Ts 107/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
319/4/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 24 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 107/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik – przewodniczący
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 maja 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Hadex S.A.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 11 kwietnia 2011 r. Hadex S.A. (dalej: skarżąca) wniosła o zbadanie zgodności art. 145 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie zabytków) z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis narusza wskazane w skardze wzorce konstytucyjne, gdyż nakazując uwzględnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zabytków nieruchomych wskazanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, nie określa trybu ani formy dokonania takiego wskazania. Nie przewiduje także możliwości jego zaskarżenia. W przekonaniu skarżącej powoduje naruszenie prawa do sądu oraz zasad przyzwoitej legislacji.
Postanowieniem z 7 maja 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było nieuprawdopodobnienie przez skarżącą zarzutu naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych praw i wolności przez zakwestionowany przepis. Trybunał stwierdził, że samo wskazanie nieruchomości przez wojewódzkiego konserwatora zabytków nie stanowi rozstrzygnięcia o prawach lub obowiązkach skarżącej. Jest jedynie elementem procedury stanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który – jako uchwała rady gminy – podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Trybunał wskazał również na ustalenie sądów administracyjnych orzekających w sprawie skarżącej, zgodnie z którym nieruchomość, której wskazanie kwestionowała skarżąca (willa Średniawa), podlegała ochronie od 1983 r. Bezpodstawne było więc zawarte w skardze twierdzenie, że dopiero wymienienie tej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego spowodowało uznanie jej za zabytek, a wskazanie willi Średniawa przez wojewódzkiego konserwatora zabytków stanowiło akt kształtujący prawa i obowiązki skarżącej. Ponadto Trybunał stwierdził, że skarżąca nie wykazała, aby art. 145 ustawy o ochronie zabytków był niejasny lub wadliwie skonstruowany. Nie uprawdopodobniła więc zarzutu niezgodności tego przepisu z zasadami przyzwoitej legislacji.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącej. Zarzucił w nim, że Trybunał nieprawidłowo zdefiniował zakres kognicji sądów administracyjnych w postępowaniu wywołanym zaskarżeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem skarżącej – wbrew temu, co przyjął Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – sądy nie badały poprawności dokonanego na podstawie art. 145 ustawy o ochronie zabytków wskazania nieruchomości jako zabytku podlegającego ochronie. Pełnomocnik skarżącej podkreślił, że – w jej przekonaniu – ukształtowanie sytuacji prawnej nieruchomości, której dzierżawcą jest skarżąca, nastąpiło na podstawie wskazania przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, a więc aktu, który nie ma charakteru decyzji administracyjnej i nie podlega kontroli sądowej. Ponadto, w ocenie skarżącej Trybunał nieprawidłowo przyjął, że willa Średniawa podlegała ochronie jeszcze przed uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu, na którym się ona znajduje.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącej przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wniesione w niniejszej sprawie zażalenie nie dostarcza żadnych argumentów, które podałyby w wątpliwość przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w postanowieniu z 7 maja 2013 r.
W zaskarżonym postanowieniu słusznie stwierdzono, że dokonywane na podstawie art. 145 ustawy o ochronie zabytków wskazanie zabytku nie stanowi rozstrzygnięcia o prawach lub obowiązkach właścicieli lub dzierżawców nieruchomości. Takie wskazanie jest jedynie częścią procedury stanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i nie musi podlegać osobnemu zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
Ponadto, wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu, z treści orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oraz Naczelny Sąd Administracyjny bezsprzecznie wynika, że w ocenie tych sądów Willa Średniawa widniała w Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków i podlegała ochronie jeszcze przez uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Sądy, rozpatrując skargę na ten plan, odniosły się do argumentacji skarżącej dotyczącej zarówno prawidłowości wskazania przedmiotowej nieruchomości jako zabytku, jak i wymogów formalnych takiego wskazania. Warto zauważyć, że zgodnie z art. 3 ustawy o ochronie zabytków zabytkiem jest każdy obiekt odpowiadający cechom skazanym w definicji legalnej „zabytku”, niezależnie od wpisania do rejestru czy ewidencji, i z tego względu zasługuje na zachowanie. W szczególności, zgodnie z art. 5 ustawy o ochronie zabytków właściciel i posiadacz zobowiązani są do zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie. Natomiast objęcie tzw. ochroną konserwatorską, która umożliwia ingerencję administracji publicznej w zakresie i formach wskazanych w niniejszej ustawie, następuje na podstawie jednej z form ochrony zabytków wymienionych w art. 7 niniejszej ustawy. Przy czym, ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w art. 7 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków, odnosi się jedynie do wypadków wprowadzenia tzw. strefy ochrony konserwatorskiej, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków. Polega to, w zależności od potrzeb, na wskazaniu w planie ograniczeń, zakazów i nakazów, mających na celu ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków. Samo wskazanie obiektu w planie, o ile nie jest on wpisany do gminnej ewidencji zabytków bądź do rejestru zabytków, nie prowadzi do ograniczenia prawa własności, jak i nie skutkuje uznaniem danego obiektu za zabytek w rozumieniu ustawy o ochronie zabytków.
W związku z tym, Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo uznał, iż zarzuty zamknięcia skarżącej drogi sądowej do dochodzenia swoich praw są oczywiście bezzasadne.
W zażaleniu nie podniesiono żadnych argumentów podważających ustalenie, że skarżąca nie uzasadniła zarzutu naruszenia zasad przyzwoitej legislacji – również w tym zakresie postanowienie z 7 maja 2013 r. jest prawidłowe.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
POSTANOWIENIE
z dnia 24 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 107/11
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Marek Zubik – przewodniczący
Zbigniew Cieślak – sprawozdawca
Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 7 maja 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Hadex S.A.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 11 kwietnia 2011 r. Hadex S.A. (dalej: skarżąca) wniosła o zbadanie zgodności art. 145 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, ze zm.; dalej: ustawa o ochronie zabytków) z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 w związku z art. 2 Konstytucji. Zdaniem skarżącej zakwestionowany przepis narusza wskazane w skardze wzorce konstytucyjne, gdyż nakazując uwzględnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zabytków nieruchomych wskazanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, nie określa trybu ani formy dokonania takiego wskazania. Nie przewiduje także możliwości jego zaskarżenia. W przekonaniu skarżącej powoduje naruszenie prawa do sądu oraz zasad przyzwoitej legislacji.
Postanowieniem z 7 maja 2013 r. Trybunał Konstytucyjny odmówił nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Powodem wydania takiego rozstrzygnięcia było nieuprawdopodobnienie przez skarżącą zarzutu naruszenia przysługujących jej konstytucyjnych praw i wolności przez zakwestionowany przepis. Trybunał stwierdził, że samo wskazanie nieruchomości przez wojewódzkiego konserwatora zabytków nie stanowi rozstrzygnięcia o prawach lub obowiązkach skarżącej. Jest jedynie elementem procedury stanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który – jako uchwała rady gminy – podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Trybunał wskazał również na ustalenie sądów administracyjnych orzekających w sprawie skarżącej, zgodnie z którym nieruchomość, której wskazanie kwestionowała skarżąca (willa Średniawa), podlegała ochronie od 1983 r. Bezpodstawne było więc zawarte w skardze twierdzenie, że dopiero wymienienie tej nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego spowodowało uznanie jej za zabytek, a wskazanie willi Średniawa przez wojewódzkiego konserwatora zabytków stanowiło akt kształtujący prawa i obowiązki skarżącej. Ponadto Trybunał stwierdził, że skarżąca nie wykazała, aby art. 145 ustawy o ochronie zabytków był niejasny lub wadliwie skonstruowany. Nie uprawdopodobniła więc zarzutu niezgodności tego przepisu z zasadami przyzwoitej legislacji.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pełnomocnik skarżącej. Zarzucił w nim, że Trybunał nieprawidłowo zdefiniował zakres kognicji sądów administracyjnych w postępowaniu wywołanym zaskarżeniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zdaniem skarżącej – wbrew temu, co przyjął Trybunał w zaskarżonym postanowieniu – sądy nie badały poprawności dokonanego na podstawie art. 145 ustawy o ochronie zabytków wskazania nieruchomości jako zabytku podlegającego ochronie. Pełnomocnik skarżącej podkreślił, że – w jej przekonaniu – ukształtowanie sytuacji prawnej nieruchomości, której dzierżawcą jest skarżąca, nastąpiło na podstawie wskazania przez wojewódzkiego konserwatora zabytków, a więc aktu, który nie ma charakteru decyzji administracyjnej i nie podlega kontroli sądowej. Ponadto, w ocenie skarżącej Trybunał nieprawidłowo przyjął, że willa Średniawa podlegała ochronie jeszcze przed uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu, na którym się ona znajduje.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) skarżącej przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał Konstytucyjny bada w szczególności, czy wydając zaskarżone postanowienie, prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że Trybunał Konstytucyjny poddaje analizie zarzuty zażalenia, które mogą podważyć trafność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego postanowienia, i do tego ogranicza rozpoznanie tego środka odwoławczego.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wniesione w niniejszej sprawie zażalenie nie dostarcza żadnych argumentów, które podałyby w wątpliwość przesłanki odmowy nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej przedstawione w postanowieniu z 7 maja 2013 r.
W zaskarżonym postanowieniu słusznie stwierdzono, że dokonywane na podstawie art. 145 ustawy o ochronie zabytków wskazanie zabytku nie stanowi rozstrzygnięcia o prawach lub obowiązkach właścicieli lub dzierżawców nieruchomości. Takie wskazanie jest jedynie częścią procedury stanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i nie musi podlegać osobnemu zaskarżeniu do sądu administracyjnego.
Ponadto, wbrew twierdzeniom zawartym w zażaleniu, z treści orzeczeń wydanych w sprawie skarżącej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oraz Naczelny Sąd Administracyjny bezsprzecznie wynika, że w ocenie tych sądów Willa Średniawa widniała w Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków i podlegała ochronie jeszcze przez uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Sądy, rozpatrując skargę na ten plan, odniosły się do argumentacji skarżącej dotyczącej zarówno prawidłowości wskazania przedmiotowej nieruchomości jako zabytku, jak i wymogów formalnych takiego wskazania. Warto zauważyć, że zgodnie z art. 3 ustawy o ochronie zabytków zabytkiem jest każdy obiekt odpowiadający cechom skazanym w definicji legalnej „zabytku”, niezależnie od wpisania do rejestru czy ewidencji, i z tego względu zasługuje na zachowanie. W szczególności, zgodnie z art. 5 ustawy o ochronie zabytków właściciel i posiadacz zobowiązani są do zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie. Natomiast objęcie tzw. ochroną konserwatorską, która umożliwia ingerencję administracji publicznej w zakresie i formach wskazanych w niniejszej ustawie, następuje na podstawie jednej z form ochrony zabytków wymienionych w art. 7 niniejszej ustawy. Przy czym, ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w art. 7 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków, odnosi się jedynie do wypadków wprowadzenia tzw. strefy ochrony konserwatorskiej, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków. Polega to, w zależności od potrzeb, na wskazaniu w planie ograniczeń, zakazów i nakazów, mających na celu ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków. Samo wskazanie obiektu w planie, o ile nie jest on wpisany do gminnej ewidencji zabytków bądź do rejestru zabytków, nie prowadzi do ograniczenia prawa własności, jak i nie skutkuje uznaniem danego obiektu za zabytek w rozumieniu ustawy o ochronie zabytków.
W związku z tym, Trybunał w obecnym składzie stwierdza, że w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo uznał, iż zarzuty zamknięcia skarżącej drogi sądowej do dochodzenia swoich praw są oczywiście bezzasadne.
W zażaleniu nie podniesiono żadnych argumentów podważających ustalenie, że skarżąca nie uzasadniła zarzutu naruszenia zasad przyzwoitej legislacji – również w tym zakresie postanowienie z 7 maja 2013 r. jest prawidłowe.
W związku z powyższym Trybunał Konstytucyjny nie uwzględnił zażalenia wniesionego na postanowienie o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.