Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2012 r.

Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie Wydział III w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Irena Raczkowska (spr.)

Sędziowie: SA Genowefa Glińska

SO del. Anna Michalik

Protokolant: sekr. sądowy Anna Kapanowska

po rozpoznaniu w dniu 21 maja 2012 r. w Warszawie

sprawy D. G.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.

o rozliczenie roczne emerytury policyjnej

na skutek apelacji D. G.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Ubezpieczeń Społecznych

w Warszawie

z dnia 19 maja 2011 r. sygn. akt XIII U 3020/09

I.  prostuje oczywistą niedokładność w komparycji zaskarżonego wyroku w ten sposób, że w miejsce zapisów określających jako organ emerytalny: „Zakład Emerytalno-Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.”, wpisuje odpowiednio: „Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
w W.”;

II.  oddala apelację.

/. /. G. G. /-/ I. R. /-/ A. M.

Sygn. akt III AUa 1451/11

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy – Sąd Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem z dnia 19 maja 2011 r. (sygn. akt(...) oddalił odwołanie D. G. od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. z dnia 1 lipca 2009 r., a którą to decyzją organ emerytalny dokonał rocznego rozliczenia jego emerytury za 2008 rok, ustalając do zwrotu kwotę nadpłaty w wysokości 3.280,87 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, że odwołujący się pobiera emeryturę policyjną od dnia 31 maja 2007 r.

Decyzją z dnia 28 lutego 2008 r. organ emerytalny dokonał waloryzacji emerytury odwołującego się, ustalając jej nową wysokość na kwotę 2.039,53 zł. W decyzji tej wskazano jednocześnie, że emeryturę tę zmniejsza się z uwagi na osiągnięty dochód do kwoty 1.599,29 zł.

W dniu 21 lutego 2008 r. zakład pracy złożył do organu emerytalnego zawiadomienie o osiąganym przez odwołującego się przychodzie z tytułu umowy o pracę – ustalony przychód miesięczny wyniósł kwotę 4.056,00 zł.

Wobec powyższego organ emerytalny decyzja z dnia 17 marca 2008 r. dokonał zmiany wysokości emerytury odwołującego się podnosząc, iż osiągane przez niego dodatkowe przychody przekraczają 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, powodując zmniejszenie emerytury o 25% jej wysokości.

W okresie od 1 stycznia 2008 r. do 21 czerwca 2008 r. odwołujący się osiągnął przychód z tytułu zatrudnienia w (...) S.A. w kwocie 26.042,57 zł brutto oraz z tytułu zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. w kwocie 24.210,87 zł.

Skarżoną w niniejszej sprawie decyzją - dokonując rocznego rozliczenia świadczenia emerytalnego odwołującego się - organ emerytalny wskazał, iż w 2008 r. suma kwot emerytury przed dokonaniem zmniejszeń, potrąceń i egzekucji stanowiła kwotę 24.309,94 zł, natomiast kwota należnego świadczenia wyniosła 18.232,45 zł; w 2008 r. odwołującemu się wypłacono świadczenie w kwocie 21.513,32 zł, stąd też pobrał on nienależne świadczenie w kwocie 3.280,87 zł (kwota nienależnego świadczenia stanowi różnicę pomiędzy kwotą wypłaconą a kwotą należnego świadczenia).

Mając powyższe na uwadze oraz treść art. 41 ust.1, art. 41b ust. 1 i ust.4 oraz art. 49 ust.1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.), nie znalazł podstaw do uznania zasadności złożonego odwołania, przyjmując iż skarżona decyzja organu emerytalnego jest prawidłowa.

Apelację od powyższego wyroku złożył D. G. , zarzucając mu:

1/ błąd w ustaleniach faktycznych stojący u podstaw orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, polegający na niewłaściwym przyjęciu, iż odwołujący się był pouczony w formie pisemnej przez organ emerytalny, że organ ten dokonuje rozliczenia świadczenia emerytalnego rocznie lub na wniosek osoby uprawnionej w stosunku miesięcznym, albowiem takie pouczenie takowe pouczenie nie zostało nigdy do odwołującego się skierowane;

2/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjęty za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na jego treść, poprzez niewłaściwe ustalenie, iż w każdej wydanej decyzji odnoście świadczenia emerytalnego przyznanego odwołującemu się, zawarto pouczenie o okolicznościach ustania lub zawieszenia prawa do świadczenia i zmniejszenia jego wysokości, albowiem fakty wskazują, iż w całej masie pouczeń znajdujących się na odwrotnej stronie wszystkich decyzji wskazano szereg uregulowań, pouczeń, lecz brak jest tych najistotniejszych dla oceny przedmiotowej sprawy tj. wskazujących, że organ emerytalny dokonuje rozliczenia emerytury rocznie lub – na wniosek osoby uprawnionej – w stosunku miesięcznym;

3/ istotny błąd procedury mający wpływ na treść zaskarżonego wyroku, polegający na niewykonaniu wnioskowanej przez odwołującego się czynności przesłuchania pracownika organu emerytalnego, albowiem zaniechanie tej czynności winno przyjąć właściwą formę zarządzenia, z którego treścią odwołujący się winien być zaznajomiony i to niezależnie od niewątpliwej słuszności rzeczonego wniosku dowodowego, który w efekcie mógłby potwierdzić brak pouczenia odwołującego się o możliwości wyboru sposobu rozliczenia tj. rocznego czy też miesięcznego.

Wskazując na tego rodzaju zarzuty, apelacja wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi emerytalnemu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja D. G. nie zasługuje na uwzględnienie.

Przepis art. 41 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67) w brzmieniu obowiązującym od dnia 4 lipca 2009 r. stanowi, że:

- ust.1 . W razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, emerytura lub renta inwalidzka ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach art. 104 ust. 1a-6, ust. 8 pkt 1 i 2 oraz ust. 9 i 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z późn. zm.), nie więcej jednak niż o 25 % wysokości tej emerytury lub renty inwalidzkiej, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

- ust.2. Przepisy art. 104 ust. 8 pkt 2 ustawy, o której mowa w ust. 1, stosuje się również do renty inwalidzkiej III grupy.

- ust.3. W razie osiągania przychodu, określonego w ust. 1, w kwocie przekraczającej 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, kwota emerytury lub renty inwalidzkiej ulega zmniejszeniu o 25% jej wysokości.

- ust.4. Przepisów ust. 1 i 3 nie stosuje się wobec osób, których emerytura stanowi 75 % podstawy jej wymiaru bez uwzględnienia podwyższenia z tytułu inwalidztwa pozostającego w związku ze służbą oraz wobec osób pobierających rentę inwalidzką z tytułu inwalidztwa powstałego wskutek wypadku pozostającego w związku ze służbą lub wskutek choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami bądź warunkami służby, z tytułu których przysługują świadczenia odszkodowawcze.

Powyższa treść przepisu uzyskała tego rodzaju brzmienie na mocy ustawy nowelizacyjnej z dnia 23 kwietnia 2009 r. (Dz. U. Nr 95, poz. 786), co miało związek z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 kwietnia 2008 r., sygn. akt P 9/06, (Dz. U. Nr 66, poz. 409). W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji ... (wyżej cyt.) w związku z art. 104 ust. 8 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) w zakresie, w jakim dopuszczają możliwość zmniejszenia emerytury policyjnej lub policyjnej renty inwalidzkiej o kwotę wyższą niż 25% świadczenia, wyłącznie w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego w wysokości wyższej niż 70%, nie wyższej jednak niż 130%, kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, są niezgodne z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, tj. z konstytucyjną zasadą sprawiedliwości społecznej i zasadą równości wobec prawa. Przepisy te różnicowały bowiem sytuację prawną rencistów (emerytów) policyjnych, uzyskujących dodatkowe przychody w przedziale 70–130% oraz powyżej 130% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Renciści uzyskujący przychód w przedziale 70–130% znajdowali się w sytuacji bardziej niekorzystnej, ich przychody były bowiem zmniejszane bez ograniczenia.

Przepis ten został więc zmieniony poprzez wprowadzenie ograniczenia polegającego na zmniejszaniu emerytury lub renty inwalidzkiej na zasadach określonych w przepisach art. 104 ust. 1a-6, ust. 8 pkt 1 i 2 oraz ust. 9 i 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (wyżej cyt.) w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, nie więcej jednak niż o 25% emerytury lub renty inwalidzkiej.

Skarżona decyzja była wprawdzie wydawana jeszcze przed wskazaną wyżej zmianą zapisu art. 41 ust.1, lecz treść wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.04.2008 r. była już przez organ emerytalny uwzględniona, co wynika z treści decyzji.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, uznać należy, iż organ emerytalny dokonał rozliczenia emerytury policyjnej odwołującego się w sposób odpowiadający powołanemu wyżej przepisowi art. 41 ust.1 ustawy.

Przy podejmowaniu skarżonej decyzji organ emerytalny kierował się także zapisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2004 r. w sprawie rozliczenia rocznego i miesięcznego wypłaconych kwot emerytur lub rent inwalidzkich oraz sposobu ich zmniejszania (Dz. U. Nr 180, poz. 1866 ze zm.).

Jeżeli chodzi o zasady zmniejszania świadczeń emerytalno-rentowych w razie osiągania przez emeryta policyjnego przychodów stanowiących podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, to zauważyć wypada, ż już w pierwszej decyzji przyznającej odwołującemu się prawo do emerytury (a potem w kilku kolejnych) zawarte zostało (...)które w punkcie II w sposób prawidłowy zasady te wskazuje. Trudno wymagać, aby organ emerytalny w stosunku do każdego z emerytów czy rencistów podawał w sposób bardzo precyzyjny wszelkiego rodzaju wyjaśnienia czy pouczenia związane z różnorodnymi sytuacjami faktycznymi, jakie mogą zaistnieć w ich przypadkach. O ile odwołujący się miałby jakiekolwiek wątpliwości w tej mierze, zwłaszcza co do technicznych sposobów dokonywania przedmiotowego rozliczenia (rocznie czy miesięcznie), to bez jakichkolwiek przeszkód mógł w każdym czasie kwestie te wyjaśnić w organie emerytalnym (najwłaściwszy ku temu czas był już w momencie przechodzenia na emeryturę i jednoczesnego podjęcia zatrudnienia). Zgłaszany aktualnie zarzut o braku pisemnego (odrębnego) pouczenia, pozostaje w tej sytuacji chybiony.

Treść pouczeń zawartych w wydawanych przez organ emerytalny decyzjach, jest sformułowana w taki sposób, że informuje o pewnych zasadach generalnych. Natomiast w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 sierpnia 2004 r. (wyżej cyt.) zawarte są szczegółowe zasady dokonywania rozliczenia rocznego lub rozliczenia miesięcznego kwot emerytur lub rent inwalidzkich wypłaconych osobie uprawnionej do emerytury lub renty inwalidzkiej w poprzednim roku kalendarzowym oraz sposób zmniejszania emerytur i rent inwalidzkich w trakcie roku kalendarzowego, w przypadkach osiągania przez emeryta lub rencistę przychodów z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze powyższe uznać należy, iż zaskarżony wyrok jest prawidłowy, zaś zgłaszany przez apelującego zarzut dopuszczenia się przez Sąd Okręgowy błędu w ustaleniach faktycznych, stanowiących podstawę orzeczenia, pozostaje nieuzasadniony.

W tym stanie rzeczy, Sąd Apelacyjny – na podstawie art. 385 k.p.c. – orzekł, jak w sentencji wyroku.

Orzeczenie o sprostowaniu oczywistej niedokładności w komparycji zaskarżonego wyroku, znajduje oparcie w treści art. 350 k.p.c.

Sędziowie PRZEWODNICZĄCY

G. I. R.

A. M.