Sygn. akt: KIO 2246/10
WYROK
z dnia 28 października 2010 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Jolanta Markowska
Członkowie: Lubomira Matczuk-Mazuś
Agata Mikołajczyk
Protokolant: Przemysław Śpiewak
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 października 2010 r. w Warszawie odwołania
wniesionego w dniu 15 października 2010 r. przez PETRA MEDICA sp. z o.o.,
ul. Grochowska 166, 04-329 Warszawa w postępowaniu prowadzonym przez
zamawiającego Kancelaria Sejmu, ul. Wiejska 4/6/8, 00-902 Warszawa
przy udziale wykonawcy Specjalistyczna Przychodnia Lekarska dla Pracowników
Wojska SP ZOZ ul. Nowowiejska 31, 00-911 Warszawa 62 zgłaszającego przystąpienie do
postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża PETRA MEDICA sp. z o.o., ul. Grochowska 166,
04-329 Warszawa i nakazuje:
1) zaliczyć w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez PETRA
MEDICA sp. z o.o., ul. Grochowska 166, 04-329 Warszawa tytułem wpisu od
odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………
Sygn. akt: KIO 2246/10
Uzasadnienie
Zamawiający: Kancelaria Sejmu w Warszawie prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na wykonanie usług
medycznych z zakresu medycyny pracy na rzecz osób przyjmowanych do pracy
i pracowników Kancelarii Sejmu. Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej pod nr 2010/S 154-238219 w dniu 11 sierpnia 2010 r.
W dniu 6 października 2010 r. zamawiający powiadomił wykonawców o wyborze
oferty najkorzystniejszej, złożonej przez Specjalistyczną Przychodnię Lekarską dla
Pracowników Wojska Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Warszawie.
Wykonawca PETRA MEDICA sp. z o.o., w dniu 15 października 2010 r. wniósł odwołanie
wobec:
1. zaniechania odrzucenia oferty Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej dla
Pracowników Wojska SP ZOZ, zarzucając zamawiającemu naruszenie przepisów art. 89
ust. 1 pkt. 1, art. 89 ust. 1 pkt. 2, art. 89 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759), zwanej dalej Pzp,
2. zaniechania wezwania ww. wykonawcy do złożenia wyjaśnień na okoliczność
podejrzenia zaoferowania rażąco niskiej ceny, czym zamawiający naruszył art. 90 ust. 1 Pzp,
3. wprowadzenia zmian w treści oferty Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej dla
Pracowników Wojska SP ZOZ, czym zamawiający naruszył art. 87 ust. 1 Pzp.
4. wyboru oferty najkorzystniejszej w sposób nieodpowiadający kryteriom oceny ofert
określonym w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, czym zamawiający naruszył:
art. 91 ust. 1 pkt. 1 i art. 7 ust. 1 Pzp.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu unieważnienia czynności wyboru
oferty Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej dla Pracowników Wojska SP ZOZ, jako
najkorzystniejszej, powtórzenie badania i oceny ofert, odrzucenia oferty Specjalistycznej
Przychodni Lekarskiej dla Pracowników Wojska SP ZOZ na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 1 i 2
Pzp, dokonanie wyboru oferty odwołującego jako najkorzystniejszej.
Odwołujący wyjaśnił, że w wyniku niezgodnych z ustawą Pzp czynności
i zaniechanych czynności, odwołujący traci możliwość uzyskania zamówienia w tym
postępowaniu. W sytuacji prawidłowego przeprowadzenia postępowania odwołujący
uzyskałby największą liczbę punktów, zgodnie z przyjętymi kryteriami oceny ofert i tym
samym uzyskałby zamówienie.
W uzasadnieniu zarzutów odwołujący podniósł, iż wykonawca Specjalistyczna
Przychodnia Lekarska dla Pracowników Wojska SP ZOZ, w złożonym w ofercie formularzu
zawarł zapis: „oferujemy cenę (...) brutto: bez opłat zł, (słownie bez opłat.) w tym stawka VAT
zw. %", a tym samym złożona oferta jest niezgodna z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia. Zamawiający w rozdz. 1 ust. 7 pkt. 2 i 3 siwz postawił wymóg, iż „cena oferty
powinna być wyrażona w złotych polskich" oraz „cenę należy podać z zaokrągleniem do
dwóch miejsc po przecinku".
Zdaniem odwołującego, przystępujący nie spełnił ww. wymogu, gdyż stwierdzenie
„bez opłat" nie stanowi ceny. Cena powinna zostać podana stosownie do postanowień art. 2
pkt 1 Pzp, odnoszącego się do definicji ceny, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt. 1 ustawy o cenach
z dn. 5 lipca 2001 r. (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 ze zm.), gdzie za cenę przyjmuje się wartość
wyrażoną w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest zobowiązany zapłacić
przedsiębiorcy za towar lub usługę wraz z podatkiem VAT. Zwrot „bez opłat zł" nie stanowi
jednostki pieniężnej i nie można go umieścić w księdze przychodów i rozchodów. Nie ma
także możliwości wyliczenia wartości VAT. Oferta podlega zatem odrzuceniu w oparciu
o art. 89 ust. 1 pkt. 1 Pzp z uwagi na niezgodność z ustawą.
Powyżej wskazany zapis oferty został uznany przez zamawiającego za cenę „0 zł",
co potwierdza zapis „0 (bez opłat)" zawarty w druku ZP-12 załączonym do protokołu
postępowania. W ten sposób, w ocenie odwołującego, zamawiający zmienił treść oferty,
naruszając art. 87 ust. 1 Pzp. Odwołujący zaznaczył, iż nie ma podstaw do zastosowania
art. 87 ust. 2 pkt. 1 i pkt 3 Pzp, gdyż wprowadzenie zwrotu „bez opłat" w miejsce ceny nie
może uchodzić za omyłkę. Wpisanie innego komunikatu niż liczbowy nosi znamiona
działania świadomego i przemyślanego. Zamawiający nie zastosował art. 87 ust. 1 pkt. 1
i pkt 3 Pzp, czemu dał wyraz przez brak „niezwłocznego zawiadomienia wykonawcy, którego
oferta została poprawiona" wynikającego z art. 87 ust.2.
Zamawiający zaniechał ponadto wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień na
okoliczność podejrzenia zaoferowania rażąco niskiej ceny. Ze względu na przyjęty sposób
oceny ofert należało podjąć takie działanie. Zaoferowane ceny dla poszczególnych usług
należy w tym postępowaniu oceniać odrębnie.
Z ostrożności procesowej odwołujący zaznaczył, iż uznanie określenia „bez opłat zł"
za „0 zł" w oparciu o art. 87 ust. 2 pkt. 1 lub pkt 3 Pzp, nie znosi konieczności odrzucenia
oferty Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej dla Pracowników Wojska SP ZOZ, z powodu
naruszenia art. 89 ust. 1 pkt. 1 Pzp, ponieważ „0 zł" nie stanowi ceny w myśl art. 3 ust. 1 pkt.
1 ww. ustawy o cenach.
Odwołujący stwierdził także, iż zamawiający dokonał oceny ofert niezgodnie
z opublikowanymi w siwz kryteriami. Dokonał bowiem podstawienia do wzorów wartości
wynikających z treści ofert oraz nieuprawnionej zmiany w ofercie Specjalistycznej Przychodni
Lekarskiej dla Pracowników Wojska SP ZOZ. W przeprowadzonych obliczeniach
zamawiający popełnił błąd, przez dzielenie zera przez zero (0:0) oceniając ofertę skarżoną
i jako wynik tego działania przyjął wartość „0". Powyższe działanie jest niezgodne
z zasadami matematyki, gdyż dzielenie przez zero jest niewykonalne. Niewłaściwie
uzyskaną wartość zamawiający poddał kolejnym działaniom, przypisując skarżonej ofercie
najwyższą liczbę punktów. W ten sposób zamawiający naruszył art. 91 ust. 1 pkt. 1 Pzp,
poprzez niezastosowanie do oceny ofert kryteriów opublikowanych w siwz. Naruszył także
przepis art. 7 ust. 1 Pzp, przez niezastosowanie prawidłowych zasad matematyki wobec
oferty jednego z wykonawców, przy jednoczesnym zastosowaniu tych zasad wobec
pozostałych ofert.
Specjalistyczna Przychodnia Lekarska dla Pracowników Wojska SP ZOZ zgłosiła
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego. Przystępujący
uznał zarzuty odwołującego za bezzasadne. Wskazał, że wykonawca ma prawo kształtować
zysk, a tym samym i cenę oferty, na odpowiadającym mu poziomie., a także, że ustawa na
podstawie art. 87 ust. 2 dopuszcza możliwość dokonania poprawek w ofercie przez
zamawiającego.
Odnośnie zarzutu zaniechania wezwania do złożenia wyjaśnienia na okoliczność
„podejrzeń zaoferowania rażąco niskiej ceny" przystępujący stwierdził, iż zamawiający nie
naruszył art. 90 ust. 1 Pzp. Przy zestawieniu cenowym oferty odwołującego i oferty
przystępującego nie zachodzi zjawisko rażąco niskiej ceny, a jednostkowa wycena części
składowej przedmiotu zamówienia nie daje zamawiającemu podstawy do uznania całej oferty
za rażąco niską i stwierdzenia naruszenia ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Przystępujący zaprzeczył jakoby zamawiający dokonał wyboru oferty najkorzystniejszej
w sposób nieodpowiadający kryteriom oceny ofert przedstawionym w siwz, ponieważ
dopełnił on wszelkich obowiązków informacyjnych oraz dokonując oceny ofert zastosował te
same kryteria oceny wobec wszystkich wykonawców.
Przystępujący wyjaśnił , iż złożona przez niego oferta została oparta na kalkulacji
kosztów, możliwości kadrowych i organizacyjnych, z należytą starannością, nie naruszając
przepisów prawa zamówień publicznych i kodeksu cywilnego. Pomimo, iż przedmiot
zamówienia składa się z kilku pozycji zawierających ceny jednostkowe, to jest to zamówienie
całościowe, a nie cząstkowe, gdzie wykonawca jest wyłaniany na podstawie najniższej ceny
w odniesieniu do każdej pozycji przedmiotu zamówienia. Zaproponowane w ofercie ceny nie
miały na celu eliminację konkurencji, ale zaoferowanie konkurencyjnych cen usług (badań
i konsultacji), przy dobrym jakościowo i nowoczesnym wyposażeniu sprzętowym gabinetów
oraz doświadczonym i wykwalifikowanym personelu.
Przystępujący wskazał, że konkurencyjna cena wynika też z przesłanek nie tylko
kosztowych, to jest z:
- przyjętej długoterminowej strategii rozwoju firmy,
- zastosowania technik marketingowych skutecznych w działalności Przychodni,
- próby pozyskania nowych kontrahentów na rynku świadczeń medycznych,
- poszerzenia doświadczenia w tym segmencie.
Przystępujący stwierdził iż w świetle przedstawionych faktów, brak jest przesłanek do
uznania oferty za niezgodną z ustawą Pzp oraz postanowieniami siwz, a także do
stwierdzenia popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji ze względu na rażąco niską cenę.
Zamawiający złożył w dniu 25 października 2010 r. odpowiedź na odwołanie,
wnosząc o oddalenie odwołania. W ocenie zamawiającego, przedstawione przez
odwołującego zarzuty są bezzasadne.
Zamawiający uznał, że zaoferowanie przez przystępującego godziny pracy lekarza
sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w Komisji bezpieczeństwa i higieny
pracy, działającej u zamawiającego, za cenę „bez opłat" (co należy uznać za cenę równą
„0 zł"), nie jest sprzeczne z wymaganiami określonymi przez zamawiającego w specyfikacji.
Zamawiający wyjaśnił, iż formułując postanowienia specyfikacji istotnych warunków
zamówienia nie zawęził pojęcia ceny za poszczególne usługi medyczne wyłącznie do
wartości dodatnich, a także nie zastrzegł skutku prawnego w postaci odrzucenia oferty
z powodu podania wartości „0 zł". Nie ulega też wątpliwości, że przystępujący w swojej
ofercie zaoferował uczestnictwo lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami
w Komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, które stanowiło część przedmiotu zamówienia, co
potwierdza zgodność oferty z treścią siwz.
W ocenie zamawiającego, brak jest przeszkód prawnych do złożenia przez
wykonawcę oferty, oferującej przedmiot zamówienia za określoną cenę, natomiast przy
kalkulacji ceny wykonawca wyceni jedną z części zamówienia, jako bezpłatną. Zwrócił
uwagę, że przepisy ustawy Pzp nie zabraniają stosowania ceny „0 zł", a pojęcie ceny
zdefiniowane w art. 2 pkt 1 Pzp należy rozumieć zgodnie z jej art. 2 pkt 5, czyli jako cenę
oferty, jako całości. Oferta przystępującego nie pozostaje zatem w sprzeczności ani
z przepisami ustawy, ani ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, a zatem brak jest
podstaw do jej odrzucenia.
Zamawiający uznała także, że brak jest podstaw do odrzucenia oferty na podstawie
art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp, gdyż oferta przystępującego nie zawiera rażąco niskiej ceny
w stosunku do przedmiotu zamówienia. Ocena w tym zakresie powinna być dokonana
w odniesieniu do całości ceny zaproponowanej przez wykonawcę, a nie za poszczególne
pozycje. Zamawiający podkreślił, iż z orzecznictwa KIO wynika, iż o cenie rażąco niskiej
można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy zachowaniu reguł rynkowych wykonanie
umowy przez wykonawcę byłoby dla niego nieopłacalne. Rażąco niska cena jest ceną
niewiarygodną, oderwaną całkowicie od realiów rynkowych. W odniesieniu do oferty
przystępującego zamawiający nie był zobowiązany wobec tego do zastosowania art. 90
ust. 1 ustawy.
Zamawiający uznał, iż nie dokonał zmiany treści oferty wbrew art. 87 ust. 1 in fine.
Zdaniem zamawiającego zaoferowanie uczestnictwa lekarza sprawującego opiekę
zdrowotną nad pracownikami w Komisji bezpieczeństwa i higieny pracy - bez opłat, jest
równoznaczne z tym, że cena za tę usługę wynosi 0 zł. Określenie zatem w zbiorczym
zestawieniu ofert (druk ZP-12) ceny za godzinę ww. pracy lekarza jako równej „0 zł" nie
stanowi zmiany treści oferty, ale było wyrażeniem woli wykonawcy, który zaoferował
bezpłatnie pracę lekarza w komisji działającej u zamawiającego.
Zamawiający nie zgodził się także z zarzutem dokonania czynności oceny ofert
w sposób naruszający przepisy art. 91 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 1 Pzp. Zamawiający wyjaśnił,
iż poddał wszystkie złożone oferty wnikliwemu badaniu i wybrał ofertę najkorzystniejszą na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w siwz, tj. ofertę, w której bilans ceny
i pozostałych kryteriów okazał się najkorzystniejszy i która była jednocześnie ofertą
najtańszą. Zdaniem zamawiającego, wskazanie ceny równej „0 zł", za godzinę pracy lekarza
w Komisji bezpieczeństwa i higieny pracy, nie prowadziło do braku możliwości porównania
ofert. Przyjęte w specyfikacji kryterium ceny dotyczyło bowiem cen za poszczególne usługi
medyczne, z których każda była odpowiednio punktowana. Zamawiający, w sposób zgodny
z przyjętym sposobem oceny ofert, zsumował punktację uzyskaną przez wykonawców
w ramach kryterium ceny (obliczoną na podstawie wzoru), a następnie dodał ją do punktów
zdobytych w wyniku oceny pozostałych kryteriów. Ze względu na przyjęty sposób
dokonywania matematycznego obliczenia punktów za poszczególne kryteria, wszyscy
wykonawcy otrzymali taką samą punktację za uczestnictwo lekarza w Komisji
bezpieczeństwa i higieny pracy (równą zero). Zamawiający podkreślił, że pozostało to bez
wpływu na wybór oferty przystępującego jako najkorzystniejszej. Przystępujący, który
zaoferował najniższą cenę w tej części oferty, nie otrzymał za nią żadnego punktu, a mimo to
jego oferta pozostała najkorzystniejszą w rozumieniu art. 91 ust. 1 Pzp.
Krajowa Izba Odwoławcza, uwzględniając dokumentację postępowania, dokumenty
zgromadzone w aktach sprawy i wyjaśnienia złożone przez strony oraz uczestnika
postępowania odwoławczego złożone w toku rozprawy, ustaliła i zważyła, co następuje.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Izba stwierdziła, iż odwołujący wypełnia przesłanki, określone w art. 179 ust. 1 Pzp,
uprawniające do wniesienia odwołania. Odwołujący wykazał bowiem, iż posiada interes
w uzyskaniu zamówienia oraz może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów ustawy Pzp, wskazanych w odwołaniu.
Stosownie do brzmienia art. 192 ust. 7 Pzp, Izba rozpoznała odwołanie w granicach
zarzutów podniesionych w odwołaniu.
Izba ustaliła, iż w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego zamawiający przewidział trzy kryteria oceny ofert tj. cena - 60%, ilość lekarzy
posiadających kwalifikacje z zakresu medycyny pracy do wydawania orzeczeń lekarskich dla
celów przewidzianych w art. 229 k.p. - 30% oraz ilość lekarzy posiadających II stopień
specjalizacji - 10%.
W ramach kryterium ceny zamawiający określił podkryteria: cena ryczałtowa za
badanie wstępne (35%), cena ryczałtowa za badanie okresowe (40%), cena ryczałtowa za
badanie kontrolne (20%), cena za godzinę pracy lekarza sprawującego opiekę zdrowotną
nad pracownikami w przeglądzie stanowisk pracy zamawiającego (2%), cena za godzinę
pracy lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w Komisji bezpieczeństwa
i higieny pracy, powołanej u zamawiającego (2%) oraz cena za wykonanie jednego
szczepienia ochronnego (1%).
W pkt 6.2. rozdz. 1 specyfikacji istotnych warunków zamówienia zamawiający
wskazał, że cena oferty zostanie obliczona według podanego wzoru. Następnie wzór ten
został zmodyfikowany, zgodnie z pkt 3 pisma z dnia 6 września 2010 r.
W pkt 6.3. rozdz. 1 specyfikacji zamawiający postanowił, że za najkorzystniejszą
zostanie uznana oferta, która uzyska największą sumaryczną liczbę punktów (sumę punktów
uzyskanych w obrębie każdego z kryteriów).
W postanowieniu, dotyczącym opisu sposobu obliczenia ceny, wymagano podania
ceny na formularzu oferty wraz z obowiązującą stawką VAT (pkt 7.1.), wyrażenia ceny
w złotych polskich (pkt 7.2.) oraz podania ceny z zaokrągleniem do dwóch miejsc po
przecinku (pkt 7.3.). W formularzu ofertowym w oddzielnych pozycjach należało podać ceny
jednostkowe za poszczególne usługi, wchodzące w skład przedmiotu zamówienia.
W ofercie złożonej przez wykonawcę Specjalistyczna Przychodnia Lekarska dla
Pracowników Wojska SP ZOZ, w formularzu ofertowym - w pozycji dotyczącej oferowanej
ceny „za godzinę pracy lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w Komisji
bezpieczeństwa i higieny pracy” został umieszczony zapis: „oferujemy cenę (...) brutto: bez
opłat zł, (słownie bez opłat.) w tym stawka VAT zw. %". Wykonawca zawarł zatem zwrot „bez
opłat” w polu, które należało wypełnić podając cenę usługi.
Izba ustaliła, że powyższe okoliczności nie były sporne pomiędzy stronami. Strony
potwierdziły także w toku postępowania, iż zamawiający nie dokonał poprawy treści oferty
złożonej przez Specjalistyczną Przychodnię Lekarską dla Pracowników Wojska SP ZOZ.
Zamawiający natomiast w protokole postępowania o udzielenie zamówienia publicznego
- w druku ZP12 – przyjął, iż ww. wykonawca zaoferował w tej pozycji cenę w wysokości
„0 zł”.
Zamawiający dokonując oceny ofert złożonych w postępowaniu w ramach kryterium
ceny, zastosował wzór przewidziany w specyfikacji. Dokonując obliczeń według tego wzoru
w podkryterium „cena za godzinę pracy lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad
pracownikami w Komisji bezpieczeństwa i higieny pracy” zamawiający przyjął wartość 0 dla
ceny najniższej (wynikającej z oferty przystępującego), dokonał następnie dzielenia wielkości
0 przez 0, a następnie, kolejno w odniesieniu do pozostałych ofer, dzielenia liczby 0 przez
ceny jednostkowe zaoferowane w tej samej pozycji w pozostałych ofertach. W wyniku
dokonanych obliczeń żaden z pięciu wykonawców, których oferty były przez zamawiającego
oceniane, nie uzyskał punktów w ramach omawianego podkryterium (łącznie z ofertą
najkorzystniejszą złożoną przez przystępującego).
W ustalonym wyżej stanie faktycznym Izba uznała, iż zarzut dotyczący naruszenia
przez zamawiającego przepisu art. 87 ust. 1 Pzp, przez wprowadzenie niedopuszczalnych
zmian w treści oferty Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej dla Pracowników Wojska SP
ZOZ, nie potwierdził się.
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż zamawiający nie dokonał żadnych zmian,
tj. poprawek w treści oferty (w tym formularza ofertowego) złożonej przez przystępującego.
Zamawiający dokonał natomiast samodzielnej interpretacji zapisu ww. oferty „bez opłat”,
przyjmując w protokole postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w zbiorczym
zestawieniu ofert (druk ZP12), iż zwrot ten oznacza „0 zł”. Zauważyć należy, iż opierając się
na doświadczeniu życiowym faktycznie nie sposób uznać inaczej. Zamawiający nie
dokonując zmiany treści oferty w powyższym zakresie, czynność powyższą potraktował
wyłącznie jako czynność czysto techniczną.
Zauważyć należy, że powyższa czynność zamawiającego nie była efektem
dokonania zmiany treści oferty w rozumieniu art. 87 ust. 1 Pzp. W wyniku czynności
zastąpienia zwrotu słownego liczbą „0” de facto nie zmieniła się wysokość zaoferowanej
ceny za daną usługę. Należy jednak wziąć pod uwagę formalizm postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Zważywszy zasady prowadzenia postępowania określone w Pzp
zamawiający nie może samodzielnie interpretować wszelkich oświadczeń wykonawcy
zawartych w ofercie, nie dokonując przy tym poprawek w treści tej oferty i nie zawiadamiając
danego wykonawcy o przeprowadzonej czynności. W postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego zmiany treści oferty mogą być dokonywane przez zamawiającego
jedynie w trybie art. 87 ust. 2 Pzp. Powyższe oznacza także, że obowiązkiem
zamawiającego jest powiadomienie wykonawcy o wszelkich zmianach dokonanych w treści
oferty lub dokonanie wyjaśnienia treści oferty w trybie art. 87 ust. 1 Pzp, tak aby
oświadczenia złożone przez wykonawcę w ofercie podlegały interpretacji stosownie do
złożonych wyjaśnień, a nie tylko według odczytywanych przez zamawiającego „intencji
wykonawcy”. Na marginesie tylko Izba wskazuje, że w przedmiotowym postępowaniu
zamawiający nie dochował należytej staranności, zgodnie z zasadami postępowania,
podając do protokołu postępowania sformułowanie inne niż zawarte w ofercie, określające
cenę jednostkową za jedną z usług wchodzących w skład przedmiotu zamówienia oraz nie
przekazując takiej informacji wykonawcy. Również wymóg starannego prowadzenia
protokołu postępowania nakazuje, aby zamawiający zawierał w protokole treści, o których
mowa w art. 96 ust. 1 Pzp, znajdujące jednoznaczne potwierdzenie w treści oferty.
Izba uznała takze, iż nie potwierdził się zarzut zaniechania odrzucenia oferty,
złożonej przez Specjalistyczną Przychodnię Lekarską dla Pracowników Wojska SP ZOZ, na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 2 Pzp, tj. z powodu niezgodności treści oferty z treścią
specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Izba zważyła, że zaoferowanie przez przystępującego godziny pracy lekarza,
sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w Komisji bezpieczeństwa i higieny
pracy, działającej u zamawiającego, za cenę „bez opłat" może podlegać poprawie w trybie
art. 87 ust. 2 pkt 3 Pzp jako omyłka niepowdująca istotnych zmian w treści oferty. Nie sposób
uznać, że zaoferowanie ceny jednostkowej w wysokości 0 zł jest sprzeczne z wymaganiami
określonymi przez zamawiającego w specyfikacji. Izba stwierdziła, że zamawiający
formułując postanowienia specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie zawęził pojęcia
ceny za poszczególne usługi medyczne wyłącznie do wartości dodatnich, a także nie
zastrzegł skutku prawnego w postaci odrzucenia oferty z powodu podania wartości „0 zł".
Omawiana cena jednostkowa stanowi jednak składową ceny oferty i zarazem podkryterium
oceny ofert. Zgodnie ze wzorem matematycznym określonym przez zamawiającego w treści
specyfikacji nie jest możliwe prawidłowe wykonanie działań matematycznych w celu
dokonania oceny ofert w ramach tego podkryterium. Podkreślić należy, że w wyniku
przeprowadzonych przez zamawiającego obliczeń (dzielenia przez zero), wszystkie
pozostałe oferty uzyskały zero punków w ramach tego podkryterium. Należy stwierdzić
wobec powyższego, iż zamawiający popełnił błąd określając sposób obliczenia ceny, przez
brak wykluczenia możliwości zaoferowania przez wykonawców jednego z elementów
przedmiotu zamówienia za cenę 0 zł, gdyż określony w siwz sposób oceny ofert
uniemożliwia w takim przypadku faktycznie przeprowadzenie oceny ofert zgodnie
z przyjętymi w specyfikacji zasadami, w szczególności z podanym wzorem matematycznym.
Podkreślić przy tym należy, że zaoferowanie ceny 0 zł za jeden ze składników
przedmiotu zamówienia nie stanowi o sprzeczności oferty z ustawą, a zatem nie stanowi
podstawy do odrzucenia oferty, jako sprzecznej z ustawą na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1
Pzp. Brak jest bowiem przeszkód prawnych do złożenia przez wykonawcę oferty, w której
zaoferuje on przedmiot zamówienia za określoną cenę ofertową, natomiast przy kalkulacji tej
ceny wyceni jedną z części zamówienia, jako bezpłatną. Nie można przyjąć w takim
przypadku, że wykonawca złożył ofertę pod tytułem darmym (co byłoby sprzeczne
z wyrażoną w ustawie zasadą odpłatności umów o zamówienie publiczne). O odpłatności
świadczenia decyduje bowiem cena za wykonanie całego przedmiotu zamówienia. Przepisy
ustawy Pzp nie zabraniają stosowania ceny „0 zł", a pojęcie ceny zdefiniowane w art. 2 pkt 1
ustawy Pzp należy rozumieć zgodnie z art. 2 pkt 5, jako cenę oferty jako całości. Przepisy
ustawy Pzp odnoszą pojęcie ceny wyłącznie do ceny oferty.
Zważywszy, że zamawiający sformułował postanowienia specyfikacji w sposób, który
uniemożliwiał dokonanie prawidłowej oceny ofert, przy dopuszczeniu zaoferowania ceny
jednostkowej w wysokości 0 zł, Izba uznała, że wykonawca nie może ponosić negatywnych
konsekwencji w postępowaniu, będących wynikiem błędów popełnionych przez
zamawiającego w sposobie sformułowania postanowień specyfikacji istotnych warunków
zamówienia.
Izba uznała wobec powyższego, iż oferta złożona przez przystępującego nie
pozostaje zatem w sprzeczności z przepisami ustawy Pzp, co stanowiłoby podstawę do
odrzucenia oferty w oparciu o art. 89 ust. 1 pkt 1 Pzp, ani też jej treść nie może być uznana
za niezgodną z postanowieniami specyfikacji istotnych warunków zamówienia, o której mowa
w art. 89 ust. 1 pkt 2 Pzp.
Izba stwierdziła ponadto, że brak jest podstaw do odrzucenia oferty Specjalistycznej
Przychodni Lekarskiej dla Pracowników Wojska SP ZOZ, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt. 4
Pzp, z powodu zaoferowania rażąco niskiej ceny oferty w stosunku do przedmiotu
zamówienia. Odwołujący nie wykazał zaistnienia okoliczności, które mogą stanowić
podstawę do uznania, iż oferta przystępującego zawiera rażąco niską cenę w stosunku do
przedmiotu zamówienia. Jak wynika z brzmienia ww. przepisu, ocena, czy oferta zawiera
rażąco niską cenę powinna być dokonana w odniesieniu do całości ceny zaproponowanej
przez wykonawcę za wykonanie całego przedmiotu zamówienia, a nie w odniesieniu do cen
jednostkowych za poszczególne rodzaje usług wchodzących w skład przedmiotu
zamówienia.
Ponadto, o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste jest, że przy
zachowaniu reguł rynkowych wykonanie umowy przez wykonawcę byłoby dla niego
nieopłacalne. Za rażąco niską cenę należy uznać ceną niewiarygodną, oderwaną całkowicie
od realiów rynkowych. Istota rażąco niskiej ceny sprowadza się do zaoferowania ceny
skalkulowanej poniżej kosztów wytworzenia, która dla wykonawcy rodzi ryzyko braku
wywiązania się z kontraktu, zaś dla zamawiającego ryzyko braku uzyskania zamawianego
świadczenia. Powyższe okoliczności nie były przez odwołującego podnoszone w toku
postępowania odwoławczego i nie zostały wykazane.
Reasumując, wobec braku powołania przez odwołującego dowodów na
potwierdzenie zarzutu, Izba uznała zarzut za nieuzasadniony. Jednocześnie Izba stwierdziła,
że zamawiający nie był zobowiązany do wezwania przystępującego do wyjaśnienia
elementów mających wpływ na wysokość ceny oferty, w związku z podejrzeniem
zaoferowania ceny rażąco niskiej, w trybie art. 90 ust. 1 Pzp. Sam fakt, iż jeden z elementów
świadczenia został zaoferowany bezpłatnie nie przesądza, iż cena za cały przedmiot
zamówienia jest rażąco niska. Stosownie do brzmienia art. 6 k.c. wykazanie powyższych
okoliczności leży po stronie odwołującego.
Zarzut dotyczący naruszenia art. 91 ust. 1 pkt. 1 i art. 7 ust. 1 Pzp w wyniku
dokonania wyboru oferty najkorzystniejszej w sposób nieodpowiadający kryteriom
oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia Izba uznała za
zasadny.
Zauważyć należy, że przyjęte w specyfikacji kryterium ceny dotyczyło cen
jednostkowych zaoferowanych za poszczególne usługi medyczne, z których każda była
odpowiednio punktowana. Zamawiający w sposób zgodny z przyjętym sposobem oceny ofert
zsumował punktację uzyskaną przez wykonawców w ramach kryterium ceny (obliczoną na
podstawie wzoru), a następnie dodał ją do punktów zdobytych w wyniku oceny pozostałych
kryteriów. Ze względu jednak na przyjęty w specyfikacji sposób dokonywania
matematycznego obliczenia punktów za poszczególne podkryteria, zamawiający dokonał
obliczeń wbrew regułom matematycznym, dzieląc przez zero. W wyniku tego
nieprawidłowego działania wszyscy wykonawcy uczestniczący w postępowaniu otrzymali
zero punktów w tym podkryterium, tj. cena za uczestnictwo lekarza w Komisji
bezpieczeństwa i higieny pracy, mimo zaoferowania różnych cen. Powyższe oznacza,
że pomimo dokonania przez zamawiającego oceny ofert w omawianym zakresie,
w rzeczywistości prawidłowa ocena w powyższym zakresie nie nastąpiła – wykonawcy nie
otrzymali żadnej punktacji. W ocenie Izby, takie działanie zamawiającego stanowi naruszenie
art. 91 ust. 1 Pzp, zgodnie z którym zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Stanowi ono niewątpliwie także naruszenie art. 7 ust. 1 Pzp, przez niezachowanie
w postępowaniu zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.
Należy jednak wyraźnie podkreślić, że stwierdzony błąd przy ocenie ofert pozostał
bez wpływu na wybór oferty przystępującego jako najkorzystniejszej w przedmiotowym
postępowaniu. Przystępujący, który zaoferował najniższą w tej części oferty cenę, nie
otrzymał za nią żadnego punktu, podobnie jak pozostali wykonawcy, a mimo to jego oferta
pozostała najkorzystniejszą, gdyż uzyskała najwyższą liczbę punktów w ramach pozostałych
kryteriów. Pomimo zatem, niezastosowania oceny w pełni zgodnie z postanowieniami
specyfikacji, wybór oferty najkorzystniejszej został dokonany, gdyż ewentualne przyznanie
w ramach omawianego podkryterium punktacji pozostałym wykonawcom nie zmieniłoby
wyniku postępowania, ze względu na niską wagę ww. podkryterium przyjętą przez
zamawiającego (2%).
Uwzględniając okoliczność, iż błędne obliczenie punktacji w ramach podkryterium
„cena godziny pracy lekarza sprawującego opiekę zdrowotną nad pracownikami w Komisji
bezpieczeństwa i higieny pracy” z wagą 2% nie miało wpływu i nie może mieć istotnego
wpływu na wynik postępowania, rozumiany jako wybór oferty najkorzystniejszej,
a kwestionowana oferta złożona przez przystępującego uzyskała najwyższą punktację
w ramach pozostałych kryteriów oceny ofert ze znaczną przewagą punktów, Izba uznała,
że z uwagi na przesłankę, wynikającą z brzmienia art. 192 ust. 2 Pzp, pomimo
stwierdzonego naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy Pzp, brak jest podstaw
do uwzględnienia odwołania.
Biorąc pod uwagę stan rzeczy ustalony w toku postępowania, Izba orzekła,
jak w sentencji na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 Pzp.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp stosownie
do wyniku sprawy oraz zgodnie z § 3 pkt 1) oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący:
………………………………
Członkowie:
………………………………
………………………………