Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 maja 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 maja 2013 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku B. K.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o rentę rolniczą

na skutek apelacji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 17 grudnia 2012 r. sygn. akt IV U 1089/12

z m i e n i a zaskarżony wyrok w ten sposób, że o d d a l a odwołanie.

Sygn. akt III AUa 121/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 8 maja 2013 r.

Decyzją z dnia 21 lipca 2011r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, odmówił wnioskodawczyni B. K. prawa do renty rolniczej, dochodzonego wnioskiem z dnia 17 maja 2011r. w trybie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.). Powołując w podstawie prawnej decyzji art.21 ust.1 pkt 3 w/w ustawy, organ rentowy stwierdził, że wnioskodawczyni nie spełnia jednej z koniecznych przesłanek nabycia prawa do dochodzonego świadczenia, ponieważ -w świetle orzeczenia Komisji Lekarskiej Kasy z dnia 22 czerwca 2011 r.- jej całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym powstała już po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.

Wnioskodawczyni B. K. odwołała się od w/w decyzji rolniczego organu rentowego do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie. W odwołaniu z dnia 18 sierpnia 2011 r. wnioskodawczyni wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez potwierdzenie jej uprawnienia do dochodzonego świadczenia rentowego, w pierwszym rzędzie zarzuciła, że przedmiotowe rozstrzygnięcie jest co najmniej przedwczesne z uwagi na fakt złożenia przez nią odwołania od uprzedniej decyzji KRUS z dnia 4 lipca 2011 r., stwierdzającej ustanie jej obowiązkowego ubezpieczenia rolniczego z dniem 1 stycznia 2009 r.
Niezależnie od tego odwołująca kwestionowała przyjętą przez rolniczy organ rentowy datę powstania jej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym (odniesioną do daty złożenia wniosku rentowego) podnosząc, że przebieg zasadniczego występującego u niej schorzenia tj. (...) i (...) uzasadnia przyjęcie, iż niezdolność ta wystąpiła znacznie wcześniej ,bo przynajmniej
w 2009 r. Dowodem zaś powyższego miała być przedłożona przez odwołującą dokumentacja lekarska obrazująca przebieg jej leczenia.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 16 września 2011 r. pozwany rolniczy organ rentowy, wnosił o oddalenie żądania wnioskodawczyni z tego samego zasadniczego względu ,który legł u podstaw zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie, po rozpoznaniu odwołania wnioskodawczyni B. K., wyrokiem z dnia 22 marca 2012 r. (sygn. akt IV U 1185/11) zmienił zaskarżoną decyzję Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, przyznając wnioskodawczyni prawo do renty rolniczej począwszy od dnia 1 czerwca 2011 r. na okres 1 roku.

Ograniczając swoje ustalenia do bezspornych faktów związanych z datą złożenia przez B. K. wniosku rentowego, treścią orzeczenia Komisji Lekarskiej Kasy z dnia 22 czerwca 2011 r. oraz treścią zaskarżonej decyzji, przy dodatkowym uwzględnieniu pozyskanego w postępowaniu sądowym dowodu z opinii biegłych lekarzy pulmonologa i kardiologa (uznanego za w pełni miarodajny, bez bliższego uzasadnienia tej oceny), Sąd Okręgowy w Rzeszowie – ustalając ostatecznie w oparciu o powołany wyżej dowód osobowy z opinii biegłych, iż wnioskodawczyni jest całkowicie niezdolna do pracy w gospodarstwie rolnym od dnia 1 czerwca 2011 r. na okres jednego roku – przyjął, iż spełniła ona wszystkie przewidziane w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) przesłanki nabycia prawa do dochodzonego świadczenia rentowego. W podstawie prawnej wyroku oprócz wyżej wskazanego przepisu, powołany został art. 477 ¹⁴ § 2 kpc . Pomimo tak dokonanej oceny prawnej sprawy , w końcowym fragmencie uzasadnienia wyroku, znała się lapidarna swej treści uwaga o błędności przyjęcia powstania całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym odwołującej w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową.

Wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 22 marca 2012 r. zaskarżony został przez działającą w imieniu Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego , KRUS Oddział Regionalny w R.. W apelacji z dnia 27 kwietnia 2012 r. (v. k- 45-48), pozwany rolniczy organ rentowy zarzucając naruszenie prawa materialnego tj. art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.), wnosił o zmianę w całości zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania, względnie uchylenie wyroku Sądu Okręgowego
w Rzeszowie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi.

W uzasadnieniu wniesionego środka odwoławczego skarżący, powołując się na fakt ustania obowiązkowego ubezpieczenia rolniczego B. K. z dniem 1 stycznia 2009 r. i objęcie wnioskodawczyni ubezpieczeniem na wniosek dopiero z dniem 25 lipca 2011 r., podnosił, że w tej sytuacji uznanie przez Sąd I instancji, iż spełnione zostały wszystkie przesłanki nabycia przez wnioskodawczynię prawa do renty rolniczej uznane być musi za błędne, ponieważ jej całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym nie powstała w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, po rozpoznaniu apelacji pozwanego rolniczego organu rentowego , wyrokiem z dnia 4 lipca 2012r. (sygn. akt III AUa 546/12) uchylił zaskarżony wyrok, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie . Powyższe było skutkiem stwierdzenia istotnych uchybień procesowych jakie popełnił Sąd Okręgowy w Rzeszowie przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy, stanowiących ostatecznym uznaniem przedwczesności zaskarżonego wyroku.

I tak przede wszystkim Sąd II instancji zauważył ,że kwestią wstępną wymagającą przesądzenia była data ustania obowiązkowego ubezpieczenia rolniczego wnioskodawczyni , co w świetle naprowadzanego przez nią faktu odwołania się od decyzji KRUS z dnia 4 lipca 2011r. ustającej ,iż datę tą stanowi dzień 1 stycznia 2009r. wymagało przeprowadzenia dowodu z akt tej sprawy sądowej , czego Sąd I instancji zaniechał. Niezależnie od tego Sąd Apelacyjny wytknął wadliwość dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny stanu zdrowia odwołującej w spornym zakresie ustalenia daty powstania jej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym , przez bezkrytyczne oparcie się w tym względzie na opinii biegłych lekarzy , w sytuacji gdy opinia ta nie zawierała jakiegokolwiek bliższego uzasadnienia przyjętej konkluzji o powstaniu tak rozumianego „inwalidztwa” wnioskodawczyni w czerwcu 2011r.( naruszenie art. 233§1 kpc) . Wszystko to razem stanowiło zaś w ocenie Sądu II instancji
o konieczności przeprowadzenia pełnego postępowania dowodowego na nowo
w całości przez Sąd I instancji. W podstawie prawnej wyroku Sądu Apelacyjnego powołany został art.386 § 4kpc.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie , po ponownym rozpoznaniu sprawy , wyrokiem z dnia 17 grudnia 2012r. ( sygn. akt IV U 1089/12) zmienił zaskarżoną decyzję rolniczego organu rentowego , przyznając wnioskodawczyni B. K. prawo do renty rolniczej począwszy od dnia złożenia wniosku rentowego do dnia 17 września 2012r.
Kierując się zaleceniami Sądu II , Sąd Okręgowy w pierwszym rzędzie uzupełnił materiał dowody o akta sprawy IV U 1107/11 , na podstawie których ustalił, że prawomocnym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2011r. oddalane zostało odwołanie B. K. od decyzji KRUS z dnia 4 lipca 20011r. stwierdzającej ustanie jej obowiązkowego ubezpieczenia rolniczego z dniem 1 stycznia 2009r. Jednocześnie w oparciu
o akta rentowe wnioskodawczyni ustalone zostało ,że z dniem 25 lipca 2011r. zgłosiła się ona do dobrowolnego ubezpieczenia rolniczego, uzyskując ostatecznie prawo do renty rolniczej od dnia 18 września 2012r., na mocy decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 31 października 2012r. Następnie Sąd I instancji przeprowadził dowód z łącznej opinii biegłych lekarzy pulmonologa i kardiologa , celem – jak to ujęte zostało w zleceniu opracowania opinii- ustalenia czy całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym odwołującej powstała przed w/w dniem 1 stycznia 2009r. ,względnie do dnia 30 czerwca 2010r. W oparciu zaś
o ten dowód osobowy ( uznany za w pełni miarodajny , przy podkreśleniu zarówno fachowości biegłych, pełnego uzasadnienia przyjętej przez nich konkluzji , jak też braku jakichkolwiek zastrzeżeń stron postępowania do treści opinii ) , Sąd Okręgowy w Rzeszowie ustalił ,że całkowita niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym B. K. datuje się od dnia 1 grudnia 2010r. tj. pierwszego dnia jej hospitalizacji związanej i z istotnym pogorszeniem stanu zdrowia (silnym nawrotem (...) ) , po którym nie odzyskała już zdolności do pracy. Pomimo tak poczynionych ustaleń Sąd Okręgowy w Rzeszowie , dokonując oceny prawnej uznał, że odwołująca spełniła wszystkie przewidziane w art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r.
o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) przesłanki nabycia prawa do dochodzonego świadczenia rentowego, co uzasadniało potwierdzenie jej uprawnienia do renty rolniczej za okres od dnia złożenia wniosku rentowego ( tj. 17 maja 2011r.) do dnia 17 sierpnia 2012r. ( poprzedzającego bezpośrednio dzień nabycia prawa do renty w oparciu o decyzję KRUS z dnia
31 października 2012r.) .W podstawie prawnej wyroku powołany został art.477 ^{( 14 )}§ 2 kpc.

Wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 17 grudnia 2012 r. i tym razem zaskarżony został przez działającą w imieniu Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ,KRUS Oddział Regionalny w R.. W apelacji z dnia 23 stycznia 2013r. ( v.k-95-98) pozwany rolniczy organ rentowy , tak jak uprzednio ,zarzucał naruszenie prawa materialnego tj. art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.), wnosząc o zmianę w całości zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania. W uzasadnieniu zaś tak wyrażonego stanowiska procesowego skarżący podkreślał, że w świetle prawidłowych ustaleń Sądu I instancji tak co do przebiegu ubezpieczenia rolniczego wnioskodawczyni ,jak też daty powstania jej całkowitej niezdolność do pracy w gospodarstwie rolnym , dokonana ocena prawna sprawy narusza powołany w petitum apelacji przepis prawa materialnego ,przez nieuzasadnione przyjęcie spełnienia przez odwołującą przewidzianej w nim przesłanki nabycia prawa do renty rolniczej.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, rozpoznając apelację pozwanego rolniczego organu rentowego zważył co następuje ;

Wniesiony przez pozwany organ rentowy środek zaskarżenia skutkować musi wydaniem przez tut. Sąd orzeczenia reforamtoryjnego.

Jak słusznie bowiem zarzuca skarżący ,wyrok Sądu Okręgowego Sądu Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Rzeszowie z dnia 17 grudnia 2012r. wydany został
z oczywistą obrazą przepisu prawa materialnego tj. przywołanego w apelacji art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.), przez niewłaściwe jego zastosowanie polegające na błędnej subsumcji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego pod w/w przepis, skutkującej niewłaściwym określeniem zakresu jego skutków prawnych w odniesieniu do odwołującej ( bezzasadnym przyjęciem spełnienia przez nią przewidzianej w omawianym przepisie przesłanki nabycia prawa do renty) .

Wobec bowiem bezspornych ustaleń faktycznych związanych zarówno
z przebiegiem ubezpieczenia rolniczego B. K. ( ustaniem obowiązku ubezpieczenia z dniem1 stycznia 2009r. i zgłoszeniem się do dobrowolnego ubezpieczenia z dniem 25 lipca 2011r.), jak też datą powstania jej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym ( dzień 1 grudnia 2010r.) , nie może budzić jakichkolwiek wątpliwości ,iż niezdolność ta nie powstała w okresie objętym ochroną ubezpieczeniową o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie , co tym samym stanowi o nie spełnieniu przez wnioskodawczynię jednego z trzech koniecznych warunków nabycia prawa do dochodzonego świadczenia rentowego , przewidzianych
w art.21 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst Dz. U. z 2008r. Nr 50, poz. 291 ze zm.).

Mając więc powyższe na uwadze i na podstawie art.386 §1kpc orzeczono
jak w sentencji.

(...)

(...)

(...)