Pełny tekst orzeczenia

176/2/B/2013

POSTANOWIENIE
z dnia 20 marca 2013 r.
Sygn. akt Ts 239/11

Trybunał Konstytucyjny w składzie:

Maria Gintowt-Jankowicz – przewodnicząca
Teresa Liszcz – sprawozdawca
Stanisław Rymar,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej Donimaks Sp z o.o.,

p o s t a n a w i a:

1) nie uwzględnić wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zażalenia,
2) pozostawić zażalenie bez rozpoznania.

UZASADNIENIE

W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 13 sierpnia 2011 r. (data nadania) Donimaks Sp. z o.o. (dalej: skarżąca) zarzuciła naruszenie art. 45 ust. 1 Konstytucji przez art. 48 § 1 pkt 5 w zw. z art. 379 pkt 4, art. 378 pkt 1 oraz art. 386 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.; dalej: k.p.c.) w zakresie, w którym ograniczają wyłączenie sędziego z mocy ustawy tylko do spraw o ważność aktu prawnego sporządzonego z jego udziałem lub przez niego rozpoznanego. Ponadto, wystąpiła o zbadanie zgodności art. 379 pkt 2 w zw. z art. 378 pkt 1 oraz art. 386 § 2 k.p.c. w zakresie ograniczenia nieważności postępowania tylko do jednej strony postępowania, tzn. tej, której pełnomocnik nie był należycie umocowany, z art. 32, art. 45 ust. 1 i art. 78 w zw. z art. 2 Konstytucji.
Trybunał Konstytucyjny postanowieniem z 5 grudnia 2012 r. odmówił nadania dalszego biegu skardze. Jako podstawę odmowy wskazał oczywistą bezzasadność zarzutów skargi (art. 49 w zw. z art. 36 ust. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym, Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK). Trybunał stwierdził, że skarżąca nie uprawdopodobniła naruszenia przez art. 379 pkt 2 w zw. z art. 378 pkt 1 oraz art. 386 § 2 k.p.c. prawa do zaskarżenia orzeczenia wydanego w pierwszej instancji (art. 78 Konstytucji), ani prawa do sądu (art. 45 ust. 1 w zw. z art. 32 i art. 2 Konstytucji). Podkreślił przy tym, że skarżącej nie przysługuje „prawo do należytego reprezentowania strony przeciwnej”, które miałoby wynikać z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Trybunał uznał nadto zarzut naruszenia art. 78 Konstytucji przez art. 379 pkt 2 k.p.c. za nietrafny z tej przyczyny, że przepis ten dotyczy wyłącznie podstawy nieważności postępowania, nie ogranicza dopuszczalności złożenia środków odwoławczych od orzeczeń wydanych przez sąd pierwszej instancji. W odniesieniu zaś do zarzutu sprzeczności art. 48 § 1 pkt 5 z art. 45 ust. 1 Konstytucji Trybunał zaznaczył, że kwestionowany przepis nie dotyczy sytuacji, w której ten sam sędzia orzeka w dwóch niepowiązanych ze sobą instancyjnie (choćby pośrednio) postępowaniach.
24 grudnia 2012 r. skarżąca wniosła na postanowienie Trybunału zażalenie wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego złożenia. W złożonym wniosku twierdzi, że choć pełnomocnik skarżącej otrzymał 12 grudnia 2012 r. odpis postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z 5 grudnia 2012 r. o odmowie nadania dalszego biegu skardze, to informację o wydaniu tego postanowienia skarżąca otrzymała dopiero 20 grudnia 2012 r. (zawiadomienie o wydaniu postanowienia zostało przesłane na adres siedziby skarżącej zamiast na podany w skardze adres korespondencyjny). Zdaniem skarżącej przywołana okoliczność miała bezpośredni wpływ na opóźnienie we wniesieniu zażalenia, a odpowiedzialność za nią, w jej przekonaniu, ponosi wyłącznie Biuro Trybunału Konstytucyjnego.

Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 36 ust. 4 w zw. z art. 49 ustawy o TK skarżącemu przysługuje prawo wniesienia zażalenia na postanowienie Trybunału Konstytucyjnego o odmowie nadania skardze konstytucyjnej dalszego biegu, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia. Jeżeli zażalenie zostanie wniesione po upływie tego terminu, Trybunał, na posiedzeniu niejawnym, wydaje postanowienie o pozostawieniu zażalenia bez rozpoznania (art. 36 ust. 5 ustawy o TK). Skarżący może jednak na podstawie art. 20 ustawy o TK w zw. z art. 168-169 k.p.c. złożyć do Trybunału wniosek o przywrócenie terminu, jeżeli nie wniósł zażalenia bez swojej winy (zob. Z. Czeszejko-Sochacki, L. Garlicki, J. Trzciński, komentarz do art. 20 ustawy o TK, nb. 3, [w:] Komentarz do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, Warszawa 1999, s. 79). Aby wniosek odniósł skutek, skarżący musi jednak uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające jego uwzględnienie, w szczególności przedstawić argumenty przemawiające za tym, że nie ponosi winy w uchybieniu terminowi do wniesienia zażalenia.
Okolicznością, którą usprawiedliwia przyjęcie do rozpoznania spóźnionego zażalenia, jest zdaniem pełnomocnika skarżącej wysłanie skarżącej przez Biuro TK zawiadomienia o wydaniu postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze na błędny adres. Przyznaje przy tym jednak, że odbiór tego postanowienia potwierdził 12 grudnia 2012 r.
Trybunał zwraca uwagę, że skargę konstytucyjną oraz zażalenie na postanowienie o odmowie nadania skardze dalszego biegu sporządzają adwokat lub radca prawny, chyba że skarżący jest sędzią, prokuratorem, notariuszem, profesorem lub doktorem habilitowanym nauk prawnych (art. 48 ust. 1 ustawy o TK). Ustawodawca wymaga zatem, aby wszelkich czynności związanych z postępowaniem zainicjowanym skargą konstytucyjną, o której stanowi art. 79 ust. 1 Konstytucji, dokonywał za skarżącego profesjonalny pełnomocnik. Wszelkie orzeczenia wydane w związku z rozpoznaniem skargi konstytucyjnej (w szczególności rozpoznaniem wstępnym) są w konsekwencji doręczane skarżącemu za pośrednictwem prawidłowo umocowanego pełnomocnika.
Mając powyższe na względzie, Trybunał zauważa, że odpis postanowienia o odmowie nadania dalszego biegu skardze został skutecznie doręczony pełnomocnikowi skarżącej 12 grudnia 2012 r. Od tej daty rozpoczął bieg 7-dniowy termin do wniesienia zażalenia, który upłynął 19 grudnia 2012 r. Pełnomocnik skarżącej wniósł zażalenie dopiero 24 grudnia 2012 r., a więc z przekroczeniem ustawowego terminu do jego złożenia. Przesłanie informacji o odmowie nadania dalszego biegu skardze na błędny adres skarżącej jest zatem – z uwagi na prawidłowe doręczenie pełnomocnikowi skarżącej odpisu postanowienia – okolicznością irrelewantną dla biegu terminu określonego w art. 49 w zw. z art. 36 ust. 4 ustawy o TK.

W tym stanie rzeczy Trybunał Konstytucyjny stwierdza, że skarżąca nie uprawdopodobniła okoliczności, które uzasadniałyby wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia. Z tego względu Trybunał nie uwzględnił wniosku, a złożone zażalenie – jako niedopuszczalne – pozostawił bez rozpoznania.