Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2013r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Maryla Pannert (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SO del. Bohdan Bieniek

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2013 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku R. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy R. P.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 października 2012 r. sygn. akt V U 1525/12

I.  uzupełnia komparycję wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku z dnia 16 października 2012 r. w ten sposób, że obok numeru decyzji (...) wpisuje numer (...),

II.  oddala apelację,

III.  przyznaje radcy prawnemu M. W. wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych, w tym należny podatek od towarów i usług i nakazuje wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa (kasa Sądu Okręgowego w Białymstoku).

sygn. akt III AUa 1204/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lipca 2012 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił R. P. prawa do emerytury na podstawie art. 46 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na warunkach określonych w art. 39 tej ustawy wskazując, że na dzień 31 grudnia 2008 r. nie osiągnął 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego oraz nie osiągnął wieku 61 lat. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do ogólnego stażu pracy na gospodarstwie rolnym rodziców od 1 maja 1980 r. do 4 września 1980 r. w miejscowości K. gm. M. wobec braku zameldowania z rodzicami oraz okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu od 1 stycznia 1991 r. do 31 marca 1998 r. rolników z uwagi na zaliczenie tego okresu do przy ustalaniu prawa do renty rolniczej.

Decyzją z dnia 26 lipca 2012 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił R. P. prawa do emerytury w oparciu o art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z art. 39 ustawy, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 r. nie osiągnął on 25- letniego okresu składowego i nieskładkowego. Organ rentowy nie uwzględnił do ogólnego stażu pracy wnioskodawcy w/w okresu pracy na gospodarstwie rolnym rodziców oraz okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników.

R. P. w odwołaniu od powyższych decyzji stwierdził, że są one niezgodne ze stanem faktycznym. Wywodził, iż posiada wymagany staż ubezpieczeniowy i domagał się przyznania świadczenia.

Wyrokiem z dnia 16 października 2012 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku oddalił odwołanie.

Sąd pierwszej instancji odwołał się do treści art. 184 w zw. z art. 39 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz do art. 46 tej ustawy. Wskazał, że wnioskodawca urodzony (...) nie spełnia warunków określonych w art. 39 ustawy, ponieważ nie osiągnął wieku emerytalnego oraz 25– letniego okresu składkowego i nieskładkowego. Udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe wynoszą 23 lata, 2 miesiące i 28 dni, okres pracy w warunkach szczególnych wynosi 8 lat. Sąd wskazał, że wnioskodawca nie przedstawił dowodów, iż od maja do września 1980 r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. Zaznaczył przy tym, iż gdyby nawet przyjąć, że istotnie mimo braku zameldowania w miejscowości K. gmina M. wnioskodawca pracował na gospodarstwie rolnym wspólnie z rodzicami, to jego staż wyniósłby 23 lata i 7 miesięcy.

Sąd Okręgowy podkreślił, że okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 września 1991 r. do 3 marca 1998 r. został na podstawie art. 10 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS zaliczony do okresów, od których zależało prawo do renty rolniczej przyznanej odwołującemu na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Mając powyższe na względzie, Sąd uznał, że brak jest podstaw do zmiany decyzji organu rentowego i na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 kpc odwołanie oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wniósł wnioskodawca. Wskazał w niej, że wyrok jest krzywdzący, ponieważ dysponuje wymaganym stażem ubezpieczeniowym, od którego zależy jego prawo do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna. Wyrok Sądu Okręgowego jest wyrokiem trafnym i odpowiadającym prawu.

Zaskarżonymi decyzjami organ rentowy odmówił przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury w oparciu o art. 46 w zw. z art. 39 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2009 r., nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz w oparciu o art. 184 w zw. z art. 39 tej ustawy. Przyczynę odmowy przyznania wnioskodawcy świadczenia emerytalnego stanowiło niewykazanie 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Za udowodniony organ rentowy uznał ogólny staż ubezpieczeniowy w wymiarze 23 lat, 2 miesięcy i 28 dni. Prawidłowość tego ustalenia kwestionował odwołujący twierdząc, iż staż ten wynosi 25 lat. Sąd pierwszej instancji zgodził się z organem rentowym odnośnie nie posiadania przez wnioskodawcę wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego i odwołanie oddalił. Sąd Apelacyjny zgadza się z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego i podziela argumenty zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39 przysługuje ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:

1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31 grudnia 2008 r.

W myśl art. 39 ubezpieczonemu urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 i niespełniającemu warunków wymaganych do uzyskania górniczej emerytury na podstawie art. 50a, który ma co najmniej 5 lat:

1) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo

2) pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki

- wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3, obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.

Warunek określony w art. 27 ust. 1 pkt 2 polega na posiadaniu okresu składkowego i nieskładkowego wynoszącego w przypadku mężczyzn 25 lat.

Wobec tego, że wnioskodawca posiada 8-letni staż pracy jako górnik pod ziemią jego obniżony wiek emerytalny wynosi 61 lat. Na dzień 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca tego wieku nie osiągnął, co już uniemożliwia mu przyznanie świadczenia na mocy powyższych przepisów. Wnioskodawca na dzień 31 grudnia 2008 r. nie spełnił także warunku dysponowania wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym.

Do ogólnego stażu ubezpieczeniowego nie można bowiem było zaliczyć wnioskodawcy okresu pracy na gospodarstwie rolnym rodziców od 1 maja do 4 września 1980 r. w oparciu o art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z uwagi na brak dowodów na tę okoliczność. Podkreślić przy tym trzeba, iż w tym okresie odwołujący był zameldowany czasowo w Z., co poddaje w wątpliwość możność wykonywania przez niego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w miejscowości K., gmina M..

Jeśli zaś chodzi o okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1991 r. do 31 marca 1998 r., to należy zauważyć, że z art. 10 ust. 3 ustawy wynika, iż takiego okresu nie uwzględnia się, jeżeli został on zaliczony do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Brak jest zatem możliwości zaliczenia tego samego okresu dwa razy do różnych świadczeń. Okres, który został zaliczony do nabycia prawa do renty rolniczej nie może zostać zaliczony do okresu, od którego zależy nabycie prawa do emerytury pracowniczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2009 r., I UK 168/09, Lex nr 570124). Wyżej wymieniony okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników został zaliczony wnioskodawcy przy ustalaniu jego prawa do renty rolniczej i wobec tego nie może być uwzględniony przy ustalaniu jego stażu ubezpieczeniowego na potrzeby emerytury w oparciu o przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Odnosząc się do twierdzeń pełnomocnika wnioskodawcy na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym, iż przy ustalaniu prawa do emerytury wnioskodawcy należało zaliczyć mu okres zatrudnienia w górnictwie pod ziemią w wymiarze półtorakrotnym na podstawie art. 50d ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazać należy, iż przepis ten nie znajduje w tej sprawie zastosowania. Stosuje się go bowiem wyłącznie przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej, zaś przedmiotem tej sprawy nie jest emerytura górnicza. Na marginesie dostrzec należy, że o prawo do emerytury górniczej odwołujący ubiegał się przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w Z., który decyzją z dnia 30 maja 2011 r. wydał decyzję odmowną. W decyzji tej wskazał, że R. P. nie udowodnił 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wyrokiem z dnia 21 października 2011 r. Sąd Okręgowy w Gliwicach oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, iż apelujący nie spełnia przesłanek do przyznania mu emerytury na mocy art. 46 w zw. z art. 39 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Brak było także podstaw do przyznania odwołującemu prawa do emerytury na mocy art. 184 tej ustawy. Zgodnie ust. 1 tego artykułu ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Przepis ten ma charakter przejściowy, bowiem zawarty został w rozdziale 2 działu X ustawy zawierającym przepisy intertemporalne. Dotyczy on wyłącznie tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. w dniu 1 stycznia 1999r., już legitymowali się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym.

Wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. nie legitymuje się wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Jego staż na tę datę wynosi 23 lata, 2 miesiące i 2 dni. Do ustalenia prawa wnioskodawcy do emerytury na podstawie tego przepisu także nie można było zaliczyć okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 1 maja do 4 września 1980 r. oraz okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników od 1 stycznia 1991 r. do 31 marca 1998 r. z przyczyn, które zostały już powyżej wyjaśnione.

W konsekwencji Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 kpc apelację oddalił.

Przy zastosowaniu art. 350 § 3 kpc Sąd Apelacyjny sprostował oczywistą niedokładność zawartą w zaskarżonym wyroku.

O kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu orzeczono na podstawie § 15, § 2 ust. 3 oraz na podstawie § 12 ust. 1 pkt 2) w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002 r., nr 163. poz. 1349 ze zm.).

E.Z.