KIO 755/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Rafał Komoń
Powołane przepisy:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 755/12
WYROK
z dnia 27 kwietnia 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Anna Packo
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2012 r., w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 16 kwietnia 2012 r. przez
wykonawcę
Zygmunta Murdzę prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murdza
32-086 Węgrzce ul. B2 nr 9
w postępowaniu prowadzonym przez
Gminę Morawica 26-026 Morawica, ul. Kielecka 38
przy udziale wykonawcy Przedsiębiorstwo Budowlane PERFECT Sp. z o.o. 26-026
Morawica, ul. Bukowa 2a zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wykluczenia z postępowania Zygmunta Murdzy prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż.
Zygmunt Murdza oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Morawica 26-026 Morawica, ul. Kielecka 38 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięciu tysięcy złotych) uiszczoną przez Zygmunta Murdzę
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Remontowo –
– Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murza tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Morawica 26-026 Morawica, ul. Kielecka 38 na rzecz
Zygmunta Murdzy prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Zakład
Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murdza kwotę 10 000 zł
00 gr (słownie: dziesięciu tysięcy złotych) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Kielcach.
Przewodniczący: ……………….…
Sygn. akt: KIO 755/12
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Morawica prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na wykonanie robót budowlanych pn. „1. Budowa Centrum Samorządowego
w Morawicy, 2. Rewitalizacja Centrum Morawicy” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.)
w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone 20 lutego 2012 r. w Biuletynie Zamówień
Publicznych, a wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Pismem z 10 kwietnia 2012 r. zamawiający poinformował wykonawców o rozstrzygnięciu
postępowania, w tym o wykluczeniu z postępowania Zygmunta Murdzy prowadzącego
działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż.
Zygmunt Murdza podając jako podstawę okoliczność, że warunki przedstawionej polisy
ubezpieczeniowej nr 1KR5J060001 z 16 czerwca 2011 r. wraz z aneksem nr 1A15J060001
z 28 listopada 2011 r. zakładały terminy płatności składek do 30 czerwca i 30 grudnia 2011
r., które to składki zostały zapłacone po upływie wskazanych terminów. Również po zawarciu
28 listopada 2011 r. aneksu do umowy ubezpieczenia składka za doubezpieczenie, która
miała być opłacona do 11 stycznia 2011 r., została zapłacona 16 stycznia 2012 r.
Zamawiający wezwał wykonawcę do uzupełnienia dokumentu w celu potwierdzenia
spełniania warunku, a w odpowiedzi na owo wezwanie wykonawca złożył pismo
wyjaśniające wraz z oświadczeniem wystawionym przez PZU Oddział Regionalny
w Krakowie z 3 kwietnia 2012 r., w którym ubezpieczyciel potwierdza ochronę
ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej na warunkach polisy nr 1KR5J060001
z 1 czerwca 2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J06001 z 28 listopada 2012 r. na
dzień wystawienia zaświadczenia, tj. 3 kwietnia 2012 r. Wynika z tego, że przedstawione
dokumenty nie potwierdzają spełniania warunku udziału w postępowaniu nie później niż
w dniu, w którym upłynął termin składania ofert, tj. 19 marca 2012 r.
16 kwietnia 2012 r. odwołujący – Zygmunt Murdza prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murdza wniósł
odwołanie zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 i art. 24 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez jego
niewłaściwe i niezgodne ze stanem faktycznym zastosowanie, w szczególności przez
bezzasadne wykluczenie odwołującego z postępowania, pomimo iż odwołujący wykazał
spełnianie wszystkich warunków udziału w postępowaniu określonych przez zamawiającego
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz ogłoszeniu o zamówieniu,
2. art. 22 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku
z postanowieniami specyfikacji poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji bezzasadne
uznanie, że złożone przez odwołującego dokumenty nie potwierdzają spełniania warunku
udziału w postępowaniu, którego opis oceny został przedstawiony w punkcie VII ppkt 1 lit. d)
specyfikacji, nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania ofert,
3. art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez nieprecyzyjne określenie
przez zamawiającego przyczyn wezwania odwołującego do uzupełnienia dokumentów,
4. art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wybór oferty złożonej przez
Przedsiębiorstwo Budowalne PERFECT Sp. z o.o., która wobec bezzasadnego wykluczenia
odwołującego z postępowania nie może być uznana za ofertę najkorzystniejszą na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Odwołujący wniósł o: unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
unieważnienie czynności oceny ofert, unieważnienie czynności wykluczenia odwołującego,
dokonanie ponownej oceny ofert złożonych w postępowaniu z uwzględnieniem oferty
złożonej przez odwołującego, dokonanie ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej
i uznania oferty złożonej przez odwołującego za najkorzystniejszą w postępowaniu.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zamawiający w punkcie VII ppkt 1 lit. d)
specyfikacji istotnych warunków zamówienia ustanowił warunek udziału w postępowaniu,
zgodnie z którym wymagał wykazania posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej o wartości sumy ubezpieczenia
nie mniejszej niż 500.000,00 zł. Na jego potwierdzenie wymagał złożenia opłaconej polisy,
a w przypadku jej braku innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia w wysokości niezbędnej do wykazania spełniania warunku
udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji finansowej i ekonomicznej (pkt VIII ppkt 1 lit. e).
Zamawiający wezwał odwołującego do uzupełnienia dokumentu celem potwierdzenia
spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie posiadania sytuacji ekonomicznej
i finansowej wskazując tylko, że z załączonych do polisy dowodów zapłaty wynika, że składki
były uiszczane nieterminowo, natomiast nie zarzucił odwołującemu, że nie wykazał on
spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Zgodnie z brzmieniem specyfikacji istotnych warunków zamówienia i § 1 ust. 1 pkt 10
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, na potwierdzenie spełniania warunku określonego w punkcie
VII ppkt 1 lit. d) specyfikacji należało złożyć opłaconą polisę, a w przypadku jej braku inny
dokument potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Odwołujący wraz z ofertą przedstawił kopię polisy nr 1KR5J060001 Umowa ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej z 16 czerwca 2011 r. wraz z aneksem nr 1A15J060001
z 28 listopada 2011 r. oraz dowody jej opłacenia. Zamawiający nie kwestionuje w wezwaniu
faktu opłacenia polisy, lecz zarzuca nieterminowość opłacenia składek. Precyzyjne
określenie żądania obciąża zamawiającego, zaś brak precyzji po jego stronie nie może
powodować negatywnych skutków prawnych dla nieprecyzyjnie wezwanego wykonawcy.
W wyniku wezwania odwołujący przedstawił:
1. kopię polisy nr 1KR5J060001 Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z 16
czerwca 2011 r. wraz z aneksem nr 1A15J060001 z 28 listopada 2011 r.,
2. dowody zapłaty składek z 6 lipca 2011 r., 4 stycznia 2012 r. i 16 stycznia 2012 r.,
3. informację ubezpieczyciela PZU S.A. z 16 lutego 2012 r. zawierającą sprostowanie błędu
zawartego w polisie dotyczącej wysokości II raty składki oraz informację, że ubezpieczyciel
potwierdza, iż odwołujący opłacił drugą ratę składki za polisę nr 1KR5J060001 z 16 czerwca
2011 r.,
4. zaświadczenie ubezpieczyciela PZU S.A. Oddział w Krakowie z 3 kwietnia 2012 r.
potwierdzające ochronę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na warunkach polisy nr
1KR5J060001 z 16 czerwca 2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J060001
z 28 listopada 2011 r. zawierające oświadczenie, że ww. polisa jest ważna i nie została
rozwiązana.
Zamawiający jednak uznał, że przedstawione dokumenty nie potwierdzają spełniania
warunku udziału w postępowaniu nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania
ofert tj. 19 marca 2012 r., gdyż raty składek zostały opłacone po terminach określonych
w polisie ubezpieczeniowej oraz w aneksie uznając jednocześnie, że zaświadczenie
ubezpieczyciela potwierdza ochronę ubezpieczeniową tylko na dzień wystawienia
zaświadczenia tj. 3 kwietnia 2012 r.
Odwołujący nie zgodził się z taką interpretacją stwierdzając, że nieterminowe opłacenie
składek, zgodnie z warunkami zawartymi w polisie, ogólnymi warunkami ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej dla klienta korporacyjnego ustalonymi uchwałą nr UZ/189/2009
z 7 maja 2009 r. Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej ze zmianami
ustalonymi uchwałą nr UZ/40/2011 z 4 lutego 2011 r. oraz przepisami kodeksu cywilnego nie
spowodowała zawieszenia lub ustania odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Zgodnie bowiem z art. 814 § 1 i § 3 Kodeksu cywilnego, jeżeli nie umówiono się inaczej,
odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu
umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej
raty. W razie opłacania składki w ratach niezapłacenie w terminie kolejnej raty składki może
powodować ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela tylko wtedy, gdy skutek taki
przewidywała umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia, a ubezpieczyciel po upływie
terminu wezwał ubezpieczającego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie
7 dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności.
Również zgodnie z § 18 pkt 4 i 5 Ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej dla klienta korporacyjnego ustalonych uchwałą nr UZ/189/2009 z dnia 7 maja 2009
r. Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej ochrona ubezpieczeniowa
wygasa m. in. w następujących przypadkach: pkt 4. – z dniem doręczenia ubezpieczającemu
oświadczenia PZU SA o wypowiedzeniu umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku,
gdy PZU SA ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej
raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, pkt 5. – z upływem
7 dnia od dnia otrzymania przez ubezpieczającego wezwania do zapłaty kolejnej raty składki
wysłanego po upływie terminu płatności z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od
daty otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności.
Ww. sytuacje nie miały miejsca, w związku z czym odwołujący był ubezpieczony na
warunkach określonych w polisie od momentu zawarcia umowy ubezpieczenia, jak również
nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania ofert. Potwierdzają to także pisma
ubezpieczyciela: z 16 lutego 2012 r. zawierające informację, że ubezpieczyciel potwierdza,
że odwołujący opłacił drugą ratę składki za polisę nr 1KR5J060001 zawartą w dniu
16 czerwca 2011 r. w związku z czym ubezpieczyciel potwierdza fakt ubezpieczenia i nie
wskazuje, że nastąpiła sytuacja opisana w § 18 pkt 4 i 5 Ogólnych warunków ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej (jednocześnie ubezpieczyciel sprostował błąd w polisie
w zakresie wysokości drugiej raty) oraz z 3 kwietnia 2012 r. potwierdzające ochronę
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na warunkach polisy nr 1KR5J060001 z 16
czerwca 2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J060001 z 28 listopada 2011 r.
Oświadczenia ubezpieczyciela, który potwierdza ochronę ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej na warunkach polisy (a jednym z tych warunków był okres obowiązywania
ubezpieczenia) nie można interpretować zawężająco, że dotyczy ono tylko dnia, w którym
zostało wystawione, ponadto w tym zaświadczeniu wskazano, że polisa nie została
rozwiązana. Dokumenty złożone w wyniku wezwania zamawiającego mogą być wystawione
po dacie, w której upłynął termin składania ofert, a nawet wezwania do uzupełnienia, jednak
w swej treści powinny potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu
określonych przez zamawiającego w dniu, w którym upłynął termin składania ofert i taka
sytuacja ma miejsce. Zatem odwołujący złożył dokumenty, które potwierdzają spełnianie
warunku udziału w postępowaniu. a ponieważ zaproponował cenę niższą niż oferty
wybranej, to oferta odwołującego powinna zostać uznana za najkorzystniejszą.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania
i zasądzenie kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Jego zdaniem zarzuty zawarte w odwołaniu są niezasadne. Ocena spełniania przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu jest dokonywana w oparciu o dokumenty
wymagane przez zamawiającego. Zamawiający żądał przedłożenia opłaconej polisy,
a w przypadku jej braku innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności.
Odwołujący złożył wraz z ofertą:
1. polisę nr 1KR5J060001 z odroczonymi terminami płatności składek: rata pierwsza
w kwocie 10.965,00 zł i rata druga w kwocie 10.964,00 zł,
2. aneks do polisy nr 1A15J060001 z terminem płatności składki wyprzedzającym zawarcie
tego aneksu,
3. dowody zlecenia przelewu z rachunku BPH „Zakładu REM-BUD Murdza” z 6 lipca 2011 r.,
z 4 stycznia 2012 r. i z 16 stycznia 2012 r.,
4. pismo informacyjne PZU z 16 lutego 2012 r. w sprawie opłacenia drugiej raty składki
i błędu w polisie.
Dokumenty te nie pozwalały na jednoznaczne stwierdzenie, iż odwołujący na dzień,
w którym upływał termin składania ofert, posiadał ubezpieczenie, gdyż przedłożone wyciągi
z rachunku bankowego poświadczały, że nastąpiło obciążenie rachunku w banku BPH
podmiotu o nazwie: „Zakład Remontowo Budowlany Murdza”, która to nazwa banku oraz
oznaczenie firmy nie odpowiada nazwie banku i firmie wskazanej w ofercie odwołującego,
obciążenie ww. rachunku z tytułu pierwszej raty składki nastąpiło 6 lipca 2011 r., a więc po
terminie wskazanym w polisie, obciążenie ww. rachunku z tytułu składki z aneksu nastąpiło
16 stycznia 2012 r., a więc rok i 5 dni po terminie wskazanym w aneksie do polisy, 4 stycznia
2012 r. dokonano obciążenia z ww. rachunku na kwotę 10.961,00 bez wzmianki, jakim
tytułem. W odniesieniu do tej płatności zamawiający nie mógł stwierdzić, czy dotyczyła
drugiej raty z polisy, gdyż wprawdzie wskazano na przelewie numer polisy, ale przelew
dotyczył innej kwoty, gdyż w polisie wielkość drugiej raty określono na kwotę 10.964 złotych.
Poza tym pismo PZU z 16 lutego 2012 r. (bez wskazania adresata) zawierało oświadczenie
specjalisty ds. sprzedaży o dokonaniu wpłaty drugiej raty składki przez podmiot o nazwie
„Zakład Remontowo – Budowlany Murdza” oraz informację o błędzie w polisie, a odwołujący
nie wykazał, kto był adresatem tego pisma, na jaki użytek zostało sporządzone, czy osoba
sporządzająca pismo była uprawniona do składania tego rodzaju oświadczeń w imieniu
ubezpieczyciela. Ponadto, skoro wysokość rat składek jest istotnym elementem umowy
ubezpieczenia, to zmiana jej wysokości winna być stwierdzona na piśmie w formie aneksu
do polisy.
Zamawiający uznał więc, iż odwołujący nie przedłożył „opłaconej polisy” ani „innych
dokumentów”, które stanowiłyby potwierdzenie posiadania ubezpieczenia w dniu upływu
terminu składania ofert, zatem wezwał odwołującego do uzupełnienia dokumentów.
W wyniku wezwania odwołujący złożył ponownie dokumenty załączone do oferty: kopię
polisy, kopię aneksu do polisy, dowody zapłaty, informację z PZU oraz dodatkowe
zaświadczenie PZU z 3 kwietnia 2012 r. oraz wyjaśnienie, w którym przyznał, iż składki
opłacał nieterminowo, ale że nie miało to wpływu na ustanie odpowiedzialności
ubezpieczyciela.
Zamawiający poddał analizie zaświadczenie z 3 kwietnia 2012 r., w którym stwierdzono, iż
na dzień 3 kwietnia 2012 r. polisa z umowy ubezpieczenia nr 1KR5J060001 z 16 czerwca
2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J060001 z 28 listopada 2012 r. jest ważna.
Dokument ten zawiera ponadto poświadczenie ochrony ubezpieczeniowej z aneksu nr
1A15J060001 z 28 listopada 2012 r., podczas gdy złożony przez odwołującego aneks
wystawiony był w dacie 28 listopada 2011 r.
Tym samym zamawiający stwierdził, że przepisy wymagają złożenia opłaconej polisy lub
innego dokumentu, a przez zwrot „opłacona polisa” należy rozumieć taki dokument, który
potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia i z którego jednoznacznie wynika, że wykonawca
podlega ubezpieczeniu na dzień składania oferty. W sytuacji zaś, gdy nie wynika to wprost
z treści polisy, wykonawca winien załączyć do oferty „inne dokumenty”, które potwierdzają
posiadanie ubezpieczenia na dzień składania oferty. Odwołujący takich dokumentów nie
złożył.
Zgodnie z art. 809 Kodeksu cywilnego polisa jest dokumentem stanowiącym dowód zawarcia
umowy ubezpieczenia. Tylko opłacona polisa dowodzi, że wykonawca ma zapewnioną
ochronę ubezpieczeniową. Zgodnie z art. 814 §1 Kodeksu cywilnego, jeżeli nie umówiono
się inaczej odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następnego po
zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki lub
pierwszej raty. Ponieważ odwołujący nie wykazał, iż zawarł umowę ubezpieczenia, w której
opłacenie składki nie było warunkiem koniecznym objęcia ochroną ubezpieczeniową,
zamawiający żądał wykazania terminu płatności rat składki. Przepisy nie określają, w jaki
sposób wykonawca ma wykazać zamawiającemu fakt opłacenia polisy, inicjatywa w tym
zakresie leży po stronie wykonawcy.
Zamawiający nie mógł uznać za dokumenty potwierdzające ubezpieczenie odwołującego:
1. dowodu przelewu z 6 lipca 2011 r., gdyż brak w nim wskazania firmy odwołującego oraz
zachodzi niezgodność banku prowadzącego rachunek. Osoba fizyczna prowadząca
działalność gospodarczą zobowiązana jest posługiwać się firmą złożoną z jej imienia
i nazwiska obok pseudonimu lub innych określeń wskazujących na przedmiot działalności
przedsiębiorcy (art. 434 Kodeksu cywilnego),
2. dowodu przelewu z 4 stycznia 2012 r., gdyż brak w nim wskazania firmy odwołującego,
oznaczenia konkretnego tytułu wpłaty oraz zachodzi niezgodność banku prowadzącego
rachunek i kwoty przelewu z kwotą drugiej raty wynikającej z polisy,
3. dowodu przelewu z 16 stycznia 2012 r., gdyż brak w nim wskazania firmy odwołującego
oraz zachodzi niezgodność banku prowadzącego rachunek,
4. informacji PZU z 16 lutego 2012 r., gdyż brak podstaw do stwierdzenia, że stanowi ona
oświadczenie wiedzy ubezpieczyciela co do płatności składek oraz skuteczne oświadczenia
woli o zmianie warunków umowy ubezpieczenia co do wysokości rat składek określonych
w polisie. Brak wskazania, kto był adresatem tego pisma. Odwołujący nie wykazał, aby
osoba sporządzająca pismo była uprawniona do składania tego rodzaju oświadczeń
w imieniu ubezpieczyciela. Ponadto, skoro wysokość rat składek jest istotnym elementem
umowy ubezpieczenia, zmiana jej wysokości winna być stwierdzona na piśmie w formie
aneksu do polisy, a nie jednostronnych oświadczeń,
5. zaświadczenia PZU z 3 kwietnia 2012 r., gdyż potwierdza ubezpieczenie podmiotu o innej
nazwie niż firma odwołującego oraz poświadcza stan na dzień wydania zaświadczenia, a nie
na dzień upływu składania ofert.
Liczne błędy w dokumentach składanych przez odwołującego, w szczególności posługiwanie
się różnymi oznaczeniami podmiotu, błędy w datach i inne niezgodności w treści
przedłożonych dokumentów nie pozwalały na jednoznaczne ustalenie, iż odwołujący
posiadał ubezpieczenie. Zgodnie z art. 814 § 3 Kodeksu cywilnego w razie opłacania składki
w ratach niezapłacenie w terminie kolejnej raty może powodować ustanie odpowiedzialności
ubezpieczyciela. Obowiązkiem odwołującego, który nieterminowo regulował składki, było
wykazanie w sposób wiarygodny, iż nie miało to skutku dla istnienia ubezpieczenia.
Zamawiający nie mógł wskazywać odwołującemu, jakie dokumenty ma złożyć,
w szczególności nie mógł żądać informacji, jakiego podmiotu dotyczy polisa, jakie są warunki
ubezpieczenia, jakie są skutki niezapłacenia składki w całości lub niezapłacenia jej
w terminie. Dlatego niezasadny jest zarzut w odwołaniu, iż zamawiający wezwanie
sformułował w sposób niejasny – zamawiający posłużył się określeniami ogólnymi,
odpowiednimi do postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Załączone do odwołania jako dowód OWU odpowiedzialności dla klienta korporacyjnego
PZU potwierdzają zasadność rozstrzygnięcia zamawiającego, gdyż odpowiedzialność PZU
rozpoczyna się od dnia następującego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty, chyba że
umówiono się inaczej. W przypadku dokonywania zapłaty składki w formie bezgotówkowej
za dzień zapłaty składki uważa się dzień uznania rachunku bankowego PZU, zatem
odwołujący w świetle OWU na potwierdzenie opłacenia składki winien był przedłożyć dowód
wpływu składki na rachunek PZU, a w przypadku nieterminowej płatności kolejnej raty
składki PZU ochrona ubezpieczeniowa mogła wygasnąć, więc odwołujący powinien
wykazać, iż mimo nieterminowej płatności składki ochrona ubezpieczeniowa nie wygasła.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosiło Przedsiębiorstwo Budowlane PERFECT
Sp. z o.o. wnosząc o oddalenie odwołania i przedstawiając argumentację analogiczną do
zamawiającego.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
na podstawie oświadczeń i dokumentów złożonych podczas rozprawy Izba ustaliła
i zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 i art. 180 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Izba stwierdziła również, że stan faktyczny postępowania (przedstawione dokumenty) nie
jest sporny.
W odniesieniu do zarzutu nieprawidłowego wykluczenia odwołującego z postępowania Izba
stwierdziła, że zarzut ten potwierdził się. Co prawda należy przyznać zamawiającemu rację,
iż w dokumentach przedstawionych przez odwołującego znalazły się wskazane przez niego
błędy – czy to w datach, czy w kwotach, również nazwa przedsiębiorcy widniejąca na
przelewach bankowych nie jest zgodna ze wskazaniem art. 434 Kodeksu cywilnego, gdyż nie
zawarto w niej imienia i nazwiska przedsiębiorcy (podobnie zresztą jak w polisie, w nazwie
ubezpieczającego – pojawia się ona dopiero w pełnym brzmieniu na pieczęci przy podpisie
ubezpieczającego), składki zostały opłacone nieterminowo, lecz jednocześnie słuszność co
do konsekwencji błędów wskazanych w informacji o wykluczeniu ma odwołujący. Bowiem,
choć nie jest to działanie lege artis, jednocześnie trudno stwierdzić, że mankamenty te mają
taki wpływ na sytuację, aby uznać je za brak przedstawienia opłaconej polisy – zwłaszcza
w zakresie wskazanym w informacji o wykluczeniu z postępowania i treści wezwania do
uzupełnienia dokumentów. Co do daty płatności składki (11 stycznia 2011 r. przy zawarciu
aneksu będącego podstawą zapłaty owej składki 28 listopada 2011 r., czy w dacie aneksu
w piśmie z 3 kwietnia 2012 r.) – w oczywisty sposób są to omyłki pisarskie w oznaczeniu
roku. Kwestia wysokości drugiej składki (brakujące 3 złote) została wyjaśniona w piśmie PZU
z 16 lutego 2012 r. – zresztą suma owych rat wpłaconych jest równa kwocie widniejącej
w polisie „składki ogółem do zapłaty”.
Nie jest również żadną nadzwyczajną okolicznością, że dany przedsiębiorca posiada więcej
niż jeden rachunek bankowy, ewentualnie, że taki rachunek posiadał wcześniej (w chwili
zapłaty składek). Jeżeli ze względu na brak pełnej nazwy przedsiębiorcy zamawiający
powziął wątpliwości, czy rachunek ten należy do odwołującego (rzeczywiście, zdarza się, że
osoby zakładają działalność gospodarczą oraz spółkę o podobnej nazwie), czy też składka
np. została opłacona przez osobę trzecią, jest to kwestia, którą powinien był wyjaśnić
z wykonawcą na etapie badania ofert. Poza tym należy zwrócić uwagę, że jednak
w zaświadczeniu PZU z 3 kwietnia 2012 r. pojawia się informacja, iż składka
ubezpieczeniowa dla przedmiotowej polisy została opłacona w całości (jak stwierdził sam
zamawiający, sposób udowodnienia opłaty składek może być różny).
Należy też przyznać rację stanowisku odwołującego, że jeżeli zamawiający zauważył
w przedstawionych dokumentach pewne braki lub błędy albo budzą one jego wątpliwości, to
w wezwaniu do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści dokumentów powinien je konkretnie
wskazać, aby wykonawca mógł się do nich odnieść. Wbrew swojemu twierdzeniu
zamawiający jak najbardziej mógł żądać informacji, jakiego podmiotu dotyczy polisa, jakie są
warunki ubezpieczenia, jakie, zgodnie z warunkami ubezpieczenia, są skutki niezapłacenia
składki w całości lub niezapłacenia jej w terminie.
Co zaś do potencjalnego braku uprawnienia osób do składania oświadczeń w imieniu PZU, to
nie jest to stwierdzony fakt, a tylko założenie wynikające z braku dołączenia do pisma
odpowiedniego pełnomocnictwa. Jednak, jeśli zamawiający w trakcie postępowania stwierdziłby
konieczność przedstawienia takowego pełnomocnictwa, powinien on o nie poprosić oddzielnie
po otrzymaniu owego pisma, gdyż nie jest to dokument, który wykonawcy w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego zwyczajowo załączają do składanych oświadczeń, a więc
niejako „z automatu” objęty wystosowanym wezwaniem do uzupełnienia dokumentów (pomijając
fakt, że w orzecznictwie i piśmiennictwie pojawia się również stanowisko, zgodnie z którym
żądanie takie jest nadmierne).
Zamawiający w wezwaniu do uzupełnienia dokumentów wskazał jedynie na nieterminowość
uiszczania składek – i na to zareagował wykonawca przedstawiając oświadczenie PZU, że
polisa wciąż jest ważna i nie została rozwiązana (pomimo owego nieterminowego uiszczania
składek). Przy czym, zdaniem Izby, nie budzi wątpliwości fakt, że skoro polisa z 16 czerwca
2011 r., zgodnie z zaświadczeniem z 3 kwietnia 2012 r., jest ważna i nie została rozwiązana,
to była ważna również w dniu składania ofert, 19 marca 2012 r.
W związku z powyższym Izba nie stwierdziła postaw do wykluczenia odwołującego
z postępowania i orzekła jak w sentencji odwołanie uwzględniając.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………….………
WYROK
z dnia 27 kwietnia 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Anna Packo
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2012 r., w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 16 kwietnia 2012 r. przez
wykonawcę
Zygmunta Murdzę prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą
Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murdza
32-086 Węgrzce ul. B2 nr 9
w postępowaniu prowadzonym przez
Gminę Morawica 26-026 Morawica, ul. Kielecka 38
przy udziale wykonawcy Przedsiębiorstwo Budowlane PERFECT Sp. z o.o. 26-026
Morawica, ul. Bukowa 2a zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego po
stronie zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wykluczenia z postępowania Zygmunta Murdzy prowadzącego działalność
gospodarczą pod nazwą Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż.
Zygmunt Murdza oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
2. kosztami postępowania obciąża Gminę Morawica 26-026 Morawica, ul. Kielecka 38 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000 zł 00 gr
(słownie: dziesięciu tysięcy złotych) uiszczoną przez Zygmunta Murdzę
prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Remontowo –
– Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murza tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zasądza od Gminy Morawica 26-026 Morawica, ul. Kielecka 38 na rzecz
Zygmunta Murdzy prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Zakład
Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murdza kwotę 10 000 zł
00 gr (słownie: dziesięciu tysięcy złotych) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Kielcach.
Przewodniczący: ……………….…
Sygn. akt: KIO 755/12
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Morawica prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia
publicznego na wykonanie robót budowlanych pn. „1. Budowa Centrum Samorządowego
w Morawicy, 2. Rewitalizacja Centrum Morawicy” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.)
w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało zamieszczone 20 lutego 2012 r. w Biuletynie Zamówień
Publicznych, a wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone na podstawie art. 11
ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Pismem z 10 kwietnia 2012 r. zamawiający poinformował wykonawców o rozstrzygnięciu
postępowania, w tym o wykluczeniu z postępowania Zygmunta Murdzy prowadzącego
działalność gospodarczą pod nazwą Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż.
Zygmunt Murdza podając jako podstawę okoliczność, że warunki przedstawionej polisy
ubezpieczeniowej nr 1KR5J060001 z 16 czerwca 2011 r. wraz z aneksem nr 1A15J060001
z 28 listopada 2011 r. zakładały terminy płatności składek do 30 czerwca i 30 grudnia 2011
r., które to składki zostały zapłacone po upływie wskazanych terminów. Również po zawarciu
28 listopada 2011 r. aneksu do umowy ubezpieczenia składka za doubezpieczenie, która
miała być opłacona do 11 stycznia 2011 r., została zapłacona 16 stycznia 2012 r.
Zamawiający wezwał wykonawcę do uzupełnienia dokumentu w celu potwierdzenia
spełniania warunku, a w odpowiedzi na owo wezwanie wykonawca złożył pismo
wyjaśniające wraz z oświadczeniem wystawionym przez PZU Oddział Regionalny
w Krakowie z 3 kwietnia 2012 r., w którym ubezpieczyciel potwierdza ochronę
ubezpieczeniową od odpowiedzialności cywilnej na warunkach polisy nr 1KR5J060001
z 1 czerwca 2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J06001 z 28 listopada 2012 r. na
dzień wystawienia zaświadczenia, tj. 3 kwietnia 2012 r. Wynika z tego, że przedstawione
dokumenty nie potwierdzają spełniania warunku udziału w postępowaniu nie później niż
w dniu, w którym upłynął termin składania ofert, tj. 19 marca 2012 r.
16 kwietnia 2012 r. odwołujący – Zygmunt Murdza prowadzący działalność gospodarczą pod
nazwą Zakład Remontowo – Budowlany MURDZA mgr inż. Zygmunt Murdza wniósł
odwołanie zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 i art. 24 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez jego
niewłaściwe i niezgodne ze stanem faktycznym zastosowanie, w szczególności przez
bezzasadne wykluczenie odwołującego z postępowania, pomimo iż odwołujący wykazał
spełnianie wszystkich warunków udziału w postępowaniu określonych przez zamawiającego
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz ogłoszeniu o zamówieniu,
2. art. 22 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku
z postanowieniami specyfikacji poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji bezzasadne
uznanie, że złożone przez odwołującego dokumenty nie potwierdzają spełniania warunku
udziału w postępowaniu, którego opis oceny został przedstawiony w punkcie VII ppkt 1 lit. d)
specyfikacji, nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania ofert,
3. art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez nieprecyzyjne określenie
przez zamawiającego przyczyn wezwania odwołującego do uzupełnienia dokumentów,
4. art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez wybór oferty złożonej przez
Przedsiębiorstwo Budowalne PERFECT Sp. z o.o., która wobec bezzasadnego wykluczenia
odwołującego z postępowania nie może być uznana za ofertę najkorzystniejszą na
podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Odwołujący wniósł o: unieważnienie czynności wyboru najkorzystniejszej oferty,
unieważnienie czynności oceny ofert, unieważnienie czynności wykluczenia odwołującego,
dokonanie ponownej oceny ofert złożonych w postępowaniu z uwzględnieniem oferty
złożonej przez odwołującego, dokonanie ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej
i uznania oferty złożonej przez odwołującego za najkorzystniejszą w postępowaniu.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zamawiający w punkcie VII ppkt 1 lit. d)
specyfikacji istotnych warunków zamówienia ustanowił warunek udziału w postępowaniu,
zgodnie z którym wymagał wykazania posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej o wartości sumy ubezpieczenia
nie mniejszej niż 500.000,00 zł. Na jego potwierdzenie wymagał złożenia opłaconej polisy,
a w przypadku jej braku innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia w wysokości niezbędnej do wykazania spełniania warunku
udziału w postępowaniu w zakresie sytuacji finansowej i ekonomicznej (pkt VIII ppkt 1 lit. e).
Zamawiający wezwał odwołującego do uzupełnienia dokumentu celem potwierdzenia
spełniania warunków udziału w postępowaniu w zakresie posiadania sytuacji ekonomicznej
i finansowej wskazując tylko, że z załączonych do polisy dowodów zapłaty wynika, że składki
były uiszczane nieterminowo, natomiast nie zarzucił odwołującemu, że nie wykazał on
spełniania warunków udziału w postępowaniu.
Zgodnie z brzmieniem specyfikacji istotnych warunków zamówienia i § 1 ust. 1 pkt 10
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te
dokumenty mogą być składane, na potwierdzenie spełniania warunku określonego w punkcie
VII ppkt 1 lit. d) specyfikacji należało złożyć opłaconą polisę, a w przypadku jej braku inny
dokument potwierdzający, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia.
Odwołujący wraz z ofertą przedstawił kopię polisy nr 1KR5J060001 Umowa ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej z 16 czerwca 2011 r. wraz z aneksem nr 1A15J060001
z 28 listopada 2011 r. oraz dowody jej opłacenia. Zamawiający nie kwestionuje w wezwaniu
faktu opłacenia polisy, lecz zarzuca nieterminowość opłacenia składek. Precyzyjne
określenie żądania obciąża zamawiającego, zaś brak precyzji po jego stronie nie może
powodować negatywnych skutków prawnych dla nieprecyzyjnie wezwanego wykonawcy.
W wyniku wezwania odwołujący przedstawił:
1. kopię polisy nr 1KR5J060001 Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z 16
czerwca 2011 r. wraz z aneksem nr 1A15J060001 z 28 listopada 2011 r.,
2. dowody zapłaty składek z 6 lipca 2011 r., 4 stycznia 2012 r. i 16 stycznia 2012 r.,
3. informację ubezpieczyciela PZU S.A. z 16 lutego 2012 r. zawierającą sprostowanie błędu
zawartego w polisie dotyczącej wysokości II raty składki oraz informację, że ubezpieczyciel
potwierdza, iż odwołujący opłacił drugą ratę składki za polisę nr 1KR5J060001 z 16 czerwca
2011 r.,
4. zaświadczenie ubezpieczyciela PZU S.A. Oddział w Krakowie z 3 kwietnia 2012 r.
potwierdzające ochronę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na warunkach polisy nr
1KR5J060001 z 16 czerwca 2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J060001
z 28 listopada 2011 r. zawierające oświadczenie, że ww. polisa jest ważna i nie została
rozwiązana.
Zamawiający jednak uznał, że przedstawione dokumenty nie potwierdzają spełniania
warunku udziału w postępowaniu nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania
ofert tj. 19 marca 2012 r., gdyż raty składek zostały opłacone po terminach określonych
w polisie ubezpieczeniowej oraz w aneksie uznając jednocześnie, że zaświadczenie
ubezpieczyciela potwierdza ochronę ubezpieczeniową tylko na dzień wystawienia
zaświadczenia tj. 3 kwietnia 2012 r.
Odwołujący nie zgodził się z taką interpretacją stwierdzając, że nieterminowe opłacenie
składek, zgodnie z warunkami zawartymi w polisie, ogólnymi warunkami ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej dla klienta korporacyjnego ustalonymi uchwałą nr UZ/189/2009
z 7 maja 2009 r. Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej ze zmianami
ustalonymi uchwałą nr UZ/40/2011 z 4 lutego 2011 r. oraz przepisami kodeksu cywilnego nie
spowodowała zawieszenia lub ustania odpowiedzialności ubezpieczyciela.
Zgodnie bowiem z art. 814 § 1 i § 3 Kodeksu cywilnego, jeżeli nie umówiono się inaczej,
odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następującego po zawarciu
umowy, nie wcześniej jednak niż od dnia następnego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej
raty. W razie opłacania składki w ratach niezapłacenie w terminie kolejnej raty składki może
powodować ustanie odpowiedzialności ubezpieczyciela tylko wtedy, gdy skutek taki
przewidywała umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia, a ubezpieczyciel po upływie
terminu wezwał ubezpieczającego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie
7 dni od dnia otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności.
Również zgodnie z § 18 pkt 4 i 5 Ogólnych warunków ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej dla klienta korporacyjnego ustalonych uchwałą nr UZ/189/2009 z dnia 7 maja 2009
r. Zarządu Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej ochrona ubezpieczeniowa
wygasa m. in. w następujących przypadkach: pkt 4. – z dniem doręczenia ubezpieczającemu
oświadczenia PZU SA o wypowiedzeniu umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku,
gdy PZU SA ponosi odpowiedzialność jeszcze przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej
raty, a składka lub jej pierwsza rata nie została zapłacona w terminie, pkt 5. – z upływem
7 dnia od dnia otrzymania przez ubezpieczającego wezwania do zapłaty kolejnej raty składki
wysłanego po upływie terminu płatności z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od
daty otrzymania wezwania spowoduje ustanie odpowiedzialności.
Ww. sytuacje nie miały miejsca, w związku z czym odwołujący był ubezpieczony na
warunkach określonych w polisie od momentu zawarcia umowy ubezpieczenia, jak również
nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania ofert. Potwierdzają to także pisma
ubezpieczyciela: z 16 lutego 2012 r. zawierające informację, że ubezpieczyciel potwierdza,
że odwołujący opłacił drugą ratę składki za polisę nr 1KR5J060001 zawartą w dniu
16 czerwca 2011 r. w związku z czym ubezpieczyciel potwierdza fakt ubezpieczenia i nie
wskazuje, że nastąpiła sytuacja opisana w § 18 pkt 4 i 5 Ogólnych warunków ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej (jednocześnie ubezpieczyciel sprostował błąd w polisie
w zakresie wysokości drugiej raty) oraz z 3 kwietnia 2012 r. potwierdzające ochronę
ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej na warunkach polisy nr 1KR5J060001 z 16
czerwca 2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J060001 z 28 listopada 2011 r.
Oświadczenia ubezpieczyciela, który potwierdza ochronę ubezpieczenia odpowiedzialności
cywilnej na warunkach polisy (a jednym z tych warunków był okres obowiązywania
ubezpieczenia) nie można interpretować zawężająco, że dotyczy ono tylko dnia, w którym
zostało wystawione, ponadto w tym zaświadczeniu wskazano, że polisa nie została
rozwiązana. Dokumenty złożone w wyniku wezwania zamawiającego mogą być wystawione
po dacie, w której upłynął termin składania ofert, a nawet wezwania do uzupełnienia, jednak
w swej treści powinny potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu
określonych przez zamawiającego w dniu, w którym upłynął termin składania ofert i taka
sytuacja ma miejsce. Zatem odwołujący złożył dokumenty, które potwierdzają spełnianie
warunku udziału w postępowaniu. a ponieważ zaproponował cenę niższą niż oferty
wybranej, to oferta odwołującego powinna zostać uznana za najkorzystniejszą.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania
i zasądzenie kosztów, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Jego zdaniem zarzuty zawarte w odwołaniu są niezasadne. Ocena spełniania przez
wykonawcę warunków udziału w postępowaniu jest dokonywana w oparciu o dokumenty
wymagane przez zamawiającego. Zamawiający żądał przedłożenia opłaconej polisy,
a w przypadku jej braku innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności.
Odwołujący złożył wraz z ofertą:
1. polisę nr 1KR5J060001 z odroczonymi terminami płatności składek: rata pierwsza
w kwocie 10.965,00 zł i rata druga w kwocie 10.964,00 zł,
2. aneks do polisy nr 1A15J060001 z terminem płatności składki wyprzedzającym zawarcie
tego aneksu,
3. dowody zlecenia przelewu z rachunku BPH „Zakładu REM-BUD Murdza” z 6 lipca 2011 r.,
z 4 stycznia 2012 r. i z 16 stycznia 2012 r.,
4. pismo informacyjne PZU z 16 lutego 2012 r. w sprawie opłacenia drugiej raty składki
i błędu w polisie.
Dokumenty te nie pozwalały na jednoznaczne stwierdzenie, iż odwołujący na dzień,
w którym upływał termin składania ofert, posiadał ubezpieczenie, gdyż przedłożone wyciągi
z rachunku bankowego poświadczały, że nastąpiło obciążenie rachunku w banku BPH
podmiotu o nazwie: „Zakład Remontowo Budowlany Murdza”, która to nazwa banku oraz
oznaczenie firmy nie odpowiada nazwie banku i firmie wskazanej w ofercie odwołującego,
obciążenie ww. rachunku z tytułu pierwszej raty składki nastąpiło 6 lipca 2011 r., a więc po
terminie wskazanym w polisie, obciążenie ww. rachunku z tytułu składki z aneksu nastąpiło
16 stycznia 2012 r., a więc rok i 5 dni po terminie wskazanym w aneksie do polisy, 4 stycznia
2012 r. dokonano obciążenia z ww. rachunku na kwotę 10.961,00 bez wzmianki, jakim
tytułem. W odniesieniu do tej płatności zamawiający nie mógł stwierdzić, czy dotyczyła
drugiej raty z polisy, gdyż wprawdzie wskazano na przelewie numer polisy, ale przelew
dotyczył innej kwoty, gdyż w polisie wielkość drugiej raty określono na kwotę 10.964 złotych.
Poza tym pismo PZU z 16 lutego 2012 r. (bez wskazania adresata) zawierało oświadczenie
specjalisty ds. sprzedaży o dokonaniu wpłaty drugiej raty składki przez podmiot o nazwie
„Zakład Remontowo – Budowlany Murdza” oraz informację o błędzie w polisie, a odwołujący
nie wykazał, kto był adresatem tego pisma, na jaki użytek zostało sporządzone, czy osoba
sporządzająca pismo była uprawniona do składania tego rodzaju oświadczeń w imieniu
ubezpieczyciela. Ponadto, skoro wysokość rat składek jest istotnym elementem umowy
ubezpieczenia, to zmiana jej wysokości winna być stwierdzona na piśmie w formie aneksu
do polisy.
Zamawiający uznał więc, iż odwołujący nie przedłożył „opłaconej polisy” ani „innych
dokumentów”, które stanowiłyby potwierdzenie posiadania ubezpieczenia w dniu upływu
terminu składania ofert, zatem wezwał odwołującego do uzupełnienia dokumentów.
W wyniku wezwania odwołujący złożył ponownie dokumenty załączone do oferty: kopię
polisy, kopię aneksu do polisy, dowody zapłaty, informację z PZU oraz dodatkowe
zaświadczenie PZU z 3 kwietnia 2012 r. oraz wyjaśnienie, w którym przyznał, iż składki
opłacał nieterminowo, ale że nie miało to wpływu na ustanie odpowiedzialności
ubezpieczyciela.
Zamawiający poddał analizie zaświadczenie z 3 kwietnia 2012 r., w którym stwierdzono, iż
na dzień 3 kwietnia 2012 r. polisa z umowy ubezpieczenia nr 1KR5J060001 z 16 czerwca
2011 r. wraz z aneksem zmieniającym nr 1A15J060001 z 28 listopada 2012 r. jest ważna.
Dokument ten zawiera ponadto poświadczenie ochrony ubezpieczeniowej z aneksu nr
1A15J060001 z 28 listopada 2012 r., podczas gdy złożony przez odwołującego aneks
wystawiony był w dacie 28 listopada 2011 r.
Tym samym zamawiający stwierdził, że przepisy wymagają złożenia opłaconej polisy lub
innego dokumentu, a przez zwrot „opłacona polisa” należy rozumieć taki dokument, który
potwierdza zawarcie umowy ubezpieczenia i z którego jednoznacznie wynika, że wykonawca
podlega ubezpieczeniu na dzień składania oferty. W sytuacji zaś, gdy nie wynika to wprost
z treści polisy, wykonawca winien załączyć do oferty „inne dokumenty”, które potwierdzają
posiadanie ubezpieczenia na dzień składania oferty. Odwołujący takich dokumentów nie
złożył.
Zgodnie z art. 809 Kodeksu cywilnego polisa jest dokumentem stanowiącym dowód zawarcia
umowy ubezpieczenia. Tylko opłacona polisa dowodzi, że wykonawca ma zapewnioną
ochronę ubezpieczeniową. Zgodnie z art. 814 §1 Kodeksu cywilnego, jeżeli nie umówiono
się inaczej odpowiedzialność ubezpieczyciela rozpoczyna się od dnia następnego po
zawarciu umowy, nie wcześniej jednak niż dnia następnego po zapłaceniu składki lub
pierwszej raty. Ponieważ odwołujący nie wykazał, iż zawarł umowę ubezpieczenia, w której
opłacenie składki nie było warunkiem koniecznym objęcia ochroną ubezpieczeniową,
zamawiający żądał wykazania terminu płatności rat składki. Przepisy nie określają, w jaki
sposób wykonawca ma wykazać zamawiającemu fakt opłacenia polisy, inicjatywa w tym
zakresie leży po stronie wykonawcy.
Zamawiający nie mógł uznać za dokumenty potwierdzające ubezpieczenie odwołującego:
1. dowodu przelewu z 6 lipca 2011 r., gdyż brak w nim wskazania firmy odwołującego oraz
zachodzi niezgodność banku prowadzącego rachunek. Osoba fizyczna prowadząca
działalność gospodarczą zobowiązana jest posługiwać się firmą złożoną z jej imienia
i nazwiska obok pseudonimu lub innych określeń wskazujących na przedmiot działalności
przedsiębiorcy (art. 434 Kodeksu cywilnego),
2. dowodu przelewu z 4 stycznia 2012 r., gdyż brak w nim wskazania firmy odwołującego,
oznaczenia konkretnego tytułu wpłaty oraz zachodzi niezgodność banku prowadzącego
rachunek i kwoty przelewu z kwotą drugiej raty wynikającej z polisy,
3. dowodu przelewu z 16 stycznia 2012 r., gdyż brak w nim wskazania firmy odwołującego
oraz zachodzi niezgodność banku prowadzącego rachunek,
4. informacji PZU z 16 lutego 2012 r., gdyż brak podstaw do stwierdzenia, że stanowi ona
oświadczenie wiedzy ubezpieczyciela co do płatności składek oraz skuteczne oświadczenia
woli o zmianie warunków umowy ubezpieczenia co do wysokości rat składek określonych
w polisie. Brak wskazania, kto był adresatem tego pisma. Odwołujący nie wykazał, aby
osoba sporządzająca pismo była uprawniona do składania tego rodzaju oświadczeń
w imieniu ubezpieczyciela. Ponadto, skoro wysokość rat składek jest istotnym elementem
umowy ubezpieczenia, zmiana jej wysokości winna być stwierdzona na piśmie w formie
aneksu do polisy, a nie jednostronnych oświadczeń,
5. zaświadczenia PZU z 3 kwietnia 2012 r., gdyż potwierdza ubezpieczenie podmiotu o innej
nazwie niż firma odwołującego oraz poświadcza stan na dzień wydania zaświadczenia, a nie
na dzień upływu składania ofert.
Liczne błędy w dokumentach składanych przez odwołującego, w szczególności posługiwanie
się różnymi oznaczeniami podmiotu, błędy w datach i inne niezgodności w treści
przedłożonych dokumentów nie pozwalały na jednoznaczne ustalenie, iż odwołujący
posiadał ubezpieczenie. Zgodnie z art. 814 § 3 Kodeksu cywilnego w razie opłacania składki
w ratach niezapłacenie w terminie kolejnej raty może powodować ustanie odpowiedzialności
ubezpieczyciela. Obowiązkiem odwołującego, który nieterminowo regulował składki, było
wykazanie w sposób wiarygodny, iż nie miało to skutku dla istnienia ubezpieczenia.
Zamawiający nie mógł wskazywać odwołującemu, jakie dokumenty ma złożyć,
w szczególności nie mógł żądać informacji, jakiego podmiotu dotyczy polisa, jakie są warunki
ubezpieczenia, jakie są skutki niezapłacenia składki w całości lub niezapłacenia jej
w terminie. Dlatego niezasadny jest zarzut w odwołaniu, iż zamawiający wezwanie
sformułował w sposób niejasny – zamawiający posłużył się określeniami ogólnymi,
odpowiednimi do postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Załączone do odwołania jako dowód OWU odpowiedzialności dla klienta korporacyjnego
PZU potwierdzają zasadność rozstrzygnięcia zamawiającego, gdyż odpowiedzialność PZU
rozpoczyna się od dnia następującego po zapłaceniu składki lub jej pierwszej raty, chyba że
umówiono się inaczej. W przypadku dokonywania zapłaty składki w formie bezgotówkowej
za dzień zapłaty składki uważa się dzień uznania rachunku bankowego PZU, zatem
odwołujący w świetle OWU na potwierdzenie opłacenia składki winien był przedłożyć dowód
wpływu składki na rachunek PZU, a w przypadku nieterminowej płatności kolejnej raty
składki PZU ochrona ubezpieczeniowa mogła wygasnąć, więc odwołujący powinien
wykazać, iż mimo nieterminowej płatności składki ochrona ubezpieczeniowa nie wygasła.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosiło Przedsiębiorstwo Budowlane PERFECT
Sp. z o.o. wnosząc o oddalenie odwołania i przedstawiając argumentację analogiczną do
zamawiającego.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
na podstawie oświadczeń i dokumentów złożonych podczas rozprawy Izba ustaliła
i zważyła, co następuje: odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania w rozumieniu art. 179 ust. 1 i art. 180 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych.
Izba stwierdziła również, że stan faktyczny postępowania (przedstawione dokumenty) nie
jest sporny.
W odniesieniu do zarzutu nieprawidłowego wykluczenia odwołującego z postępowania Izba
stwierdziła, że zarzut ten potwierdził się. Co prawda należy przyznać zamawiającemu rację,
iż w dokumentach przedstawionych przez odwołującego znalazły się wskazane przez niego
błędy – czy to w datach, czy w kwotach, również nazwa przedsiębiorcy widniejąca na
przelewach bankowych nie jest zgodna ze wskazaniem art. 434 Kodeksu cywilnego, gdyż nie
zawarto w niej imienia i nazwiska przedsiębiorcy (podobnie zresztą jak w polisie, w nazwie
ubezpieczającego – pojawia się ona dopiero w pełnym brzmieniu na pieczęci przy podpisie
ubezpieczającego), składki zostały opłacone nieterminowo, lecz jednocześnie słuszność co
do konsekwencji błędów wskazanych w informacji o wykluczeniu ma odwołujący. Bowiem,
choć nie jest to działanie lege artis, jednocześnie trudno stwierdzić, że mankamenty te mają
taki wpływ na sytuację, aby uznać je za brak przedstawienia opłaconej polisy – zwłaszcza
w zakresie wskazanym w informacji o wykluczeniu z postępowania i treści wezwania do
uzupełnienia dokumentów. Co do daty płatności składki (11 stycznia 2011 r. przy zawarciu
aneksu będącego podstawą zapłaty owej składki 28 listopada 2011 r., czy w dacie aneksu
w piśmie z 3 kwietnia 2012 r.) – w oczywisty sposób są to omyłki pisarskie w oznaczeniu
roku. Kwestia wysokości drugiej składki (brakujące 3 złote) została wyjaśniona w piśmie PZU
z 16 lutego 2012 r. – zresztą suma owych rat wpłaconych jest równa kwocie widniejącej
w polisie „składki ogółem do zapłaty”.
Nie jest również żadną nadzwyczajną okolicznością, że dany przedsiębiorca posiada więcej
niż jeden rachunek bankowy, ewentualnie, że taki rachunek posiadał wcześniej (w chwili
zapłaty składek). Jeżeli ze względu na brak pełnej nazwy przedsiębiorcy zamawiający
powziął wątpliwości, czy rachunek ten należy do odwołującego (rzeczywiście, zdarza się, że
osoby zakładają działalność gospodarczą oraz spółkę o podobnej nazwie), czy też składka
np. została opłacona przez osobę trzecią, jest to kwestia, którą powinien był wyjaśnić
z wykonawcą na etapie badania ofert. Poza tym należy zwrócić uwagę, że jednak
w zaświadczeniu PZU z 3 kwietnia 2012 r. pojawia się informacja, iż składka
ubezpieczeniowa dla przedmiotowej polisy została opłacona w całości (jak stwierdził sam
zamawiający, sposób udowodnienia opłaty składek może być różny).
Należy też przyznać rację stanowisku odwołującego, że jeżeli zamawiający zauważył
w przedstawionych dokumentach pewne braki lub błędy albo budzą one jego wątpliwości, to
w wezwaniu do uzupełnienia lub wyjaśnienia treści dokumentów powinien je konkretnie
wskazać, aby wykonawca mógł się do nich odnieść. Wbrew swojemu twierdzeniu
zamawiający jak najbardziej mógł żądać informacji, jakiego podmiotu dotyczy polisa, jakie są
warunki ubezpieczenia, jakie, zgodnie z warunkami ubezpieczenia, są skutki niezapłacenia
składki w całości lub niezapłacenia jej w terminie.
Co zaś do potencjalnego braku uprawnienia osób do składania oświadczeń w imieniu PZU, to
nie jest to stwierdzony fakt, a tylko założenie wynikające z braku dołączenia do pisma
odpowiedniego pełnomocnictwa. Jednak, jeśli zamawiający w trakcie postępowania stwierdziłby
konieczność przedstawienia takowego pełnomocnictwa, powinien on o nie poprosić oddzielnie
po otrzymaniu owego pisma, gdyż nie jest to dokument, który wykonawcy w postępowaniu
o udzielenie zamówienia publicznego zwyczajowo załączają do składanych oświadczeń, a więc
niejako „z automatu” objęty wystosowanym wezwaniem do uzupełnienia dokumentów (pomijając
fakt, że w orzecznictwie i piśmiennictwie pojawia się również stanowisko, zgodnie z którym
żądanie takie jest nadmierne).
Zamawiający w wezwaniu do uzupełnienia dokumentów wskazał jedynie na nieterminowość
uiszczania składek – i na to zareagował wykonawca przedstawiając oświadczenie PZU, że
polisa wciąż jest ważna i nie została rozwiązana (pomimo owego nieterminowego uiszczania
składek). Przy czym, zdaniem Izby, nie budzi wątpliwości fakt, że skoro polisa z 16 czerwca
2011 r., zgodnie z zaświadczeniem z 3 kwietnia 2012 r., jest ważna i nie została rozwiązana,
to była ważna również w dniu składania ofert, 19 marca 2012 r.
W związku z powyższym Izba nie stwierdziła postaw do wykluczenia odwołującego
z postępowania i orzekła jak w sentencji odwołanie uwzględniając.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………….………