KIO/UZP 1411/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Magdalena Pazura
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II Ca 442/06 V Ca 147/06 V Ca 1514/02 V Ca 592/05
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO/UZP 1411/08
WYROK
z dnia 16 grudnia 2008r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Jolanta Markowska
Członkowie: Lubomira Matczuk-Mazuś
Grzegorz Mazurek
Protokolant: Magdalena Pazura
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2008r. w Warszawie odwołania wniesionego
przez DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka 9, 06-400 Ciechanów od rozstrzygnięcia
przez zamawiającego Gmina Ojrzeń, ul. Ciechanowska 27, 06-456 Ojrzeń protestu z dnia
12 listopada 2008 r.
przy udziale XXX zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego XXX po
stronie odwołującego się oraz XXX - po stronie zamawiającego*.
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje powtórzenie czynności badania i oceny ofert.
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Ojrzeń, ul. Ciechanowska 27, 06-456 Ojrzeń
i nakazuje:
1) zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych koszty w wysokości 4064 zł
00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu uiszczonego przez DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka 9,
06-400 Ciechanów,
2) dokonać wpłaty kwoty 4064 zł 00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt
cztery złote zero groszy) przez Gminę Ojrzeń, ul. Ciechanowska 27, 06-456
Ojrzeń na rzecz DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka 9, 06-400
Ciechanów stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione
z tytułu kosztów postępowania odwoławczego,
3) dokonać wpłaty kwoty 00 zł 00 gr (słownie: XXX) przez XXX na rzecz Urzędu
Zamówień Publicznych na rachunek dochodów własnych UZP,
4) dokonać zwrotu kwoty 5 936 zł 00 gr (słownie: pięć tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześć złotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
Zamówień Publicznych na rzecz DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka
9, 06-400 Ciechanów.
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Gmina Ojrzeń prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na przebudowę drogi gminnej Kraszewo-
Grabówiec, etap I. W dniu 7 października 2008 r. zostało opublikowane ogłoszenie
o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 229692 – 2008.
W dniu 10 listopada 2008r. faksem zamawiający poinformował wykonawców
uczestniczących w przedmiotowym postępowaniu, w tym Delta -Prid Sp. z o.o. z siedzibą
w Ciechanowie o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz o odrzuceniu złożonej przez
wykonawcę oferty ze względu na niezgodność treści oferty z treścią specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. Jako podstawę prawną czynności odrzucenia oferty zamawiający
wskazał art. 89 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.), zwanej dalej „Pzp” z powodu zaoferowania
realizacji zamówienia w terminie 30 czerwca 2008 r. tj. w terminie nieodpowiadającym
wymaganiom zamawiającego określonym w siwz.
Wykonawca Delta-Prid Sp. z o.o. wniósł w dniu 13 listopada 2008 r. faksem protest
na czynność odrzucenia jego oferty, żądając uchylenia tej czynności, uznania oferty za
prawidłowo złożoną oraz o dokonanie merytorycznej jej oceny.
W ocenie wykonawcy zamawiający niewłaściwie zinterpretował treść art. 87 ust. 2
Pzp. Wykonawca stwierdził, że w swojej ofercie popełnił błąd polegający na określeniu daty
zakończenia realizacji zamówienia na dzień 30.06.2008 r., zamiast 30.06.2009 r. Zdaniem
wykonawcy, jest to oczywisty błąd pisarski. W dacie składania oferty wskazany dzień
30 czerwca 2008 r. już minął. Logiczna analiza zaistniałej sytuacji prowadzi wprost do
wniosku, iż wykonawca składając ofertę chciał wskazać datę 30 czerwca 2009 r., która
to data mieściła się w granicach terminów realizacji zamówienia określonych przez
zamawiającego. Inna interpretacja zaistniałego błędu przeczyłaby zasadom logicznego
rozumowania. Prezentowane stanowisko wykonawca poparł orzecznictwem Zespołu
Arbitrów oraz stwierdził, że odrzucenie oferty złożonej przez Delta-Prid Sp. z o.o. jest
niezgodne z prawem, ponieważ oferta spełnia wszelkie wymogi stawiane przez
zamawiającego, a oczywista omyłka w podanym terminie podlegać powinna poprawieniu.
W dniu 25 listopada 2008 r zamawiający poinformował wykonawcę o oddaleniu
protestu (pismo z dnia 24 listopada 2008 r.). Zdaniem zamawiającego, nie da się
jednoznacznie określić czy data podana w ofercie stanowi zamierzoną czy niezamierzoną
pomyłkę wykonawcy oraz jaka data winna być wskazana w przypadku omyłki. Zamawiający
stwierdził, że nie zna zamiarów wykonawcy i nie może być pewien, iż omyłkowo wskazano
tylko jedną cyfrę - w roku, a zatem, że w ofercie winna widnieć data 30.06.2009 r.,
a nie jakaś inna. Przytoczone w proteście wyroki Zespołów Arbitrów, w ocenie
zamawiającego wskazują, iż stanowisko powyższe jest słuszne i zgodne z prawem. Termin
wykonania zadania jest jednym z najistotniejszych elementów oferty. Potwierdza to treść
art. 86 ust. 4 Pzp, w którym ustawodawca zawarł termin wykonania zamówienia w katalogu
informacji przekazywanych podczas otwarcia ofert, a zatem ta część oferty stanowi jej
bardzo istotny, jeden z kluczowych elementów. Jakakolwiek zmiana kluczowego, istotnego
elementu oferty jest zakazana wprost w art. 87 ust. 1 i 2 Pzp. W ocenie zamawiającego,
wskazanie nowego, różnego od zawartego w ofercie złożonej przez wykonawcę, terminu
wykonania zamówienia (zmiana istotnego elementu oferty) stanowi ewidentne wytworzenie
nowej treści oświadczenia woli - jakim jest złożenie oferty w postępowaniu.
W dniu 1 grudnia 2008 r. wykonawca Delta-Prid Sp. z o.o. wniósł odwołanie od
rozstrzygnięcia protestu zarzucając zamawiającemu naruszenie art. 87 ust. 2 Pzp poprzez
jego niewłaściwą interpretację i błędne zastosowanie oraz w konsekwencji naruszenie art. 89
ust. 1 pkt 2 Pzp poprzez odrzucenie oferty. Odwołujący wniósł o uchylenie czynności
odrzucenia oferty, uznanie oferty za prawidłowo sporządzoną zgodnie ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia i uwzględnienie jej w postępowaniu oraz o powtórzenie
czynności badania i oceny ofert.
Odwołujący podtrzymał w całości argumentację zawartą w proteście W ocenie
odwołującego w przedmiotowej sprawie uzasadnione jest odwołanie się do ugruntowanego
stanowiska orzecznictwa i praktyki na tle regulacji zawartych w kodeksie postępowania
cywilnego. Co prawda ustawa Prawo zamówień publicznych nie odwołuje się wprost w tej
części do regulacji k.p.c., jednak, zdaniem odwołującego, nie ma przeszkód formalnych
do ich pomocniczego stosowania przy rozpoznawaniu spraw na gruncie Pzp. Ugruntowane
stanowisko doktryny dotyczące błędów pisarskich, rachunkowych lub innych oczywistych
omyłek, pozwala stwierdzić, iż oczywistość omyłki pisarskiej, rachunkowej lub innej wynika
bądź z natury samej omyłki, bądź z porównania zaistniałego błędu z innymi okolicznościami
sprawy. W niniejszej sprawie, w ocenie odwołującego, mamy do czynienia z oczywistą
omyłką pisarską, bowiem zestawienie błędnego zapisu z innymi okolicznościami w sprawie,
a zwłaszcza z treścią formularza ofertowego, prowadzi do wniosku, iż zamiast zapisu 2008r.,
zamiarem i wolą wykonawcy było umieszczenie zapisu: 2009r. W świetle powyższego
odrzucenie oferty jest niezgodne z prawem, a sama oferta spełnia wszelkie wymogi stawiane
przez zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację zawartą w aktach sprawy, oryginalną dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz biorąc pod uwagę wyjaśnienia
stron złożone w trakcie rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła,
co następuje.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że odwołujący posiada interes prawny
we wniesieniu odwołania. W postępowaniu zostało złożonych pięć ofert. Oferta złożona
przez odwołującego zawiera najniższą cenę, przy czym jedynym kryterium oceny ofert
w przedmiotowym postępowaniu jest cena. Izba uznała, że interes prawny odwołującego
w uzyskaniu zamówienia doznałby uszczerbku w wyniku decyzji zamawiającego
o odrzuceniu oferty w przypadku potwierdzenia się naruszenia przez zamawiającego
wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Tym samym
spełniona została materialno-prawna przesłanka rozpoznania odwołania, wynikająca z treści
art. 179 ust. 1 Pzp.
Zamawiający określił termin wykonania przedmiotowego zamówienia zarówno
w ogłoszeniu (pkt II.2) jak i w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (pkt II.2)
wskazując, iż „zakończenie realizacji nie może być wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia
2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.” Ten sam zapis został również zawarty
w treści pkt 3 formularza ofertowego (załącznik nr 3 do siwz) oraz w § 2 lit. b projektu umowy
stanowiącego załącznik nr 6 do siwz.
Odwołujący w treści złożonej oferty - w pkt. 3 formularza ofertowego (strona 1 oferty),
zawarł następujące zobowiązanie „Zamówienie zrealizujemy w nieprzekraczalnym terminie
do dnia: 30.06.2008 r. (termin nie może przekraczać terminów realizacji określonych w
SIWZ: zakończenie realizacji inwestycji nie może być wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia
2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.”
W ofercie odwołujący złożył podpisany z jego strony i parafowany na każdej stronie
projekt umowy (strony 42 – 46 oferty), w którym w § 2 lit. b znajduje się postanowienie
o treści „Termin zakończenia realizacji inwestycji: zakończenie realizacji nie może być
wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia 2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.”
Stosownie do treści przepisu art. 87 ust. 2 pkt 1 Pzp „Zamawiający poprawia
w ofercie oczywiste omyłki pisarskie […] niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę,
którego oferta została poprawiona."
Oczywista omyłka pisarska musi wystąpić w tekście oferty. Przepis nie wyłącza
ani nie ogranicza w żadnym stopniu możliwości poprawienia oczywistej omyłki pisarskiej ze
względu na zakres merytoryczny treści, której dotyczy omyłka. Brak jest zatem podstaw do
uznania, że oczywista omyłka pisarska nie może dotyczyć istotnych postanowień oferty,
w szczególności terminu realizacji zamówienia i z tego względu nie może podlegać
poprawieniu przez zamawiającego na zasadach określonych w przepisie art. 87 ust. 2 pkt 1
Pzp.
Poprawienie oczywistych omyłek pisarskich stanowi, w przypadku ich stwierdzenia,
obowiązek zamawiającego i jest prawnie skuteczne. Warunkiem poprawienia omyłek
pisarskich jest ich „oczywistość”.
Ustawa nie zawiera definicji oczywistej omyłki pisarskiej. W świetle powyższego
ukształtowało się bogate orzecznictwo w tym zakresie zarówno Zespołów Arbitrów jak
i sądów okręgowych. I tak Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 22 lipca 2005 r.,
sygn. akt V Ca 592/05 wyraził stanowisko, że „Oczywista omyłka jest to bowiem nasuwająca
się sama przez się niedokładność, przypadkowe przeoczenie czy też oczywisty błąd pisarski,
ale występujące w istniejącym dokumencie. W żadnym razie nie można w drodze
prostowania oczywistej omyłki tworzyć dokumentów w ogóle nieistniejących […]”
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w wyroku z dnia 10 sierpnia 2006 r. sygn.
akt II Ca 442/06 stwierdził, że „oczywista omyłka pisarska to taka, która jest widoczna
na pierwszy rzut oka bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek wyjaśnień. Na tym polega
oczywistość omyłki, że dla każdego, który dokonuje przeglądu ofert jest to oczywisty błąd nie
budzący żadnych wątpliwości. (…)”
W wyroku z dnia 10 grudnia 2002 r. sygn. akt V Ca 1514/02 Sąd Okręgowy
w Warszawie stwierdził, iż „oczywistą omyłką jest widoczna, niezamierzona niedokładność,
błąd pisarski albo rachunkowy lub inna podobna usterka w tekście. Sprostowanie oczywistej
omyłki nie może prowadzić do zmiany treści oferty, w szczególności nie może polegać na
zmianie określonego w ofercie rozmiaru świadczenia oferenta lub ceny”, a w wyroku z dnia
28 kwietnia 2006 r. sygn. akt V Ca 147/06 wskazał, że „ustawa Pzp nie zawiera wprawdzie
definicji oczywistej omyłki pisarskiej, jednakże nie ulega wątpliwości, że do tej kategorii
należy zaliczyć widocznie mylną pisownię, ewidentny błąd gramatyczny, niezamierzone
opuszczenie całego wyrazu lub jego części.”
Powyższe stanowisko podziela też piśmiennictwo i tak „przez oczywistą omyłkę
pisarską należy rozumieć widocznie mylną pisownię wyrazu, ewidentny błąd gramatyczny,
niezamierzone opuszczenie wyrazu lub jego części itp.” - Prawo zamówień publicznych,
Komentarz pod redakcją Tomasza Czajkowskiego, wyd. UZP, Warszawa 2007, str. 299,
komentarz do przepisu art. 87 ust. 2 Pzp.
Próby zdefiniowania oczywistej omyłki pisarskiej w piśmiennictwie i w orzecznictwie
wskazują zdaniem Izby, iż przewidziana w art. 87 ust. 2 pkt 1 Pzp możliwość poprawienia
oczywistej omyłki w tekście oferty dotyczy takich błędów, które są łatwe do zauważenia,
a "oczywistość" omyłki rozumianej jako określona niedokładność nasuwa się każdemu, bez
potrzeby przeprowadzania dodatkowych badań, czy też ustaleń. Może to być błąd pisarski,
logiczny, przypadkowe przeoczenie lub inna niedokładność przypadkowa, która nasuwa się
sama przez się każdemu, a dokonując poprawienia tej omyłki właściwy sens oświadczenia
(treść oferty) pozostaje bez zmian. Z powyższego wynika, zdaniem Izby, w sposób
bezsporny, że ocena oczywistości danej omyłki pisarskiej musi być dokonywana zawsze
w kontekście treści całej wypowiedzi oraz w odniesieniu do danych okoliczności sprawy.
W ocenie Izby, nie budzi jakichkolwiek wątpliwości fakt, iż wskazana przez
odwołującego w formularzu oferty data zawiera błędny zapis w części dotyczącej określenia
roku i to niezależnie od wymagań zamawiającego co do terminu realizacji zamówienia,
określonych w siwz. W momencie bowiem złożenia oferty przez odwołującego t.j. w dniu 28
października 2008 r. termin 30 czerwca 2008 r. już minął. Podanie zatem tej daty jako
oferowanego terminu realizacji zamówienia stanowi w niezaprzeczalny sposób omyłkę
pisarską, z czym zgodziły się także obie strony wyrażając swoje stanowiska w postępowaniu.
Ponadto, wskazana przez wykonawcę data 30 czerwca (2008 r.) bez wątpienia, jeśli chodzi o
dzień i miesiąc, mieściła się w granicach terminów określonych przez zamawiającego
w specyfikacji, co wskazuje, iż wykonawca wpisując tę datę miał na uwadze wymagania
zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu. O oczywistości omyłki pisarskiej
polegającej na podaniu w formularzu ofertowym roku 2008 zamiast 2009 świadczy treść
oferty, złożonej przez wykonawcę. W szczególności oczywistość powyższa wynika
z kontekstu pełnej treści oświadczenia zawartego w pkt 3 formularza ofertowego
dotyczącego zaoferowanego terminu zakończenia realizacji zamówienia zawierającego
oprócz błędnie podanej daty także zapis: „zakończenie realizacji nie może być wcześniejsze
niż dzień 30 kwietnia 2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.” O widocznej na
pierwszy rzut oka niezamierzonej omyłce pisarskiej świadczy również treść, zawarta
w parafowanym przez odwołującego, projekcie umowy złożonym w ofercie, w którym
wykonawca potwierdził określony termin realizacji zamówienia zgodny z wymaganiami siwz.
Z uwagi na powyższe, należy uznać, że wykonawca składając ofertę i wskazując
termin realizacji zamówienia - datę 30 czerwiec 2008 r. zamierzał wskazać rok 2009.
W ocenie Izby, omyłka polegająca na wpisaniu w tym miejscu roku 2008 jest oczywistym
błędem pisarskim, widocznym „na pierwszy rzut oka” dla każdego przeglądającego ofertę.
Należy przy tym podkreślić, iż uznanie powyższej omyłki za oczywistą i podlegającą
poprawieniu przez zamawiającego nie prowadzi do zmiany rzeczywistej treści i sensu
oświadczenia wykonawcy, wyrażonego w ofercie w odniesieniu do terminu realizacji
zaoferowanego przez wykonawcę.
W tych okolicznościach Izba uznała, że popełniona przez odwołującego omyłka
pisarska podlega poprawieniu na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 1 Pzp, a w konsekwencji oferta
złożona przez Delta-Prid Sp. z o.o. nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 2
Pzp, jako nieodpowiadająca treści siwz w zakresie terminu realizacji zamówienia.
Biorąc za podstawę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła jak
w sentencji na podstawie art. 191 ust. 1 i 1a oraz ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 191 ust. 6 i 7
Pzp stosownie do wyniku postępowania.
Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych do Sądu Okręgowego w Płocku.
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
_________
*
niepotrzebne skreślić
WYROK
z dnia 16 grudnia 2008r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Jolanta Markowska
Członkowie: Lubomira Matczuk-Mazuś
Grzegorz Mazurek
Protokolant: Magdalena Pazura
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2008r. w Warszawie odwołania wniesionego
przez DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka 9, 06-400 Ciechanów od rozstrzygnięcia
przez zamawiającego Gmina Ojrzeń, ul. Ciechanowska 27, 06-456 Ojrzeń protestu z dnia
12 listopada 2008 r.
przy udziale XXX zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego XXX po
stronie odwołującego się oraz XXX - po stronie zamawiającego*.
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje powtórzenie czynności badania i oceny ofert.
2. Kosztami postępowania obciąża Gminę Ojrzeń, ul. Ciechanowska 27, 06-456 Ojrzeń
i nakazuje:
1) zaliczyć na rzecz Urzędu Zamówień Publicznych koszty w wysokości 4064 zł
00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt cztery złote zero groszy) z kwoty
wpisu uiszczonego przez DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka 9,
06-400 Ciechanów,
2) dokonać wpłaty kwoty 4064 zł 00 gr (słownie: cztery tysiące sześćdziesiąt
cztery złote zero groszy) przez Gminę Ojrzeń, ul. Ciechanowska 27, 06-456
Ojrzeń na rzecz DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka 9, 06-400
Ciechanów stanowiącej uzasadnione koszty strony poniesione
z tytułu kosztów postępowania odwoławczego,
3) dokonać wpłaty kwoty 00 zł 00 gr (słownie: XXX) przez XXX na rzecz Urzędu
Zamówień Publicznych na rachunek dochodów własnych UZP,
4) dokonać zwrotu kwoty 5 936 zł 00 gr (słownie: pięć tysięcy dziewięćset
trzydzieści sześć złotych zero groszy) z rachunku dochodów własnych Urzędu
Zamówień Publicznych na rzecz DELTA – PRID Sp. z o.o., ul. Mazowiecka
9, 06-400 Ciechanów.
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający Gmina Ojrzeń prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na przebudowę drogi gminnej Kraszewo-
Grabówiec, etap I. W dniu 7 października 2008 r. zostało opublikowane ogłoszenie
o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 229692 – 2008.
W dniu 10 listopada 2008r. faksem zamawiający poinformował wykonawców
uczestniczących w przedmiotowym postępowaniu, w tym Delta -Prid Sp. z o.o. z siedzibą
w Ciechanowie o wyborze oferty najkorzystniejszej oraz o odrzuceniu złożonej przez
wykonawcę oferty ze względu na niezgodność treści oferty z treścią specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. Jako podstawę prawną czynności odrzucenia oferty zamawiający
wskazał art. 89 ust. 1 pkt. 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.), zwanej dalej „Pzp” z powodu zaoferowania
realizacji zamówienia w terminie 30 czerwca 2008 r. tj. w terminie nieodpowiadającym
wymaganiom zamawiającego określonym w siwz.
Wykonawca Delta-Prid Sp. z o.o. wniósł w dniu 13 listopada 2008 r. faksem protest
na czynność odrzucenia jego oferty, żądając uchylenia tej czynności, uznania oferty za
prawidłowo złożoną oraz o dokonanie merytorycznej jej oceny.
W ocenie wykonawcy zamawiający niewłaściwie zinterpretował treść art. 87 ust. 2
Pzp. Wykonawca stwierdził, że w swojej ofercie popełnił błąd polegający na określeniu daty
zakończenia realizacji zamówienia na dzień 30.06.2008 r., zamiast 30.06.2009 r. Zdaniem
wykonawcy, jest to oczywisty błąd pisarski. W dacie składania oferty wskazany dzień
30 czerwca 2008 r. już minął. Logiczna analiza zaistniałej sytuacji prowadzi wprost do
wniosku, iż wykonawca składając ofertę chciał wskazać datę 30 czerwca 2009 r., która
to data mieściła się w granicach terminów realizacji zamówienia określonych przez
zamawiającego. Inna interpretacja zaistniałego błędu przeczyłaby zasadom logicznego
rozumowania. Prezentowane stanowisko wykonawca poparł orzecznictwem Zespołu
Arbitrów oraz stwierdził, że odrzucenie oferty złożonej przez Delta-Prid Sp. z o.o. jest
niezgodne z prawem, ponieważ oferta spełnia wszelkie wymogi stawiane przez
zamawiającego, a oczywista omyłka w podanym terminie podlegać powinna poprawieniu.
W dniu 25 listopada 2008 r zamawiający poinformował wykonawcę o oddaleniu
protestu (pismo z dnia 24 listopada 2008 r.). Zdaniem zamawiającego, nie da się
jednoznacznie określić czy data podana w ofercie stanowi zamierzoną czy niezamierzoną
pomyłkę wykonawcy oraz jaka data winna być wskazana w przypadku omyłki. Zamawiający
stwierdził, że nie zna zamiarów wykonawcy i nie może być pewien, iż omyłkowo wskazano
tylko jedną cyfrę - w roku, a zatem, że w ofercie winna widnieć data 30.06.2009 r.,
a nie jakaś inna. Przytoczone w proteście wyroki Zespołów Arbitrów, w ocenie
zamawiającego wskazują, iż stanowisko powyższe jest słuszne i zgodne z prawem. Termin
wykonania zadania jest jednym z najistotniejszych elementów oferty. Potwierdza to treść
art. 86 ust. 4 Pzp, w którym ustawodawca zawarł termin wykonania zamówienia w katalogu
informacji przekazywanych podczas otwarcia ofert, a zatem ta część oferty stanowi jej
bardzo istotny, jeden z kluczowych elementów. Jakakolwiek zmiana kluczowego, istotnego
elementu oferty jest zakazana wprost w art. 87 ust. 1 i 2 Pzp. W ocenie zamawiającego,
wskazanie nowego, różnego od zawartego w ofercie złożonej przez wykonawcę, terminu
wykonania zamówienia (zmiana istotnego elementu oferty) stanowi ewidentne wytworzenie
nowej treści oświadczenia woli - jakim jest złożenie oferty w postępowaniu.
W dniu 1 grudnia 2008 r. wykonawca Delta-Prid Sp. z o.o. wniósł odwołanie od
rozstrzygnięcia protestu zarzucając zamawiającemu naruszenie art. 87 ust. 2 Pzp poprzez
jego niewłaściwą interpretację i błędne zastosowanie oraz w konsekwencji naruszenie art. 89
ust. 1 pkt 2 Pzp poprzez odrzucenie oferty. Odwołujący wniósł o uchylenie czynności
odrzucenia oferty, uznanie oferty za prawidłowo sporządzoną zgodnie ze specyfikacją
istotnych warunków zamówienia i uwzględnienie jej w postępowaniu oraz o powtórzenie
czynności badania i oceny ofert.
Odwołujący podtrzymał w całości argumentację zawartą w proteście W ocenie
odwołującego w przedmiotowej sprawie uzasadnione jest odwołanie się do ugruntowanego
stanowiska orzecznictwa i praktyki na tle regulacji zawartych w kodeksie postępowania
cywilnego. Co prawda ustawa Prawo zamówień publicznych nie odwołuje się wprost w tej
części do regulacji k.p.c., jednak, zdaniem odwołującego, nie ma przeszkód formalnych
do ich pomocniczego stosowania przy rozpoznawaniu spraw na gruncie Pzp. Ugruntowane
stanowisko doktryny dotyczące błędów pisarskich, rachunkowych lub innych oczywistych
omyłek, pozwala stwierdzić, iż oczywistość omyłki pisarskiej, rachunkowej lub innej wynika
bądź z natury samej omyłki, bądź z porównania zaistniałego błędu z innymi okolicznościami
sprawy. W niniejszej sprawie, w ocenie odwołującego, mamy do czynienia z oczywistą
omyłką pisarską, bowiem zestawienie błędnego zapisu z innymi okolicznościami w sprawie,
a zwłaszcza z treścią formularza ofertowego, prowadzi do wniosku, iż zamiast zapisu 2008r.,
zamiarem i wolą wykonawcy było umieszczenie zapisu: 2009r. W świetle powyższego
odrzucenie oferty jest niezgodne z prawem, a sama oferta spełnia wszelkie wymogi stawiane
przez zamawiającego.
Uwzględniając dokumentację zawartą w aktach sprawy, oryginalną dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego oraz biorąc pod uwagę wyjaśnienia
stron złożone w trakcie rozprawy, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła,
co następuje.
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, że odwołujący posiada interes prawny
we wniesieniu odwołania. W postępowaniu zostało złożonych pięć ofert. Oferta złożona
przez odwołującego zawiera najniższą cenę, przy czym jedynym kryterium oceny ofert
w przedmiotowym postępowaniu jest cena. Izba uznała, że interes prawny odwołującego
w uzyskaniu zamówienia doznałby uszczerbku w wyniku decyzji zamawiającego
o odrzuceniu oferty w przypadku potwierdzenia się naruszenia przez zamawiającego
wskazanych w odwołaniu przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Tym samym
spełniona została materialno-prawna przesłanka rozpoznania odwołania, wynikająca z treści
art. 179 ust. 1 Pzp.
Zamawiający określił termin wykonania przedmiotowego zamówienia zarówno
w ogłoszeniu (pkt II.2) jak i w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (pkt II.2)
wskazując, iż „zakończenie realizacji nie może być wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia
2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.” Ten sam zapis został również zawarty
w treści pkt 3 formularza ofertowego (załącznik nr 3 do siwz) oraz w § 2 lit. b projektu umowy
stanowiącego załącznik nr 6 do siwz.
Odwołujący w treści złożonej oferty - w pkt. 3 formularza ofertowego (strona 1 oferty),
zawarł następujące zobowiązanie „Zamówienie zrealizujemy w nieprzekraczalnym terminie
do dnia: 30.06.2008 r. (termin nie może przekraczać terminów realizacji określonych w
SIWZ: zakończenie realizacji inwestycji nie może być wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia
2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.”
W ofercie odwołujący złożył podpisany z jego strony i parafowany na każdej stronie
projekt umowy (strony 42 – 46 oferty), w którym w § 2 lit. b znajduje się postanowienie
o treści „Termin zakończenia realizacji inwestycji: zakończenie realizacji nie może być
wcześniejsze niż dzień 30 kwietnia 2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.”
Stosownie do treści przepisu art. 87 ust. 2 pkt 1 Pzp „Zamawiający poprawia
w ofercie oczywiste omyłki pisarskie […] niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę,
którego oferta została poprawiona."
Oczywista omyłka pisarska musi wystąpić w tekście oferty. Przepis nie wyłącza
ani nie ogranicza w żadnym stopniu możliwości poprawienia oczywistej omyłki pisarskiej ze
względu na zakres merytoryczny treści, której dotyczy omyłka. Brak jest zatem podstaw do
uznania, że oczywista omyłka pisarska nie może dotyczyć istotnych postanowień oferty,
w szczególności terminu realizacji zamówienia i z tego względu nie może podlegać
poprawieniu przez zamawiającego na zasadach określonych w przepisie art. 87 ust. 2 pkt 1
Pzp.
Poprawienie oczywistych omyłek pisarskich stanowi, w przypadku ich stwierdzenia,
obowiązek zamawiającego i jest prawnie skuteczne. Warunkiem poprawienia omyłek
pisarskich jest ich „oczywistość”.
Ustawa nie zawiera definicji oczywistej omyłki pisarskiej. W świetle powyższego
ukształtowało się bogate orzecznictwo w tym zakresie zarówno Zespołów Arbitrów jak
i sądów okręgowych. I tak Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 22 lipca 2005 r.,
sygn. akt V Ca 592/05 wyraził stanowisko, że „Oczywista omyłka jest to bowiem nasuwająca
się sama przez się niedokładność, przypadkowe przeoczenie czy też oczywisty błąd pisarski,
ale występujące w istniejącym dokumencie. W żadnym razie nie można w drodze
prostowania oczywistej omyłki tworzyć dokumentów w ogóle nieistniejących […]”
Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w wyroku z dnia 10 sierpnia 2006 r. sygn.
akt II Ca 442/06 stwierdził, że „oczywista omyłka pisarska to taka, która jest widoczna
na pierwszy rzut oka bez potrzeby dokonywania jakichkolwiek wyjaśnień. Na tym polega
oczywistość omyłki, że dla każdego, który dokonuje przeglądu ofert jest to oczywisty błąd nie
budzący żadnych wątpliwości. (…)”
W wyroku z dnia 10 grudnia 2002 r. sygn. akt V Ca 1514/02 Sąd Okręgowy
w Warszawie stwierdził, iż „oczywistą omyłką jest widoczna, niezamierzona niedokładność,
błąd pisarski albo rachunkowy lub inna podobna usterka w tekście. Sprostowanie oczywistej
omyłki nie może prowadzić do zmiany treści oferty, w szczególności nie może polegać na
zmianie określonego w ofercie rozmiaru świadczenia oferenta lub ceny”, a w wyroku z dnia
28 kwietnia 2006 r. sygn. akt V Ca 147/06 wskazał, że „ustawa Pzp nie zawiera wprawdzie
definicji oczywistej omyłki pisarskiej, jednakże nie ulega wątpliwości, że do tej kategorii
należy zaliczyć widocznie mylną pisownię, ewidentny błąd gramatyczny, niezamierzone
opuszczenie całego wyrazu lub jego części.”
Powyższe stanowisko podziela też piśmiennictwo i tak „przez oczywistą omyłkę
pisarską należy rozumieć widocznie mylną pisownię wyrazu, ewidentny błąd gramatyczny,
niezamierzone opuszczenie wyrazu lub jego części itp.” - Prawo zamówień publicznych,
Komentarz pod redakcją Tomasza Czajkowskiego, wyd. UZP, Warszawa 2007, str. 299,
komentarz do przepisu art. 87 ust. 2 Pzp.
Próby zdefiniowania oczywistej omyłki pisarskiej w piśmiennictwie i w orzecznictwie
wskazują zdaniem Izby, iż przewidziana w art. 87 ust. 2 pkt 1 Pzp możliwość poprawienia
oczywistej omyłki w tekście oferty dotyczy takich błędów, które są łatwe do zauważenia,
a "oczywistość" omyłki rozumianej jako określona niedokładność nasuwa się każdemu, bez
potrzeby przeprowadzania dodatkowych badań, czy też ustaleń. Może to być błąd pisarski,
logiczny, przypadkowe przeoczenie lub inna niedokładność przypadkowa, która nasuwa się
sama przez się każdemu, a dokonując poprawienia tej omyłki właściwy sens oświadczenia
(treść oferty) pozostaje bez zmian. Z powyższego wynika, zdaniem Izby, w sposób
bezsporny, że ocena oczywistości danej omyłki pisarskiej musi być dokonywana zawsze
w kontekście treści całej wypowiedzi oraz w odniesieniu do danych okoliczności sprawy.
W ocenie Izby, nie budzi jakichkolwiek wątpliwości fakt, iż wskazana przez
odwołującego w formularzu oferty data zawiera błędny zapis w części dotyczącej określenia
roku i to niezależnie od wymagań zamawiającego co do terminu realizacji zamówienia,
określonych w siwz. W momencie bowiem złożenia oferty przez odwołującego t.j. w dniu 28
października 2008 r. termin 30 czerwca 2008 r. już minął. Podanie zatem tej daty jako
oferowanego terminu realizacji zamówienia stanowi w niezaprzeczalny sposób omyłkę
pisarską, z czym zgodziły się także obie strony wyrażając swoje stanowiska w postępowaniu.
Ponadto, wskazana przez wykonawcę data 30 czerwca (2008 r.) bez wątpienia, jeśli chodzi o
dzień i miesiąc, mieściła się w granicach terminów określonych przez zamawiającego
w specyfikacji, co wskazuje, iż wykonawca wpisując tę datę miał na uwadze wymagania
zamawiającego w przedmiotowym postępowaniu. O oczywistości omyłki pisarskiej
polegającej na podaniu w formularzu ofertowym roku 2008 zamiast 2009 świadczy treść
oferty, złożonej przez wykonawcę. W szczególności oczywistość powyższa wynika
z kontekstu pełnej treści oświadczenia zawartego w pkt 3 formularza ofertowego
dotyczącego zaoferowanego terminu zakończenia realizacji zamówienia zawierającego
oprócz błędnie podanej daty także zapis: „zakończenie realizacji nie może być wcześniejsze
niż dzień 30 kwietnia 2009 r. i późniejsze niż dzień 15 września 2009 r.” O widocznej na
pierwszy rzut oka niezamierzonej omyłce pisarskiej świadczy również treść, zawarta
w parafowanym przez odwołującego, projekcie umowy złożonym w ofercie, w którym
wykonawca potwierdził określony termin realizacji zamówienia zgodny z wymaganiami siwz.
Z uwagi na powyższe, należy uznać, że wykonawca składając ofertę i wskazując
termin realizacji zamówienia - datę 30 czerwiec 2008 r. zamierzał wskazać rok 2009.
W ocenie Izby, omyłka polegająca na wpisaniu w tym miejscu roku 2008 jest oczywistym
błędem pisarskim, widocznym „na pierwszy rzut oka” dla każdego przeglądającego ofertę.
Należy przy tym podkreślić, iż uznanie powyższej omyłki za oczywistą i podlegającą
poprawieniu przez zamawiającego nie prowadzi do zmiany rzeczywistej treści i sensu
oświadczenia wykonawcy, wyrażonego w ofercie w odniesieniu do terminu realizacji
zaoferowanego przez wykonawcę.
W tych okolicznościach Izba uznała, że popełniona przez odwołującego omyłka
pisarska podlega poprawieniu na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 1 Pzp, a w konsekwencji oferta
złożona przez Delta-Prid Sp. z o.o. nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 2
Pzp, jako nieodpowiadająca treści siwz w zakresie terminu realizacji zamówienia.
Biorąc za podstawę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła jak
w sentencji na podstawie art. 191 ust. 1 i 1a oraz ust. 2 pkt 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 191 ust. 6 i 7
Pzp stosownie do wyniku postępowania.
Stosownie do art. 194 i 195 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych do Sądu Okręgowego w Płocku.
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
_________
*
niepotrzebne skreślić