Pełny tekst orzeczenia

475/5/B/2013

POSTANOWIENIE

z dnia 8 października 2013 r.

Sygn. akt Ts 72/12



Trybunał Konstytucyjny w składzie:



Teresa Liszcz – przewodnicząca

Maria Gintowt-Jankowicz – sprawozdawca

Wojciech Hermeliński,



po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 kwietnia 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej M.B.,



p o s t a n a w i a:



nie uwzględnić zażalenia.



UZASADNIENIE



1. W sporządzonej przez radcę prawnego skardze konstytucyjnej, wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 20 marca 2012 r. (data nadania), M.B. (dalej: skarżąca) zarzuciła niezgodność:

punktów 2, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr 366/2000 Zarządu Miasta Bolesławiec z dnia 13 lipca 2007 r. (niepubl.),

punktów 2, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr XLI/328/01 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 20 sierpnia 2001 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 140, poz. 1793),

punktów 2, 3, 4, 6 i 8 załącznika nr 2 do uchwały Nr VI/63/03 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 26 marca 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 113, poz. 2064),

§ 4 ust. 1, § 6 ust. 1 i 2 oraz § 7 ust. 1 i 2 uchwały Nr XXX/296/05 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 26 stycznia 2005 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 69, poz. 1452),

§ 4 ust. 1, § 6 ust. 1 i 2 oraz § 7 ust. 1, 2 i 4 uchwały Nr XLIV/435/06 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 1 lutego 2006 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 82, poz. 1315),

§ 7 ust. 1, § 9 ust. 1 i 2 oraz § 10 ust. 1-3 uchwały Nr V/32/07 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 14 lutego 2007 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 75, poz. 850),

§ 5 ust. 1, § 7 ust. 1 i 2 oraz § 8 uchwały Nr XIX/169/08 Rady Miasta Bolesławiec z dnia 29 stycznia 2008 r. (Dz. Urz. Woj. Dolnośląskiego Nr 52, poz. 696),

przepisów regulaminów szkolnych w sprawie przyznawania dodatku motywacyjnego dla nauczycieli, stanowiących wykonanie wyżej wymienionych uchwał

– w związku z art. 30 i art. 32 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, ze zm.; dalej: Karta Nauczyciela lub ustawa) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. Nr 22, poz. 181, ze zm.; dalej: rozporządzenie MENiS) z art. 2, art. 32 oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podniosła, że kwestionowane regulacje aktów prawa miejscowego oraz regulaminów szkolnych „stanowią próbę obejścia przepisów wyższych rangą, ponieważ systematycznie zawężały zasady przyznawania dodatków motywacyjnych, pozbawiając tychże dodatków znaczne grupy nauczycieli lub zaniżając im znacznie ich wysokość”. Jak następnie stwierdziła: „Z tych powodów należy uznać, że obowiązujące przepisy zawarte w uchwałach Rady Miasta i regulaminach szkolnych wykraczają poza kompetencje określone Kartą Nauczyciela i rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej. W myśl treści przedmiotowych uchwał i regulaminów dodatek motywacyjny stał się świadczeniem dowolnym i fakultatywnym, a nie świadczeniem stanowiącym składnik treści konkretnego stosunku pracy w zakresie określającym wynagrodzenie nauczyciela. Dlatego, w konsekwencji tak określonych zasad przyznawania dodatków motywacyjnych, stało się możliwe dyskryminowanie skarżącej poprzez jej pomijanie w sposób ciągły w systemie wynagrodzenia w zakresie tego dodatku w latach 2002-2008 (okres sporu), jak i w latach 1993-1996, zawsze, gdy jego przyznanie było zależne od bezpośredniej przełożonej skarżącej”. Ponadto – według skarżącej – „[s]ąd I instancji, jak i sąd apelacyjny niewłaściwie określił skutki prawne wynikające z błędnie zastosowanych przepisów, tj. w oparciu o wewnętrzne regulaminy szkolne oraz załączniki do uchwał Rady Miasta”, a „[o]parcie się przez Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze oraz przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyłącznie na wyżej wymienionych przepisach kolejnych uchwał Rady Miejskiej Bolesławca oraz postanowieniach regulaminów szkolnych, w sposób zupełnie dowolny i z pominięciem właściwego celu ustawodawczego, doprowadziło do pozbawienia skarżącej prawa do odszkodowania tytułem dyskryminacji w zakresie prawa skarżącej do dodatku motywacyjnego. Tym samym orzeczenia Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego naruszyły konstytucyjne prawa i wolności skarżącej zapisane w art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 Konstytucji”.



2. Postanowieniem z 25 czerwca 2012 r., na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w związku z art. 20 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK), Trybunał Konstytucyjny zawiesił postępowanie do czasu rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy – Izbę Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych skargi kasacyjnej skarżącej od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 19 października 2011 r. (sygn. akt III APa 28/11).



3. W dniu 31 października 2012 r. wpłynęło do Trybunału Konstytucyjnego pismo, w którym skarżąca poinformowała, że postanowieniem Sądu Najwyższego – Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 11 września 2012 r. (sygn. akt II PK 99/12) jej skarga kasacyjna nie została przyjęta do rozpoznania. Do pisma skarżąca załączyła kopię tego orzeczenia.



4. Postanowieniem z 22 kwietnia 2013 r. Trybunał Konstytucyjny podjął zawieszone postępowanie (art. 180 § 1 pkt 4 k.p.c. w związku z art. 20 ustawy o TK) oraz odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej (art. 39 ust. 1 pkt 1 in fine oraz art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 ustawy o TK).

Za odmową nadania dalszego biegu skardze przemawiały: po pierwsze – sposób uzasadnienia skargi konstytucyjnej, z którego wynikało, że skarżąca w istocie kwestionowała – jej zdaniem – nieprawidłową praktykę ustalania dla niej uposażenia w zakresie dodatku motywacyjnego, a także motywy rozstrzygnięć sądów pracy obu instancji; po drugie – nieprawidłowe wskazanie art. 2 oraz art. 32 Konstytucji jako samodzielnych wzorców kontroli; po trzecie – niewykonanie przez skarżącą dyspozycji art. 47 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o TK (w uzasadnieniu skargi skarżąca nie przedstawiła żadnych argumentów na poparcie zarzutu niezgodności kwestionowanych regulacji z art. 2, art. 32 czy art. 77 ust. 1 Konstytucji, ograniczyła się jedynie do dowodzenia niezgodności zaskarżonych przepisów aktów prawa miejscowego i regulaminów szkolnych z art. 30 Karty Nauczyciela oraz rozporządzeniem MENiS).

Odpis postanowienia Trybunału został doręczony pełnomocnikowi skarżącej 29 kwietnia 2013 r.



5. W sporządzonym przez adwokata piśmie procesowym, wniesionym do Trybunału Konstytucyjnego 6 maja 2013 r. (data nadania), skarżąca złożyła zażalenie na postanowienie z 22 kwietnia 2013 r., wnosząc o jego uchylenie i skierowanie skargi do rozpoznania merytorycznego. Skarżąca zarzuciła Trybunałowi naruszenie art. 36 ust. 3 w związku z art. 49 oraz art. 47 ust. 1 ustawy o TK „przez niewłaściwe zastosowanie, polegające na błędnym uznaniu, że skarżąca w uzasadnieniu wniesionej skargi konstytucyjnej nie przedstawiła żadnych argumentów na poparcie zarzutu kwestionowanych regulacji z art. 2, 32 czy 77 ust. 1 Konstytucji, podczas gdy w uzasadnieniu wywiedzionej skargi konstytucyjnej skarżąca w sposób wyczerpujący, odwołując się do zaistniałego stanu faktycznego, wskazała podstawy niezgodności kwestionowanych przepisów aktów prawa miejscowego z Konstytucją, w szczególności wykazując, że wydanie aktów prawa miejscowego, zwierających szczegółowe regulacje w zakresie przyznawania dodatku motywacyjnego ograniczającego uprawnienia określonych grup nauczycieli w otrzymaniu dodatku nastąpiło bez wyraźnego upoważnienia ustawowego, konsekwencją czego było wykreowanie sytuacji faktycznych stwarzających możliwość dyskryminacji i nierównego traktowania poprzez nieuzasadnione różnicowanie grup nauczycieli, w tym skarżącej w przyznawaniu dodatku motywacyjnego i uzależnienie przyznania dodatku motywacyjnego od dowolności decyzji bezpośredniego przełożonego”.



Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:



1. Zgodnie z art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b in fine w związku z art. 36 ust. 6 i 7 w związku z art. 49 ustawy o TK). Na etapie rozpatrzenia zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu.



2. Trybunał Konstytucyjny w obecnym składzie uznaje, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a argumenty podniesione w zażaleniu nie podważyły ustaleń przedstawionych w tym orzeczeniu i dlatego nie zasługują na uwzględnienie.



3. Jak wynika ze stanu faktycznego poprzedzającego wniesienie analizowanej skargi konstytucyjnej, skarżąca wystąpiła z powództwem przeciwko Miejskiemu Zespołowi Szkół Nr 2 w Bolesławcu o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Z uzasadnień wyroków Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 28 marca 2011 r. oraz Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 19 października 2011 r. wynika, że skarżąca domagała się od strony pozwanej odszkodowania z tytułu dyskryminacji w zakresie warunków zatrudnienia oraz zadośćuczynienia za rozstrój zdrowia spowodowany mobbingiem. W postępowaniu sądowym skarżąca podnosiła, że wskutek uniemożliwienia jej przez stronę pozwaną uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego poniosła szkodę w postaci różnicy wynagrodzenia zasadniczego i pochodnych między wynagrodzeniem nauczyciela dyplomowanego a otrzymywanym wynagrodzeniem nauczyciela mianowanego. Ponadto, jej szkoda wynikała z nieprzyznawania dodatku motywacyjnego i innych nagród. W ocenie sądów pracy obu instancji w sprawie nie zachodziły przesłanki, które uzasadniałyby zarzuty skarżącej o jej nękaniu bądź dyskryminowaniu przez stronę pozwaną, a tym samym nie było podstaw do uwzględnienia powództwa przeciwko Miejskiemu Zespołowi Szkół Nr 2 w Bolesławcu.

W związku z wyrokiem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu skarżąca wniosła skargę konstytucyjną, której przedmiotem uczyniła – zaskarżywszy je „związkowo” – przepisy dotyczące przyznawania dodatku motywacyjnego, zawarte w Karcie Nauczyciela, rozporządzeniu MENiS, siedmiu uchwałach Rady Miasta Bolesławiec w sprawie regulaminów wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych tej gminy oraz regulaminach szkolnych w sprawie przyznawania dodatku motywacyjnego dla nauczycieli.

W uzasadnieniu skargi skarżąca przytoczyła treść zakwestionowanych przepisów (s. 4-10 i 12-15) oraz – stosownie do art. 47 ust. 1 pkt 3 in fine ustawy o TK – przedstawiła stan faktyczny (s. 2-3). Natomiast w warstwie argumentacyjnej – wbrew temu, co twierdzi w zażaleniu – skupiła się na dowodzeniu – jej zdaniem – błędnych ustaleń dotyczących oceny stanu faktycznego (s. 17 i 18) i nieprawidłowej wykładni przepisów dotyczących wynagradzania nauczycieli przez orzekające w jej sprawie sądy pracy (s. 16-17 i 19), a także niezgodności postanowień uchwał Rady Miasta Bolesławiec i szkolnych regulaminów wynagradzania z art. 30 i art. 32 Karty Nauczyciela oraz rozporządzeniem MENiS (s. 11, 15 i 16-18). W tym ostatnim przypadku skarżąca wprost zarzuciła Radzie Miasta Bolesławiec oraz dyrekcji szkoły przekroczenie granic określonych przez ustawę i rozporządzenie MENiS w zakresie przyznawania i kształtowania wysokości dodatku motywacyjnego dla nauczycieli (s. 11, 12, 15, 17 i 18).

W odniesieniu do wskazanych w petitum skargi wzorców kontroli – art. 2, art. 32 ust. 1 i 2 oraz art. 77 ust. 1 Konstytucji – Trybunał zauważa, że: po pierwsze – art. 32 został wymieniony na s. 17 i 18 uzasadnienia skargi w związku z twierdzeniem skarżącej, iż „[w]adliwie przyjęte kryteria przyznawania dodatków motywacyjnych stały się idealnym narzędziem do zwalczania nauczycieli niewygodnych dyrekcji, czyli służącemu mobbingowaniu i dyskryminowaniu”; po drugie – art. 77 ust. 1 został (razem z art. 32 oraz niewskazanym w petitum art. 45 ust. 1) wymieniony na s. 19 uzasadnienia skargi w zdaniu podsumowującym: „Tym samym orzeczenia Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego naruszyły konstytucyjne prawa i wolności skarżącej zapisane w art. 32 ust. 1 i 2, art. 45 ust. 1, art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z uzasadnieniem jak wyżej”; po trzecie – art. 2 w ogóle nie został wymieniony w uzasadnieniu; po czwarte – w żadnej części uzasadnienia skargi skarżąca nie uargumentowała zarzutu niezgodności kwestionowanych przepisów z art. 2, art. 32 i art. 77 ust. 1 Konstytucji, a tym bardziej – z wymienionym na ostatniej stronie uzasadnienia – art. 45 ust. 1 Konstytucji.

W związku z powyższym Trybunał stwierdza, że w postanowieniu z 22 kwietnia 2013 r. prawidłowo wskazał negatywne przesłanki procesowe, przemawiające za odmową nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.



Z wyżej przedstawionych powodów – na podstawie art. 36 ust. 7 w związku z art. 49 ustawy o TK – Trybunał Konstytucyjny postanowił nie uwzględnić zażalenia.