Sygn. akt KIO 12/13
WYROK
z dnia 24 stycznia 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: Przewodniczący: Piotr Kozłowski
Protokolant: Łukasz Listkiewicz
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 stycznia 2013 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 4 stycznia 2013 r.
przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia jako
KONSORCJUM TRZCIEL, reprezentowanych przez lidera – T………… W…………
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PPHU „TRANSTAD” T………….
W………, Trzciel
w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonym przez zamawiającego:
Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” – Nadleśnictwo
Trzciel
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wyboru oferty najkorzystniejszej w 3. części zamówienia (Pakiet nr 3) oraz
powtórzenie oceny ofert w tej części w sposób zgodny z postanowieniami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, to jest przy wzięciu pod uwagę
łącznej wartości brutto wykonanych w okresie ostatnich trzech lat przed
wszczęciem postępowania usług w zakresie pozyskania i zrywki drewna oraz
zagospodarowania lasu – na podstawie danych zawartych w wykazie usług, przy
uwzględnieniu wykonanych przez wykonawcę usług, dla których załączono
dokumenty potwierdzające, że zostały one wykonane należycie.
2. Kosztami postępowania obciąża zamawiającego: Skarb Państwa – Państwowe
Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe” – Nadleśnictwo Trzciel i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez odwołującego:
Sygn. akt KIO 12/13
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia jako
KONSORCJUM TRZCIEL, reprezentowanych przez lidera – T………
W………… prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PPHU
„TRANSTAD” T……….. W………, Trzciel tytułem wpisu od odwołania,
2.2 zasądza od zamawiającego: Skarbu Państwa – Państwowego Gospodarstwa
Leśnego „Lasy Państwowe” – Nadleśnictwa Trzciel na rzecz odwołującego:
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia jako
KONSORCJUM TRZCIEL, reprezentowanych przez lidera – T……… W………..
prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą PPHU „TRANSTAD”
T……….. W…………, Trzciel kwotę 18727 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy
siedemset dwadzieścia siedem złotych zero groszy) stanowiącą koszty
postępowania odwoławczego poniesione z tytułu uiszczonego wpisu od odwołania
oraz uzasadnionych kosztów strony obejmujących wynagrodzenie pełnomocnika
i koszty dojazdu na wyznaczone posiedzenie Izby.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) na niniejszy wyrok
– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim.
Przewodniczący: ………………………………
Sygn. akt KIO 12/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Skarb Państwa – Państwowe Gospodarstwo Leśne „Lasy Państwowe”
– Nadleśnictwo Trzciel – prowadzi trybie przetargu nieograniczonego, na podstawie ustawy z
dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr
113, poz. 759; zwanej dalej również „ustawą pzp” lub „pzp”), postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego pn. Wykonywanie usług leśnych w Nadleśnictwie Trzciel w roku
2013 (oznaczenie sprawy Z-2710-2/2012).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 2012/S_218-359596 z 13 listopada 2012 r., z tym, że 9 listopada 2012 r.
Zamawiający przekazał to ogłoszenie Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, a także
zamieścił ogłoszenie o zamówieniu w swojej siedzibie na tablicy ogłoszeń oraz na stronie
internetowej (www.szczecin.lasy.gov.pl).
Wartość zamówienia przekracza kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy pzp i została ustalona przez Zamawiającego na kwotę
9.091.361,12 zł, co stanowi równowartość 2.261.757 euro.
Pismem z 20 grudnia 2012 r., które zostało przesłane w inny sposób niż faksem lub
drogą elektroniczną, Zamawiający zawiadomił wykonawców o rozstrzygnięciu prowadzonego
postępowania we wszystkich 16 częściach zamówienia, w tym o uznaniu
za najkorzystniejszą w części 3. zamówienia oferty złożonej przez konsorcjum wykonawców
z liderem Firmą Handlowo-Usługową „WRÓś” M………. W………. z Lewic.
4 stycznia 2013 r. (pismem z 30 grudnia 2012 r.) Odwołujący – trzydziestu
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia jako KONSORCJUM
TRZCIEL, reprezentowanych przez lidera – T.…….. W……… prowadzącego działalność
gospodarczą pod firmą PPHU „TRANSTAD” T…….. W………., Trzciel (dalej zwany również
w skrócie „Konsorcjum Trzciel”) – wniósł do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej odwołanie
od rozstrzygnięcia postępowania w 3. części zamówienia polegającego na niezgodnym
z przepisami ustawy pzp oraz postanowieniami specyfikacji istotnych warunków zamówienia
(zwanej dalej w skrócie „SIWZ” lub „s.i.w.z.”) zastosowaniu kryteriów oceny ofert, które miało
bezpośredni wpływ na wybór najkorzystniejszej oferty.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów ustawy pzp:
1. Art. 7 ust. 1-3 – przez naruszenie podstawowych zasad prowadzenia postępowania
celem wyboru oferty najkorzystniejszej zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy
pzp, a przede wszystkim zgodnie z przyjętymi w pkt 17.6 SIWZ wytycznymi dla kryterium
doświadczenie wykonawcy dla pakietu nr 3.
Sygn. akt KIO 12/13
2. Art. 91 ust. 1 – przez wybór oferty najkorzystniejszej według zmienionych w stosunku
do przyjętych w treści SIWZ wytycznych dla kryterium wiedza i doświadczenie,
prowadzące do naruszenia gwarancji uczciwej konkurencji oraz pozbawienia możliwości
uznania oferty Odwołującego za ofertę najkorzystniejszą w pakiecie nr 3.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu w zakresie pakietu nr 3: powtórzenia
czynności oceny ofert z udziałem oferty Odwołującego oraz wyboru jako najkorzystniejszej
oferty Odwołującego.
Odwołujący sprecyzował nadto odwołanie przez podanie następujące okoliczności
prawnych i faktycznych uzasadniających jego wniesienie.
Odwołujący podał, że zgodnie z postanowieniem pkt 17.5 SIWZ przy dokonywaniu
wyboru najkorzystniejszej oferty dla wszystkich części zamówienia obowiązywały dwa
kryteria: Cena usługi – 80% oraz Doświadczenie wykonawcy – 20%. Odwołujący uzyskał wg
wyliczeń Zamawiającego łącznie 92,13 pkt, przy czym w kryterium doświadczenia
wykonawcy 16,42 na 20 pkt możliwych do uzyskania. W ocenie Odwołującego Zamawiający
dokonał błędnej oceny złożonej przez niego oferty w 3. części zamówienia, przyjmując do
obliczenia punktowego w kryterium doświadczenia wykonawcy wyłącznie niektóre pozycje –
wykazane w wykazie usług (załącznik nr 4 do SIWZ) jako realizacje Odwołującego z okresu
wymaganego postanowieniami SIWZ – z pominięciem dwu bardzo ważnych pozycji, tj. usług
zrealizowanych na rzecz Nadleśnictwa Lwówek Śląski oraz na rzecz Nadleśnictwa Węgliniec
z lat 2009-2012, których uwzględnienie zmienia wynik postępowania.
Odwołujący podał, że zgodnie z pkt. 7.2 SIWZ dla pakietu nr 3 wymaganym było:
wykazanie się wykonaniem w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, prac polegających
na jednoczesnym wykonywaniu usług z zakresu zagospodarowania lasu, zrywki i pozyskania
drewna, na kwotę nie mniejszą niż 660 000 zł (brutto). Z kolei na potwierdzenie
przedmiotowego warunku obowiązywało: złożenie wykazu usług wykonanych, a w przypadku
świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych przez Wykonawcę w zakresie
niezbędnym do wykazania spełnienia warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich
trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy – w tym okresie z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców (wg
wzoru – Załącznik nr 4 niniejszej specyfikacji istotnych warunków zamówienia) wraz
z załączeniem dokumentów potwierdzających, że te usługi zostały wykonane lub są
wykonywane należycie. Przy czym dokumenty te stanowiły jednocześnie podstawę do
obliczenia punktowego w kryterium doświadczenia wykonawcy.
Następnie Odwołujący przywołał następującą treść SIWZ dotyczącą oceny ofert
w kryterium doświadczenia wykonawcy: Kryterium „Doświadczenie wykonawcy” oceniane
Sygn. akt KIO 12/13
będzie posiadane przez Wykonawcę doświadczenie, mierzone wartością wykonanych usług
w zakresie pozyskania i zrywki drewna oraz zagospodarowania lasu (w zl. brutto), gdy oferta
składana jest na pakiet nr 1-7, w przypadku składania ofert na pakiet nr 9 doświadczenie
będzie mierzone wartością wykonanych usług z zakresu gospodarki szkółkarskiej (w zł
brutto), w przypadku składania ofert na pakiet nr 10 doświadczenie będzie mierzone
wartością wykonanych usług z zakresu gospodarki łowieckiej i łąkowo-rolnej (w zł brutto), w
przypadku składania ofert na pakiety nr 10 - 16 doświadczenie będzie mierzone wartością
wykonanych usług z zakresu pozyskania i zrywki drewna, wykonanych w okresie ostatnich
trzech lat. Ocena punktowa wg kryterium „Doświadczenie” zostanie dokonana na podstawie
danych, zawartych w „Wykazie usług" sporządzonych wg wzoru stanowiącego Załącznik nr 4
do specyfikacji istotnych warunków zamówienia, przy czym Zamawiający będzie uwzględniał
tylko usługi wykonane przez Wykonawcę, do których załączono dokumenty potwierdzające
że te usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie. W tym kryterium nie będzie
uwzględnione doświadczenie podmiotów, które nie będą uczestniczyć w realizacji
zamówienia, a których doświadczenie, celem spełnienia warunków udziału w postępowaniu,
przedstawił wykonawca zgodnie z art. 26 ust. 2b PZP.
Odwołujący skonstatował, że dane do obliczenia punktowego zgodnie z przywołanym
opisem miały być pobrane w oparciu o wykaz usług i stanowiący jego część dokument
potwierdzający, że usługi te zostały wykonane należycie złożony przez Odwołującego wraz z
ofertą. Jednakże według wyliczeń Odwołującego Zamawiający nie uwzględnił wartości
podanych w pozycjach odnoszących się do Nadleśnictwa Lwówek Śląski oraz Nadleśnictwa
Węgliniec. Zdaniem Odwołującego rzeczywiste wartości, jakie przyjęło do obliczenia
punktowego, najprawdopodobniej odnoszą się wyłącznie do danych zawartych w kolumnie
nr 3 tabeli, nie zaś do faktycznego przerobu szczegółowo wykazanego w dokumentach
stanowiących jego integralną część – referencjach obu nadleśnictw: Nadleśnictwa Lwówek
Śląski oraz Nadleśnictwa Węgliniec. Według Odwołującego Zamawiający – kierując się
zawartym w pkt 8.1 ppkt. 2 SIWZ stwierdzeniem: ....wykaz usług wykonanych, a w przypadku
świadczeń okresowych lub ciągłych również wykonywanych przez Wykonawcę w zakresie
niezbędnym do wykazania spełnienia warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich
trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest
krótszy – w tym okresie – przyjął do oceny tylko te pozycje, które odpowiadały trzyletniemu
okresowi kończącemu się w dniu oznaczonym na dzień składania ofert, to jest 30 listopada
2012 r. Zdaniem Odwołującego powyższe postanowienie nie ma powiązania z ustaleniami
zawartymi w pkt 17.6 SIWZ. Odwołujący stwierdził, że tym samym usługi realizowane przed
30 listopada 2009 r., wyszczególnione w kolumnie 3 i 4 (okres od… do…) z czasookresem:
od 01.11.2009 do 01.10.2012 oraz od 01.11.2009 do 31.10.2012 zostały automatycznie
Sygn. akt KIO 12/13
pominięte przez Zamawiającego, bez uwzględnienia informacji zawartych w załącznikach do
wykazu usług.
Dla Odwołującego niezrozumiałe jest działanie Zamawiającego sprzeczne
z ustaleniami pkt 17.6 SIWZ i odrzucenie do obliczenia punktowego danych stanowiących
o przerobie w poszczególnych latach odpowiadających wymaganemu okresowi zawartych
w przywołanych referencjach. W ocenie Odwołującego Zamawiający w żadnym miejscu
SIWZ, ani też w załączniku nr 4 nie poinformował wykonawców o żadnym innym sposobie
przyjmowania danych do obliczenia punktów w kryterium wiedza i doświadczenie. Wzór
opracowany przez Zamawiającego wymagał w przypadku realizacji, w tym realizacji
kilkuletnich, podania terminów początkowych i końcowych, do czego dostosował się
Odwołujący – podając dla obu wspomnianych nadleśnictw termin początkowy i końcowy.
Zdaniem Odwołującego szczegółowe informacje dotyczące tych wartości podane były
w poszczególnych referencjach załączonych do tabeli. Odwołujący stwierdził, że gdyby
znane by mu było takie stanowisko Zamawiającego, jakie przyjęto w toku oceny, wypisałby
dane z załączonych referencji do tabeli w układzie na poszczególne lata. Zdaniem
Odwołującego dokonanie zmian reguł w stosunku do ustaleń przyjętych w SIWZ dla
kryterium wiedzy i doświadczenie, o której nie poinformowano zainteresowanych
wykonawców przed składaniem ofert, jest niedopuszczalna i stanowi podstawę wniesionego
odwołania. Według Odwołującego przyjęty w postanowieniach SIWZ wzór tabeli opracowany
przez Zamawiającego oraz sposób postępowania w ocenie punktowej (pkt 17.6 SIWZ),
jednoznacznie wskazuje na obowiązek uwzględnienia danych zawartych w załączonych do
wykazu usług referencjach z Nadleśnictwa Lwówek Śląski oraz Nadleśnictwa Węgliniec, bez
przerobu realizowanego w okresie listopad-grudzień 2009. Odwołujący podał, że wyniki
obliczeń przedstawiałyby się wówczas następująco, że jego przerób wyniósłby
16.245.878,21 – powinien być oceniony na 20 pkt, natomiast przerób Konsorcjum PHU
M………. W………. w wielkości 10.117.048,23 na 12,45 pkt. Ponieważ w kryterium cenowym
Odwołujący uzyskał 75,71 pkt, a Konsorcjum PHU M……. W……… 80 pkt, to łączna ocena
punktowa Odwołującego powinna wynosić 95,71 pkt, przy 92,45 pkt dla Konsorcjum PHU
M…….. W…………..
15 stycznia 2013 r. wpłynęła do Izby pisemna odpowiedź na odwołanie (datowana
na 14 stycznia 2013 r.), w której Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania.
Zdaniem Zamawiającego, który przywołał brzmienie tych samych postanowień,
co zacytowane w odwołaniu, przez usługi wykonane w okresie ostatnich 3-lat przed upływem
terminu składania ofert należy rozumieć usługi wykonywane w tym okresie. Zamawiający
podkreślił, że zażądał dwóch dokumentów. Po pierwsze – oświadczenia woli wykonawcy
Sygn. akt KIO 12/13
w postaci wykazu, po drugie – dokumentu wystawionego przez inny podmiot, który miał
wyłącznie potwierdzać należyte wykonanie usług wskazanych w wykazie, a nie zawierać
informacje, które miały znaleźć się w wykazie. Ponieważ w złożonym przez Odwołującego
wykazie dla pozycji 6. i 7. wskazano czasookres, którego początek wykracza poza 3-lata
wstecz przed terminem składania ofert, Zamawiający nie miał podstaw do ustalenia jaka
konkretnie wartość przypadała na ten okres. W szczególności – zdaniem Zamawiającego –
nie mógł tych informacji czerpać z referencji, które nie są oświadczeniem woli wykonawcy
i mogą wyłącznie potwierdzać, że usługi opisane w wykazie zostały należycie wykonane.
Zamawiający uznał, że informacje z referencji nie mogą służyć korekcie oświadczenia woli
Odwołującego zawartego w wykazie. Zamawiający nie mógł również prowadzić żadnych
operacji matematycznych, np. polegających na odjęciu wartości prac z 2009 r. wskazanych
w treści referencji. Według Zamawiającego, biorąc pod uwagę art. 26 ust. 3 i 4 czy art. 87
ust. 1 pzp, nie dysponował on żadnymi instrumentami prawnymi, które umożliwiałyby
działanie wnioskowane przez Odwołującego. W szczególności Zamawiający powołał się
na to, że nie mógł wezwać Odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 pzp do uzupełnienia
dokumentu, gdyż nie było to konieczne dla wykazania spełniania przez Odwołującego
warunku udziału w postępowaniu.
Zamawiający wskazywał również, że inni wykonawcy zgodnie z jego intencją
zrozumieli sposób oceny w ramach kryterium doświadczenia – wykazując usługi i ich wartość
przypadającą na okres 3 lat przed wszczęciem postępowania. Zamawiający powołał się
również na swoją wieloletnią praktykę, znaną również Odwołującemu, w stosowaniu sposobu
oceny ofert nieuwzględniającego usług, których rozpoczęcie przypadało dawniej niż 3 lata
przed wszczęciem postępowania.
8 stycznia 2013 r. Zamawiający przekazał drogą elektroniczną kopię odwołania
drugiemu wykonawcy ubiegającemu się o udzielenie zamówienia w pakiecie nr 3. Izba
ustaliła, że do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej nie wpłynęło żadne zgłoszenie
przystąpienia do postępowania odwoławczego.
Ponieważ odwołanie nie zawierało braków formalnych, a wpis od niego został
uiszczony – podlegało rozpoznaniu przez Izbę. W toku czynności formalnoprawnych
i sprawdzających, Izba nie stwierdziła aby odwołanie podlegało odrzuceniu na podstawie
którejkolwiek z przesłanek określonych w art. 189 ust. 2 pzp. Również na posiedzeniu
z udziałem Stron nie podniesiono w tym zakresie żadnych wniosków.
Z uwagi na brak podstaw do odrzucenia odwołania lub umorzenia postępowania
odwoławczego, Izba przeprowadziła rozprawę, podczas której Strony podtrzymały swoje
Sygn. akt KIO 12/13
zasadnicze stanowiska.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, uwzględniając zgromadzony materiał
dowodowy, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia i stanowiska zawarte
w odwołaniu, odpowiedzi na odwołanie, a także wyrażone ustnie na rozprawie
i odnotowane w protokole, Izba ustaliła i zważyła, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 179 ust. 1 pzp odwołującemu przysługuje legitymacja
do wniesienia odwołania, gdy ma (lub miał) interes w uzyskaniu zamówienia oraz może
ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. W ocenie
Izby Odwołujący legitymuje się interesem w uzyskaniu zamówienia w zakresie części 3.,
na którą złożył ofertę. Odwołujący ma zatem realną szansę na uzyskanie zamówienia wobec
podniesienia zarzutów skierowanych przeciwko ocenie ofert dokonanej przez
Zamawiającego w tej części zamówienia. Jednocześnie czynności Zamawiającego objęte
zarzutami odwołania narażają Odwołującego na na szkodę z powodu nieuzyskania
odpłatnego zamówienia publicznego, na co mógłby w przeciwnym razie liczyć.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, która została również przekazana Izbie w formie kopii
poświadczonej za zgodność z oryginałem przez Zamawiającego. W szczególności Izba
przeprowadziła dowody z następujących dokumentów: ogłoszenia o zamówieniu, s.i.w.z.
oraz oferty Odwołującego.
Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia
faktyczne oraz zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu i podlegających rozpatrzeniu,
Izba stwierdziła, że odwołanie zasługuje uwzględnienie, gdyż Zamawiający w niewłaściwy
sposób dokonał oceny oferty Odwołującego.
W lit. a ppkt 3 pkt 7.3 s.i.w.z. Zamawiający sprecyzował, że dla 3. części zamówienia
(tzw. Pakiet nr 3) warunek udziału w postępowaniu dotyczący wiedzy i doświadczenia uzna
za spełniony, jeżeli Wykonawca wykaże się wykonaniem w okresie ostatnich trzech lat przed
upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym
okresie, prac polegających na jednoczesnym wykonywaniu usług z zakresu
zagospodarowania lasu, zrywki i pozyskania drewna, na kwotę nie mniejszą niż 660 000 zł
(brutto). Zgodnie z ppkt 2 pkt 8.1 s.i.w.z. w celu potwierdzenia spełniania warunku do oferty
należało załączyć wykaz usług wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub
Sygn. akt KIO 12/13
ciągłych również wykonywanych przez Wykonawcę w zakresie niezbędnym do wykazania
spełnienia warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich trzech lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie z
podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców (wg wzoru – Załącznik nr 4
niniejszej specyfikacji istotnych warunków zamówienia) wraz z załączeniem dokumentów
potwierdzających, że te usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie. Wzór
z załącznika nr 4 do s.i.w.z. zawiera oświadczenie o następującej treści: … Ja niżej
podpisany (…) działając w imieniu i na rzecz (…) oświadczam, że Wykonawca którego
reprezentuję, w okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy –
w tym okresie wykonał, pod którym zamieszczono tabelę do wypełnienia z następująco
opisanymi kolumnami: 1) Lp.; 2) Podmiot zlecający prace (nazwa, siedziba); 3) Termin
wykonania usługi (należy podać daty), podzielona na dwie kolumny: początek i koniec; 4)
Wartość brutto wykonanych usług.
Powyższy opis ma znaczenie wobec przyjętego przez Zamawiającego w ppkt 2 pkt
17.5 s.i.w.z. drugiego z kryteriów oceny ofert pn. Doświadczenie wykonawcy, o wadze 20%.
W pkt 17.6 s.i.w.z. Zamawiający dokonał następującego opisu tego kryterium: W kryterium
„Doświadczenie wykonawcy” oceniane będzie posiadane przez Wykonawcę doświadczenie,
mierzone wartością wykonanych usług w zakresie pozyskania i zrywki drewna oraz
zagospodarowania lasu (w zł. brutto), gdy oferta składana jest na pakiet nr 1-7,(…),
wykonanych w okresie ostatnich trzech lat. Ocena punktowa wg kryterium „Doświadczenie”
zostanie dokonana na podstawie danych, zawartych w „Wykazie usług” sporządzonych wg
wzoru stanowiącego Załącznik nr 4 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia, przy
czym Zamawiający będzie uwzględniał tylko usługi wykonane przez Wykonawcę, do których
załączono dokumenty potwierdzające że te usługi zostały wykonane lub są wykonywane
należycie. W tym kryterium nie będzie uwzględnione doświadczenie podmiotów, które nie
będą uczestniczyć w realizacji zamówienia, a których doświadczenie, celem spełnienia
warunków udziału w postępowaniu, przedstawił wykonawca zgodnie z art. 26 ust. 2b PZP.
Z przywołanych powyżej postanowień s.i.w.z. wynika jednoznacznie, że Zamawiający
przyjął – oprócz ceny – kryterium oceny ofert dotyczące właściwości wykonawcy w zakresie
jego wiedzy i doświadczenia. Przy czym sposób oceny w ramach tego kryterium miał być
analogiczny, z tą różnicą, że o ile dla spełnienia warunku udziału w postępowaniu
wystarczające było osiągnięcie wyznaczonego pułapu wartości usług, o tyle na potrzeby
wyboru oferty najkorzystniejszej sumowaniu miała podlegać łączna wartość wszystkich usług
objętych wykazem usług. Druga zasadnicza różnica – polegająca na nieuwzględnianiu
w ramach kryterium oceny ofert doświadczenia innych podmiotów – nie ma znaczenia dla
rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, gdyż taka sytuacja w przypadku Odwołującego
Sygn. akt KIO 12/13
nie zaistniała.
Istotą sporu pomiędzy Stronami jest prawidłowość dokonanej przez Zamawiającego
oceny oferty Odwołującego, polegającej na pominięciu przy wyliczeniu łącznej wartości usług
wykonanych w okresie ostatnich trzech lat dwóch ostatnich pozycji wykazu usług – z tego
powodu, że wskazany dla nich data początku terminu realizacji przypada dawniej niż 3 lata
wstecz przed terminem składania ofert. Izba uznała postępowanie Zamawiającego
za nieznajdujące oparcia w przywołanych powyżej postanowieniach s.i.w.z. Zamawiający
nigdzie w s.i.w.z. nie wprowadził zasady, że będzie uwzględniał wyłącznie takie usługi, dla
których zarówno początek, jak i koniec terminu wykonania przypadał w okresie 3 lata przed
terminem składania ofert. Izba zważyła, że postanowienia s.i.w.z. związane z warunkiem
udziału w postępowaniu dotyczącym wiedzy i doświadczenia są zbieżne z brzmieniem pkt 2
ust. 1 § 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie
rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich
te dokumenty mogą być składane (Dz. U Nr 226, poz. 1817), który pozwala zamawiającym
na żądanie od wykonawców przedstawienia wykazu wykonanych, a w przypadku świadczeń
okresowych lub ciągłych również wykonywanych dostaw lub usług w zakresie niezbędnym
do wykazania spełniania warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich trzech lat
przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału
w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie,
z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców, oraz załączeniem
dokumentu potwierdzającego, że te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są
wykonywane należycie. Rozporządzenie dopuszcza zatem możliwość zażądania przez
Zamawiającego wykazu usług lub dostaw – co do zasady – wykonanych nie dawniej niż 3
lata wstecz przed terminem składania ofert. Jeżeli wykonanie dostaw lub usług zakończyło
się w tym okresie, nie ma znaczenia czy ich przedmiotem były świadczenia jednorazowe
czy też świadczenia okresowe. Jednakże w sytuacji, gdy przedmiotem wykonanych
zamówień były świadczenia okresowe, w wykazie mogą znaleźć się również takie usługi lub
dostawy, których wykonywanie się nie zakończyło i trwa nadal na dzień składania ofert.
Z tego względu względu potwierdzeniu odrębnym dokumentem podlega należyte:
w pierwszym przypadku – wykonanie dostawy lub usługi, której realizacji się zakończyła,
a w drugiej sytuacji – wykonywanie dostawy lub usługi, która jest nadal realizowana.
Natomiast to do Zamawiającego należy określenie sposobu oceny spełnienia warunku
udziału w postępowaniu w zakresie niezbędnym dla wyłonienia wykonawcy posiadającego
wiedzę i doświadczenie dające rękojmię należytego wykonania zamówienia, którego
zamierza udzielić.
Skoro według art. 22 ust. 4 pzp opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków
Sygn. akt KIO 12/13
udziału w postępowaniu powinien być związany z przedmiotem zamówienia, to tylko jeżeli
obejmuje on świadczenia okresowe, ma sens dopuszczanie składania wykazu dostaw lub
usług nadal wykonywanych. Przedmiot zamówienia w części 3. został określony skrócie jako
wykonanie usług z zakresu gospodarki leśnej w Leśnictwie Łęczno. Nie ma jednak
wątpliwości, że zgodnie z nazwą całego postępowanie de facto chodzi o wykonywanie usług
leśnych w Nadleśnictwie Trzciel przez cały 2013 r., obejmujących w pakiecie nr 3 prace
z zakresu zagospodarowania lasu, zrywki i pozyskania drewna – nie jednorazowo, lecz na
każdorazowe zlecenie Zamawiającego. Wydaje się, że prace składające się na usługi leśne,
uwarunkowane porami roku, należy uznać za świadczenia okresowe, gdyż możliwość ich
wykonywania jest również uwarunkowana czynnikiem czasu. Znalazło to takie
odzwierciedlenie w ramach sposobu oceny spełniania warunku podanego w s.i.w.z.,
że Zamawiający wymagał od wykonawców wykazania się należytym wykonaniem w okresie
ostatnich trzech lat przed terminem składania ofert prac polegających na jednoczesnym
wykonywaniu usług z zakresu zagospodarowania lasu, zrywki i pozyskania drewna,
opiewających co najmniej na sprecyzowaną kwotę. Oczywiste jest przy tym, że ponieważ
przedmiotem tych usług są świadczenia okresowe, wykonawcy mogli również wykazać
należyte wykonywanie takich usług, których realizacja nie dobiegła jeszcze końca.
Należy jeszcze raz podkreślić, że opis sposobu oceny w kryterium doświadczenia
wykonawcy w celu ustalenia oferty, której przypadnie największa liczba punktów,
nie wprowadził w tym zakresie żadnej odrębności. Stwierdzenie, że doświadczenie to będzie
mierzone wartością wykonanych usług w okresie ostatnich trzech lat, ma charakter skrótowy,
gdyż w dalszej części Zamawiający jednocześnie wskazuje, że ocena będzie dokonana
na podstawie informacji zawartych w tym samym dokumencie, który należało przedstawić
w celu potwierdzenia spełniania warunku udziału w postępowaniu. Również przygotowany
przez Zamawiającego wzór wykazu nie przewidywał odrębnego wpisywania informacji
w zależności od tego czy dotyczą potwierdzenia spełnienia warunku udziału w postępowaniu
czy też wykazania wartości wykonanych usług na potrzeby punktacji w ramach kryterium
oceny ofert. W szczególności dla wszystkich usług wykonawcy mieli wpisać zarówno
początek, jak i koniec wykonywania. Skrótowy, siłą rzeczy, opis kolumny, według którego
należało wpisać datę początkową i końcową terminu wykonania usługi, nie może stanowić
samoistnej podstawy do uznania, że Zamawiający będzie brał pod uwagę wyłącznie usługi,
których rozpoczęcie i zakończenie przypadło w okresie 3 lat przed wszczęciem
postępowania. Należy zauważyć, że ściśle rzecz biorąc taki opis nie jest przecież
dopasowany do usług, które nadal są wykonywane. Przygotowana tabela nie zawiera żadnej
odrębnej instrukcji sposobu wypełniania, a zatem jest tylko formularzem, który miła ułatwić
wykonawcom wpisanie tego, co jest wymagane na mocy treści zbieżnych ze sobą: opisu
Sygn. akt KIO 12/13
sposobu oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu i opisu sposobu oceny oferty
w ramach kryterium doświadczenie zawodowe.
Trafnie podniesiono zatem w odwołaniu, że prowadzenie oceny ofert w kryterium
doświadczenie zawodowe w sposób wynikający z powyższych postanowień s.i.w.z.,
oznaczał konieczność wzięcia pod uwagę wartości usług, która przypadała w 3-letnim
okresie przed terminem składania ofert. Przywołane postanowienia s.i.w.z. nie dawały
natomiast podstaw do pominięcia w całości wartości usług dwóch ostatnich pozycji wykazu.
Załączone odrębnie dla każdej z tych pozycji referencje wartość wykonanych usług wpisaną
w wykazie łącznie za okres od 1 listopada 2009 r. aż do odpowiednio 1 (poz. 6) lub 31 (poz.
7) października 2012 r., wyszczególniały w rozbiciu na poszczególne lata kalendarzowe. W
okolicznościach rozstrzyganej sprawy ewentualne pominięcie, na niekorzyść Odwołującego,
zarówno listopada, jak i grudnia 2009 r., stanowiłoby mniejszy błąd (wartość tych usług
wynosiła odpowiednio 127.244,86 zł i 78.111,57 zł), niż pominięcie całej wartości usług
(odpowiednio 2.361.939,81 zł i 5.787.675,35), której przytłaczająca większość przypadała
lata 2010, 2011 i 2012, a więc w okresie 3 lat przed wszczęciem postępowania.
Zamawiający nie zaprzeczał twierdzeniom odwołania, że wartość usług wykonanych w tych
ostatnich trzech latach ma decydujące znaczenie dla tego, który z wykonawców dostanie
maksymalną liczbę punktów w ramach kryterium doświadczenia wykonawcy, a w
ostatecznym rozrachunku na ostateczną punktację. Zupełnie nieprzekonujące, tudzież
niezrozumiałe jest tłumaczenie przez Zamawiającego, że mógł oceniać ofertę Odwołującego
wyłącznie na podstawie informacji wynikających z wykazu, względnie, że nie był uprawniony
do wzywania Odwołującego do uzupełnienia dokumentów w trybie art. 26 ust. 3 pzp.
Odwołujący nie domagał się wezwania go do uzupełnienia wykazu, gdyż spełnianie przez
niego warunku udziału w postępowaniu nie było kwestionowane przez Zamawiającego.
Zamawiający bezskutecznie usiłował wykazać, że rzekomo nie wolno mu było korzystać z
informacji dotyczących wartości usług wynikających z referencji, gdyż może z nich tylko
wynikać potwierdzenie należytego wykonania usług opisanych w wykazie. Wynika to między
innymi z faktu, że tylko wykaz jest przygotowywany Tymczasem ta ostatnia zasada jest
wywodzona w orzecznictwie wyłącznie jako brak możliwości domagania się przez
zamawiających takich dodatkowych informacji. Wynika to między innymi z faktu, że tylko
wykaz jest oświadczeniem własnym wykonawcy sporządzanym na potrzeby konkretnego
postępowania, a zatem może odzwierciedlać precyzyjnie sprecyzowany w tym postępowaniu
warunek udziału, natomiast dokumenty potwierdzające są wystawiane przez podmioty
trzecie, niezależnie od tego postępowania. Wbrew temu co uważa Zamawiający, wykaz nie
jest oświadczeniem woli lecz wiedzy wykonawcy o zamówieniach wykonanych lub
wykonywanych w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania warunku udziału w
Sygn. akt KIO 12/13
postępowaniu. Obowiązkiem każdego zamawiającego jest uwzględnienie wszystkich
informacji wynikających z dokumentów oferty, a jeżeli się one nie dopełniają lub są ze sobą
sprzeczne – wezwania wykonawcy do wyjaśnień, czy to na podstawie art. 26 ust. 4 pzp –
jeżeli chodzi o dokumenty na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu,
czy też w trybie art. 87 ust.1 pzp – w przypadku treści oferty. Jeżeli Zamawiający miał jakieś
wątpliwości co do wiarygodności treści referencji przedstawionych przez Odwołującego lub
uważał za celowe ustalenie wartości usług z poz. 6 i 7 wykazu przypadającej na listopad
2009 r., to mógł i powinien wezwać Odwołującego do wyjaśnień w trybie art. 26 ust. 4 pzp.
Izba nie stwierdziła podniesienia w odwołaniu żadnych okoliczności dotyczących
naruszenia przez Zamawiającego art. 7 ust. 2 pzp. Z kolei znaczna część wywodów
Odwołującego na rozprawie zmierzała do rozszerzenia zawartego w odwołaniu zarzutu
nieuwzględnienia w ramach oceny w kryterium doświadczenia wykonawcy wartości usług
wynikających z referencji wystawionych przez Nadleśnictwo Lwówek oraz Nadleśnictwo
Węgliniec, bez przerobu realizowanego w okresie listopad-grudzień 2009. Odwołujący godził
się zatem nawet na pominięcie wartości usług przypadających na grudzień 2009 r.,
a z pewnością w odwołaniu nie podniósł zarzutu bezpodstawnego nieuwzględnienia wartości
usług wykonanych w listopadzie 2009 r. Tymczasem zgodnie z art. 192 ust. 7 pzp Izba nie
może orzekać co do zarzutów, które nie były zawarte w odwołaniu.
Mając powyższe na uwadze – Izba stwierdziła, że naruszenie przez Zamawiającego
art. 7 ust. 1 i 3 oraz art. 91 ust. 1ustawy Prawo zamówień publicznych miało wpływ na wynik
prowadzonego przez niego postępowania o udzielenie zamówienia, i działając na podstawie
art. 192 ust. 1, 2 i 3 pkt 1 ustawy pzp – orzekła, jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy pzp w związku z § 3 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 2 pkt 1
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238), obciążając Zamawiającego
tymi kosztami, na które złożył się wpis uiszczony przez Odwołującego oraz jego uzasadnione
koszty, w ramach których uwzględniono: wynagrodzenie pełnomocnika, na podstawie
przedłożonego do akt sprawy rachunku (faktury VAT), oraz koszty dojazdu na wyznaczone
posiedzenie Izby, na podstawie kopii biletu przewoźnika PKP Intercity – zgodnie z § 3 pkt 2
odpowiednio lit. b oraz a przywołanego rozporządzenia. Nie zasądzono natomiast
wnioskowanych również przez Odwołującego kosztów podróży powrotnej pełnomocnika,
z uwagi brak przedstawienia w tym zakresie rachunku (biletu) do zamknięcia rozprawy.