Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2013 roku

Sąd Okręgowy w Słupsku V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Danuta Szykut

Protokolant: st. sek. sąd. Sylwia Pławsiuk

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2013 r. w Słupsku na rozprawie

sprawy z odwołania D. P.

od decyzji z dnia 05/07/2012 r. znak: (...)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o rentę

oddala odwołanie

UZASADNIENIE

Ubezpieczona D. P.wniosła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.z dnia 05.07.2012 r. znak (...) odmawiającej jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Domagała się przyznania prawa do renty ze względu na orzeczoną całkowitą niezdolność do pracy oraz ponad 20 letni okres składkowy i nieskładkowy.

Organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wniósł o odrzucenie odwołania, ewentualnie jego oddalenie podnosząc, że ostatnie ubezpieczenie D. P. ustało z dniem 18.12.2009 r.
(w decyzji w wyniku omyłki pisarskiej wskazano datę 26.04.2005), a więc niezdolność do pracy powinna powstać w ciągu 18 miesięcy od ustania tego zatrudnienia tj. przed 16.06.2011 r. Ponadto w ostatnim dziesięcioleciu od powstania niezdolności do pracy tj. od 28.12.2001 r. do 27.12.2011 r., nie udowodniono 5 lat, a jedynie 3 lata 1 miesiąc i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona D. P., ur. (...), wykształcenie średnie techniczne- technik elektronik. W toku pracy zawodowej pracowała w (...) S.A. jako instruktor techniczny. Ostatnio pracowała jako konserwator urządzeń teletransmisyjnych.

W dniu 17.04.2012 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/ dowód: wniosek – k. 1-2 akt ZUS, plik rentowy, kwestionariusz dotyczący okresów składkowych- k. 3 akt ZUS plik rentowy, wywiad zawodowy – k. 8 dokumentacji lekarskiej ZUS/

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 07.05.2012 roku ubezpieczona została uznana za całkowicie niezdolną do pracy do 31.12.2012 r. Za datę powstania całkowitej niezdolności Lekarz Orzecznik ZUS przyjął 28.12.2011 r. Nie stwierdzono u ubezpieczonej niezdolności do pracy na dzień 16.06.2011 r. Całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku ze schorzeniami onkologicznymi. Orzeczenie o takiej samej treści zostało wydane przez Komisję Lekarską ZUS w dniu 21.06.2012 r.

/ dowód: orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 07.05.2012 r. – k. 10 akt ZUS plik rentowy, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 21.06.2012 r. – k. 28 akt ZUS plik rentowy, opinia lekarska z dnia 21.06.2012 r. – k. 18-18 v. dokumentacji lekarskiej ubezpieczonej/

Ubezpieczona wykazała niekwestionowany przez organ rentowy staż ubezpieczeniowy wynoszący ogółem 23 lata 7 miesięcy i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 18 lat 3 miesiące i 6 dni okresów składkowych oraz 5 lat 3 miesiące i 29 dni okresów nieskładkowych. Ostatnie ubezpieczenie ustało z dniem 18.12.2009 r. (pobieranie zasiłku dla bezrobotnych). W dziesięcioleciu od daty powstania niezdolności do pracy tj. od 28.12.2001 r. do 27.12.2011 r. D. P. nie udowodniła 5 lat, a jedynie 3 lata 1 miesiąc i 20 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Wymagany 5 letni okres składkowy i nieskładkowy posiada w dziesięcioleciu od 14.02.2000r. do 14.02.2010r.

/ dowód: dane o okresach zatrudnienia – k. 19-23 akt sprawy/

Decyzją z dnia 05.07.2012 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/ dowód: decyzja ZUS – k. 29-29 v. akt ZUS, plik rentowy/

U ubezpieczonej stwierdzono schorzenia ginekologiczne tj. stan po amputacji macicy bez przydatków z powodu mięśniaka macicy i niedokrwistości oraz schorzenia onkologiczne tj. stan po amputacji piersi prawej.

Stan ginekologiczny D. P. czynił ją krótkotrwale niezdolną do pracy tj. jedynie od 06.11-16.11.2000 r., kiedy to przebywała w szpitalu w M. z powodu operacji i potem, jak wynika z wywiadu, jeszcze przebywała około 2 miesięcy na zwolnieniu lekarskim.

Ubezpieczona w dniu 21.10.2011r. wykonała rutynowe badanie mammograficzne, które wykazało zmianę. Prowadzona była dalsza diagnostyka. 28 grudnia 2011r. była hospitalizowana w Klinice (...). W dniu 2 kwietnia 2012r. wykonano mastektomię piersi prawej z powodu raka.

Z przyczyn onkologicznych ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy do końca 2012 r. Niezdolność ta istnieje od 28.12.2011 r. – data hospitalizacji w Klinice (...). Brak niezdolności na dzień 16.06.2011 r. Ubezpieczona miała rozpoznaną dość wczesną zmianę, która przed jej rozpoznaniem nie dawała ograniczeń, co do pracy.

/ dowód: protokół badań sądowo-lekarskich z dnia 04.12.2012 r. – k. 31-31 v. akt sprawy, uzupełnienie opinii biegłego onkologa z dnia 04.12.2012 r. – k. 52 akt sprawy, akta dokumentacji lekarskiej ZUS/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej D. P. nie zasługuje na uwzględnienie.

W sprawie należy oprzeć się na przepisach ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz. U. z 2009r. nr 153 poz. 1227 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 cyt. ustawy renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia kumulatywnie następujące warunki:

1.  jest niezdolny do pracy,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10 lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

W myśl ustępu 2. powołanego przepisu prawnego:” Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Wszystkie warunki wymienione w art. 57 ust. 1 pkt 1-3 muszą być spełnione łącznie aby nabyć prawo do renty, a zatem niespełnienie choćby jednego z nich oznacza, iż nie jest możliwym nabycie prawa do omawianego świadczenia.

Mając na uwadze dyspozycje art. 57 ust. 1 i 2 i okoliczność, iż ubezpieczona została uznana przez organ rentowy za całkowicie niezdolną do pracy, a jednocześnie wykazała ponad 20 letni okres składkowy i nieskładkowy, to aby nabyć prawo do renty jej niezdolność do pracy nie musiałaby powstać w okresach wskazanych w art. 57 ust. 1 pkt 3, jednakże musiałaby powstać w okresie, w którym posiada wymagan okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.

Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony o ile ubezpieczony – w przypadku, gdy ewentualna niezdolność do pracy powstanie u niego po ukończeniu 30 roku – legitymuje się, co najmniej 5 – letnim okresem składkowym i nieskładkowym, przy czym okres ten powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy (art. 58 ust. 1 pkt 5 i ust. 2 cytowanej wyżej ustawy). Literalne brzmienie tego przepisu nie nasuwa żadnych wątpliwości, co do tego, iż okres 5-letni nie może przypadać w ogóle na przestrzeni całego okresu życia zawodowego, lecz w ściśle określonym 10-leciu (albo przed złożeniem wniosku albo przed powstaniem niezdolności do pracy ).

Stosownie do treści art. 58 ust.4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS obowiązku posiadania wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych nie stosuje się do ubezpieczonej, która udowodniła okresy składkowe w wymiarze co najmniej 25 lat oraz jest całkowicie niezdolna do pracy. Ubezpieczona D. P. udowodniła 18 lat 3 miesiące i 6 dni okresów składkowych, zamiast wymaganych 25 lat, mimo całkowitej niezdolności do pracy, w tych okolicznościach prawa do renty nabyć skutecznie nie może.

W sprawie poza sporem pozostaje fakt, że wnioskodawczyni legitymuje się łącznym okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 23 lata 7 miesięcy i 5 dni okresów ubezpieczenia. Ubezpieczona posiada 5 lat w ostatnim 10- leciu w okresie od 15.02.2000r do 14.02.2010 r. i aby nabyć prawo do renty ubezpieczona musiałaby wykazać istnienie co najmniej częściowej niezdolności do pracy od dnia 14.02.2010r., która to niezdolność do pracy musiałaby istnieć nieprzerwanie do dnia 28.12.2011r. tj. do dnia hospitalizacji w Klinice (...) będącego datą początkową całkowitej niezdolności do pracy.

W myśl art. 12 powołanej ustawy o emeryturach i rentach z FUS niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art. 12 ust. 1). Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2), zaś częściowo niezdolną osoba, które utraciła zdolność do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (art. 12 ust. 3). Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania, co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 w/w ustawy). Dokonując zaś oceny przewidywanego okresu niezdolności do pracy zarobkowej bierze się pod uwagę przesłanki wynikające z treści §6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. nr 273, poz. 2711), czyli charakter i stopień naruszenia sprawności organizmu oraz rokowania odzyskania zdolności do pracy. Treść powołanych przepisów obliguje do tego, aby niezdolność do pracy rozpatrywać indywidualnie w odniesieniu do konkretnej osoby, przy uwzględnieniu jej stanów chorobowych, wieku, kwalifikacji.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe na powyższą okoliczność, dopuszczając dowód z opinii biegłych sądowych ginekologa oraz onkologa jako odpowiednich ze względu na schorzenia ubezpieczonej.

Biegły ginekolog uznał, że stan ginekologiczny D. P. nigdy nie spowodował zakwalifikowania ubezpieczonej jako niezdolnej do pracy. Biegły dodatkowo podniósł, że ubezpieczona była krótkotrwale niezdolna do pracy z przyczyn ginekologicznych jedynie od 06.11-16.11.2000 r., kiedy to przebywała w szpitalu w M. z powodu operacji.

Natomiast biegły onkolog uznał, że ubezpieczona jest całkowicie niezdolna do pracy do końca 2012 r. od 28.12.2011 r. biegły nie stwierdził niezdolności do pracy na dzień 16.06.2011 r. (data określona przez organ rentowy-18 miesięcy po ustaniu ostatniego okresu ubezpieczenia). Biegły uzupełniając swoją opinię wyjaśnił, że brak jest wskazań do orzekania niezdolności do pracy u ubezpieczonej przed 28.12.2012 r. Dalej podniósł, że poprzednia operacja usunięcia macicy bez nowotworu złośliwego czyni D. P. tylko krótkotrwale niezdolną do pracy (06.11-16.11.2012 r.). Niezdolność do pracy przed operacją amputacji piersi jest nie do przyjęcia, gdyż ubezpieczona miała rozpoznaną dość wczesną zmianę (z badań przekazanych) i w tym przypadku nie ma ograniczeń, co do pracy. Całkowita niezdolność do pracy do końca 2012 r. ze względu na ograniczenia spowodowane samą operacją, jak i okresem rehabilitacji.

Sąd uznał opinię biegłego onkologa za wiarygodny dowód w sprawie i w pełni podzielił ustalenia oraz wynikające z niej wnioski.

Opinię Sąd Okręgowy ocenił jako rzetelną, fachową i obiektywną. Została bowiem sporządzona przez lekarza o specjalizacji odpowiadającej schorzeniom zdiagnozowanym u wnioskodawczyni, posiadającego bogatą wiedzę medyczną oraz znaczne doświadczenie zawodowe.

Opinia biegłych podlega, jak inne dowody ocenie według art. 233 § 1 kpc, lecz odróżniają ją szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłych, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Przedmiotem opinii biegłych nie jest przedstawienie faktów, lecz ich ocena na podstawie wiedzy fachowej (wiadomości specjalnych). Nie podlega ona zatem weryfikacji, jak dowód na stwierdzenie faktów, na podstawie kryterium prawdy i fałszu. Zgodnie z art. 233 § 1 kpc, Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Sąd nie jest związany opinią biegłych i ocenia ją na równi z innymi środkami dowodowymi w ramach swobodnej oceny dowodów.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że sposób motywowania oraz stopień stanowczości wniosków wyrażonych w opinii biegłych jest jednym z podstawowych kryteriów oceny dokonywanej przez sąd, niezależnie od kryteriów zgodności z zasadami wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego oraz podstaw teoretycznych opinii. ( tak postanowienie SN 2000.11.27. I CKN 1170/98 OSNC 2001 nr 4 poz. 84)

Niewątpliwe w niniejszej sprawie opinia biegłych jest stanowcza i zdecydowana, nie pozostawia wątpliwości co do braku istnienia niezdolności do pracy u ubezpieczonej od 14.02.2010 r.

W przedmiotowej sprawie decydujące znaczenia dla nabycia przez ubezpieczoną prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy miała data powstania tej niezdolności. Jedynie ustalenie daty powstania niezdolności do pracy na dzień 14.02.2010 r. skutkowałoby przyznaniem D. P. prawa do świadczenia, gdyż jest to końcowa data 10 – letniego okresu w jakim posiada wymagamy 5 letni okres składkowy i nieskładkowy. Organ rentowy – zlecając badanie lekarzowi orzecznikowi i komisji lekarskiej ZUS - mylnie wskazał datę początkową niezdolności do pracy jaką by musiała wykazać ubezpieczona na 16.06.2011r., gdyż na tę datę ubezpieczona nie posiada wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.

Lekarz orzecznik ZUS, komisja lekarska oraz biegły onkolog zgodnie stwierdzili, że brak jest jakichkolwiek dowodów w postaci dokumentacji lekarskiej pozwalającej na ustalenie istnienia niezdolności do pracy na dzień 16.06.2011 r.

Ubezpieczona wprawdzie w piśmie procesowym z dnia 12 lutego 2013r. zawierającym zarzuty do opinii biegłego (k. 43-45) powołuje się na wcześniejsze złe samopoczucie i wnosi o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków S. P. i P. P.(męża i syna) podnosząc jednocześnie, iż skargi zgłaszała lekarzowi rodzinnemu ale zarówno skargi, jak i wizyty nie zostały zarejestrowane w karcie pacjenta zaś lekarz rodzinny nie żyje. Podała, iż dolegliwości, które jej dotyczyły związane były ze sprawami intymnymi. Zeznania miałyby wykazać, iż samopoczucie ubezpieczonej ulegało stopniowo pogorszeniu: występowały regularne migreny i związane z nimi nudności oraz ogólnie pogarszający się stan zdrowia.

Sąd oddalił wniosek dowodowy ubezpieczonej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków albowiem wnioski te są spóźnione, gdyż ubezpieczona była pouczona o przepisach związanych z postępowaniem dowodowym jeszcze przed dopuszczeniem dowodu z opinii biegłego (patrz zarządzenie k. 6, treść zobowiązania i pouczenia k. 7 i 8 i potwierdzenie odbioru k. 10). W efekcie pouczenia, w którym wskazano, iż okolicznością istotną w sprawie jest wykazanie daty początkowej niezdolności do pracy, ubezpieczona złożyła pismo procesowe z dnia 07.09.2012r. (data wpływu pisma, złożone na k. 11), w którym łączyła datę początkową niezdolności do pracy z rozpoznaniem klinicznym w M.. Podała, iż pomimo kontrolnych wizyt u ginekologa regularnie miewała kilkudniowe migreny wiążące się z bólem głowy, mięśni i nudnościami. Już wówczas podała, iż w karcie pacjenta prowadzonej przez lekarza rodzinnego nie odzwierciedlono jej wizyt, a lekarz zlecała jedynie zakup leków przeciwbólowych. Te okoliczności mieli na uwadze biegli sądowi, którzy wydali opinię w sprawi: ginekolog i onkolog, co wynika z treści opinii, w tym uzupełniającej onkologa. Ponadto wskazać należy, iż prawo do renty uzasadnia nie samo istnienie schorzenia lecz naruszenie sprawności organizmu spowodowane schorzeniem, które to naruszenia uniemożliwia świadczenie pracy bądź całkowicie (jakiejkolwiek pracy) bądź częściowo (pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji). Ta niemożliwość świadczenia pracy musi występować w ciągłości a kilkudniowe migreny i związane z nimi dolegliwości wyłączają możliwość świadczenia pracy na krótkie okresy i ich leczenie jest możliwe w ramach krótkotrwałych zwolnień lekarskich. Zatem należy stwierdzić, iż nie są to wnioski istotne dla rozpoznania sprawy, gdyż dając wiarę ubezpieczonej o odczuwanych dolegliwościach, nie mogły one stanowić podstawy do ustalenia innej daty początkowej niezdolności do pracy. Podstawę prawną do oddalenia wniosków dowodowych stanowi art. 217 § 2 k.p.c.

W tym miejscu wskazać należy na dyspozycję art. 14 ust. 2 powołanej ustawy, który stanowi: „ Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.”

Z tych racji natury faktycznej i prawnej Sąd uznając odwołanie ubezpieczonej D. P. za bezzasadne na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił je, o czym orzeczono w sentencji wyroku.