Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: KIO/UZP 1275/08

WYROK
z dnia 27 listopada 2008 r.

Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Marek Koleśnikow

Członkowie: Izabela Kuciak
Luiza Łamejko
Protokolant: Dorota Witak

po rozpoznaniu na posiedzeniu/ rozprawie* w dniu /w dniach* 25 listopada 2008 r.
w Warszawie odwołania wniesionego przez Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Wanda-
Lech” Sp. z o.o., 41-710 Ruda Śląska, ul. Niedurnego 13 od rozstrzygnięcia przez
zamawiającego Kompanię Węglową S.A., 40-039 Katowice, ul. Powstańców 30 protestu
/protestów* z dnia 16 października 2008 r.


orzeka:
1. Oddala odwołanie.

2. Kosztami postępowania obciąża Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Wanda-Lech” Sp.
z o.o., 41-710 Ruda Śląska, ul. Niedurnego 13
i nakazuje:

1) zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych koszty w wysokości 4 064 zł
00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu uiszczonego przez Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Wanda-Lech”
Sp. z o.o., 41-710 Ruda Śląska, ul. Niedurnego 13,

2) dokonać wpłaty kwoty 00zł 00 gr (słownie: xxx) przez xxx na rzecz xxx,
stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione z tytułu xxx

3) dokonać wpłaty kwoty 0 zł 0 gr (słownie: xxx) przez xxx na rzecz Urzędu
Zamówień Publicznych na rachunek dochodów własnych UZP,

4) dokonać zwrotu kwoty 15 936 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześć złotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
Zamówień Publicznych na rzecz Przedsiębiorstwa Wielobranżowego
„Wanda-Lech” Sp. z o.o., 41-710 Ruda Śląska, ul. Niedurnego 13


U z a s a d n i e n i e

Zamawiający – Kompania Węglowa S.A., ul. Powstańców 30, 40-039 Katowice wszczął
postępowanie w trybie przetargu nieograniczonego na >>Dostawę bonów żywieniowych
na realizację posiłków profilaktycznych w okresie 12 miesięcy oraz zapewnienie
realizacji tych bonów w punktach (placówkach) handlowych i gastronomicznych dla
pracowników Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Pokój”<<. Ogłoszenie o
zamówieniu ukazało się 04.10.2008 r. w Dz. U. U E Nr 2008/S 193-255549.

16.10. 2008 r. (pismo z 10.10. 2008 r.) faksem wykonawca Przedsiębiorstwo
Wielobranżowe „WANDA-LECH” sp. z o.o. z siedzibą w Rudzie Śląskiej złożył protest na
treść ogłoszenia o zamówieniu zarzucając zamawiającemu:

1. Brak zastrzeżenia, że realizacja posiłków profilaktycznych powinna być zgodna z
postanowieniami wydanego na podstawie art. 2321 K. p. rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów (Dz. U. Nr 60,
poz. 279), zwanego dalej rozporządzeniem, pomimo że zamawiający jest zobowiązany
do wydawania przedmiotowych posiłków zgodnie z przywołanymi przepisami.
2. Sprzeczność określonych w ogłoszeniu przetargowym warunków z cyt. rozporządzeniem
polegającymi w szczególności na tym, że:
1) zamawiający nie zastrzegł, aby posiłek lub produkty, z których uprawniony
pracownik samodzielnie przygotuje posiłek, zawierały odpowiedni odsetek
składników i posiadały odpowiednią wartość kaloryczną, dopuszczając możliwość
dostarczenia posiłków lub produktów o innych niż prawidłowe wskaźniki
kaloryczności i wartości odżywczych i powoduje, że oferty będą dotyczyć różnych
jakościowo produktów i nie będą przez to porównywalne;
2) zamawiający dopuścił jako formę dokumentowania dostaw bonów na posiłki
profilaktyczne lub wydanie produktów do ich przygotowania w formie not
księgowych, pomimo, że dostarczanie przez podmioty posiłków profilaktycznych lub
produktów do ich przygotowania objęte jest regulacją zawartą w ustawie z dnia 11
marca 2004 roku o podatku dochodowym od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz.
535 ze zm.), co skutkuje obowiązkiem dokumentowania tych czynności fakturami
VAT, ponadto noty księgowe nie muszą mieć szczegółowo wyspecyfikowanych
pozycji, co jest sprzeczne 2 ust. 1 rozporządzenia, gdyż zamawiający pomimo
ciążącego na nim obowiązku nie będzie kontrolował czy uprawniony pracownik
otrzymał właściwe produkty do przygotowania posiłku;
3) zamawiający nie zastrzegł, aby wykonawcy posiadali wynikające z art. 61 ustawy z
dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171
poz. 1225) zatwierdzenie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego do
wykonywania działalności objętej przedmiotem przetargu, jako działalności
polegającej na wprowadzaniu do obrotu produktów pochodzenia zwierzęcego,
nieobjętych urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej;
4) zamawiający określił w pkt X.1b specyfikacji jako możliwy obszar działania punktów
gastronomicznych lub handlowych obszar miasta Ruda Śląska, co jest sprzeczne z
§ 2 ust. 2 rozporządzenia ponieważ tak określony obszar (ze względu na swoją

Art. 232. Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach
szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne
ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje
tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki
ich wydawania.

rozległość) faktycznie uniemożliwia uprawnionym pracownikom spożycie posiłku lub
otrzymanie odpowiednich produktów do jego przygotowania w czasie godzin pracy,
chociaż zamawiający powinien dopuścić tylko tych wykonawców, którzy posiadają
punkty zlokalizowane w bliskiej odległości od miejsca wykonywania przez
pracownika pracy;
5) zamawiający, określając w pkt X.1b specyfikacji definicję placówki handlowej,
bezpodstawnie wyłączył z jej zakresu znaczeniowego te placówki, w stosunku do
których występuje ograniczona dostępność konsumentów, tym samym wyłączył
możliwość działania palcówek, które przez swoje umiejscowienie na terenie zakładu
pracy zamawiającego mają ograniczoną dostępność klientów tylko do pracowników
zamawiającego;
6) zamawiający dopuścił w pkt X.1b specyfikacji możliwość realizowania bonów w
ogólnodostępnych punktach gastronomicznych lub handlowych bez konieczności
wydzielenia odrębnych stanowisk z odrębną kasą rejestrującą, co jest sprzeczne z 2
ust. 1 rozporządzenia ponieważ uprawnieni pracownicy będą mogli spożywać posiłki
lub będą otrzymywali produkty, które nie będą spełniały prawidłowych wskaźników
kaloryczności i wartości odżywczych, co więcej w przypadku wydania produktów nie
muszą to być nawet produkty żywnościowe;
7) zamawiający postawił warunek w pkt XII.4 specyfikacji, że bony na posiłki
profilaktyczne muszą mieć co najmniej miesięczny okres ważności, przez co
zamawiający dopuścił możliwość ich kumulacji, co jest niezgodne z 6 ust. 1
nakazującego, aby posiłki były wydawane uprawnionym pracownikom
zamawiającego tylko i wyłącznie w dniach wykonywania przez nich prac
uzasadniających ich wydawanie;
8) zamawiający nie zastrzegł, aby bony na posiłki profilaktyczne były imienne przez co
mogą one być wykorzystane przez inne osoby niż uprawnieni pracownicy, a nawet
mogą być przedmiotem obrotu;
9) sprzeczność postanowień pkt X.1b z pkt XII.2 specyfikacji ponieważ zamawiający
raz wymaga aby wykonawcy dysponowali siecią placówek na terenie województwa
śląskiego, a raz na terenie miasta Ruda Śląska;
10) przyjęta przez zamawiającego formuła dostarczenia bonów na realizację posiłków
profilaktycznych lub produktów do ich przygotowania przy uwzględnieniu ww.
zastrzeżeń oraz okoliczności, że zamawiający utożsamia bony z bonusami, w
rzeczywistości oznacza, że zamawiający zmierza do wydania pracownikom w formie
znaków legitymacyjnych ekwiwalentu pieniężnego, co jest sprzeczne z § 8
rozporządzenia.
Protestujący żądał skorygowania warunków zawartych w ogłoszeniu.

27.10. 2008 r. (pismo z 23.10. 2008 r.) zamawiający uznał protest w zakresie zarzutu
dotyczącego obowiązku sprawowania nadzoru nad sposobem realizacji bonów
żywieniowych i oddalił protest w pozostałym zakresie.
1. Zamawiający nie zawarł w specyfikacji zastrzeżenia, że realizacja posiłków
profilaktycznych powinna być zgodna z postanowieniami wydanego na podstawie art.
232 Kodeksu pracy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w
sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, gdyż przedmiotem zamówienia jest
dostawa bonów żywieniowych, a nie posiłków profilaktycznych.
2. Sprzeczności określonych w ogłoszeniu warunków z rozporządzeniem Rady Ministrów z
dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów:
1) zarzut dotyczący braku zastrzeżenia w specyfikacji, aby posiłek lub produkty, z
których uprawniony pracownik samodzielnie przygotuje posiłek zawierały określony
procent składników i określoną wartość kaloryczną, jest bezzasadny; brak takiego
postanowienia wynika z tego, iż przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów
żywieniowych, a nie przygotowywanie i wydawanie gorącego posiłku, bądź
zestawów śniadaniowych;
2) zarzut dotyczący form dokumentowania dostaw bonów na posiłki profilaktyczne w
formie not księgowo-obciążeniowych Zamawiający uznaje za bezpodstawny.
Zgodnie ze specyfikacją przedmiotem zamówienia jest >>Dostawa bonów
żywieniowych na realizację posiłków profilaktycznych w okresie 12 miesięcy
oraz zapewnienie realizacji tych bonów w punktach handlowych i
gastronomicznych dla pracowników KW S.A. Oddział KWK „Pokój”<< i jak
wynika z powyższego postępowaniem przetargowym objęta jest dostawa bonów na
posiłki profilaktyczne, a nie dostawa towarów w formie posiłków profilaktycznych lub
produktów do ich przygotowania. Bon z zasady pełni funkcję płatniczą i umożliwia
nabycie towarów do określonej kwoty, należy go zatem postrzegać jako kwit służący
do nabycia danych produktów. Zatem bonu nie można zaliczyć do towarów w
rozumieniu ustawy o VAT. Dostawa bonów żywieniowych nie powoduje powstania
obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, w związku z czym
czynność ta nie skutkuje obowiązkiem wystawienia faktury VAT. Oznacza to, że
nota księgowa jest właściwym dowodem dla udokumentowania ww. czynności.
Zatem zarzut w kwestii dotyczącej dokumentowania dostawy bonów żywieniowych
w formie not księgowych należy uznać za bezzasadny;
3) przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych na realizację posiłków
profilaktycznych. Wykonawcy biorący udział w postępowaniu powinni być
emitentami znaków legitymacyjnych, które następnie realizowane będą przez

beneficjantów (pracowników) w punktach (placówkach) handlowych i
gastronomicznych. Wobec powyższego zarzut dotyczący, obowiązku posiadania
przez Wykonawców biorących udział w przedmiotowym postępowaniu
zatwierdzenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego do wykonywania
działalności polegającej na wprowadzaniu do obrotu produktów pochodzenia
zwierzęcego, wynikającego z art. 61 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o
bezpieczeństwie żywności i żywienia jest bezzasadny, z uwagi na to, iż nie dotyczy
przedmiotu zamówienia.
4) zarzut dotyczący sprzeczności określenia przez zamawiającego w pkt X.1b
specyfikacji obszaru działania punktów gastronomicznych i handlowych z § 2 ust. 2
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów jest bezzasadny. Zamawiający w warunkach
wymaganych od wykonawców ubiegających się o zamówienie publiczne w pkt X.1b
specyfikacji postawił warunek dysponowania siecią punktów (placówek) handlowych
i gastronomicznych akceptujących bony żywieniowe, oferujących w sprzedaży
produkty spożywcze i gotowe posiłki na terenie Rudy Śląskiej. Zgodnie z treścią
tego rozporządzenia pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w
warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie posiłki wydawane ze względów
profilaktycznych, w formie jednego dania gorącego. W § 2 ust. 2 cytowanego roz-
porządzenia ustawodawca przewiduje dwie możliwości realizacji zobowiązania, w
przypadku gdy pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na
rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, tj.:
a) korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
b) przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych
produktów.
Rozporządzenie nie określa w jakiej odległości od miejsca wykonywania pracy
przez pracownika powinny być zlokalizowane punkty handlowe, z których pracownik
przyrządzi posiłek we własnym zakresie. Ponadto należy podkreślić, iż specyfika
pracy w górnictwie, pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnie
uciążliwych, którym przysługuje prawo do posiłku profilaktycznego, często
uniemożliwią również ze względów organizacyjnych, sposobność spożycia
gorącego posiłku w czasie pracy;
5) zarzut, dotyczący konieczności wprowadzenia do specyfikacji postanowienia
dotyczącego wydzielenia odrębnych stanowisk, zamawiający uznaje za
bezzasadny, gdyż nie ma potrzeby wydzielania odrębnych stanowisk z odrębną
kasą rejestrującą realizację bonów;

6) zamawiający uznaje zarzut w zakresie obowiązku sprawowania nadzoru nad
sposobem realizacji bonów żywieniowych i dokonana stosownej modyfikacji
specyfikacji przez wprowadzenie w specyfikacji w Załączniku nr 1 „Szczegółowy
zakres zamówienia” a także w Załączniku nr 4 „Istotne postanowienia, które zostaną
wprowadzone do umowy” postanowienia dotyczącego zastrzeżenia
przeprowadzania przez zamawiającego okresowych kontroli sposobu realizacji
bonów żywieniowych.
7) zarzut dotyczący wyłączenia możliwości działania placówek umiejscowionych na
terenie zakładu pracy – zamawiający uznaje za bezzasadny. Zamawiający wyjaśnia,
iż przez placówkę handlową dostępną dla ogółu konsumentów rozumie placówkę
dostępną dla zamawiającego, uprawnionych do otrzymania posiłków
profilaktycznych;
8) zamawiający oddalił zarzut dotyczący „co najmniej miesięcznego” terminu ważności
bonów żywieniowych. Zasady wydawania i rozliczania posiłków profilaktycznych są
zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów. Zamawiający podkreśla fakt, iż aktualnie
obowiązujące „kartki” realizowane przez pracowników zamawiającego wydawane są
pracownikom przed miesiącem ich realizacji i mają termin ważności do końca
miesiąca następującego po miesiącu ich wydania i to pracownik decyduje kiedy je
zrealizuje w celu przyrządzenia posiłku;
9) zarzut dotyczący braku zastrzeżenia, iż bony na posiłki profilaktyczne winny być
imienne zamawiający oddała jako bezzasadny. Uprawniony pracownik do
otrzymania bonów, zobowiązany będzie do potwierdzenia odbioru bonów (kuponów)
na imiennym wykazie w momencie odbioru bonów.
10) zamawiający nie widzi sprzeczności w postanowieniach pkt X.1b i pkt XII.2
specyfikacji. Wykonawca zobowiązany będzie do spełnienia warunku udziału w
postępowaniu zgodnie z pkt X.1b tj. musi cyt. „dysponować siecią punktów
(placówek) handlowych i gastronomicznych akceptujących bony żywieniowe,
oferujących w sprzedaży produkty spożywcze i gotowe posiłki na terenie Miasta
Ruda Śląska...” i w celu potwierdzenia tego warunku zobowiązany będzie do
przedstawienia szczegółowego wykazu punktów (placówek) handlowych i
gastronomicznych, którymi dysponuje na terenie województwa śląskiego, ale przede
wszystkim zgodnie z załącznikiem nr 6 do specyfikacji na terenie Miasta Ruda
Śląska. Zamawiający podkreśla, iż zgodnie z pkt XXI.2 Kryteria oceny ofert – ocenie
podlegać będzie liczba punktów (placówek) handlowych i gastronomicznych ogółem
na terenie miasta Ruda Śląska, które to liczby wykonawca będzie zobowiązany
podać w Formularzu Ofertowym;

11) zarzut protestującego dotyczący utożsamiania przez Zamawiającego bonu z
bonusem i w efekcie zmierzaniem do wydawania pracownikom w formie znaków
legitymacyjnych ekwiwalentu pieniężnego, co jak podnosi protestujący jest
sprzeczne z § 8 przytaczanego rozporządzenia, zamawiający uznaje jako
bezzasadny. Zamawiający konstruując specyfikacji uznał, że z uwagi na to, iż
wyrazy bon, kupon, talon są synonimami, istotne przy zdefiniowaniu przedmiotu
zamówienia jest rozszerzenie „żywieniowy” oraz to, by znak legitymacyjny tu
nazywany bonem (kuponem, talonem czy bonusem) żywieniowym umożliwił
pracownikowi nabycie gorących posiłków profilaktycznych lub produktów do jego
samodzielnego przygotowania. Zamawiający, zgodnie z art. 30 ust. 7 Pzp do opisu
przedmiotu zamówienia zastosował nazwę i kod określony we Wspólnym Słowniku
Zamówień kod 22867000-5 Talony na posiłki – wskazując tym samym w sposób
absolutnie jednoznaczny, co jest przedmiotem zamówienia. Zamawiający zaznacza,
iż talon, bon żywieniowy (znak legitymacyjny) to rodzaj dokumentu upoważniający
do odbioru artykułów spożywczych lub gorącego posiłku, nie mieści się w definicji
towaru w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług, a przede
wszystkim talon nie jest odpowiednikiem pieniądza.
03.11. 2008 r. (pismo z 20.10. 2008 r.) Wykonawca Wanda-Lech wniósł odwołanie
żądając unieważnienia postępowania.
Odwołujący zarzuca Zamawiającemu naruszenie następujących przepisów prawa:
1) art. 7 ust. 1 Pzp przez sformułowanie postanowień specyfikacji zawierających
uchybienia wskazane w proteście odwołującego, powodując naruszenie zasady
uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców;
2) art. 29 ust. 1 i 2 Pzp przez sformułowanie postanowień specyfikacji zawierających
uchybienia wskazane w proteście odwołującego, powodując określenie przedmiotu
zamówienia w sposób niejednoznaczny i nie wyczerpujący, za pomocą
niedostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich
wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz w
sposób utrudniający uczciwą konkurencję;
3) art. 30 ust. 7 Pzp przez użycie do opisu przedmiotu zamówienia niewłaściwej nazwy
i kodu określonego we Wspólnym Słowniku Zamówień;
4) art. 232 Kp przez niezapewnienie pracownikom Zamawiającego zatrudnionym w
warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie odpowiednich posiłków i napojów
profilaktycznych;
5) § 1, 2, 6 i 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów przez brak zastrzeżenia w specyfikacji, że

realizacja posiłków profilaktycznych powinna być zgodna z ww. postanowieniami
wspomnianego rozporządzenia;
6) art. 61 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
przez brak zastrzeżenia w specyfikacji o obowiązku posiadania przez wykonawców
zatwierdzenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego do wykonywania
działalności objętej przedmiotem zamówienia jako działalności polegającej na
wprowadzaniu do obrotu produktów pochodzenia zwierzęcego, nieobjętych
urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej;
7) art. 2 pkt 6, art. 106 ust. 1 oraz art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przez
dokumentowanie dostaw bonów na posiłki profilaktyczne w formie not księgowo-ob-
ciążeniowych, a nie w formie faktur VAT.

Odwołanie zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne jak w proteście.

Na podstawie dokumentacji, stanowisk Stron i Przystępującego przedstawionych
ustnie podczas rozprawy – skład orzekający Izby ustalił i zważył co następuje:

Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdziła, że Odwołujący legitymuje się
interesem prawnym w korzystaniu ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi art. 179
ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr
223, poz. 1655 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1058), zwanej dalej w skrócie „Pzp”.

Skład orzekający izby uznał, że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem odwołania jest zaskarżenie treści ogłoszenia i specyfikacji w zamówieniu
publicznym w trybie przetargu nieograniczonego na >>Dostawę bonów żywieniowych na
realizację posiłków profilaktycznych w okresie 12 miesięcy oraz zapewnienie realizacji
tych bonów w punktach (placówkach) handlowych i gastronomicznych dla
pracowników Kompanii Węglowej S.A. Oddział KWK „Pokój”<<.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie w treści ogłoszenia i specyfikacji:
1) art. 7 ust. 1 Pzp przez sformułowanie postanowień specyfikacji zawierających
uchybienia wskazane w proteście odwołującego, powodując naruszenie zasady
uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców;
2) art. 29 ust. 1 i 2 Pzp przez sformułowanie postanowień specyfikacji zawierających
uchybienia wskazane w proteście odwołującego, powodując określenie przedmiotu
zamówienia w sposób niejednoznaczny i nie wyczerpujący, za pomocą

niedostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, bez uwzględnienia wszystkich
wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty oraz w
sposób utrudniający uczciwą konkurencję;
3) art. 30 ust. 7 Pzp przez użycie do opisu przedmiotu zamówienia niewłaściwej nazwy
i kodu określonego we Wspólnym Słowniku Zamówień;
4) art. 232 Kp przez niezapewnienie pracownikom Zamawiającego zatrudnionym w
warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie odpowiednich posiłków i napojów
profilaktycznych;
5) § 1, 2, 6 i 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów przez brak zastrzeżenia w specyfikacji, że
realizacja posiłków profilaktycznych powinna być zgodna z przytoczonymi
uregulowaniami tego rozporządzenia;
6) art. 61 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia
przez brak zastrzeżenia w specyfikacji o obowiązku posiadania przez wykonawców
zatwierdzenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego do wykonywania
działalności objętej przedmiotem zamówienia jako działalności polegającej na
wprowadzaniu do obrotu produktów pochodzenia zwierzęcego, nieobjętych
urzędową kontrolą organów Inspekcji Weterynaryjnej;
7) art. 2 pkt 6, art. 106 ust. 1 oraz art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przez
dokumentowanie dostaw bonów na posiłki profilaktyczne w formie not księgowo-ob-
ciążeniowych, a nie w formie faktur VAT.

Odwołujący w proteście i odwołaniu przedstawił konkretne zarzuty:
W zakresie zarzutu pierwszego, odwołujący zarzucił, iż zamawiający nie zawarł w
specyfikacji zastrzeżenia, że realizacja posiłków profilaktycznych powinna być zgodna z
postanowieniami art. 232 Kodeksu pracy oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28
maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Zamawiający podkreślił, że
przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych, a nie posiłków
profilaktycznych.
Skład orzekający Izby podziela stanowisko zamawiającego. Przedmiotem zamówienia
jest dostawa bonów, a nie dostawa posiłków profilaktycznych. Tak też stanowi tytuł
zamówienia, pkt III specyfikacji oraz załącznik nr 1 „Szczegółowy zakres przedmiotu
zamówienia”. Dlatego zarzuty odwołującego odnoszące się do składu i kaloryczności
posiłków profilaktycznych są bezpodstawne.
Skład orzekający Izby podobnie, jak stanowisko zamawiającego, rozstrzyga zarzut
odwołującego, że bez przywołania w specyfikacji regulacji art. 232 Kp i rozporządzenia Rady

Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów
zamawiający otrzyma oferty, które będą dotyczyć różnych jakościowo produktów i nie będą
przez to porównywalne.
Zarzut jest bezzasadny. Brak takiego zastrzeżenia w specyfikacji jest uzasadniony tym,
że przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych, a nie przygotowywanie i
wydawanie gorącego posiłku.
Przyczyną nie uwzględnienia zarzutu jest również brak wykazania przez Odwołującego
uszczerbku jego interesu prawnego, w uzyskaniu zamówienia, przez brak wskazania w
specyfikacji wymienionych przez odwołującego przepisów prawa. Warunek wykazania
interesu prawnego wynika z art. 179 ust. 1 Pzp.

Odwołujący ponadto zarzucił, iż zamawiający dopuścił noty księgowe jako formę
dokumentowania dostaw bonów na posiłki profilaktyczne lub wydanie produktów do ich
przygotowania, pomimo że dostarczanie przez podmioty zewnętrzne posiłków
profilaktycznych lub produktów do ich przygotowania jest unormowane w ustawie z dnia 11
marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 […], z 2008 r. Nr 141,
poz. 888).
Stanowisko składu orzekającego Izby jest zgodne rozstrzygnięciem protestu przez
zamawiającego, że zarzut niewłaściwych form dokumentowania notami księgowymi dostaw
bonów żywieniowych jest bezpodstawny.
Przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych dla pracowników
zamawiającego, a nie dostawa towarów w formie posiłków profilaktycznych lub produktów do
ich przygotowania.
Bon ze swej istoty spełnia funkcję płatniczą i umożliwia nabycie towarów do kwoty
wskazanej w nominale bonu lub umowie między wystawcą bonu a beneficjentem. Dlatego
bon należy postrzegać jako specyficzny środek służący do nabycia danych produktów, a
więc nie można bonu zaliczyć do towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i
usług. Zgodnie z art. 2 pkt 6 tej ustawy przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak
również wszelkie postaci energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem
czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione
w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.
Zatem należy stwierdzić, iż dostawa bonów żywieniowych nie powinna podlegać
opodatkowaniu tym podatkiem. Art. 106 ust. 1 nakłada na podatników, o których mowa w art.
15 tej ustawy, obowiązek wystawienia faktury VAT w przypadku dokonania czynności
podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jednak dostawa bonów
żywieniowych nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od

towarów i usług, a więc czynność ta nie podlega obowiązkowi wystawienia faktury VAT.
Dlatego nota księgowa jest wystarczającym dowodem dla udokumentowania ww. czynności.
Zarzut niewłaściwego dokumentowania dostawy bonów żywieniowych notami
księgowymi skład orzekający Izby uznał za bezzasadny i podziela stanowisko
zamawiającego, ponieważ przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych i ich
realizacja, a nie dostawa posiłków profilaktycznych. śądanie wystawiania faktur VAT
Zamawiającemu powodowałoby powtórne naliczanie podatku od towarów i usług za już
zrealizowany bon towarowy, gdy od towaru już naliczono VAT.
Dlatego skład orzekający Izby uznał zarzut za niezasadny i podlegający oddaleniu.

Również odwołujący zarzucił brak zastrzeżenia w specyfikacji obowiązku posiadania
przez wykonawców zatwierdzenia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego do
wykonywania działalności polegającej na wprowadzaniu do obrotu produktów pochodzenia
zwierzęcego. Zgodnie z art. 61 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie
żywności i żywienia państwowy powiatowy inspektor sanitarny jest organem właściwym w
sprawach rejestracji oraz zatwierdzania, warunkowego zatwierdzania, przedłużania
warunkowego zatwierdzenia, zawieszania oraz cofania zatwierdzenia zakładów, które
produkują lub wprowadzają do obrotu żywność pochodzenia niezwierzęcego lub
wprowadzają do obrotu produkty pochodzenia zwierzęcego, nie objęte urzędową kontrolą
organów Inspekcji Weterynaryjnej. W granicach tego zarzutu zamawiający stwierdził, że
skoro przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych, to Wykonawcy biorący
udział w postępowaniu powinni być wystawcami znaków legitymacyjnych, które następnie
realizowane będą przez pracowników zamawiającego w określonych punktach (placówkach)
handlowych i gastronomicznych. W związku z tym zarzut jest bezzasadny, z uwagi na to, iż
nie dotyczy przedmiotu zamówienia.
Skład orzekający Izby stwierdza że stanowisko Zamawiającego jest zasadne, ze
względu na to, że przedmiotem zamówienia jest dostawa bonów żywieniowych, a nie
dostawa posiłków profilaktycznych, do czego należałoby stosować przytoczone przepisy
przez odwołującego. Dlatego w ocenie składu orzekającego Izby zarzut jest bezpodstawny.

W zakresie następnego zarzutu, odwołujący zarzucił nietrafne określenie obszaru
działania punktów gastronomicznych i handlowych, gdyż zamawiający określił w pkt X.1b
specyfikacji jako obszar działania punktów handlowych lub gastronomicznych teren miasta
Ruda Śląska, a jest to sprzeczne z § 2 ust. 2 przytaczanego rozporządzenia w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów, ponieważ tak obszernie określony teren faktycznie
uniemożliwia uprawnionym pracownikom spożycie posiłku lub otrzymanie odpowiednich
produktów do przygotowania posiłku w czasie godzin pracy i zamawiający powinien dopuścić

do udziału w postępowaniu tylko wykonawców, którzy posiadają punkty zlokalizowane w
bliskiej odległości od miejsca wykonywania przez pracownika pracy lub którzy będą wydawali
posiłki lub artykuły niezbędne do przygotowania posiłków w lokalu na terenie zakładu pracy
w czasie pracy pracowników zamawiającego.
Zamawiający stwierdził, że zarzut sprzeczności określenia przez Zamawiającego w pkt
X.1b specyfikacji obszaru działania punktów gastronomicznych i handlowych z § 2 ust 2
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych
posiłków i napojów jest bezzasadny. Zamawiający w Warunkach wymaganych od
Wykonawców ubiegających się o zamówienie publiczne w pkt X.1 b specyfikacji postawił
warunek dysponowania siecią punktów (placówek) handlowych i gastronomicznych
akceptujących bony żywieniowe, oferujących w sprzedaży produkty spożywcze i gotowe
posiłki na terenie Rudy Śląskiej. Zgodnie z treścią § 2 ust. 2 przytaczanego rozporządzenia
pracodawca musi zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie
uciążliwych, gdy pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj
wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, korzystanie z takich
posiłków w punktach gastronomicznych lub przyrządzanie posiłków przez pracownika we
własnym zakresie z otrzymanych produktów. Natomiast rozporządzenie nie określa
odległości od miejsca wykonywania pracy przez pracownika usytuowania punktów
handlowych lub gastronomicznych, jeżeli sam pracownik przyrządza sobie posiłek.
Zamawiający również wskazuje, że specyfika pracy w górnictwie pracowników, którym
przysługuje prawo do posiłku profilaktycznego, często uniemożliwia, ze względów
organizacyjnych, sposobność spożycia gorącego posiłku w czasie pracy.
Skład orzekający Izby stwierdza, że zamawiający w sposób wyczerpujący i zgodny z
obowiązującymi w tym zakresie przepisami, nie uwzględnił tego zarzutu. Zarzut
odwołującego w ocenie Izby jest niezasadny i podlega oddaleniu.

Następnie odwołujący zarzucił braku w specyfikacji potrzeby wydzielenia w placówkach
handlowych i gastronomicznych odrębnych stanowisk z odrębną kasą rejestrującą, gdyż
zamawiający dopuścił w pkt X.1b specyfikacji możliwość realizowania bonów w
ogólnodostępnych punktach handlowych lub gastronomicznych bez konieczności
wydzielenia odrębnych stanowisk z odrębną kasą rejestrującą. Zdaniem odwołującego jest to
sprzeczne z § 2 ust. 1 przytaczanego rozporządzenia, ponieważ uprawnieni pracownicy
będą spożywać posiłki lub będą otrzymywali produkty, które nie będą spełniały warunków
kaloryczności i wartości odżywczych, a nawet w przypadku wydania zamawiający nie
zastrzegł, że muszą to być produkty żywnościowe. Tym samym zamawiający nie będzie
mógł kontrolować sposobu realizacji ciążącego na nim obowiązku dostarczenia posiłków
profilaktycznych lub produktów do ich przygotowania, gdy wykonawca nie będzie musiał

obowiązku szczegółowego wyspecyfikowania, co indywidualny pracownik otrzymał za
dostarczony bon.
W zakresie tego zarzutu Zamawiający stwierdził, że Zarzut dotyczy wyłączenia
możliwości działania placówek umiejscowionych na terenie zakładu pracy i jest to zarzut
bezzasadny, gdyż przez placówkę handlową lub gastronomiczną dostępną dla ogółu
konsumentów rozumie placówkę dostępną dla ogółu pracowników zamawiającego,
uprawnionych do otrzymania posiłków profilaktycznych.
Skład orzekający Izby podziela stanowisko Zamawiającego, gdyż pojęcia placówka
ogólnie dostępna należy rozumieć, że to placówka, która obsłuży również wszystkich
pracowników zamawiającego. Skoro odwołujący świadczy usługi na terenie zakładów
zamawiającego to zwłaszcza placówka odwołującego jest dostępna dla pracowników
zamawiającego i takie jest przesłanie zamówienia – zapewnienie posiłków profilaktycznych
dla pracowników lub możliwości przygotowania sobie takich posiłków przez pracowników, a
nie osób trzecich.
Zdaniem składu orzekającego z tych względów ten zarzut odwołującego jest
bezzasadny i podlega oddaleniu.

Ponadto odwołujący zarzucił wprowadzenie do specyfikacji wymogu „co najmniej
miesięcznego” terminu ważności bonów żywieniowych, przez co została wprowadzona
możliwość jednorazowego realizowania większej liczby bonów żywieniowych, a nie
pojedynczego ich wykorzystywania przez pracowników zamawiającego. Odwołujący
stwierdza, że nie ma znaczenia powoływany przez zamawiającego fakt, iż aktualnie
obowiązujące u zamawiającego bony wydawane są pracownikom przed miesiącem ich
realizacji i mają termin ważności do końca miesiąca następującego po miesiącu ich wydania
i że pracownik sam decyduje kiedy je zrealizuje w celu przyrządzenia posiłku. Jest to
niezgodne z ideą zapewnienia posiłków profilaktycznych przez pracodawcę – § 6 ust. 1
rozporządzenia nakazuje, aby posiłki były wydawane uprawnionym pracownikom tylko i
wyłącznie w dniach wykonywania przez nich prac uzasadniających ich wydanie i to w czasie
regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3-4 godzinach pracy.
Zamawiający oddalił zarzut dotyczący "co najmniej miesięcznego" terminu ważności
bonów żywieniowych, gdyż zasady wydawania i rozliczania posiłków profilaktycznych są
zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie
profilaktycznych posiłków i napojów. Zamawiający podkreślił fakt, iż dotychczas
obowiązujące bony żywieniowe wydawane są pracownikom przed miesiącem ich realizacji i
mają termin ważności do końca miesiąca następującego po miesiącu ich wydania i to
pracownik decyduje kiedy je zrealizuje w celu przyrządzenia posiłku i w jakiej ilości.

Skład orzekający Izby przychyla się do poglądu Zamawiającego. Ponadto przyczyną nie
uwzględnienia zarzutu jest także brak wykazania przez Odwołującego uszczerbku jego
interesu prawnego, w uzyskaniu zamówienia, przez zawarcie w specyfikacji warunku, iż bony
żywieniowe muszą mieć okres ważności do końca następnego miesiąca po miesiącu, na
który zostały wydane. Warunek wykazania interesu prawnego wynika z art. 179 ust. 1 Pzp.

Kolejnym zarzutem odwołującego jest stwierdzenie, iż bony na posiłki profilaktyczne
muszą być imienne. Zamawiający nie zastrzegając w specyfikacji, aby bony na posiłki
profilaktyczne były imienne dopuszcza sytuację, że mogą one być wykorzystane przez osoby
trzecie, nie uprawnione, a nawet mogą być przedmiotem obrotu, co jest sprzeczne z ideą
posiłków profilaktycznych, które mają rekompensować wyłącznie uprawnionemu
pracownikowi uciążliwość jego pracy ze względu na wysiłek fizyczny, temperaturę czy
miejsce wykonywania pracy oraz jest sprzeczne z postanowieniem § 1 powołanego
rozporządzenia, stanowiącego, iż pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w
warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie posiłki wydawane ze względów
profilaktycznych w formie jednego dania gorącego.
Również okoliczność potwierdzania przez pracowników zamawiającego faktu odbioru
bonu żywieniowego nie uniemożliwia pracownikom rozporządzania tymi bonami na rzecz
osób nieuprawnionych do posiłków profilaktycznych.
Zamawiający oddalił, jako bezzasadny zarzut, dotyczący braku zastrzeżenia imienności
bonów. Zamawiający stwierdził, że uprawnieni pracownicy są zobowiązani w momencie
odbioru bonów do potwierdzenia odbioru bonów na imiennym wykazie.
Skład orzekający Izby stwierdza zasadność stanowiska zamawiającego i oddala zarzut
odwołującego. Przyczyną nie uwzględnienia zarzutu jest również brak wykazania przez
odwołującego uszczerbku jego interesu prawnego, w uzyskaniu zamówienia, przez warunek,
że bony na posiłki profilaktyczne nie są imienne. Warunek wykazania interesu prawnego
wynika z art. 179 ust. 1 Pzp.

Również zarzutem odwołującego jest stwierdzenie, iż wystąpiła sprzeczność
postanowień pkt X.1b z pkt XII.2 specyfikacji, ponieważ Zamawiający raz wymaga, aby
wykonawcy dysponowali siecią placówek na terenie województwa śląskiego, a raz na terenie
miasta Ruda Śląska.
Zamawiający oddalając ten zarzut stwierdził, iż nie widzi sprzeczności między tymi
postanowieniami specyfikacji, szczególnie że wykonawca będzie zobowiązany do
wykazania, że dysponuje siecią punktów handlowych i gastronomicznych akceptujących
bony żywieniowe, oferujących w sprzedaży produkty spożywcze i gotowe posiłki na obszarze
Rudy Śląskiej. Oferent (wykonawca) zobowiązany będzie do przedstawienia szczegółowego

wykazu odpowiednich placówek, którymi dysponuje na terenie województwa śląskiego, ale –
przede wszystkim, na co wskazuje załącznik nr 6 do specyfikacji – na obszarze Rudy
Śląskiej. Jednocześnie zamawiający wskazuje, że na podstawie pkt XXI.2 Kryteria oceny
ofert będzie oceniać ogólną liczbę właściwych placówek na terenie Rudy Śląskiej i w
rzeczywistości te liczby będą zobowiązani podać wykonawcy w ofercie sporządzonej
zgodnie z formularzem ofertowym.
Skład orzekający Izby przychyla się do stanowiska Zamawiającego. Mimo wystąpienia
niedokładności między poszczególnymi postanowieniami specyfikacji, jednak te
postanowienia się nie wykluczają – Ruda Śląska jest położona w województwie śląskim,
szczególnie, że nazwy te brane pod uwagę wraz z całością specyfikacji wskazują co ma
wykazać wykonawca – odpowiednie placówki na terenie Rudy Śląskiej.
Skład orzekający Izby stwierdza zasadność stanowiska zamawiającego i oddala zarzut
odwołującego.

Ponadto zarzut odwołującego dotyczący niedostatecznej kontroli realizacji bonów
żywieniowych nie został wykazany podczas rozprawy ani w proteście, ani w odwołaniu.
Zamawiający określił, że będzie dokonywać kontroli przez realizowanie zakupu kontrolnego
we wskazanych placówkach wykonawcy. Natomiast odwołujący nie wykazał niewłaściwości
takiego postępowania ani innych sposobów kontroli, które byłyby zasadniejsze niż
przedstawione przez zamawiającego.
Skład orzekający Izby stwierdza zasadność stanowiska zamawiającego i oddala zarzut
odwołującego.

Ostatnim zarzutem odwołującego jest stwierdzenie, iż zamawiający zmierza do wydania
pracownikom w formie znaków legitymacyjnych ekwiwalentu pieniężnego, co jest sprzeczne
z § 8 przytaczanego rozporządzenia, stanowiącego, iż pracownikom nie przysługuje
ekwiwalent pieniężny za posiłki oraz że określone w specyfikacji warunki realizacji bonów
żywieniowych sprawiają, że w wykonawca będzie świadczyć co innego niż posiłki
profilaktyczne, a to sprawi, że będzie konieczne opodatkowanie takich świadczeń podatkiem
od towarów i usług. Ponadto zamawiający użył do opisu przedmiotu zamówienia nazwy i
kodu zawartego we wspólnym Słowniku Zamówień CPV kodu 22867000-5 „Talony na
posiłki”. Jest to niezgodne z opisem zamówienia, które to zamówienie dotyczy dostawy
bonów żywieniowych na realizację posiłków profilaktycznych oraz zapewnienia realizacji tych
bonów w odpowiednich punktach dla pracowników zamawiającego. Zdaniem odwołującego
opis przedmiotu zamówienia wskazuje, że postępowanie dotyczy zarówno dostawy bonów
żywieniowych oraz ich realizacji w postaci wydawania uprawnionym pracownikom posiłków
profilaktycznych. Wobec tego zamawiający użył niewłaściwej nazwy i kodu CPV, co

powoduje niejasność określenia przedmiotu zamówienia i może wprowadzić w błąd
oferentów na co opiewa przedmiot zamówienia. Narusza to art. 30 ust. 7 Pzp, stanowiący, iż
do opisu przedmiotu zamówienia stosuje się nazwy i kody określone we Wspólnym Słowniku
Zamówień.
Zarzut uznał ten zarzut jako bezzasadny, gdyż podczas sporządzania specyfikacji
zamawiający uznał, iż wyrazy bon, kupon, talon są synonimami. Natomiast kluczowe
znaczenie ma przy definiowaniu przedmiotu ma przymiotnik „żywieniowy" oraz to, aby
posługiwanie się znakiem legitymacyjnym (bon, kupon, talon czy bonus żywieniowy)
umożliwiło pracownikowi nabycie odpowiednich, wyspecyfikowanych artykułów.
Zamawiający, zgodnie z art. 30 ust. 7 Pzp, do opisu przedmiotu zamówienia zastosował
nazwę i kod określony w CPV 30199770 – Talony na posiłki (Sekcja II.1.6 ogłoszenia)
natomiast w załączniku nr 2 do specyfikacji określił ten kod jako 22867000-5, zgodnie z
nieobowiązującym obecnie stanem prawnym w zakresie CPV. Jednak, jak zostało to
wykazane podczas rozprawy, uchybienie w numerze kodu CPV nie miało wpływu na
możliwość sporządzenia i złożenia właściwych ofert.
Ponadto skład orzekający Izby zauważa, iż talon, bon itp. to – bez względu na jego
skonkretyzowaną nazwę – dokument upoważniający do odbioru określonych przedmiotów.
Nie mieści się on w definicji towaru w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a zwłaszcza nie
można go uznać za odpowiednik pieniądza.
Biorąc pod uwagę powyższe skład orzekający Izby podzielił stanowisko zamawiającego i
stwierdza, że odwołanie podlega w zakresie tego zarzutu oddaleniu. Ponadto przyczyną nie
uwzględnienia zarzutu jest także brak wykazania przez odwołującego uszczerbku jego
interesu prawnego przez niezasadne stanowisko odwołującego, że przedmiotowe bony nie
są bonami żywieniowymi na posiłki profilaktyczne, tylko są ekwiwalentem pieniądza.
Warunek wykazania interesu prawnego wynika z art. 179 ust. 1 Pzp.

Dowody przedstawione w sprawie podczas rozprawy nie potwierdzają stanowiska stron,
które dowody złożyły.

Reasumując zarzuty odwołującego nie potwierdziły się i dlatego skład orzekający Izby
nie stwierdził naruszenia wskazanych przez odwołującego przepisów prawa.

O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy zgodnie z art. 191 ust. 6 i 7 Pzp.

Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1058) na
niniejszy wyrok /postanowienie* – w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje
skarga za pośrednictwem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych do Sądu Okręgowego
w Katowicach.

Przewodniczący:
………………………………

Członkowie:
………………………………

………………………………















_________

*
niepotrzebne skreślić