Ts 137/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
394/4/B/2013
POSTANOWIENIE
z dnia 24 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 137/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Rymar – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Maria Gintowt-Jankowicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 lutego 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej A.M.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 4 czerwca 2012 r. (data nadania) A.M. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) „w zakresie, w jakim wyłącza możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie (oddalenie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu zażalenia na zarządzenie w przedmiocie zwrotu pozwu), w sprawie z zakresu prawa pracy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, w których zwrot pozwu powoduje brak możliwości wniesienia kolejnego powództwa w terminie z art. 264 Kodeksu Pracy, a więc uniemożliwia skuteczne dochodzenie praw pracowniczych”, z art. 7 w związku z art. 24 w związku z art. 78; art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; a także zgodność art. 394 § 1 k.p.c. „w zakresie, w jakim nie przewiduje on możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie ustalenia wartości przedmiotu sporu na podstawie art. 25 § 1 k.p.c., a do postanowienia takiego nie sporządza się uzasadnienia w myśl art. 357 § 2 k.p.c., wobec czego strona nie zna motywów, którymi kierował się sąd”, z art. 7 w związku z art. 24 w związku z art. 78; art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; oraz zgodność art. 130 § 1 k.p.c. „w zakresie, w jakim jest on interpretowany jako umożliwiający zwrot pozwu lub odrzucenie środka zaskarżenia, bez konieczności wydawania postanowienia w przedmiocie sprawdzenia wartości przedmiotu sporu (art. 25 k.p.c.) w sytuacji, gdy strona co prawda oznaczyła wartość przedmiotu sporu lub zaskarżenia, ale w ocenie sądu w sposób błędny”, z art. 7 w związku z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1; art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Skarżąca zakwestionowała również zgodność interpretacji art. 130 § 1 k.p.c., w myśl której „nie jest uzupełnieniem braku podpisu złożenie prawidłowo podpisanego pisma tej samej treści co poprzednie”, z art. 7 w związku z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1; art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Poza tym zakwestionowała zgodność art. 397 § 2 w związku z art. 370 oraz art. 394 § 3 w związku z art. 130 § 1 k.p.c. „w zakresie, w jakim jest z nich interpretowana norma umożliwiająca sądowi odrzucenie zażalenia z powodu braku formalnego, który uniemożliwia nadanie zażaleniu dalszego biegu, w postaci niewskazania wartości przedmiotu zaskarżenia, w przypadku, gdy od orzeczenia przysługuje opłata stała (niezależna od wartości przedmiotu zaskarżenia), a wartość ta podana przez skarżącego jest w ocenie sądu nieprawidłowa”, z art. 7 w związku z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1; art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Skarżąca twierdzi, że zakwestionowane w skardze art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. pozbawiły ją „możliwość[ci] wniesienia zażalenia na postanowienie Sądu drugiej instancji kończące postępowanie”. Pozostałym przepisom wskazanym w skardze zarzuciła, że in concreto umożliwiły wywiedzenie norm naruszających jej prawa i wolności.
Postanowieniem z 13 lutego 2013 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącej 18 lutego 2013 r.) Trybunał odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, ustaliwszy, że art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c., w zakresie wskazanym przez skarżącą, nie były podstawą orzeczenia, w związku z którym wniosła ona skargę, a zarzuty niekonstytucyjności pozostałych przepisów dotyczyły kwestii stosowania prawa. Negatywna ocena strony formalnej skargi wynikała również z tego, że skarżąca nie wskazała naruszonych praw, a w konsekwencji – sposobu ich naruszenia.
W zażaleniu z 25 lutego 2013 r. skarżąca, zarzuciwszy naruszenie art. 47 ust. 1 pkt 1 oraz art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej ustawa o TK), zakwestionowała postanowienie Trybunału w całości. Wniosła o jego uwzględnienie i skierowanie sprawy na rozprawę. Zdaniem skarżącej zakwestionowane w skardze art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. – choć nie zostały wprost wskazane przez sąd w uzasadnieniu postanowienia – miały „istotny związek” z tym orzeczeniem. Skarżąca stwierdziła przy tym, że w sprawie nie wnosiła zażalenia, gdyż zostałoby ono odrzucone. Zakwestionowawszy drugą z podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, podniosła, że Trybunał powinien zbadać, czy dokonana w jej sprawie wykładnia pojęcia „braki formalne pisma procesowego” mieści się w treści zakwestionowanych przepisów.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć słuszność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Co istotne, we wniesionym środku odwoławczym skarżąca nie odniosła się do wszystkich podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Formułując pierwszy zarzut zażalenia, skarżąca podkreśliła, że art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. – choć nie zostały wprost wskazane przez sąd w uzasadnieniu postanowienia – miały „istotny związek” z tym orzeczeniem. Stwierdziła przy tym, że nie wnosiła w sprawie środka odwoławczego, gdyż ten zostałby odrzucony.
Odnosząc się do powyższych zarzutów, Trybunał przypomina, że w skardze zarzucono niekonstytucyjność art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. w zakresie, w jakim przepisy te uniemożliwiają wniesienie zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie. Argumentacja przedstawiona w zażaleniu nie uwzględnia jednak tego, że w postanowieniu Sądu Okręgowego w Rzeszowie – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 21 lutego 2012 r., wskazanym przez skarżącą jako ostateczne orzeczenie w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, sąd rozstrzygał o zasadności wniesionego środka odwoławczego, a nie o jego dopuszczalności. Oznacza to, że poza zainteresowaniem sądu była kwestia możliwości wniesienia środka odwoławczego od tego rozstrzygnięcia. Zakwestionowane przepisy, w zakresie wskazanym przez skarżącą, nie kształtowały jej sytuacji, a zatem nie były podstawą orzeczenia, w związku z którym wniosła skargę. Skarżąca nie przedstawiła żadnego orzeczenia, w którym sąd odnosił się do środków odwoławczych przysługujących w sprawie, dlatego odmowa nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu była uzasadniona.
Na uwzględnienie nie zasługuje także drugi zarzut sformułowany w zażaleniu. Skarżąca podkreśliła, że – in concreto – „sądy obu instancji przyjęły, iż art. 130 § 1 k.p.c. zawiera normę umożliwiającą sądowi zwrot pozwu w sytuacji, w której strona wskaże niewłaściwą (w ocenie sądu) wartość przedmiotu sporu lub zaskarżenia”. Jej zdaniem sądy dokonały wykładni pojęcia „braki formalne pisma procesowego”. Wymaga zatem rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny, czy taka treść normatywna w ogóle jest zawarta w badanym przepisie oraz czy jest ona zgodna ze wskazanymi normami Konstytucji. Jak wynika z powyższego, skarżąca domaga się, by Trybunał zbadał, czy sądy prawidłowo dokonały wykładni art. 130 § 1 k.p.c. Nie bierze jednak pod uwagę tego, że stosowanie prawa przez sądy – oprócz przypadków wskazanych przez Trybunał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia – nie podlega kontroli w postępowaniu sądowokonstytucyjnym.
W postanowieniu z 13 lutego 2013 r. Trybunał zasadnie zatem ustalił, że zarzuty sformułowane w skardze dotyczyły stosowania prawa przez sądy orzekające w sprawie skarżącej.
Wziąwszy powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak na wstępie.
POSTANOWIENIE
z dnia 24 lipca 2013 r.
Sygn. akt Ts 137/12
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Stanisław Rymar – przewodniczący
Mirosław Granat – sprawozdawca
Maria Gintowt-Jankowicz,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 lutego 2013 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej A.M.,
p o s t a n a w i a:
nie uwzględnić zażalenia.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 4 czerwca 2012 r. (data nadania) A.M. (dalej: skarżąca) zakwestionowała zgodność art. 3941 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) „w zakresie, w jakim wyłącza możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie (oddalenie zażalenia na postanowienie o odrzuceniu zażalenia na zarządzenie w przedmiocie zwrotu pozwu), w sprawie z zakresu prawa pracy o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne lub o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, w których zwrot pozwu powoduje brak możliwości wniesienia kolejnego powództwa w terminie z art. 264 Kodeksu Pracy, a więc uniemożliwia skuteczne dochodzenie praw pracowniczych”, z art. 7 w związku z art. 24 w związku z art. 78; art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; a także zgodność art. 394 § 1 k.p.c. „w zakresie, w jakim nie przewiduje on możliwości wniesienia zażalenia na postanowienie w przedmiocie ustalenia wartości przedmiotu sporu na podstawie art. 25 § 1 k.p.c., a do postanowienia takiego nie sporządza się uzasadnienia w myśl art. 357 § 2 k.p.c., wobec czego strona nie zna motywów, którymi kierował się sąd”, z art. 7 w związku z art. 24 w związku z art. 78; art. 2 w związku z art. 45 ust. 1 oraz art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji; oraz zgodność art. 130 § 1 k.p.c. „w zakresie, w jakim jest on interpretowany jako umożliwiający zwrot pozwu lub odrzucenie środka zaskarżenia, bez konieczności wydawania postanowienia w przedmiocie sprawdzenia wartości przedmiotu sporu (art. 25 k.p.c.) w sytuacji, gdy strona co prawda oznaczyła wartość przedmiotu sporu lub zaskarżenia, ale w ocenie sądu w sposób błędny”, z art. 7 w związku z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1; art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Skarżąca zakwestionowała również zgodność interpretacji art. 130 § 1 k.p.c., w myśl której „nie jest uzupełnieniem braku podpisu złożenie prawidłowo podpisanego pisma tej samej treści co poprzednie”, z art. 7 w związku z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1; art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji. Poza tym zakwestionowała zgodność art. 397 § 2 w związku z art. 370 oraz art. 394 § 3 w związku z art. 130 § 1 k.p.c. „w zakresie, w jakim jest z nich interpretowana norma umożliwiająca sądowi odrzucenie zażalenia z powodu braku formalnego, który uniemożliwia nadanie zażaleniu dalszego biegu, w postaci niewskazania wartości przedmiotu zaskarżenia, w przypadku, gdy od orzeczenia przysługuje opłata stała (niezależna od wartości przedmiotu zaskarżenia), a wartość ta podana przez skarżącego jest w ocenie sądu nieprawidłowa”, z art. 7 w związku z art. 2 w związku z art. 45 ust. 1; art. 77 ust. 2 w związku z art. 176 ust. 1 i 2 oraz art. 32 ust. 1 i 2 Konstytucji.
Skarżąca twierdzi, że zakwestionowane w skardze art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. pozbawiły ją „możliwość[ci] wniesienia zażalenia na postanowienie Sądu drugiej instancji kończące postępowanie”. Pozostałym przepisom wskazanym w skardze zarzuciła, że in concreto umożliwiły wywiedzenie norm naruszających jej prawa i wolności.
Postanowieniem z 13 lutego 2013 r. (doręczonym pełnomocnikowi skarżącej 18 lutego 2013 r.) Trybunał odmówił nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, ustaliwszy, że art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c., w zakresie wskazanym przez skarżącą, nie były podstawą orzeczenia, w związku z którym wniosła ona skargę, a zarzuty niekonstytucyjności pozostałych przepisów dotyczyły kwestii stosowania prawa. Negatywna ocena strony formalnej skargi wynikała również z tego, że skarżąca nie wskazała naruszonych praw, a w konsekwencji – sposobu ich naruszenia.
W zażaleniu z 25 lutego 2013 r. skarżąca, zarzuciwszy naruszenie art. 47 ust. 1 pkt 1 oraz art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej ustawa o TK), zakwestionowała postanowienie Trybunału w całości. Wniosła o jego uwzględnienie i skierowanie sprawy na rozprawę. Zdaniem skarżącej zakwestionowane w skardze art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. – choć nie zostały wprost wskazane przez sąd w uzasadnieniu postanowienia – miały „istotny związek” z tym orzeczeniem. Skarżąca stwierdziła przy tym, że w sprawie nie wnosiła zażalenia, gdyż zostałoby ono odrzucone. Zakwestionowawszy drugą z podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, podniosła, że Trybunał powinien zbadać, czy dokonana w jej sprawie wykładnia pojęcia „braki formalne pisma procesowego” mieści się w treści zakwestionowanych przepisów.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
W myśl art. 36 ust. 4 w związku z art. 49 o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej. Trybunał, w składzie trzech sędziów, rozpatruje zażalenie na posiedzeniu niejawnym (art. 25 ust. 1 pkt 3 lit. b w związku z art. 36 ust. 6–7 i z art. 49 ustawy o TK). Trybunał Konstytucyjny bada przede wszystkim, czy w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo stwierdził istnienie przesłanek odmowy nadania skardze dalszego biegu. Oznacza to, że na etapie rozpoznania zażalenia Trybunał analizuje przede wszystkim te zarzuty, które mogą podważyć słuszność ustaleń przyjętych za podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia.
Trybunał stwierdza, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe, a zarzuty zażalenia nie podważają podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu. Co istotne, we wniesionym środku odwoławczym skarżąca nie odniosła się do wszystkich podstaw odmowy nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu.
Formułując pierwszy zarzut zażalenia, skarżąca podkreśliła, że art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. – choć nie zostały wprost wskazane przez sąd w uzasadnieniu postanowienia – miały „istotny związek” z tym orzeczeniem. Stwierdziła przy tym, że nie wnosiła w sprawie środka odwoławczego, gdyż ten zostałby odrzucony.
Odnosząc się do powyższych zarzutów, Trybunał przypomina, że w skardze zarzucono niekonstytucyjność art. 394 § 1 i art. 3941 § 2 k.p.c. w zakresie, w jakim przepisy te uniemożliwiają wniesienie zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji kończące postępowanie w sprawie. Argumentacja przedstawiona w zażaleniu nie uwzględnia jednak tego, że w postanowieniu Sądu Okręgowego w Rzeszowie – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 21 lutego 2012 r., wskazanym przez skarżącą jako ostateczne orzeczenie w rozumieniu art. 79 ust. 1 Konstytucji, sąd rozstrzygał o zasadności wniesionego środka odwoławczego, a nie o jego dopuszczalności. Oznacza to, że poza zainteresowaniem sądu była kwestia możliwości wniesienia środka odwoławczego od tego rozstrzygnięcia. Zakwestionowane przepisy, w zakresie wskazanym przez skarżącą, nie kształtowały jej sytuacji, a zatem nie były podstawą orzeczenia, w związku z którym wniosła skargę. Skarżąca nie przedstawiła żadnego orzeczenia, w którym sąd odnosił się do środków odwoławczych przysługujących w sprawie, dlatego odmowa nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu była uzasadniona.
Na uwzględnienie nie zasługuje także drugi zarzut sformułowany w zażaleniu. Skarżąca podkreśliła, że – in concreto – „sądy obu instancji przyjęły, iż art. 130 § 1 k.p.c. zawiera normę umożliwiającą sądowi zwrot pozwu w sytuacji, w której strona wskaże niewłaściwą (w ocenie sądu) wartość przedmiotu sporu lub zaskarżenia”. Jej zdaniem sądy dokonały wykładni pojęcia „braki formalne pisma procesowego”. Wymaga zatem rozstrzygnięcia przez Trybunał Konstytucyjny, czy taka treść normatywna w ogóle jest zawarta w badanym przepisie oraz czy jest ona zgodna ze wskazanymi normami Konstytucji. Jak wynika z powyższego, skarżąca domaga się, by Trybunał zbadał, czy sądy prawidłowo dokonały wykładni art. 130 § 1 k.p.c. Nie bierze jednak pod uwagę tego, że stosowanie prawa przez sądy – oprócz przypadków wskazanych przez Trybunał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia – nie podlega kontroli w postępowaniu sądowokonstytucyjnym.
W postanowieniu z 13 lutego 2013 r. Trybunał zasadnie zatem ustalił, że zarzuty sformułowane w skardze dotyczyły stosowania prawa przez sądy orzekające w sprawie skarżącej.
Wziąwszy powyższe okoliczności pod uwagę, Trybunał – na podstawie art. 49 w związku z art. 36 ust. 7 ustawy o TK – orzekł jak na wstępie.