ts 32/12

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Stanisław Biernat – przewodniczący
Marek Kotlinowski – sprawozdawca
Zbigniew Cieślak,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej FORMAT Urządzenia i Montaże Przemysłowe Sp. z o.o.,

p o s t a n a w i a:

nie uwzględnić zażalenia.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 14 lutego 2012 r. FORMAT Urządzenia i Montaże Przemysłowe Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 3983 § 3 i art. 39813 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) z art. 45 ust. 1 w zw. z art. 2 i w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji.
Postanowieniem z 15 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania dalszego biegu skardze. Podstawą odmowy było nieuprawdopodobnienie przez skarżącą naruszenia jej praw i wolności konstytucyjnych (na podstawie art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym [Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK]). W zażaleniu na to postanowienie skarżąca stwierdziła, że wniesiona przez nią skarga spełniała warunki formalne określone w art. 47-48 ustawy o TK i nie wymagała uzupełnienia braków (art. 36 ust. 2 ustawy o TK). Następnie skarżąca przedstawiła argumenty mające podważyć podstawę odmowy nadania skardze dalszego biegu. Podniosła, że część orzeczeń TK przywołanych w kwestionowanym postanowieniu, mających uzasadniać odmowę nadania skardze dalszego biegu, nie odnosi się do stanu faktycznego i problemu konstytucyjnego, które przedstawiono we wniesionej skardze. Poza tym podkreśliła, że jako wzorzec konstytucyjny wskazała nie prawo do sądu, lecz prawo do sprawiedliwego rozpoznania sprawy przez sąd. Według skarżącej podstawą wyrokowania w każdej sprawie musi być prawidłowe, zgodne z prawdą ustalenie stanu faktycznego. Jej zdaniem ten aspekt prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy nie był jeszcze przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego.
W zażaleniu skarżąca wystąpiła również z wnioskiem o wezwanie jej na posiedzenie niejawne, na którym będzie rozpoznawane zażalenie.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w zw. z art. 36 ust. 6 i 7 ustawy o TK). Posiedzenie niejawne odbywa się bez udziału stron. Artykuł 152 zdanie 2 k.p.c., w myśl którego na posiedzenia niejawne mają wstęp osoby wezwane, nie ma zastosowania do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym. W związku z powyższym wniosku skarżącej o wezwanie jej na posiedzenie niejawne nie można było uwzględnić.
Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada – w zakresie zarzutów sformułowanych w zażaleniu – czy w wydanym postanowieniu, prawidłowo ustalił przesłanki odmowy nadania skardze dalszego biegu. Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że kwestionowane postanowienie jest prawidłowe, a argumenty sformułowane w zażaleniu nie podważają ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.
Trybunał zauważa, że w zażaleniu skarżąca zaprzecza, iż jako wzorzec wskazała prawo do sądu w związku z dwoma niesamodzielnymi wzorcami: zasadą demokratycznego państwa prawa i zasadą proporcjonalności. Trybunał zwraca jednak uwagę, że prawo do odpowiedniego ukształtowania procedury sądowej zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności jest jednym z elementów prawa do sądu, wynikającego z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Z tego względu zanegowanie przez skarżącą, że w skardze jako wzorzec konstytucyjny wskazała prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji), wydaje się nieporozumieniem.
Trybunał podkreśla, że żaden przepis Konstytucji nie stoi na przeszkodzie stanowieniu zredukowanych, szczególnych trybów postępowania, a takim jest ograniczenie możliwości stawiania zarzutów w skardze kasacyjnej do zarzutów naruszenia prawa procesowego i materialnego (z wyłączeniem możliwości podniesienia zarzutu błędnego ustalenia stanu faktycznego). W zażaleniu skarżąca nie podważyła zasadności tego stwierdzenia.
Odwołanie się przez skarżącą do treści postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 30 maja 2007 r. (SK 68/06, OTK ZU nr 6/A/2007, poz. 53) dowodzi tylko prawidłowości zakwestionowanego przez nią postanowienia Trybunału. Z postanowienia TK z 30 maja 2007 r. wynika bowiem, że do postępowań nadzwyczajnych, takich jak postępowanie kasacyjne, odnoszą się tylko – wyrażone w art. 45 ust. 1 Konstytucji – gwarancje proceduralne. Skarga kasacyjna powinna zatem – jak stwierdził Trybunał w tym postanowieniu – odpowiadać standardom przyzwoitej legislacji oraz spełniać wymogi rzetelnej procedury sądowej. „Wymogi te konkretyzują: 1) nakaz wysłuchania stron, 2) konieczność ujawnienia w czytelny sposób motywów rozstrzygnięcia w stopniu umożliwiającym weryfikację sposobu myślenia sądu, a tym samym unikanie dowolności, czy wręcz arbitralności sądu, 3) zapewnienie przewidywalności dla uczestników postępowania przez odpowiednią spójność i wewnętrzną logikę mechanizmów, którym jest poddany. Gwarancję braku arbitralności stanowi: 1) udział zainteresowanych podmiotów w postępowaniu, 2) zasada jawności postępowania oraz 3) wydawanie rozstrzygnięć zawierających rzetelne, weryfikowalne uzasadnienie”. Kwestia zakresu przedmiotowego skargi kasacyjnej (tj. przyjętego przez ustawodawcę modelu skargi kasacyjnej) nie dotyczy gwarancji proceduralnych, o których mowa w postanowieniu TK z 30 maja 2007 r. Jak słusznie stwierdził Trybunał w zaskarżonym przez skarżącą postanowieniu – i w przywołanych w nim wcześniejszych swoich orzeczeniach – wszechstronny osąd sporu przez sąd jest zagwarantowany tylko w zakresie dwuinstancyjnego postępowania sądowego.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny orzekł jak na wstępie.