KIO 1996/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Rafał Komoń
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:KIO 1024/11 KIO/UZP 2106/10
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1996/12
WYROK
z dnia 3 października 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agnieszka Bartczak-śuraw
Bogdan Artymowicz
Barbara Bettman
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2012 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 września 2012 r. przez
wykonawcę AGN Polska Sp. z o.o., ul. Zbójnogórska 36a, 04-802 Warszawa
w postępowaniu prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Al. Jana Pawła II 70, 00-175 Warszawa,
przy udziale:
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) Infovide-
Matrix S.A. (pełnomocnik), (2) DahliaMatic Sp. z o.o., (3) Oracle Polska Sp. z o.o.,
adres dla pełnomocnika: ul. Prosta 51, 00-838 Warszawa zgłaszających przystąpienie
do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
B. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) it Works S.A.
(pełnomocnik), (2) AlmavivA S.p.A., adres dla pełnomocnika: ul. Jana Pawła II 41C,
31-864 Kraków zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
C. wykonawcy Comarch S.A. Al. Jana Pawła II 39a, 31-864 Kraków zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
D. wykonawcy Sygnity S.A., Al. Jerozolimskie 180, 02-486 Warszawa zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. oddala odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża AGN Polska Sp. z o.o., ul. Zbójnogórska 36a, 04-802
Warszawa i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych, zero gorszy) uiszczoną przez AGN Polska Sp. z o.o.,
ul. Zbójnogórska 36a, 04-802 Warszawa tytułem wpisu od odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………….
……………….
……………….
Sygn. akt KIO 1996/12
U z a s a d n i e n i e
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Al. Jana Pawła II 70, 00-175
Warszawa (dalej "Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu ograniczonego w procedurze
przyspieszonej postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie ustawy z
dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759,
z późn. zm.) (dalej „ustawa Pzp”) pn. „Utrzymanie, modyfikacje i ulepszanie systemów
aplikacyjnych OFSA, OFSA-PROW, OFSA-PROW-DD, RG-PROW". Wartość
przedmiotowego zamówienia na usługi oszacowano na kwotę wyższą niż wyrażona w
złotych równowartość kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8
ustawy Pzp. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 21 marca 2012 r. pod nr 2012/S 56-091672.
W dniu 19 września 2012 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło
odwołanie wykonawcy AGN Polska Sp. z o.o., ul. Zbójnogórska 36A, 04-802 Warszawa
(dalej "Odwołujący") wobec zaniechania czynności zaproszenia do złożenia oferty
Odwołującego wraz z przekazaniem Odwołującemu Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia (dalej "SIWZ") oraz z ostrożności procesowej od traktowania Odwołującego jak
wykluczonego z niniejszego postępowania. W ocenie Odwołującego Zamawiający tym
samym naruszył następujące przepisy ustawy Pzp: art. 7 ust. 1 i 3, art. 51 ust. 1 w związku z
treścią ww. ogłoszenia o zamówieniu, art. 51 ust. 2, art. 51 ust. 4.
Tym samym Odwołujący wykazywał swój interes w uzyskaniu danego zamówienia
oraz fakt, że może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, a także interes w złożeniu odwołania w tym, iż ww. czynności Zamawiającego
uniemożliwiają Odwołującemu złożenie oferty niepodlegającej odrzuceniu w przedmiotowym
postępowaniu. Odwołujący może ponieść szkodę w wyniku zaniechania czynności
Zamawiającego przejawiającej się w niezaproszeniu Odwołującego do złożenia oferty.
Odwołujący zauważał, iż dnia 11 września 2012 r. wysłał do Zamawiającego
wezwanie do dokonania czynności zaproszenia do złożenia oferty wraz z wyznaczeniem
Zamawiającemu terminu na dokonanie czynności do dnia 17 września 2012 r. Wobec czego
od dnia 18 września 2012 r. należy rozpocząć liczenie terminu na dokonanie czynności przez
Zamawiającego. Termin na wniesienie niniejszego odwołania od zaniechania dokonania
czynności przez Zamawiającego upływał dnia 27 września 2012 r. Niniejsze odwołanie jest
wnoszone w dniu 18 września 2012 r., co oznacza, iż Odwołujący uczynił zadość
wymaganiom określonym w art. 182 ustawy Pzp (tj. w terminie 10 dni).
Z powyższych względów Odwołujący wnosił o:
I. uwzględnienie odwołania, poprzez:
A. nakazanie Zamawiającemu zaproszenie Odwołującego do złożenia oferty w
niniejszym postępowaniu,
B. nakazanie Zamawiającemu przekazanie SIWZ oraz ewentualnej innej dokumentacji
postępowania wraz z zaproszeniem do składania ofert Odwołującemu,
C. nakazanie Zamawiającemu uchylenia czynności traktowania Odwołującego jak
wykluczonego z postępowania,
D. z ostrożności procesowej Odwołujący wnosił o uznanie go za dopuszczonego do
dalszego udziału w niniejszym postępowaniu,
oraz
II. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu.
Odwołujący zauważał, że Zamawiający zgodnie z brzmieniem IV.1.2 ogłoszenia o
zamówieniu wszczynającego przedmiotowe postępowanie ograniczył do siedmiu liczbę
wykonawców, których zaprosi do składania ofert. Według najlepszej wiedzy Odwołującego
dnia 27 lipca 2012 r. Zamawiający zaprosił do złożenia oferty siedmiu pierwszych
wykonawców sklasyfikowanych na liście po dokonaniu oceny spełnienia warunków udziału w
postępowaniu. Odwołujący został sklasyfikowany na ósmej pozycji. Odwołujący do dnia
dzisiejszego nie otrzymał od Zamawiającego pisma wskazującego na wykluczenie go z
udziału w postępowaniu.
Następnie pismem z dnia 10 września 2012 r. wykonawca Hewlett - Packard Polska
Sp. z o.o. (dalej „HP") wycofał wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
oświadczył, iż nie będzie składał oferty, co należy również uznać za uchylenie się od
ewentualnego zawarcia umowy. Wobec powyższego zgodnie z brzmieniem art. 51 ust 1
ustawy Pzp Zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców, którzy spełniają warunki
udziału w postępowaniu, w liczbie określonej w ogłoszeniu zapewniającej konkurencję.
Wobec wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przez wykonawcę
zaproszonego do złożenia oferty (HP), zgodnie z procedurą określoną w art. 51 ust. 1, 3 i 4 i
treścią ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający jest zobowiązany do zaproszenia do złożenia
ofert Odwołującego jako wykonawcę obecnie zajmującego siódme miejsce na liście
wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu. Wskazać należy, że art. 51 ust.
2 ustawy Pzp nie określa, iż wykonawcę niezaproszonego do składania ofert wyklucza się z
postępowania, lecz jedynie „traktuje się jak wykluczonego". Wobec czego skutki prawne
zastosowania art. 51 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 i 2 ustawy Pzp nie mogą być tożsame. Gdyby
zamiarem ustawodawcy było wykluczenie wykonawcy na skutek niezaproszenia go do
składania ofert przepis art. 51 ust. 2 wprost określałby, iż Zamawiający wyklucza wykonawcę
z udziału w postępowaniu. Tymczasem wykonawca taki traktowany jest za wykluczonego.
W ocenie Odwołującego Zamawiający wobec ograniczenia w ogłoszeniu liczby
wykonawców zaproszonych do składania ofert poprzez zaniechanie zaproszenia do złożenia
oferty Odwołującego dopuścił się naruszenia art. 51 ust. 2 ustawy Pzp. Zamawiający jest
zobowiązany zaprosić do złożenia ofert Odwołującego w celu zachowania liczby
wykonawców zaproszonych, wobec wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu przez HP.
Ponad wszystko zaniechanie zaproszenia do złożenia oferty przez Odwołującego
stanowi naruszenie zasady równego traktowania i uczciwej konkurencji. Zamawiający
dokonując oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu nie wykluczył Odwołującego
z udziału w postępowaniu na skutek braku spełnienia warunków. Wobec czego w celu
zachowania zasad równego traktowania wykonawców, których wnioski spełniają warunki
określone przez Zamawiającego, winien zaprosić Odwołującego do złożenia oferty jako
jednego z wykonawców spełniającego warunki udziału w postępowaniu. Odwołujący
stwierdzał, iż podziela pogląd wyrażony w poniżej przytoczonym orzecznictwie w tym
zakresie.
1. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych z
dnia 27 maja 2011 r. w sprawie o sygn. akt KIO 1024/11:
„Na zamawiających ciąży obowiązek zapewnienia, aby warunki podmiotowe pozwalały na
wyłonienie wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania zamówienia, nie naruszając
przy tym zasady równego traktowania wykonawców czy zasady uczciwej konkurencji".
2. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych z
dnia 13 października 2010 r. w sprawie o sygn. akt KIO/UZP 2106/10:
"Jednocześnie art. 7 ust. 11 p.z.p. nakazuje zamawiającemu przygotowanie postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równego traktowanie wykonawców. Zasady te winny być respektowane przez
zamawiającego na każdym etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Zatem
zamawiający winien w taki sposób dokonać opisu sposobu oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu, aby ich powiązanie i proporcje w odniesieniu do przedmiotu
zamówienia nie uniemożliwiały wzięcia udziału w postępowaniu wykonawcom zdolnym do
ich wykonania. Działanie przeciwne, nie tylko ogranicza konkurencję, ale pozostaje też w
sprzeczności z oczywistym interesem zamawiającego. Większa konkurencja w
postępowaniu daje zamawiającemu możliwość uzyskania korzystniejszej oferty."
Odwołujący zauważał, że w zaistniałym stanie prawnym i faktycznym należy uznać, iż
odwołanie jest w pełni zasadne, a zatem zasługuje na uwzględnienie poprzez nakazanie
Zamawiającemu zaproszenia Odwołującego do składania oferty.
Kopia odwołania została przekazana Zamawiającemu 19 września 2012 r.
W dniu 21 września 2012 r. Zamawiający wezwał do wzięcia udziału w postępowaniu
odwoławczym i przekazał kopię odwołania.
W dniu 24 września 2012 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęły
zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego:
1) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) Infovide-Matrix
S.A. (pełnomocnik), (2) DahliaMatic Sp. z o.o., (3) Oracle Polska Sp. z o.o., adres dla
pełnomocnika: ul. Prosta 51, 00-838 Warszawa,
2) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) it Works S.A.
(pełnomocnik), (2) AlmavivA S.p.A., adres dla pełnomocnika: ul. Jana Pawła II 41C,
31-864 Kraków,
3) wykonawcy Comarch S.A. Al. Jana Pawła II 39a, 31-864 Kraków,
4) wykonawcy Sygnity S.A., Al. Jerozolimskie 180, 02-486 Warszawa.
Na rozprawie w dniu 3 października 2012 r. Zamawiający złożył pismo procesowe
zawierające dodatkowe stanowisko w sprawie, w którym wnosił o oddalenie odwołania.
Zamawiający zauważał, iż w dniach 10 i 11 września 2012 r. drogą faksową do
Zamawiającego wpłynęły pisma HP oraz Odwołującego. Pierwszy z podmiotów złożył
poprzez prokurenta spółki A……… W………….. oświadczenie woli stanowiące rezygnację z
dalszego udziału w postępowaniu. W późniejszej części pisma oświadczono także, iż spółka
cofa swój wniosek. Odwołujący w piśmie datowanym na 11 września 2012 r. w związku z
cofnięciem wniosku przez HP zażądał zaproszenia go do złożenia oferty w postępowaniu,
przekazania SIWZ oraz ewentualnej innej dokumentacji wraz z zaproszeniem do złożenia
oferty.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający przed dniem wpływu ww. pism
dokonał oceny złożonych wniosków w przedmiocie dopuszczenia do udziału w
postępowaniu. Zamawiający poczynił także w rozumieniu art. 51 ustawy Pzp czynność
zaproszenia do złożenia ofert wraz z podaniem wyniku oceny spełniania warunków udziału w
postępowaniu i SIWZ. Zamawiający, mając na uwadze warunki przetargu ukonstytuowane w
ogłoszeniu, dokonał stosownej kwalifikacji wykonawców. Liczba uczestników postępowania
podlegających zaproszeniu do drugiego etapu przetargu wypełniała postanowienia
ogłoszenia o zamówieniu. Na czynność tą nie wniesiono środków ochrony prawnej. W grupie
wykonawców zaproszonych znajdowała się spółka HP, zaś Odwołujący na mocy art. 51 ust.
2 ustawy Pzp in fine w związku z brakiem jej akcesji do dalszego etapu postępowania
traktowany był jak wykonawca wykluczony z postępowania.
W tym miejscu podnieść potrzeba, iż zasadnicza część regulacji ustawy Pzp
dotyczącej problematyki dwuetapowego postępowania o udzielanie zamówienia publicznego
prowadzonego w trybie przetargu ograniczonego znajduje się w Dziale 2 Rozdział 3 Oddział
2 nie istnieją w nim jednak uregulowania w zakresie problematyki cofnięcia wniosku o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Analiza treści całej ustawy Pzp doprowadza do
konkluzji, że brak w niej przepisów stanowiących dyspozycję sposobu postępowania wobec
takowego oświadczenia uczestnika procedury. Jedynie w art. 84 ustawy Pzp normodawca
przewidział możliwość wycofania oferty, lecz wyłącznie przed upływem terminu składania
ofert. Nawet jeśli za dozwolone uznać by można odpowiednie stosowanie tego przepisu w
zakresie wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (zdaniem Zamawiającego
interpretacja taka jest nieuprawniona), to konsekwentnie do cofnięcia takiego wniosku
musiałoby dojść odpowiednio do upływu terminu składania wniosków, a nie jak literalnie
brzmi przepis do upływu terminu składania ofert. Odmienna interpretacja tego przepisu, choć
potencjalnie możliwa, nie mogłaby się ostać i byłaby pełnym wypaczeniem istoty regulacji.
W ocenie Zamawiającego przy analizie niniejszej sprawy koniecznym i prawidłowym
jest jednak zwrócenie uwagi na art. 14 ustawy Pzp, który stanowi, że „Do czynności
podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców w postępowaniu o udzielenie
zamówienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U.
Nr 16, poz. 93, z późn. zm.4), jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej". Mając zatem na
uwadze fakt braku szczególnej regulacji omawianej kwestii w przepisach ustawy Pzp oraz, iż
w ocenie Zamawiającego oświadczenie o cofnięciu wniosku, uznać należy za czynność
wykonawcy w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, rozwiązania
zaistniałej problematyki należy poszukiwać w przepisach Kodeksu cywilnego właściwych dla
oświadczeń woli.
Ustawa ta w Tytule IV. Czynności prawne, Dział I. Przepisy ogólne w art. 61 §1.
stanowi, iż „Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy
doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego
oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub
wcześniej".
Przenosząc przedmiotową regulację na grunt omawianego stanu faktycznego
stwierdzić potrzeba, iż oświadczenie woli za jakie bezspornie uznać należy „wniosek o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu" może być wobec braku odrębnej regulacji w
ustawy Pzp odwołane jedynie w sposób przewidziany ww. przepisem, tj. odwołanie
oświadczenia woli można uznać za skuteczne, jedynie w przypadku gdy doszło ono do
adresata oświadczenia woli jednocześnie z nim bądź wcześniej. Taka czynność nie miała
miejsca w omawianym przypadku.
Rekapitulując podkreślić potrzeba, że oświadczenie woli w przedmiocie cofnięcia
wniosku o udział w przedmiotowym przetargu złożone za pismem datowanym na 10
września 2012 r. uznać należy za bezskuteczne, a co za tym idzie nie wywołujące skutków
prawnych jakie przewidziane zostały dla cofnięcia oświadczenia woli. Wywody HP
odczytywać należy, jako temporalny bądź długotrwały brak zainteresowania dalszym
udziałem w postępowaniu, jednakże wobec bezskuteczności złożonego oświadczenia woli o
cofnięciu wniosku w ocenie wystawcy opinii wykonawca ten winien być przez
Zamawiającego traktowany jako pełnoprawny, aktywny uczestnik postępowania ze wszelkimi
tego przywilejami i konsekwencjami przewidzianymi ustawą Pzp. Jednocześnie nie oznacza
to, że wykonawca ten zobligowany jest do wykazywania się aktywnością, np. poprzez
złożenie oferty. Zamawiający nie posiada instrumentów prawnych mogących wymusić takie
oświadczenie woli na wykonawcy.
Wobec wykazanego braku skuteczności cofnięcia wniosku o udział w przedmiotowym
postępowaniu za całkowicie bezzasadne i niedopuszczalne w świetle unormowań ustawy
Pzp uznać należy żądania Odwołującego. Odwołującemu w ocenie Zamawiającego
nieprzerwanie i w dalszym ciągu przysługuje na mocy art. 51 ust. 2 ustawy Pzp status
wykonawcy traktowanego jak wykluczony z postępowania. W związku z czym odwołanie
tegoż wykonawcy zasługuje na oddalenie.
Uwzględniając dokumentację przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i
Przystępujących złożone podczas rozprawy, Izby ustaliła i zważyła co następuje.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny.
W ogłoszeniu o zamówieniu przewidziano:
"IV.1.2 Ograniczenie liczby wykonawców, którzy zostaną zaproszeni do składania ofert lub
do udziału
Przewidywana liczba wykonawców: 7
Obiektywne kryteria wyboru ograniczonej liczby kandydatów: Zamawiający zaprosi do
składania ofert 7 Wykonawców, którzy spełnią warunki udziału w postępowaniu. Jeżeli liczba
wykonawców, którzy spełnią warunki udziału w postępowaniu będzie większa niż 7,
Zamawiający zaprosi do składania ofert Wykonawców, którzy uzyskają najwyższą końcową
ocenę punktową wniosku obliczoną według poniższych zasad (...)".
Dnia 27 lipca 2012 r. Zamawiający zaprosił do składania ofert 7 wykonawców oraz
przekazał im SIWZ.
W SIWZ w Rozdziale XVIII Inne istotne informacje Dział XVIII.I Zmiana i wycofanie
złożonej oferty Zamawiający przewidział:
1. Wykonawca może wprowadzić zmiany do złożonej oferty pod warunkiem, że
Zamawiający otrzyma pisemne powiadomienie o wprowadzeniu zmian, przed
terminem składania ofert.
2. Powiadomienie o wprowadzeniu zmian musi być złożone wg takich samych zasad jak
składana oferta tj. w zamkniętej kopercie, odpowiednio oznakowanej z dopiskiem
„ZMIANA”.
3. Koperty oznakowane dopiskiem „ZMIANA” zostaną otwarte przy otwieraniu oferty
Wykonawcy, który wprowadził zmiany i po stwierdzeniu poprawności procedury
dokonania zmian, zostaną dołączone do oferty.
4. Wykonawca ma prawo przed upływem terminu składania ofert wycofać się z
postępowania poprzez złożenie pisemnego powiadomienia (wg takich samych zasad
jak wprowadzanie zmian) z napisem na kopercie „WYCOFANIE”.
5. Koperty oznakowane w ten sposób będą otwierane w pierwszej kolejności i po
stwierdzeniu poprawności postępowania Wykonawcy, koperty ofert wycofywanych nie
będą otwierane”.
Odwołujący spełnił warunki udziału w postępowaniu, ale został sklasyfikowany na
ósmym miejscu i nie uzyskał zaproszenia do składania ofert.
Pismem z dnia 10 września 2012 r. jeden z wykonawców zaproszonych do składania
ofert - HP - poinformował Zamawiającego oraz innych uczestników postępowania, iż
wycofuje swój wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. W konsekwencji
rezygnuje z dalszego w nim udziału. Zauważał, że z uwagi na skrajnie niekorzystne warunki,
odbiegające w sposób znaczący od standardów na rynku usług IT, HP nie ma możliwości
złożenia oferty.
Dnia 11 września 2012 r. Odwołujący skierował pismo do Zamawiającego, iż w
związku z informacją uzyskaną od HP, zgodnie z którą wykonawca ten wycofał swój wniosek
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, wnosi o zaproszenie Odwołującego do złożenia
oferty z jednoczesnym przesłaniem dokumentacji postępowania. Odwołujący zauważał, że
zgodnie z brzmieniem art. 51 ustawy Pzp Zamawiający zaprasza do składania ofert
wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu w liczbie określonej w
ogłoszeniu, zapewniającej konkurencję. Zamawiający zgodnie z brzmieniem IV.1.2
ogłoszenia o zamówieniu wszczynającego przedmiotowe postępowanie ograniczył do
siedmiu liczbę wykonawców, których zaprosi do składania ofert. W wyniku oceny
zgłoszonych wniosków Odwołujący został sklasyfikowany na ósmej pozycji. Wobec
wycofania wniosku przez wykonawcę zaproszonego do składania ofert zgodnie z procedurą
przewidzianą w art. 51 ust. 1, 3 i 4 i treścią ogłoszenia Zamawiający jest zobowiązany do
zaproszenia do złożenia oferty Odwołującego jako wykonawcę obecnie zajmującego pozycję
siódmą na liście wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu. Podkreślał, że
jego wniosek został już pozytywnie zweryfikowany pod względem spełniania warunków
udziału w postępowaniu przez Zamawiającego. Oświadczał, że podtrzymuje oświadczenia
woli złożone we wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, wnosząc jednocześnie
o zaproszenie do złożenia oferty oraz przekazanie SIWZ oraz ewentualnej innej
dokumentacji wraz z zaproszeniem do złożenia oferty w nieprzekraczalnym terminie do 17
września 2012 r. godz. 12.00.
Zamawiający w piśmie z 24 września 2012 r. skierowanym do HP zauważał, iż
przepisy ustawy Pzp nie przewidują możliwości cofnięcia wniosku o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu. Wobec braku szczególnej regulacji w przepisach ustawy Pzp dokonano
również na mocy art. 14 ustawy Pzp analizy przepisów Kodeksu cywilnego w części
właściwej dla oświadczeń woli. Oświadczenie woli, za jakie bezspornie należy uznać
„wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu”, może być, wobec braku odrębnej
regulacji w ustawy Pzp, odwołane jedynie w przypadku, gdy doszło ono do adresata
oświadczenia woli jednocześnie z nim bądź wcześniej, co nie miało miejsca w
przedmiotowych okolicznościach. W związku z powyższym Zamawiający uznawał
oświadczenie woli w przedmiocie cofnięcia wniosku wyrażone w piśmie z 10 września 2012
r. za bezskuteczne, a co za tym idzie nie wywołujące skutków prawnych jakie zostały
przewidziane dla cofnięcia oświadczenia woli. Wobec bezskuteczności złożonego
oświadczenia woli o cofnięciu wniosku, Zamawiający informował, że traktować będzie nadal
wykonawcę HP jako pełnoprawnego uczestnika postępowania ze wszelkimi tego
przywilejami i konsekwencjami przewidzianymi w ustawie Pzp. Nie oznacza to jednak, że
wykonawca jest zobligowany do aktywnego uczestnictwa w dalszych czynnościach
postępowania ani do złożenia oferty.
Dnia 3 października 2012 r. na rozprawie Odwołujący złożył pismo HP z 27 września
2012 r., zgodnie z którym wykonawca HP podtrzymał swoje stanowisko zawarte w piśmie do
Zamawiającego z 10 września 2012 r. co do wycofania się z dalszego udziału w
postępowaniu. Wykonawca HP wskazywał, że dla uniknięcia wątpliwości oświadcza, że
wycofuje się z postępowania w trybie przewidzianym w Rozdziale XVIII Inne istotne
informacje Dział XVIII.I. pkt 4 SIWZ. Wykonawca HP wskazywał, że pismo zawierające
oświadczenie o wycofaniu się z postępowania zostało złożone do Zamawiającego w dniu 27
września 2012 r.
W oparciu o powyżej ustalony stan faktyczny Izba zważyła, co następuje.
Izba ustaliła, że odwołanie nie podlega odrzuceniu, nie zawiera braków formalnych
oraz uiszczono od niego wpis. Izba oddaliła wniosek Zamawiającego o odrzucenie odwołania
na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp jako wniesionego po upływie ustawowego
terminu. Zamawiający argumentował, iż odwołanie dotyczy zaniechania zaproszenia
Odwołującego do składania ofert, która to czynność miała miejsce 27 lipca 2012 r.
Odwołanie należy zatem uznać za spóźnione. Izba nie podziela tego poglądu. Zdaniem Izby
odwołanie w swojej istocie dotyczy zaniechania przez Zamawiającego zaproszenia
Odwołującego do składania ofert, pomimo istnienia, według Odwołującego, takiego
obowiązku z uwagi na wycofanie się z postępowania jednego z wykonawców już
zaproszonych do składania ofert (HP). Oświadczenie HP, na którym buduje swoje odwołanie
Odwołujący, miało miejsce 10 września 2012 r. i dopiero z tą datą Odwołujący powziął o nim
wiadomość. Data 27 lipca 2012 r. nie jest zatem miarodajna dla oceny zasadności
odwołania, z uwzględnieniem podnoszonych w nim okoliczności. Przyjęcie argumentacji
Zamawiającego uniemożliwiałoby merytoryczne rozpoznanie odwołania, pomimo iż w dacie
27 lipca 2012 r. Odwołujący nie mógł posiadać wiedzy o okolicznościach, które stały się
podstawą jego argumentacji w postępowaniu odwoławczym. Izba zauważa, że data, która
wyznacza początek biegu terminu na wniesienie powyższego odwołania, może być
problematyczna. Możliwe jest bowiem ustalenie jako daty początkowej, tj. daty powzięcia
wiadomości o okoliczności stanowiącej podstawę wniesienia odwołania, dnia powiadomienia
o wycofaniu się z postępowania przez HP, przy czym powyższe nie uwzględnia czasu na
ewentualną reakcję Zamawiającego. Z kolei ustalanie terminów w postępowaniu w oparciu o
oświadczenia wykonawców (tu: oświadczenie Odwołującego wyznaczające Zamawiającemu
termin na przekazanie zaproszenia do składania ofert) należy ocenić jako wadliwe. W
okolicznościach niniejszej sprawy wyznaczenie daty początkowej na 11 lub 18 września
2012 r. nie ma jednak znaczenia przesądzającego, gdyż odwołanie zostało wniesione 19
września 2012 r., zatem z zachowaniem 10-dniowego terminu przewidzianego w art. 182 ust.
3 pkt 1 ustawy Pzp liczonego od daty wcześniejszej.
Odwołujący spełnia także przesłanki wniesienia odwołania określone w art. 179 ust. 1
ustawy Pzp. Argumentacja jakoby brak było naruszenia przez Zamawiającego przepisu
ustawy Pzp stanowi w opinii Izby merytoryczną ocenę zasadności odwołania. Odwołujący
wskazał bowiem, jakie przepisy ustawy Pzp zostały przez Zamawiającego jego zdaniem
naruszone, a rzeczą Izby jest odniesienie się do prawidłowości przedstawionej argumentacji.
Izba uznała skuteczność przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego:
1) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) Infovide-Matrix
S.A. (pełnomocnik), (2) DahliaMatic Sp. z o.o., (3) Oracle Polska Sp. z o.o., adres dla
pełnomocnika: ul. Prosta 51, 00-838 Warszawa,
2) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) it Works S.A.
(pełnomocnik), (2) AlmavivA S.p.A., adres dla pełnomocnika: ul. Jana Pawła II 41C,
31-864 Kraków,
3) wykonawcy Comarch S.A. Al. Jana Pawła II 39a, 31-864 Kraków,
4) wykonawcy Sygnity S.A., Al. Jerozolimskie 180, 02-486 Warszawa,
z uwagi na spełnienie przez nich warunków skuteczności przystąpienia określonych w art.
185 ust. 2 i 3 ustawy Pzp.
Izba oddaliła opozycję Odwołującego przeciw przystąpieniu wszystkich wykonawców,
którzy zgłosili swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego, gdyż nie uprawdopodobnił on, że wykonawcy ci nie mają interesu w
uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Zamawiającego, tj. w oddaleniu odwołania, co
warunkuje uwzględnienie opozycji przez Izbę (art. 185 ust. 4 ustawy Pzp). Izba podziela
stanowisko Zamawiającego i Przystępujących, że interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na
korzyść Zamawiającego należy rozumieć szeroko i nie pokrywa się on z interesem w
uzyskaniu danego zamówienia warunkującym dopuszczalność wniesienia odwołania (art.
179 ust. 1 ustawy Pzp), w szczególności może być to interes ekonomiczny. Zdaniem Izby
wykonawcy zgłaszający przystąpienie, którzy zostali zaproszeni przez Zamawiającego do
składania ofert, mają interes w oddaleniu odwołania wykonawcy, który pierwotnie
zaproszenia takiego nie uzyskał, a który wywodzi swoje uprawnienie do otrzymania
zaproszenia z oświadczenia wykonawcy zaproszonego rezygnującego z dalszego udziału w
postępowaniu. W ocenie Izby o istnieniu takiego interesu świadczy samo ograniczenie
konkurencji w postępowaniu (wykonawca HP rezygnuje ze złożenia oferty, co zwiększa
szanse pozostałych wykonawców na uzyskanie zamówienia). Nie bez znaczenia są także
okoliczności związane z koniecznym przedłużeniem terminów w postępowaniu (np. termin na
złożenie oferty), co musiałoby być skutkiem uwzględnienia odwołania, wpływającym na
ekonomiczne interesy, jak i koszty przygotowania ofert/uczestnictwa w postępowaniu przez
wykonawców już zaproszonych.
Izba przyjęła również, iż stan faktyczny sprawy nie jest sporny pomiędzy stronami i w
wystarczający sposób został przedstawiony powyżej.
Działając w granicach wyznaczonych regulacją art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, Izba
uznała, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Nie potwierdziły się bowiem zarzuty
zawarte w odwołaniu.
Nie potwierdził się zarzut naruszenia art. 51 ust. 1 ustawy Pzp.
Przepis ten przewiduje, iż zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców,
którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, w liczbie określonej w ogłoszeniu
zapewniającej konkurencję, nie mniejszej niż 5 i nie większej niż 20. Zamawiający dokonał
czynności zaproszenia 7 wykonawców zgodnie z warunkami ogłoszenia o zamówieniu dnia
27 lipca 2012 r. Odwołującemu prawo do uzyskania zaproszenia nie przysługiwało, gdyż
zajmował ósmą pozycję w rankingu, czego nie kwestionował wówczas ani nie kwestionuje
obecnie.
Zdaniem Izby czynność zaproszenia do składania ofert dokonywana przez
Zamawiającego w oparciu o wyniki oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu i
otrzymane oceny spełniania tych warunków ma charakter jednorazowy. Art. 51 ust. 1 ustawy
Pzp ani pozostałe wskazywane przez Odwołującego przepisy nie nakazują ponawiania tej
czynności ani zapraszania dodatkowych wykonawców na skutek oświadczeń składanych
przez wykonawców zaproszonych, iż rezygnują oni z udziału w postępowaniu. Zdaniem Izby
takie oświadczenia nie kreują po stronie Zamawiającego żadnych obowiązków, co najwyżej
sygnalizują zamiar niezłożenia oferty.
Odnosząc się do kwestii skuteczności oświadczenia wykonawcy HP z dnia 10
września 2012 r., w którym wycofywał swój wniosek o dopuszczenie do udziału w
postępowania, stwierdzić należy, iż słusznie podnosili Zamawiający i Przystępujący jego
bezskuteczność. Istotnie przepisy ustawy Pzp nie regulują, jak czynią to w odniesieniu do
oferty, kwestii możliwości i zasad wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu. Możliwe jest tu zatem stosowanie zarówno reguł wynikających w Kodeksu
cywilnego (poprzez art. 14 ustawy Pzp), który w art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego dopuszcza
odwołanie oświadczenia woli, o ile dotrze ono do adresata wraz oświadczeniem woli lub
wcześniej, jak i per analogiam regulacji art. 84 ust. 1 ustawy Pzp dotyczącej terminu
wycofania złożonej oferty (przed upływem terminu do składania ofert). Niezależnie od
przyjętego rozwiązania nie sposób uznać, aby skuteczne i rodzące określone obowiązki po
stronie Zamawiającego było oświadczenie wykonawcy w tej mierze złożone nie tylko po
terminie składania wniosków, ale co więcej - po uzyskaniu zaproszenia do składania ofert.
Sam zresztą Odwołujący pytany o to na rozprawie wyrażał wątpliwość, czy oświadczenie o
wycofaniu wniosku złożone po terminie składania wniosków, lecz przed otrzymaniem
zaproszenia do składania ofert wraz z SIWZ, byłoby skuteczne, a swoje uprawnienia opierał
przede wszystkim na treści SIWZ zawartej w Rozdziale XVIII Dziale XVIII.I ust. 4, z którego
zdaniem Odwołującego wynikało uprawnienie wykonawcy do skutecznego wycofania się z
postępowania rozumianego jako wycofanie złożonego wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu. Z powyższego zatem wynika, że to przede wszystkim w regulacji SIWZ,
interpretowanej w określony sposób, Odwołujący dopatruje się podstawy dla obowiązków
Zamawiającego, a nie w treści wskazywanych przez siebie przepisów ustawy Pzp. W ocenie
Izby argumentacja ta w żaden sposób nie potwierdza, aby w przedmiotowym stanie
faktycznym przepisy kreowały po stronie Zamawiającego obowiązek ponawiania
zaproszenia do składania ofert czy też dodatkowego zaproszenia do składania ofert
skierowanego do Odwołującego. Przyjęcie rozumowania Odwołującego oznaczałoby
bowiem, że treść oświadczeń wykonawców składanych na dowolnym etapie postępowania
(także po ujawnieniu rankingu wykonawców) miałaby mieć znaczenie konstytutywne dla
określonych zdarzeń w postępowaniu oraz powstania dodatkowych obowiązków po stronie
Zamawiającego. Taką sytuację należy ocenić nie tylko jako niedopuszczalną, lecz przede
wszystkim nie przewidzianą przepisami ustawy Pzp. Ustawa Pzp przewiduje bowiem pewną
chronologię postępowania o udzielenie zamówienia i brak jest przesłanek dla uznania, iż
tylko wskutek określonych oświadczeń wykonawców chronologia ta miałby ulegać
zaburzeniu. Nie sposób bowiem nie zauważyć, iż gdyby wykonawca HP nie złożył
oświadczenia o wycofaniu wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, lecz
poprzestał na niezłożeniu oferty (do czego jest w pełni uprawniony) lub też treść jego
oświadczenia obejmowałby jedynie zamiar niezłożenia oferty w postępowaniu,
Odwołującemu byłoby trudno kreować na tej podstawie obowiązek zaproszenia go do
złożenia oferty w miejsce wykonawcy rezygnującego z dalszego uczestnictwa w
postępowaniu. Brak jest bowiem przepisu ustawy Pzp, który taki obowiązek weryfikacji listy
podmiotów zaproszonych do składania ofert poprzez jej uzupełnianie do liczby wskazanej w
ogłoszeniu o zamówieniu by nakazywał. Takiego obowiązku nie sposób wywieść z art. 51
ust. 1 ustawy Pzp. Przyjęcie powyższego rozumowania i prezentowanej przez
Odwołującego wykładni art. 51 ust. 1 ustawy Pzp mogłoby mieć także określone
konsekwencje praktyczne w postaci konieczności przedłużania postępowania, ponieważ
kolejni zapraszani przez zamawiającego wykonawcy muszą na zasadach równości otrzymać
dodatkowy termin na składanie ofert, a obowiązek przedłużenia postępowania wynikałby nie
z wadliwości działań zamawiającego, lecz oświadczeń podmiotów trzecich.
Co do szczególnej sytuacji, z którą zdaniem Odwołującego mamy do czynienia w
niniejszym postępowaniu z uwagi na dopuszczenie przez Zamawiającego w treści SIWZ
możliwości wycofania się przez wykonawcę przed upływem terminu składania ofert z
postępowania poprzez złożenie pisemnego powiadomienia Izba zauważa, że przedmiotowa
argumentacja nie była podnoszona w odwołaniu, lecz stała się przedmiotem wywodu
Odwołującego dopiero na rozprawie. Niezależnie jednak od powyższego, nie sposób uznać,
aby podnoszona przez Odwołującego treść SIWZ mogła stanowić potwierdzenie
szczególnych okoliczności, na które powoływał się Odwołujący, a które to okoliczności
skutkują obowiązkiem zaproszenia przez Zamawiającego Odwołującego do składania ofert
z uwagi na oświadczenie HP o wycofaniu się z postępowania. Należy zauważyć, iż
postanowienie SIWZ, które stało się osią wywodu Odwołującego, zawarte jest w
dokumencie przekazywanym w przetargu ograniczonym po zakończeniu procedury oceny
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i stworzeniu rankingu wykonawców.
SIWZ przekazywana jest bowiem zgodnie z art. 51 ust. 4 ustawy Pzp wraz z zaproszeniem
do składania ofert. Tym samym postanowienia zawarte w tym dokumencie winny być
oceniane z uwzględnieniem określonego etapu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Ponadto dla wykładni spornego ust. 4 Rozdziału XVIII Działu XVIII.I SIWZ
istotne jest nie tylko jego literalne brzmienie, lecz również kontekst i usytuowanie w SIWZ.
Należy podkreślić, iż Rozdział XVIII Inne istotne informacje składa się z dwóch Działów:
Dział XVIII.I Zmiana i wycofanie złożonej oferty oraz Działu XVIII.II Podwykonawcy. Dział
XVIII.I w samym już tytule zawiera wyraźne określenie zakresu przedmiotowego, jakim są
warunki zmiany i wycofania złożonej oferty. Odwołujący nie może zatem opierać się jedynie
na literalnym, wyrwanym z kontekstu i rozpatrywanym fragmentarycznie brzmieniu ust. 4.
Należy wskazać, iż ust. 4 przewiduje: „Wykonawca ma prawo przed upływem terminu
składania ofert wycofać się z postępowania poprzez złożenie pisemnego powiadomienia
(wg takich samych zasad jak wprowadzanie zmian) z napisem na kopercie „WYCOFANIE”.
Istotnie Zamawiający posłużył się tu określeniem „wycofać się z postępowania”, a nie
„wycofać złożoną ofertę”, co jednak nie oznacza, aby wbrew tytułowi Działu przewidywał
procedurę inną niż wycofanie się z postępowania poprzez wycofanie złożonej oferty.
Interpretacja Odwołującego opiera się zatem tylko na zastosowanej przez niego wykładni
sformułowania „wycofać się z postępowania”, a nie na literalnym brzmieniu SIWZ
przewidującym możliwość wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowania
po otrzymaniu zaproszenia do składania ofert i SIWZ. Zdaniem Izby taka wykładania jest
nieuprawniona nie tylko z uwagi na tytuł Działu, w którym zawarte jest sporne
postanowienie, lecz także dalsze brzmienie SIWZ, tj. treść ust. 5 odnoszącego się do
procedury weryfikacji skuteczności wycofania się z postępowania rozumianego jako
wycofanie złożonej oferty. W ust. 5 wyraźnie bowiem przewidziano: „Koperty oznakowane w
ten sposób będą otwierane w pierwszej kolejności i po stwierdzeniu poprawności
postępowania Wykonawcy, koperty ofert wycofywanych nie będą otwierane”. Z powyższego
jednoznacznie wynika, iż tak jak ust. 1-3 dotyczące zmiany złożonej oferty należy
rozpatrywać łącznie, tak samo łącznie należy rozpatrywać ust. 4 i 5. W przeciwnym razie
ust. 5 pozbawiony byłby merytorycznego odniesienia. W ocenie Izby brak jest
przekonywującego uzasadnienia, iż w ust. 4 przewidziano szeroką możliwość wycofania się
z postępowania obejmującą także wycofanie wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu, zaś w ust. 5 uregulowano tylko procedurę wycofania złożonej oferty.
Oznaczałoby to bowiem, że procedura weryfikacji skuteczności wycofania się z
postępowania bez złożenia oferty pomimo jej dopuszczenia nie byłaby w ogóle
uregulowana, natomiast istniałaby taka regulacja dla procedury wycofania złożonej oferty.
Takie działanie Zamawiającego należałoby uznać za nieracjonalne. Ponadto w ust. 5
zawarto stwierdzenie „koperty tak oznaczone” (tj. oznaczone napisem „WYCOFANIE”), co
jednoznacznie wskazuje na powiązanie z ust. 4.
Dodatkowo należy zauważyć, iż Zamawiający przewidział w SIWZ określoną
procedurę wycofania się z postępowania, która musiała być zachowana, aby uznać
wycofanie za skuteczne. Do wycofania stosowane miały być zasady dotyczące zmian w
złożonej ofercie (w zamkniętej kopercie, odpowiednio oznaczonej), a nadto procedura
zakładała weryfikację skuteczności wycofania dopiero na etapie otwarcia ofert. Tym samym
nie sposób uznać, aby oświadczenie o wycofaniu się z postępowania złożone w dniu 10
września 2012 r. (nie zachowujące właściwej formy) oraz z dnia 27 września 2012 r.
(wskazujące na złożenie pisma we właściwej formie) obligowało Zamawiającego do
weryfikacji listy podmiotów zapraszanych do składania ofert, skoro podlegało weryfikacji
dopiero na etapie otwarcia ofert. Odwoływanie się zatem przez Odwołującego do
szczególnej regulacji SIWZ jako podstawy dla kreowania uprawnienia wykonawców do
skutecznego wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu należy zatem
uznać za bezpodstawne. Inne rozumienie określenia „wycofania się z postępowania” niż
wycofanie złożonej oferty nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, jako że złożenie wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie obliguje wykonawcy do złożenia oferty. Nie
musi on w żaden formalny sposób informować Zamawiającego o braku zamiaru złożenia
oferty. Natomiast w przypadku złożenia oferty, która ma charakter wiążący, dla wycofania
się z zobowiązania, które oferta kreuje, niezbędne jest formalne wycofanie złożonej oferty
przed upływem terminu składania ofert (art. 84 ust. 1 ustawy Pzp). W braku takiego
oświadczenia oferta jest dla wykonawcy wiążąca. Izba podkreśla, iż w jej ocenie skutki
określonych oświadczeń wykonawców należy oceniać biorąc pod uwagę określony etap
postępowania, a nie tylko ich literalne brzmienie, które nie może samodzielnie kreować
określonych obowiązków po stronie Zamawiającego. Tym samym nie sposób uznać zarzut
naruszenia art. 51 ust. 1 ustawy Pzp za zasadny.
W konsekwencji za niezasadny uznać należy także zarzut naruszenia art. 51 ust. 2 i
4 ustawy Pzp. Status Odwołującego, który jako wykonawca niezaproszony do składania
ofert traktowany jest jak wykluczony z postępowania, nie podlega zmianie. Z kolei ust. 4
odnosi się do obowiązku przekazania SIWZ wraz z zaproszeniem do składania ofert oraz
wskazania miejsca i terminu opublikowania ogłoszenia o zamówieniu, który to obowiązek w
przedmiotowym stanie faktycznym Zamawiającego względem Odwołującego nie obciąża.
Odwołujący nie wykazał także naruszenia przez Zamawiającego art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp,
a cytowane przez Odwołującego orzecznictwo należy uznać za nieadekwatne do
przedmiotu niniejszej sprawy.
W świetle powyższego na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku,
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 i 5 ust. 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………….
……………….
……………….
WYROK
z dnia 3 października 2012 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Agnieszka Bartczak-śuraw
Bogdan Artymowicz
Barbara Bettman
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 października 2012 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 19 września 2012 r. przez
wykonawcę AGN Polska Sp. z o.o., ul. Zbójnogórska 36a, 04-802 Warszawa
w postępowaniu prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
Al. Jana Pawła II 70, 00-175 Warszawa,
przy udziale:
A. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) Infovide-
Matrix S.A. (pełnomocnik), (2) DahliaMatic Sp. z o.o., (3) Oracle Polska Sp. z o.o.,
adres dla pełnomocnika: ul. Prosta 51, 00-838 Warszawa zgłaszających przystąpienie
do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
B. wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) it Works S.A.
(pełnomocnik), (2) AlmavivA S.p.A., adres dla pełnomocnika: ul. Jana Pawła II 41C,
31-864 Kraków zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
zamawiającego,
C. wykonawcy Comarch S.A. Al. Jana Pawła II 39a, 31-864 Kraków zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
D. wykonawcy Sygnity S.A., Al. Jerozolimskie 180, 02-486 Warszawa zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego,
orzeka:
1. oddala odwołanie;
2. kosztami postępowania obciąża AGN Polska Sp. z o.o., ul. Zbójnogórska 36a, 04-802
Warszawa i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych, zero gorszy) uiszczoną przez AGN Polska Sp. z o.o.,
ul. Zbójnogórska 36a, 04-802 Warszawa tytułem wpisu od odwołania,
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………….
……………….
……………….
Sygn. akt KIO 1996/12
U z a s a d n i e n i e
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Al. Jana Pawła II 70, 00-175
Warszawa (dalej "Zamawiający”) prowadzi w trybie przetargu ograniczonego w procedurze
przyspieszonej postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie ustawy z
dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759,
z późn. zm.) (dalej „ustawa Pzp”) pn. „Utrzymanie, modyfikacje i ulepszanie systemów
aplikacyjnych OFSA, OFSA-PROW, OFSA-PROW-DD, RG-PROW". Wartość
przedmiotowego zamówienia na usługi oszacowano na kwotę wyższą niż wyrażona w
złotych równowartość kwoty określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8
ustawy Pzp. Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej z dnia 21 marca 2012 r. pod nr 2012/S 56-091672.
W dniu 19 września 2012 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło
odwołanie wykonawcy AGN Polska Sp. z o.o., ul. Zbójnogórska 36A, 04-802 Warszawa
(dalej "Odwołujący") wobec zaniechania czynności zaproszenia do złożenia oferty
Odwołującego wraz z przekazaniem Odwołującemu Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia (dalej "SIWZ") oraz z ostrożności procesowej od traktowania Odwołującego jak
wykluczonego z niniejszego postępowania. W ocenie Odwołującego Zamawiający tym
samym naruszył następujące przepisy ustawy Pzp: art. 7 ust. 1 i 3, art. 51 ust. 1 w związku z
treścią ww. ogłoszenia o zamówieniu, art. 51 ust. 2, art. 51 ust. 4.
Tym samym Odwołujący wykazywał swój interes w uzyskaniu danego zamówienia
oraz fakt, że może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp, a także interes w złożeniu odwołania w tym, iż ww. czynności Zamawiającego
uniemożliwiają Odwołującemu złożenie oferty niepodlegającej odrzuceniu w przedmiotowym
postępowaniu. Odwołujący może ponieść szkodę w wyniku zaniechania czynności
Zamawiającego przejawiającej się w niezaproszeniu Odwołującego do złożenia oferty.
Odwołujący zauważał, iż dnia 11 września 2012 r. wysłał do Zamawiającego
wezwanie do dokonania czynności zaproszenia do złożenia oferty wraz z wyznaczeniem
Zamawiającemu terminu na dokonanie czynności do dnia 17 września 2012 r. Wobec czego
od dnia 18 września 2012 r. należy rozpocząć liczenie terminu na dokonanie czynności przez
Zamawiającego. Termin na wniesienie niniejszego odwołania od zaniechania dokonania
czynności przez Zamawiającego upływał dnia 27 września 2012 r. Niniejsze odwołanie jest
wnoszone w dniu 18 września 2012 r., co oznacza, iż Odwołujący uczynił zadość
wymaganiom określonym w art. 182 ustawy Pzp (tj. w terminie 10 dni).
Z powyższych względów Odwołujący wnosił o:
I. uwzględnienie odwołania, poprzez:
A. nakazanie Zamawiającemu zaproszenie Odwołującego do złożenia oferty w
niniejszym postępowaniu,
B. nakazanie Zamawiającemu przekazanie SIWZ oraz ewentualnej innej dokumentacji
postępowania wraz z zaproszeniem do składania ofert Odwołującemu,
C. nakazanie Zamawiającemu uchylenia czynności traktowania Odwołującego jak
wykluczonego z postępowania,
D. z ostrożności procesowej Odwołujący wnosił o uznanie go za dopuszczonego do
dalszego udziału w niniejszym postępowaniu,
oraz
II. zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania
odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu.
Odwołujący zauważał, że Zamawiający zgodnie z brzmieniem IV.1.2 ogłoszenia o
zamówieniu wszczynającego przedmiotowe postępowanie ograniczył do siedmiu liczbę
wykonawców, których zaprosi do składania ofert. Według najlepszej wiedzy Odwołującego
dnia 27 lipca 2012 r. Zamawiający zaprosił do złożenia oferty siedmiu pierwszych
wykonawców sklasyfikowanych na liście po dokonaniu oceny spełnienia warunków udziału w
postępowaniu. Odwołujący został sklasyfikowany na ósmej pozycji. Odwołujący do dnia
dzisiejszego nie otrzymał od Zamawiającego pisma wskazującego na wykluczenie go z
udziału w postępowaniu.
Następnie pismem z dnia 10 września 2012 r. wykonawca Hewlett - Packard Polska
Sp. z o.o. (dalej „HP") wycofał wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
oświadczył, iż nie będzie składał oferty, co należy również uznać za uchylenie się od
ewentualnego zawarcia umowy. Wobec powyższego zgodnie z brzmieniem art. 51 ust 1
ustawy Pzp Zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców, którzy spełniają warunki
udziału w postępowaniu, w liczbie określonej w ogłoszeniu zapewniającej konkurencję.
Wobec wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przez wykonawcę
zaproszonego do złożenia oferty (HP), zgodnie z procedurą określoną w art. 51 ust. 1, 3 i 4 i
treścią ogłoszenia o zamówieniu Zamawiający jest zobowiązany do zaproszenia do złożenia
ofert Odwołującego jako wykonawcę obecnie zajmującego siódme miejsce na liście
wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu. Wskazać należy, że art. 51 ust.
2 ustawy Pzp nie określa, iż wykonawcę niezaproszonego do składania ofert wyklucza się z
postępowania, lecz jedynie „traktuje się jak wykluczonego". Wobec czego skutki prawne
zastosowania art. 51 ust. 2 oraz art. 24 ust. 1 i 2 ustawy Pzp nie mogą być tożsame. Gdyby
zamiarem ustawodawcy było wykluczenie wykonawcy na skutek niezaproszenia go do
składania ofert przepis art. 51 ust. 2 wprost określałby, iż Zamawiający wyklucza wykonawcę
z udziału w postępowaniu. Tymczasem wykonawca taki traktowany jest za wykluczonego.
W ocenie Odwołującego Zamawiający wobec ograniczenia w ogłoszeniu liczby
wykonawców zaproszonych do składania ofert poprzez zaniechanie zaproszenia do złożenia
oferty Odwołującego dopuścił się naruszenia art. 51 ust. 2 ustawy Pzp. Zamawiający jest
zobowiązany zaprosić do złożenia ofert Odwołującego w celu zachowania liczby
wykonawców zaproszonych, wobec wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu przez HP.
Ponad wszystko zaniechanie zaproszenia do złożenia oferty przez Odwołującego
stanowi naruszenie zasady równego traktowania i uczciwej konkurencji. Zamawiający
dokonując oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu nie wykluczył Odwołującego
z udziału w postępowaniu na skutek braku spełnienia warunków. Wobec czego w celu
zachowania zasad równego traktowania wykonawców, których wnioski spełniają warunki
określone przez Zamawiającego, winien zaprosić Odwołującego do złożenia oferty jako
jednego z wykonawców spełniającego warunki udziału w postępowaniu. Odwołujący
stwierdzał, iż podziela pogląd wyrażony w poniżej przytoczonym orzecznictwie w tym
zakresie.
1. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych z
dnia 27 maja 2011 r. w sprawie o sygn. akt KIO 1024/11:
„Na zamawiających ciąży obowiązek zapewnienia, aby warunki podmiotowe pozwalały na
wyłonienie wykonawcy dającego rękojmię należytego wykonania zamówienia, nie naruszając
przy tym zasady równego traktowania wykonawców czy zasady uczciwej konkurencji".
2. wyrok Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych z
dnia 13 października 2010 r. w sprawie o sygn. akt KIO/UZP 2106/10:
"Jednocześnie art. 7 ust. 11 p.z.p. nakazuje zamawiającemu przygotowanie postępowania o
udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz
równego traktowanie wykonawców. Zasady te winny być respektowane przez
zamawiającego na każdym etapie postępowania o udzielenie zamówienia. Zatem
zamawiający winien w taki sposób dokonać opisu sposobu oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu, aby ich powiązanie i proporcje w odniesieniu do przedmiotu
zamówienia nie uniemożliwiały wzięcia udziału w postępowaniu wykonawcom zdolnym do
ich wykonania. Działanie przeciwne, nie tylko ogranicza konkurencję, ale pozostaje też w
sprzeczności z oczywistym interesem zamawiającego. Większa konkurencja w
postępowaniu daje zamawiającemu możliwość uzyskania korzystniejszej oferty."
Odwołujący zauważał, że w zaistniałym stanie prawnym i faktycznym należy uznać, iż
odwołanie jest w pełni zasadne, a zatem zasługuje na uwzględnienie poprzez nakazanie
Zamawiającemu zaproszenia Odwołującego do składania oferty.
Kopia odwołania została przekazana Zamawiającemu 19 września 2012 r.
W dniu 21 września 2012 r. Zamawiający wezwał do wzięcia udziału w postępowaniu
odwoławczym i przekazał kopię odwołania.
W dniu 24 września 2012 r. do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęły
zgłoszenia przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego:
1) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) Infovide-Matrix
S.A. (pełnomocnik), (2) DahliaMatic Sp. z o.o., (3) Oracle Polska Sp. z o.o., adres dla
pełnomocnika: ul. Prosta 51, 00-838 Warszawa,
2) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) it Works S.A.
(pełnomocnik), (2) AlmavivA S.p.A., adres dla pełnomocnika: ul. Jana Pawła II 41C,
31-864 Kraków,
3) wykonawcy Comarch S.A. Al. Jana Pawła II 39a, 31-864 Kraków,
4) wykonawcy Sygnity S.A., Al. Jerozolimskie 180, 02-486 Warszawa.
Na rozprawie w dniu 3 października 2012 r. Zamawiający złożył pismo procesowe
zawierające dodatkowe stanowisko w sprawie, w którym wnosił o oddalenie odwołania.
Zamawiający zauważał, iż w dniach 10 i 11 września 2012 r. drogą faksową do
Zamawiającego wpłynęły pisma HP oraz Odwołującego. Pierwszy z podmiotów złożył
poprzez prokurenta spółki A……… W………….. oświadczenie woli stanowiące rezygnację z
dalszego udziału w postępowaniu. W późniejszej części pisma oświadczono także, iż spółka
cofa swój wniosek. Odwołujący w piśmie datowanym na 11 września 2012 r. w związku z
cofnięciem wniosku przez HP zażądał zaproszenia go do złożenia oferty w postępowaniu,
przekazania SIWZ oraz ewentualnej innej dokumentacji wraz z zaproszeniem do złożenia
oferty.
W przedmiotowym postępowaniu Zamawiający przed dniem wpływu ww. pism
dokonał oceny złożonych wniosków w przedmiocie dopuszczenia do udziału w
postępowaniu. Zamawiający poczynił także w rozumieniu art. 51 ustawy Pzp czynność
zaproszenia do złożenia ofert wraz z podaniem wyniku oceny spełniania warunków udziału w
postępowaniu i SIWZ. Zamawiający, mając na uwadze warunki przetargu ukonstytuowane w
ogłoszeniu, dokonał stosownej kwalifikacji wykonawców. Liczba uczestników postępowania
podlegających zaproszeniu do drugiego etapu przetargu wypełniała postanowienia
ogłoszenia o zamówieniu. Na czynność tą nie wniesiono środków ochrony prawnej. W grupie
wykonawców zaproszonych znajdowała się spółka HP, zaś Odwołujący na mocy art. 51 ust.
2 ustawy Pzp in fine w związku z brakiem jej akcesji do dalszego etapu postępowania
traktowany był jak wykonawca wykluczony z postępowania.
W tym miejscu podnieść potrzeba, iż zasadnicza część regulacji ustawy Pzp
dotyczącej problematyki dwuetapowego postępowania o udzielanie zamówienia publicznego
prowadzonego w trybie przetargu ograniczonego znajduje się w Dziale 2 Rozdział 3 Oddział
2 nie istnieją w nim jednak uregulowania w zakresie problematyki cofnięcia wniosku o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Analiza treści całej ustawy Pzp doprowadza do
konkluzji, że brak w niej przepisów stanowiących dyspozycję sposobu postępowania wobec
takowego oświadczenia uczestnika procedury. Jedynie w art. 84 ustawy Pzp normodawca
przewidział możliwość wycofania oferty, lecz wyłącznie przed upływem terminu składania
ofert. Nawet jeśli za dozwolone uznać by można odpowiednie stosowanie tego przepisu w
zakresie wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (zdaniem Zamawiającego
interpretacja taka jest nieuprawniona), to konsekwentnie do cofnięcia takiego wniosku
musiałoby dojść odpowiednio do upływu terminu składania wniosków, a nie jak literalnie
brzmi przepis do upływu terminu składania ofert. Odmienna interpretacja tego przepisu, choć
potencjalnie możliwa, nie mogłaby się ostać i byłaby pełnym wypaczeniem istoty regulacji.
W ocenie Zamawiającego przy analizie niniejszej sprawy koniecznym i prawidłowym
jest jednak zwrócenie uwagi na art. 14 ustawy Pzp, który stanowi, że „Do czynności
podejmowanych przez zamawiającego i wykonawców w postępowaniu o udzielenie
zamówienia stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U.
Nr 16, poz. 93, z późn. zm.4), jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej". Mając zatem na
uwadze fakt braku szczególnej regulacji omawianej kwestii w przepisach ustawy Pzp oraz, iż
w ocenie Zamawiającego oświadczenie o cofnięciu wniosku, uznać należy za czynność
wykonawcy w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, rozwiązania
zaistniałej problematyki należy poszukiwać w przepisach Kodeksu cywilnego właściwych dla
oświadczeń woli.
Ustawa ta w Tytule IV. Czynności prawne, Dział I. Przepisy ogólne w art. 61 §1.
stanowi, iż „Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy
doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego
oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub
wcześniej".
Przenosząc przedmiotową regulację na grunt omawianego stanu faktycznego
stwierdzić potrzeba, iż oświadczenie woli za jakie bezspornie uznać należy „wniosek o
dopuszczenie do udziału w postępowaniu" może być wobec braku odrębnej regulacji w
ustawy Pzp odwołane jedynie w sposób przewidziany ww. przepisem, tj. odwołanie
oświadczenia woli można uznać za skuteczne, jedynie w przypadku gdy doszło ono do
adresata oświadczenia woli jednocześnie z nim bądź wcześniej. Taka czynność nie miała
miejsca w omawianym przypadku.
Rekapitulując podkreślić potrzeba, że oświadczenie woli w przedmiocie cofnięcia
wniosku o udział w przedmiotowym przetargu złożone za pismem datowanym na 10
września 2012 r. uznać należy za bezskuteczne, a co za tym idzie nie wywołujące skutków
prawnych jakie przewidziane zostały dla cofnięcia oświadczenia woli. Wywody HP
odczytywać należy, jako temporalny bądź długotrwały brak zainteresowania dalszym
udziałem w postępowaniu, jednakże wobec bezskuteczności złożonego oświadczenia woli o
cofnięciu wniosku w ocenie wystawcy opinii wykonawca ten winien być przez
Zamawiającego traktowany jako pełnoprawny, aktywny uczestnik postępowania ze wszelkimi
tego przywilejami i konsekwencjami przewidzianymi ustawą Pzp. Jednocześnie nie oznacza
to, że wykonawca ten zobligowany jest do wykazywania się aktywnością, np. poprzez
złożenie oferty. Zamawiający nie posiada instrumentów prawnych mogących wymusić takie
oświadczenie woli na wykonawcy.
Wobec wykazanego braku skuteczności cofnięcia wniosku o udział w przedmiotowym
postępowaniu za całkowicie bezzasadne i niedopuszczalne w świetle unormowań ustawy
Pzp uznać należy żądania Odwołującego. Odwołującemu w ocenie Zamawiającego
nieprzerwanie i w dalszym ciągu przysługuje na mocy art. 51 ust. 2 ustawy Pzp status
wykonawcy traktowanego jak wykluczony z postępowania. W związku z czym odwołanie
tegoż wykonawcy zasługuje na oddalenie.
Uwzględniając dokumentację przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska Stron i
Przystępujących złożone podczas rozprawy, Izby ustaliła i zważyła co następuje.
Izba ustaliła następujący stan faktyczny.
W ogłoszeniu o zamówieniu przewidziano:
"IV.1.2 Ograniczenie liczby wykonawców, którzy zostaną zaproszeni do składania ofert lub
do udziału
Przewidywana liczba wykonawców: 7
Obiektywne kryteria wyboru ograniczonej liczby kandydatów: Zamawiający zaprosi do
składania ofert 7 Wykonawców, którzy spełnią warunki udziału w postępowaniu. Jeżeli liczba
wykonawców, którzy spełnią warunki udziału w postępowaniu będzie większa niż 7,
Zamawiający zaprosi do składania ofert Wykonawców, którzy uzyskają najwyższą końcową
ocenę punktową wniosku obliczoną według poniższych zasad (...)".
Dnia 27 lipca 2012 r. Zamawiający zaprosił do składania ofert 7 wykonawców oraz
przekazał im SIWZ.
W SIWZ w Rozdziale XVIII Inne istotne informacje Dział XVIII.I Zmiana i wycofanie
złożonej oferty Zamawiający przewidział:
1. Wykonawca może wprowadzić zmiany do złożonej oferty pod warunkiem, że
Zamawiający otrzyma pisemne powiadomienie o wprowadzeniu zmian, przed
terminem składania ofert.
2. Powiadomienie o wprowadzeniu zmian musi być złożone wg takich samych zasad jak
składana oferta tj. w zamkniętej kopercie, odpowiednio oznakowanej z dopiskiem
„ZMIANA”.
3. Koperty oznakowane dopiskiem „ZMIANA” zostaną otwarte przy otwieraniu oferty
Wykonawcy, który wprowadził zmiany i po stwierdzeniu poprawności procedury
dokonania zmian, zostaną dołączone do oferty.
4. Wykonawca ma prawo przed upływem terminu składania ofert wycofać się z
postępowania poprzez złożenie pisemnego powiadomienia (wg takich samych zasad
jak wprowadzanie zmian) z napisem na kopercie „WYCOFANIE”.
5. Koperty oznakowane w ten sposób będą otwierane w pierwszej kolejności i po
stwierdzeniu poprawności postępowania Wykonawcy, koperty ofert wycofywanych nie
będą otwierane”.
Odwołujący spełnił warunki udziału w postępowaniu, ale został sklasyfikowany na
ósmym miejscu i nie uzyskał zaproszenia do składania ofert.
Pismem z dnia 10 września 2012 r. jeden z wykonawców zaproszonych do składania
ofert - HP - poinformował Zamawiającego oraz innych uczestników postępowania, iż
wycofuje swój wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. W konsekwencji
rezygnuje z dalszego w nim udziału. Zauważał, że z uwagi na skrajnie niekorzystne warunki,
odbiegające w sposób znaczący od standardów na rynku usług IT, HP nie ma możliwości
złożenia oferty.
Dnia 11 września 2012 r. Odwołujący skierował pismo do Zamawiającego, iż w
związku z informacją uzyskaną od HP, zgodnie z którą wykonawca ten wycofał swój wniosek
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, wnosi o zaproszenie Odwołującego do złożenia
oferty z jednoczesnym przesłaniem dokumentacji postępowania. Odwołujący zauważał, że
zgodnie z brzmieniem art. 51 ustawy Pzp Zamawiający zaprasza do składania ofert
wykonawców, którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu w liczbie określonej w
ogłoszeniu, zapewniającej konkurencję. Zamawiający zgodnie z brzmieniem IV.1.2
ogłoszenia o zamówieniu wszczynającego przedmiotowe postępowanie ograniczył do
siedmiu liczbę wykonawców, których zaprosi do składania ofert. W wyniku oceny
zgłoszonych wniosków Odwołujący został sklasyfikowany na ósmej pozycji. Wobec
wycofania wniosku przez wykonawcę zaproszonego do składania ofert zgodnie z procedurą
przewidzianą w art. 51 ust. 1, 3 i 4 i treścią ogłoszenia Zamawiający jest zobowiązany do
zaproszenia do złożenia oferty Odwołującego jako wykonawcę obecnie zajmującego pozycję
siódmą na liście wykonawców spełniających warunki udziału w postępowaniu. Podkreślał, że
jego wniosek został już pozytywnie zweryfikowany pod względem spełniania warunków
udziału w postępowaniu przez Zamawiającego. Oświadczał, że podtrzymuje oświadczenia
woli złożone we wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, wnosząc jednocześnie
o zaproszenie do złożenia oferty oraz przekazanie SIWZ oraz ewentualnej innej
dokumentacji wraz z zaproszeniem do złożenia oferty w nieprzekraczalnym terminie do 17
września 2012 r. godz. 12.00.
Zamawiający w piśmie z 24 września 2012 r. skierowanym do HP zauważał, iż
przepisy ustawy Pzp nie przewidują możliwości cofnięcia wniosku o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu. Wobec braku szczególnej regulacji w przepisach ustawy Pzp dokonano
również na mocy art. 14 ustawy Pzp analizy przepisów Kodeksu cywilnego w części
właściwej dla oświadczeń woli. Oświadczenie woli, za jakie bezspornie należy uznać
„wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu”, może być, wobec braku odrębnej
regulacji w ustawy Pzp, odwołane jedynie w przypadku, gdy doszło ono do adresata
oświadczenia woli jednocześnie z nim bądź wcześniej, co nie miało miejsca w
przedmiotowych okolicznościach. W związku z powyższym Zamawiający uznawał
oświadczenie woli w przedmiocie cofnięcia wniosku wyrażone w piśmie z 10 września 2012
r. za bezskuteczne, a co za tym idzie nie wywołujące skutków prawnych jakie zostały
przewidziane dla cofnięcia oświadczenia woli. Wobec bezskuteczności złożonego
oświadczenia woli o cofnięciu wniosku, Zamawiający informował, że traktować będzie nadal
wykonawcę HP jako pełnoprawnego uczestnika postępowania ze wszelkimi tego
przywilejami i konsekwencjami przewidzianymi w ustawie Pzp. Nie oznacza to jednak, że
wykonawca jest zobligowany do aktywnego uczestnictwa w dalszych czynnościach
postępowania ani do złożenia oferty.
Dnia 3 października 2012 r. na rozprawie Odwołujący złożył pismo HP z 27 września
2012 r., zgodnie z którym wykonawca HP podtrzymał swoje stanowisko zawarte w piśmie do
Zamawiającego z 10 września 2012 r. co do wycofania się z dalszego udziału w
postępowaniu. Wykonawca HP wskazywał, że dla uniknięcia wątpliwości oświadcza, że
wycofuje się z postępowania w trybie przewidzianym w Rozdziale XVIII Inne istotne
informacje Dział XVIII.I. pkt 4 SIWZ. Wykonawca HP wskazywał, że pismo zawierające
oświadczenie o wycofaniu się z postępowania zostało złożone do Zamawiającego w dniu 27
września 2012 r.
W oparciu o powyżej ustalony stan faktyczny Izba zważyła, co następuje.
Izba ustaliła, że odwołanie nie podlega odrzuceniu, nie zawiera braków formalnych
oraz uiszczono od niego wpis. Izba oddaliła wniosek Zamawiającego o odrzucenie odwołania
na podstawie art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp jako wniesionego po upływie ustawowego
terminu. Zamawiający argumentował, iż odwołanie dotyczy zaniechania zaproszenia
Odwołującego do składania ofert, która to czynność miała miejsce 27 lipca 2012 r.
Odwołanie należy zatem uznać za spóźnione. Izba nie podziela tego poglądu. Zdaniem Izby
odwołanie w swojej istocie dotyczy zaniechania przez Zamawiającego zaproszenia
Odwołującego do składania ofert, pomimo istnienia, według Odwołującego, takiego
obowiązku z uwagi na wycofanie się z postępowania jednego z wykonawców już
zaproszonych do składania ofert (HP). Oświadczenie HP, na którym buduje swoje odwołanie
Odwołujący, miało miejsce 10 września 2012 r. i dopiero z tą datą Odwołujący powziął o nim
wiadomość. Data 27 lipca 2012 r. nie jest zatem miarodajna dla oceny zasadności
odwołania, z uwzględnieniem podnoszonych w nim okoliczności. Przyjęcie argumentacji
Zamawiającego uniemożliwiałoby merytoryczne rozpoznanie odwołania, pomimo iż w dacie
27 lipca 2012 r. Odwołujący nie mógł posiadać wiedzy o okolicznościach, które stały się
podstawą jego argumentacji w postępowaniu odwoławczym. Izba zauważa, że data, która
wyznacza początek biegu terminu na wniesienie powyższego odwołania, może być
problematyczna. Możliwe jest bowiem ustalenie jako daty początkowej, tj. daty powzięcia
wiadomości o okoliczności stanowiącej podstawę wniesienia odwołania, dnia powiadomienia
o wycofaniu się z postępowania przez HP, przy czym powyższe nie uwzględnia czasu na
ewentualną reakcję Zamawiającego. Z kolei ustalanie terminów w postępowaniu w oparciu o
oświadczenia wykonawców (tu: oświadczenie Odwołującego wyznaczające Zamawiającemu
termin na przekazanie zaproszenia do składania ofert) należy ocenić jako wadliwe. W
okolicznościach niniejszej sprawy wyznaczenie daty początkowej na 11 lub 18 września
2012 r. nie ma jednak znaczenia przesądzającego, gdyż odwołanie zostało wniesione 19
września 2012 r., zatem z zachowaniem 10-dniowego terminu przewidzianego w art. 182 ust.
3 pkt 1 ustawy Pzp liczonego od daty wcześniejszej.
Odwołujący spełnia także przesłanki wniesienia odwołania określone w art. 179 ust. 1
ustawy Pzp. Argumentacja jakoby brak było naruszenia przez Zamawiającego przepisu
ustawy Pzp stanowi w opinii Izby merytoryczną ocenę zasadności odwołania. Odwołujący
wskazał bowiem, jakie przepisy ustawy Pzp zostały przez Zamawiającego jego zdaniem
naruszone, a rzeczą Izby jest odniesienie się do prawidłowości przedstawionej argumentacji.
Izba uznała skuteczność przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego:
1) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) Infovide-Matrix
S.A. (pełnomocnik), (2) DahliaMatic Sp. z o.o., (3) Oracle Polska Sp. z o.o., adres dla
pełnomocnika: ul. Prosta 51, 00-838 Warszawa,
2) wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia: (1) it Works S.A.
(pełnomocnik), (2) AlmavivA S.p.A., adres dla pełnomocnika: ul. Jana Pawła II 41C,
31-864 Kraków,
3) wykonawcy Comarch S.A. Al. Jana Pawła II 39a, 31-864 Kraków,
4) wykonawcy Sygnity S.A., Al. Jerozolimskie 180, 02-486 Warszawa,
z uwagi na spełnienie przez nich warunków skuteczności przystąpienia określonych w art.
185 ust. 2 i 3 ustawy Pzp.
Izba oddaliła opozycję Odwołującego przeciw przystąpieniu wszystkich wykonawców,
którzy zgłosili swoje przystąpienia do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego, gdyż nie uprawdopodobnił on, że wykonawcy ci nie mają interesu w
uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść Zamawiającego, tj. w oddaleniu odwołania, co
warunkuje uwzględnienie opozycji przez Izbę (art. 185 ust. 4 ustawy Pzp). Izba podziela
stanowisko Zamawiającego i Przystępujących, że interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na
korzyść Zamawiającego należy rozumieć szeroko i nie pokrywa się on z interesem w
uzyskaniu danego zamówienia warunkującym dopuszczalność wniesienia odwołania (art.
179 ust. 1 ustawy Pzp), w szczególności może być to interes ekonomiczny. Zdaniem Izby
wykonawcy zgłaszający przystąpienie, którzy zostali zaproszeni przez Zamawiającego do
składania ofert, mają interes w oddaleniu odwołania wykonawcy, który pierwotnie
zaproszenia takiego nie uzyskał, a który wywodzi swoje uprawnienie do otrzymania
zaproszenia z oświadczenia wykonawcy zaproszonego rezygnującego z dalszego udziału w
postępowaniu. W ocenie Izby o istnieniu takiego interesu świadczy samo ograniczenie
konkurencji w postępowaniu (wykonawca HP rezygnuje ze złożenia oferty, co zwiększa
szanse pozostałych wykonawców na uzyskanie zamówienia). Nie bez znaczenia są także
okoliczności związane z koniecznym przedłużeniem terminów w postępowaniu (np. termin na
złożenie oferty), co musiałoby być skutkiem uwzględnienia odwołania, wpływającym na
ekonomiczne interesy, jak i koszty przygotowania ofert/uczestnictwa w postępowaniu przez
wykonawców już zaproszonych.
Izba przyjęła również, iż stan faktyczny sprawy nie jest sporny pomiędzy stronami i w
wystarczający sposób został przedstawiony powyżej.
Działając w granicach wyznaczonych regulacją art. 192 ust. 7 ustawy Pzp, Izba
uznała, iż odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. Nie potwierdziły się bowiem zarzuty
zawarte w odwołaniu.
Nie potwierdził się zarzut naruszenia art. 51 ust. 1 ustawy Pzp.
Przepis ten przewiduje, iż zamawiający zaprasza do składania ofert wykonawców,
którzy spełniają warunki udziału w postępowaniu, w liczbie określonej w ogłoszeniu
zapewniającej konkurencję, nie mniejszej niż 5 i nie większej niż 20. Zamawiający dokonał
czynności zaproszenia 7 wykonawców zgodnie z warunkami ogłoszenia o zamówieniu dnia
27 lipca 2012 r. Odwołującemu prawo do uzyskania zaproszenia nie przysługiwało, gdyż
zajmował ósmą pozycję w rankingu, czego nie kwestionował wówczas ani nie kwestionuje
obecnie.
Zdaniem Izby czynność zaproszenia do składania ofert dokonywana przez
Zamawiającego w oparciu o wyniki oceny spełniania warunków udziału w postępowaniu i
otrzymane oceny spełniania tych warunków ma charakter jednorazowy. Art. 51 ust. 1 ustawy
Pzp ani pozostałe wskazywane przez Odwołującego przepisy nie nakazują ponawiania tej
czynności ani zapraszania dodatkowych wykonawców na skutek oświadczeń składanych
przez wykonawców zaproszonych, iż rezygnują oni z udziału w postępowaniu. Zdaniem Izby
takie oświadczenia nie kreują po stronie Zamawiającego żadnych obowiązków, co najwyżej
sygnalizują zamiar niezłożenia oferty.
Odnosząc się do kwestii skuteczności oświadczenia wykonawcy HP z dnia 10
września 2012 r., w którym wycofywał swój wniosek o dopuszczenie do udziału w
postępowania, stwierdzić należy, iż słusznie podnosili Zamawiający i Przystępujący jego
bezskuteczność. Istotnie przepisy ustawy Pzp nie regulują, jak czynią to w odniesieniu do
oferty, kwestii możliwości i zasad wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu. Możliwe jest tu zatem stosowanie zarówno reguł wynikających w Kodeksu
cywilnego (poprzez art. 14 ustawy Pzp), który w art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego dopuszcza
odwołanie oświadczenia woli, o ile dotrze ono do adresata wraz oświadczeniem woli lub
wcześniej, jak i per analogiam regulacji art. 84 ust. 1 ustawy Pzp dotyczącej terminu
wycofania złożonej oferty (przed upływem terminu do składania ofert). Niezależnie od
przyjętego rozwiązania nie sposób uznać, aby skuteczne i rodzące określone obowiązki po
stronie Zamawiającego było oświadczenie wykonawcy w tej mierze złożone nie tylko po
terminie składania wniosków, ale co więcej - po uzyskaniu zaproszenia do składania ofert.
Sam zresztą Odwołujący pytany o to na rozprawie wyrażał wątpliwość, czy oświadczenie o
wycofaniu wniosku złożone po terminie składania wniosków, lecz przed otrzymaniem
zaproszenia do składania ofert wraz z SIWZ, byłoby skuteczne, a swoje uprawnienia opierał
przede wszystkim na treści SIWZ zawartej w Rozdziale XVIII Dziale XVIII.I ust. 4, z którego
zdaniem Odwołującego wynikało uprawnienie wykonawcy do skutecznego wycofania się z
postępowania rozumianego jako wycofanie złożonego wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu. Z powyższego zatem wynika, że to przede wszystkim w regulacji SIWZ,
interpretowanej w określony sposób, Odwołujący dopatruje się podstawy dla obowiązków
Zamawiającego, a nie w treści wskazywanych przez siebie przepisów ustawy Pzp. W ocenie
Izby argumentacja ta w żaden sposób nie potwierdza, aby w przedmiotowym stanie
faktycznym przepisy kreowały po stronie Zamawiającego obowiązek ponawiania
zaproszenia do składania ofert czy też dodatkowego zaproszenia do składania ofert
skierowanego do Odwołującego. Przyjęcie rozumowania Odwołującego oznaczałoby
bowiem, że treść oświadczeń wykonawców składanych na dowolnym etapie postępowania
(także po ujawnieniu rankingu wykonawców) miałaby mieć znaczenie konstytutywne dla
określonych zdarzeń w postępowaniu oraz powstania dodatkowych obowiązków po stronie
Zamawiającego. Taką sytuację należy ocenić nie tylko jako niedopuszczalną, lecz przede
wszystkim nie przewidzianą przepisami ustawy Pzp. Ustawa Pzp przewiduje bowiem pewną
chronologię postępowania o udzielenie zamówienia i brak jest przesłanek dla uznania, iż
tylko wskutek określonych oświadczeń wykonawców chronologia ta miałby ulegać
zaburzeniu. Nie sposób bowiem nie zauważyć, iż gdyby wykonawca HP nie złożył
oświadczenia o wycofaniu wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, lecz
poprzestał na niezłożeniu oferty (do czego jest w pełni uprawniony) lub też treść jego
oświadczenia obejmowałby jedynie zamiar niezłożenia oferty w postępowaniu,
Odwołującemu byłoby trudno kreować na tej podstawie obowiązek zaproszenia go do
złożenia oferty w miejsce wykonawcy rezygnującego z dalszego uczestnictwa w
postępowaniu. Brak jest bowiem przepisu ustawy Pzp, który taki obowiązek weryfikacji listy
podmiotów zaproszonych do składania ofert poprzez jej uzupełnianie do liczby wskazanej w
ogłoszeniu o zamówieniu by nakazywał. Takiego obowiązku nie sposób wywieść z art. 51
ust. 1 ustawy Pzp. Przyjęcie powyższego rozumowania i prezentowanej przez
Odwołującego wykładni art. 51 ust. 1 ustawy Pzp mogłoby mieć także określone
konsekwencje praktyczne w postaci konieczności przedłużania postępowania, ponieważ
kolejni zapraszani przez zamawiającego wykonawcy muszą na zasadach równości otrzymać
dodatkowy termin na składanie ofert, a obowiązek przedłużenia postępowania wynikałby nie
z wadliwości działań zamawiającego, lecz oświadczeń podmiotów trzecich.
Co do szczególnej sytuacji, z którą zdaniem Odwołującego mamy do czynienia w
niniejszym postępowaniu z uwagi na dopuszczenie przez Zamawiającego w treści SIWZ
możliwości wycofania się przez wykonawcę przed upływem terminu składania ofert z
postępowania poprzez złożenie pisemnego powiadomienia Izba zauważa, że przedmiotowa
argumentacja nie była podnoszona w odwołaniu, lecz stała się przedmiotem wywodu
Odwołującego dopiero na rozprawie. Niezależnie jednak od powyższego, nie sposób uznać,
aby podnoszona przez Odwołującego treść SIWZ mogła stanowić potwierdzenie
szczególnych okoliczności, na które powoływał się Odwołujący, a które to okoliczności
skutkują obowiązkiem zaproszenia przez Zamawiającego Odwołującego do składania ofert
z uwagi na oświadczenie HP o wycofaniu się z postępowania. Należy zauważyć, iż
postanowienie SIWZ, które stało się osią wywodu Odwołującego, zawarte jest w
dokumencie przekazywanym w przetargu ograniczonym po zakończeniu procedury oceny
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i stworzeniu rankingu wykonawców.
SIWZ przekazywana jest bowiem zgodnie z art. 51 ust. 4 ustawy Pzp wraz z zaproszeniem
do składania ofert. Tym samym postanowienia zawarte w tym dokumencie winny być
oceniane z uwzględnieniem określonego etapu postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego. Ponadto dla wykładni spornego ust. 4 Rozdziału XVIII Działu XVIII.I SIWZ
istotne jest nie tylko jego literalne brzmienie, lecz również kontekst i usytuowanie w SIWZ.
Należy podkreślić, iż Rozdział XVIII Inne istotne informacje składa się z dwóch Działów:
Dział XVIII.I Zmiana i wycofanie złożonej oferty oraz Działu XVIII.II Podwykonawcy. Dział
XVIII.I w samym już tytule zawiera wyraźne określenie zakresu przedmiotowego, jakim są
warunki zmiany i wycofania złożonej oferty. Odwołujący nie może zatem opierać się jedynie
na literalnym, wyrwanym z kontekstu i rozpatrywanym fragmentarycznie brzmieniu ust. 4.
Należy wskazać, iż ust. 4 przewiduje: „Wykonawca ma prawo przed upływem terminu
składania ofert wycofać się z postępowania poprzez złożenie pisemnego powiadomienia
(wg takich samych zasad jak wprowadzanie zmian) z napisem na kopercie „WYCOFANIE”.
Istotnie Zamawiający posłużył się tu określeniem „wycofać się z postępowania”, a nie
„wycofać złożoną ofertę”, co jednak nie oznacza, aby wbrew tytułowi Działu przewidywał
procedurę inną niż wycofanie się z postępowania poprzez wycofanie złożonej oferty.
Interpretacja Odwołującego opiera się zatem tylko na zastosowanej przez niego wykładni
sformułowania „wycofać się z postępowania”, a nie na literalnym brzmieniu SIWZ
przewidującym możliwość wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowania
po otrzymaniu zaproszenia do składania ofert i SIWZ. Zdaniem Izby taka wykładania jest
nieuprawniona nie tylko z uwagi na tytuł Działu, w którym zawarte jest sporne
postanowienie, lecz także dalsze brzmienie SIWZ, tj. treść ust. 5 odnoszącego się do
procedury weryfikacji skuteczności wycofania się z postępowania rozumianego jako
wycofanie złożonej oferty. W ust. 5 wyraźnie bowiem przewidziano: „Koperty oznakowane w
ten sposób będą otwierane w pierwszej kolejności i po stwierdzeniu poprawności
postępowania Wykonawcy, koperty ofert wycofywanych nie będą otwierane”. Z powyższego
jednoznacznie wynika, iż tak jak ust. 1-3 dotyczące zmiany złożonej oferty należy
rozpatrywać łącznie, tak samo łącznie należy rozpatrywać ust. 4 i 5. W przeciwnym razie
ust. 5 pozbawiony byłby merytorycznego odniesienia. W ocenie Izby brak jest
przekonywującego uzasadnienia, iż w ust. 4 przewidziano szeroką możliwość wycofania się
z postępowania obejmującą także wycofanie wniosku o dopuszczenie do udziału w
postępowaniu, zaś w ust. 5 uregulowano tylko procedurę wycofania złożonej oferty.
Oznaczałoby to bowiem, że procedura weryfikacji skuteczności wycofania się z
postępowania bez złożenia oferty pomimo jej dopuszczenia nie byłaby w ogóle
uregulowana, natomiast istniałaby taka regulacja dla procedury wycofania złożonej oferty.
Takie działanie Zamawiającego należałoby uznać za nieracjonalne. Ponadto w ust. 5
zawarto stwierdzenie „koperty tak oznaczone” (tj. oznaczone napisem „WYCOFANIE”), co
jednoznacznie wskazuje na powiązanie z ust. 4.
Dodatkowo należy zauważyć, iż Zamawiający przewidział w SIWZ określoną
procedurę wycofania się z postępowania, która musiała być zachowana, aby uznać
wycofanie za skuteczne. Do wycofania stosowane miały być zasady dotyczące zmian w
złożonej ofercie (w zamkniętej kopercie, odpowiednio oznaczonej), a nadto procedura
zakładała weryfikację skuteczności wycofania dopiero na etapie otwarcia ofert. Tym samym
nie sposób uznać, aby oświadczenie o wycofaniu się z postępowania złożone w dniu 10
września 2012 r. (nie zachowujące właściwej formy) oraz z dnia 27 września 2012 r.
(wskazujące na złożenie pisma we właściwej formie) obligowało Zamawiającego do
weryfikacji listy podmiotów zapraszanych do składania ofert, skoro podlegało weryfikacji
dopiero na etapie otwarcia ofert. Odwoływanie się zatem przez Odwołującego do
szczególnej regulacji SIWZ jako podstawy dla kreowania uprawnienia wykonawców do
skutecznego wycofania wniosku o dopuszczenie do udziału w postępowaniu należy zatem
uznać za bezpodstawne. Inne rozumienie określenia „wycofania się z postępowania” niż
wycofanie złożonej oferty nie znajduje racjonalnego uzasadnienia, jako że złożenie wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie obliguje wykonawcy do złożenia oferty. Nie
musi on w żaden formalny sposób informować Zamawiającego o braku zamiaru złożenia
oferty. Natomiast w przypadku złożenia oferty, która ma charakter wiążący, dla wycofania
się z zobowiązania, które oferta kreuje, niezbędne jest formalne wycofanie złożonej oferty
przed upływem terminu składania ofert (art. 84 ust. 1 ustawy Pzp). W braku takiego
oświadczenia oferta jest dla wykonawcy wiążąca. Izba podkreśla, iż w jej ocenie skutki
określonych oświadczeń wykonawców należy oceniać biorąc pod uwagę określony etap
postępowania, a nie tylko ich literalne brzmienie, które nie może samodzielnie kreować
określonych obowiązków po stronie Zamawiającego. Tym samym nie sposób uznać zarzut
naruszenia art. 51 ust. 1 ustawy Pzp za zasadny.
W konsekwencji za niezasadny uznać należy także zarzut naruszenia art. 51 ust. 2 i
4 ustawy Pzp. Status Odwołującego, który jako wykonawca niezaproszony do składania
ofert traktowany jest jak wykluczony z postępowania, nie podlega zmianie. Z kolei ust. 4
odnosi się do obowiązku przekazania SIWZ wraz z zaproszeniem do składania ofert oraz
wskazania miejsca i terminu opublikowania ogłoszenia o zamówieniu, który to obowiązek w
przedmiotowym stanie faktycznym Zamawiającego względem Odwołującego nie obciąża.
Odwołujący nie wykazał także naruszenia przez Zamawiającego art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp,
a cytowane przez Odwołującego orzecznictwo należy uznać za nieadekwatne do
przedmiotu niniejszej sprawy.
W świetle powyższego na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 ustawy Pzp orzeczono jak w
sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku,
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 i 5 ust. 4
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ……………….
……………….
……………….