KIO 1276/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Rafał Komoń
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 1276/13
WYROK
z dnia 13 czerwca 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Małgorzata Rakowska
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2013 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 maja 2013 r. przez
wykonawcę Badawczo-Rozwojową Spółdzielnie Pracy Mikroprocesorowych Systemów
Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu, 60-001 Poznań, ul. Wykopy 2/4
w postępowaniu prowadzonym przez System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ
S.A. z siedzibą w Warszawie, 00-342 Warszawa, ul. Topiel 12
orzeka:
1.uwzględnia odwołanie i nakazuje modyfikację treści ogłoszenia o zamówieniu
w zakresie opisu sposobu dokonania oceny spełniania warunku udziału
w postępowaniu poprzez dopuszczenie aby wykonawcy ubiegający się
o przedmiotowe zamówienie mogli wykazać się również doświadczeniem uzyskanym
w innych branżach, a w szczególności ropy lub elektroenergetyki
2.kosztami postępowania obciąża System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ S.A.
z siedzibą w Warszawie, 00-342 Warszawa, ul. Topiel 12 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Badawczo-Rozwojową Spółdzielnię Pracy Mikroprocesorowych Systemów
Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu, 60-001 Poznań,
ul. Wykopy 2/4 tytułem wpisu od odwołania
2.2. zasądza od Systemu Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ S.A.
z siedzibą w Warszawie, 00-342 Warszawa, ul. Topiel 12 na rzecz wykonawcy
Badawczo-Rozwojowej Spółdzielni Pracy Mikroprocesorowych Systemów
Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu, 60-001 Poznań,
ul. Wykopy 2/4 kwotę 19 367 zł 30 gr (słownie: dziewiętnaście tysięcy trzysta
sześćdziesiąt siedem złotych trzydzieści groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, kosztów dojazdu na posiedzenie Izby oraz kosztów opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2010 r., 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……….………
Sygn. akt: KIO 1276/13
U z a s a d n i e n i e
System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ S.A. z siedzibą w Warszawie,
zwany dalej „zamawiającym”, działając na podstawie przepisów ustawy dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (tj.: Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759 z późn. zm.),
zwanej dalej „ustawą Pzp”, prowadzi, w trybie negocjacji z ogłoszeniem, postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego sektorowego na „Modernizację systemu SCADA SGT”.
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 18 maja 2013 r., nr 2013/S 096-164245.
W dniu 28 maja 2013 r. (pismem z tej samej daty) odwołujący wniósł odwołanie do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej (wpływ pisma do zamawiającego w dniu 28 maja 2013
r.) wobec treści ogłoszenia o zamówieniu publicznym sektorowym prowadzonym w trybie
negocjacji z ogłoszeniem, a mianowicie wobec postanowień zawartych w:
1) sekcji III. 1.4) pkt 3
2) sekcji III.2.3) INFORMACJE pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5
3) sekcji III.2.3) INFORMACJE pkt 2
4) sekcji III.2.3) INFORMACJE pkt 2.1 oraz w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI pkt 2
5) sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI pkt 1
zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 w zw. z art. 22 ust. 1, 3 i 4 ustawy Pzp poprzez określenie warunków
udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych
warunków, w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców
2) art. 22 ust. 3 i 4 ustawy Pzp poprzez określenie opisu sposobu dokonywania oceny
spełniania warunków, w sposób niedopuszczalny, niezwiązany z przedmiotem
zamówienia, jak i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia
3) art. 22 ust. 1, 3 i 4 ustawy Pzp, art. 26 ust. 2b ustawy Pzp i art. 138c ust. 1 pkt 2
ustawy Pzp w zw. z §1 ust. 6 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19
lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, zwanego dalej
„rozporządzeniem w sprawie dokumentów”, poprzez dokonanie opisu spełniania
warunków udziału w postępowaniu w sposób nieprzewidziany przepisami.
Jednocześnie odwołujący wniósł o:
1. nakazanie zamawiającemu: modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu poprzez:
a) wykreślenie w sekcji III.1.4) pkt 3 zdania drugiego w brzmieniu: „Dodatkowo
Wykonawca zobowiązany jest do przestawienia oświadczenia podmiotu
trzeciego o solidarnej odpowiedzialności za wykonanie zamówienia - w formie
oryginału
b) wykreślenie postanowień pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE
c) zmianę treści pkt 1 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI poprzez usunięcie
wymogu przedstawienia opisu narzędzi, i to w podawanym przez
Zamawiającego zakresie, jak również usunięcie wymogu przedstawienia w
tabeli z wykazem obiektów referencyjnych informacji dotyczących potencjału
technicznego użytego we wcześniej wykonanych zamówieniach
d) zmianę treści pkt 2 w sekcji III.2.3) INFORMACJE poprzez usunięcie wymogu,
aby wykazywany projekt rozbudowy systemu SCADA polegał na włączeniu do
istniejącego systemu wyłącznie nowej sekcji gazociągu wyposażonego w
instalacje RTU lub SCS
e) zmianę treści postanowień pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE oraz pkt 2 w
sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI poprzez usunięcie w pkt 2.1 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE - słów: „przesyłu rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu
powyżej 5 MPa” oraz odpowiednio w pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI -
usunięcie słów „w branży” oraz „gazu”, w ten sposób, aby wykazywane
projekty mogły dotyczyć systemów kontroli i sterowania instalacjami
przemysłowymi również w innych branżach, w których występują procesy
przesyłu, w szczególności gazu, ropy lub elektroenergetyki, a nie tylko
rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej 5 MPa
2. obciążenie zamawiającego kosztami postępowania.
Jednocześnie wniósł o przeprowadzenie dowodów z:
a) opinii biegłego, w szczególności z dziedziny systemów SCADA
b) akt postępowania przetargowego nr ZP/SGT-43/2012 prowadzonego przez
Zamawiającego na „Modernizację Systemu SCADA SGT”, w szczególności z
następujących dokumentów: ogłoszenia o powyższym postępowaniu nr ZP/SGT-
43/2012 opublikowanego w Dzienniku Urzędowym UE nr 2012/S 105-175676 z dnia
5 czerwca 2012 r. (wydruk w załączeniu), pisma Zamawiającego nr
DTM/MMA5/2268/2012 z dnia 20 lipca 2012 r. skierowanego do Odwołującego (odpis
w załączeniu) oraz uchwały Zarządu Zamawiającego nr 135/55/2012 z dnia 20
grudnia 2012 r. (odpis w załączeniu) celem wykazania podnoszonych w odwołaniu
twierdzeń i okoliczności
W uzasadnieniu odwołujący wskazał m.in.:
Odnośnie żądania wykreślenia w sekcji IIl.1.4) pkt 3 ogłoszenia zdania drugiego w
brzmieniu „Dodatkowo Wykonawca zobowiązany jest do przedstawienia oświadczenia
podmiotu trzeciego o solidarnej odpowiedzialności za wykonanie zamówienia - w formie
oryginału”, które nie zostało przewidziane w obowiązujących przepisach i jest
niedopuszczalne. Przepisy ustawy Pzp (art. 26 ust. 2b) ani rozporządzenia w sprawie
dokumentów nie dopuszczają możliwości żądania przez zamawiającego przedłożenia
oświadczenia podmiotu trzeciego o przyjęciu solidarnej odpowiedzialności za wykonanie
zamówienia. Takie żądanie przeczyłoby istocie udziału podmiotów trzecich, które w świetle
ustawy Pzp nie jest uzależnione od konkretnych stosunków łączących z wykonawcą, z
których tylko niektóre rodzą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania. Tymczasem w
przedmiotowym postępowaniu zamawiający w sposób nieuprawniony poprzez sformułowane
wymaganie narzuca określony rodzaj tych stosunków.
Odnośnie żądania wykreślenia postanowień pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3)
odwołujący podniósł, iż wymaganie wskazane w tym postanowieniu ogłoszenia jest
niedopuszczalne. W istocie postanowienie to sprowadza się bowiem do wymogu
dysponowania nie narzędziem, ale produktem, który ma być przedmiotem dostawy w ramach
wykonania zamówienia. Dysponowanie produktem nie może stanowić warunku udziału w
postępowaniu. Za niedopuszczalną należy uznać dokonaną przez zamawiającego
manipulację polegającą na „przeniesieniu” - w sposób nieuprawniony - opisu produktu do
opisu narzędzi, tak aby opis ten mógł stanowić element opisu warunków udziału w
postępowaniu. Przedmiotowe zamówienie polega na dostawie systemu SCADA i jego
zaimplementowaniu oraz napisaniu aplikacji dodatkowych oraz innych usług. O tym, że
„opisując” narzędzia zamawiający w istocie dokonał opisu przedmiotu zamówienia świadczą
w szczególności zakwestionowane postanowienia ogłoszenia, tj.:
− pkt 1 sekcji III.2.3)INFORMACJE, który stanowi definicję oprogramowania typu
SCADA, a więc przedmiotu zamówienia, a nie narzędzia do tworzenia
oprogramowania typu SCADA. To zamawiający będzie używał pakietu
oprogramowania zbierającego dane, a nie wykonawca implementując
oprogramowania realizujące procesy zbierania, przetwarzania, archiwizacji,
sterowania, alarmowania i wizualizacji danych w procesach technicznych, które
dostarczy zamawiającemu
− pkt 1.5 sekcji III.2.3) INFORMACJE, który potwierdza, iż wymogi dotyczące narzędzi
dotyczą w istocie przedmiotu zamówienia - narzędzi bowiem nie integruje się
(integruje się sam system, czyli produkt, przedmiot zamówienia)
− pkt 1 sekcji 111.2.3) FORMALNOŚCI.
Zamawiający nie może bowiem stawiać jako warunku udziału w postępowaniu, którego
przedmiotem jest dostawa i implementacja pakietu oprogramowania, dysponowania w dacie
składania wniosku produktem, który ma być przedmiotem późniejszej dostawy.
Niedopuszczalnym jest także zawarte w pkt 1.3 sekcji III.2.3) INFORMACJE ograniczenie
dotyczące możliwości wykorzystania systemu operacyjnego do UNIX lub LINUX, z
wyłączeniem MS Windows, i to niezależnie od tego, czy dotyczyć miałoby narzędzia, czy
produktu. Ograniczenie to nie znajduje bowiem żadnego uzasadnienia. Przy tak określonych
warunkach, jak to ma miejsce w niniejszym postępowaniu, również sam wymóg posiadania
narzędzi można uznać za niezasadny. Tak określony - jak w niniejszym postępowaniu -
produkt (software) można bowiem zakupić jako gotowy produkt. Jak wynika bowiem z opisu
zawartego w pkt III.1.5) ogłoszenia, w szczególności z wymienionych w tymże punkcie
danych i protokołów, powstały wskutek modernizacji system ma być zwykłym systemem
SCADA.
Odnośnie żądania zmiany treści pkt 1 sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI ogłoszenia
odwołujący podniósł, iż zamawiający wymagał złożenia wraz z wnioskiem „Wykazu
posiadanych narzędzi wraz z dokumentacją techniczną opisującą wymagane cechy
posiadanych narzędzi oraz tabelę obejmującą wykaz projektów referencyjnych spełniających
postawione wymagania w punkcie III.2.3) ustęp INFORMACJE poz. od 1.1. do 1.5.”, przy
czym powyższa „Dokumentacja musi zawierać opis modułów programistycznych
odpowiedzialnych za pobieranie i wizualizację danych procesowych, sposób archiwizacji
danych, sposób realizacji funkcjonalności „multisite SCADA” (synchronizację danych
procesowych, synchronizację archiwów, synchronizację statusów alarmów, synchronizację
uprawnień użytkowników, reguły przełączania między serwerowniami, reguły przełączania
między serwerami i serwerowniami).”, natomiast „Tabela z wykazem projektów
referencyjnych, do budowy których wykorzystano ww. narzędzia. Tabela musi zawierać datę
wdrożenia, nazwę i wersję narzędzia użytego we wdrożeniu, system operacyjny, opis
zakresu wdrożenia, użytkownika wdrożonego systemu. ”
Wymaganie złożenie wskazanych dokumentów nie zostało przewidziane w
obowiązujących przepisach i jest niedopuszczalne. Zarówno ustawa Pzp, jak rozporządzenie
w sprawie dokumentów nie przewidują możliwości żądania informacji o potencjale
technicznym użytym we wcześniej wykonywanych zamówieniach. Dopuszczalne jest jedynie
wymaganie przedstawienie informacji o posiadanym potencjalne technicznym niezbędnym
do realizacji zamówienia, którego dotyczy dane postępowanie. Wymogi dotyczące narzędzi
mogą dotyczyć tylko tego, do czego służy dane narzędzie, a nie tego, do czego zostało
użyte. Opis potencjału i doświadczenia nie może bowiem być przenoszony z podmiotów
(Wykonawców) na narzędzia, którymi podmioty te się posługują lub mają zamiar posłużyć.
Odnośnie żądania zmiany treści pkt 2 w sekcji III.2.3) INFORMACJE poprzez
usuniecie wymogu, aby wykazywany projekt rozbudowy systemu SCADA polegał na
włączeniu do istniejącego systemu wyłącznie nowej sekcji gazociągu wyposażonego w
instalacje RTU lub SCS odwołujący podniósł, iż postawiony wymóg - w zakresie, w jakim
odnosi się do włączenia do systemu nowej sekcji gazociągu - pozbawiony jest uzasadnienia i
tym samym w sposób nieuprawniony ogranicza uczciwą konkurencję i dostęp wykonawców
do zamówienia. Całkowicie nieuzasadnione jest bowiem ograniczenie projektów rozbudowy
wyłącznie do czynności włączenia nowej sekcji gazociągu, zamiast choćby np. nowej
(kolejnej) sekcji sieci, wyposażonej w instalacje RTU lub SCS. A ponadto zamawiający nie
zastrzegł w opisie przedmiotu zamówienia zawartym w ogłoszeniu żadnych istotnych
specyficznych parametrów systemu SCADA dedykowanych dla branży gazowniczej.
Odnośnie żądania zmiany treści postanowień pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
oraz pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI odwołujący podniósł, iż zamawiający zażądał,
aby system, którego wykonaniem wnioskodawcy mają się wykazać „był przeznaczony do
kontroli i sterowania procesami przesyłu rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej
5MPa". Wymóg ten ogranicza - w sposób nieuzasadniony przedmiotem zamówienia -
możliwość wykazania potencjału technicznego i doświadczenia przez wykonawców zdolnych
do realizacji niniejszego zamówienia. Jak wynika bowiem z analizy postanowień ogłoszenia,
do realizacji przedmiotowego zamówienia może zostać dopuszczony każdy wykonawca,
który wcześniej zrealizował jakikolwiek system SCADA, o nieokreślonej funkcjonalności, czyli
również system SCADA o minimalnej funkcjonalności, byle był on „przeznaczony do kontroli i
sterowania procesami przesyłu rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej 5MPa”.
Oznacza to, iż takim systemem o nieokreślonej w żaden sposób funkcjonalności może być
najprostszy system SCADA, nieposiadający żadnych dedykowanych i specjalizowanych
funkcjonalności związanych z rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej 5MPa, nie
różnicującymi go od systemów SCADA do innych zastosowań. Skoro zatem, zdaniem
zamawiającego, przedmiotowy system może zrealizować wykonawca, który ma
doświadczenie w wykonaniu najprostszego systemu SCADA dla systemu transportującego
medium gazowe o ciśnieniu ponad 5 MPa, to tym bardziej system taki może również
zrealizować wykonawca, który ma doświadczenie w wykonaniu systemu SCADA dla
systemu transportującego inne media, ponieważ proste systemy SCADA, dla których nie
wyspecyfikowano konkretnych właściwości i nie wskazano procesów, nie różnią się miedzy
sobą specyfiką wynikającą z ich zastosowania i przeznaczenia.
Zamawiający w dniu 10 czerwca 2013 r. złożył odpowiedź na odwołanie, w której
uwzględnił zarzut dotyczący postanowień ogłoszenia o zamówieniu - sekcja III.1.4) pkt 3, tj.
obowiązku przedstawienia oświadczenia podmiotu trzeciego o solidarnej odpowiedzialności
za wykonanie zamówienia, dokonując modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu, a w
pozostałym zakresie, wnosząc o jego oddalenie
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym treść ogłoszenia o zamówieniu, jak również biorąc pod
uwagę oświadczenia i stanowiska Stron złożone podczas rozprawy, skład orzekający Izby
zważył co następuje:
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania w związku z tym, iż nie została
wypełniona żadna z przesłanek negatywnych, uniemożliwiających merytoryczne rozpoznanie
odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, jak również stwierdziła, że wypełniono
przesłanki istnienia interesu odwołującego w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów
art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Mając na uwadze powyższe skład orzekający Izby merytorycznie rozpoznał złożone
odwołanie, uznając iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zarzut dotyczący postanowień ogłoszenia o zamówieniu - sekcja III.1.4) pkt 3, tj.
obowiązku przedstawienia oświadczenia podmiotu trzeciego o solidarnej odpowiedzialności
za wykonanie zamówienia (zarzut III.1. uzasadnienia), stał się bezprzedmiotowy.
Zamawiający uwzględnił bowiem ów zarzut, dokonując w dniu 6 czerwca 2013 r. modyfikacji
treści ogłoszenia o zamówieniu w kwestionowanym przez odwołującego zakresie i w sposób
zgodny z jego oczekiwaniami.
Zarzut dotyczący:
− postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE (zarzut III.2. uzasadnienia)
− postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 2 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
(zarzut III.4. uzasadnienia)
− postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
oraz pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI (zarzut III.5. uzasadnienia)
potwierdził się.
Izba ustaliła, iż zamawiający w treści ogłoszenia o zamówieniu
− pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
zamieścił następujące wymaganie:
„Informacje:
Aby spełnić warunki udziału w postępowaniu dotyczące zdolności technicznej (tj. posiadania
wiedzy i doświadczenia oraz dysponowania potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do
wykonania zamówienia) Wykonawca winien wykazać, że:
1. Dysponuje narzędziami do budowy komputerowych systemów SCADA w postaci pakietu
(kompleksu) oprogramowania realizującego procesy zbierania, przetwarzania, archiwizacji,
sterowania, alarmowania i wizualizacji danych w procesach technicznych, które:
1.1.były zastosowane do zbudowania systemu SCADA wykorzystywanego do kontrolowania
procesów transportu (przesyłu) gazu ziemnego rurociągami ociśnieniu powyżej 5MPa;
1.2.zostały wykorzystane do zbudowania systemu typu „multisite SCADA”. Jako system
„multisite SCADA” jest uważany taki, który posiada minimum 2 współdziałające ze sobą
instalacje (serwerownię główną i serwerownię rezerwową) w różnych lokalizacjach
geograficznych, zasilane w dane procesowe z nadzorowanej instalacji, z
zaimplementowanymi mechanizmami kontroli spójności i poprawności zapisów w bazach
danych w obu lokalizacjach. Przy czym w obu lokalizacjach wykorzystywane są redundantne
pary serwerów. Za system równoważny systemowi „multisite SCADA” nie jest uznawany
system zbudowany w oparciu o klaster (ang. cluster) komputerów.
1.3.wykorzystuje system operacyjny UNIX lub Linux jako platformę dla oprogramowania
(aplikacja główna) odpowiadającego za zbieranie, przetwarzanie i archiwizowanie danych.
Oprogramowanie wykorzystujące system operacyjny MS Windows nie jest
oprogramowaniem równoważnym;
1.4.były zastosowane do nadzoru w czasie rzeczywistym minimum 20 obiektów,
rozproszonych geograficznie, posiadających lokalne własne systemy sterowania zbudowane
przy wykorzystaniu sterowników programowalnych;
1.5.były integrowane z oprogramowaniem do symulacji procesów transportu gazu ziemnego
rurociągami wysokociśnieniowymi, przeznaczonym do modelowania pracy gazociągu w
stanach nieustalonych on-line oraz w stanach ustalonych off-line. ”
− pkt 2 w sekcji III.2.3 INFORMACJE
„W okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli okres działalności jest krótszy, w tym okresie - wykonał,
jako integrator lub producent, co najmniej jeden system multiside SCADA, lub zrealizował
projekt rozbudowy wcześniej dostarczonego systemu multiside SCADA, posiadającego
łącznie cechy wymienione w punktach: 2.1, 2.2 i 2.3. Jako projekt rozbudowy traktowany jest
projekt zrealizowany jako odrębne zamówienie/zlecenie podlegające odrębnemu odbiorowi
ze strony zamawiającego polegający na włączeniu do istniejącego systemu multisite SCADA
nowej sekcji gazociągu wyposażonego w instalacje RTU (ang. Remote Terminal Unit) lub
SCS (ang. Station Control System).”
− pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE oraz pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI
„przeznaczony do kontroli i sterowania procesami przesyłu rurociągami gazu ziemnego o
ciśnieniu powyżej 5MPa”.
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła co następuje:
Zamawiający, jak słusznie podniósł odwołujący, opisując przedmiot zamówienia oraz
stawiając wykonawcom warunki podmiotowe w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia
określił poziom wymaganego od wykonawców doświadczenia w sposób ściśle
odpowiadający przedmiotowi zamówienia czym niewątpliwie, w tym konkretnym
postępowaniu, ograniczył konkurencję. Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu jest bowiem proporcjonalny do przedmiotu zamówienia jeśli odnosi
się do podstawowych elementów przedmiotu zamówienia, przy czym takiego wymogu nie
spełnia warunek, dla spełnienia którego wykonawcy zobowiązani są legitymować się
zarówno doświadczeniem, jak i wiedzą tożsamą z przedmiotem zamówienia. Nie musi przy
tym zachodzić pełna tożsamość sposobu dokonania oceny spełnienia warunku udziału w
postępowaniu a wystarczy jedynie dobranie niektórych elementów, które ograniczają dostęp
do zamówienia wykonawcom zdolnym do jego realizacji. Okoliczność tę wykazał odwołujący,
wskazując przykładowo na te elementy warunku, które wprost przeniesiono z opisu
przedmiotu zamówienia (pkt 1, ppkt 1.1.-1.5 - str. 7 uzasadnienia odwołania).
W niniejszym stanie faktycznym zamawiający uzależnił bowiem możliwość złożenia
oferty od posiadania przez wykonawcę doświadczenia wyłącznie w branży gazociągów
tranzytowych. Tym samym nie dopuścił do udziału w postępowaniu takich wykonawców,
którzy posiadają doświadczenie w innych branżach, w tym np. w branży ropy i branży
elektroenergetycznej. Systemy budowane dla tych branż w jakimś stopniu niewątpliwie się
różnią. Systemy budowane dla energetyki - jak wskazywał odwołujący – są bowiem
systemami o większej złożoności i skomplikowaniu. Dlatego też – jak dalej podkreślał -
wykonawca posiadający doświadczenie w tej innej branży (np. elektroenergetyce) ma
możliwość stworzenia systemu także dla potrzeb gazownictwa, gdyż wskazane przez
zamawiającego funkcjonalności występują także w innych systemach i żadna z nich nie jest
charakterystyczna wyłącznie dla branży gazownictwa Z kolei zamawiający wskazywał na
specyficzną dla branży gazownictwa technologię, w tym m.in. dotyczącą pomiaru ilości i
jakości gazu, biblioteki, jak również czas potrzebny do realizacji tego zamówienia w
zależności od tego czy dany wykonawca posiada doświadczenie tożsame z przedmiotem
zamówienia, czy też nie. Wskazywał następnie na brak podstaw do uznania możliwości
realizowania tego konkretnego zamówienia przez wykonawcę nie posiadającego
doświadczenia właśnie w branży gazownictwa. Istotnie – jak wynika z przedłożonej przez
zamawiającego prywatnej ekspertyzy – różnice w specyfice systemów SCADA
dedykowanych dla branży przesyłu gazu i innych mediów występują. Niemniej jednak sam
zamawiający dotychczas tej różnicy tak nie eksponował. We wcześniej prowadzonym
postępowaniu (w 2012 r.) mimo, iż przedmiot zamówienia był niemal identyczny, dopuścił
jednak możliwość wykazania się przez wykonawców doświadczeniem zdobytym nie tylko w
modernizacji systemów SCADA w branży gazownictwa, ale także branży ropy i
elektroenergetyki. Natomiast obecnie poza powoływaniem się na istniejące różnice nie podał
żadnych okoliczności, które wystąpiły już po zakończeniu poprzedniego postępowania, a
które uzasadniałyby takie ukształtowanie warunku jak ma to miejsce w tym stanie
faktycznym. Wskazane różnice istniały bowiem zarówno wtedy, jak i dzisiaj. Mimo to warunki
udziału w postępowaniu oraz sposób dokonania oceny ich spełnienia ukształtowane były
dotychczas inaczej. To obecnie postawił on wykonawcom ubiegającym się o udzielenie tego
zamówienia wyższe wymagania. Tymczasem warunki udziału w postępowaniu nie mogą w
drodze nadmiernych wymagań z góry eliminować z udziału w postępowaniu niektórych
wykonawców. Nie można bowiem żądać od potencjalnych wykonawców spełniania
warunków w stopniu większym, niż jest to niezbędne do prawidłowego wykonania
przedmiotu zamówienia. Zamawiający zobowiązany jest bowiem dokonać takiego opisu
warunku udziału w postępowaniu, aby nie ograniczał on możliwości ubiegania się o
zamówienie wykonawcom zdolnym do jego wykonania. System SCADA jest bowiem
budowany dla potrzeb danego zamawiającego, a tym samym musi on być dla potrzeb
konkretnego postępowania odpowiednio dostosowany i uzupełniony o określone aplikacje.
Tak więc takie ukształtowanie warunku udziału w postępowaniu, jak ma to miejsce w
niniejszym stanie faktycznym, może skutkować ograniczeniem liczby wykonawców
dopuszczonych do postępowania w nadmiernym zakresie, nie usprawiedliwionym dbałością
o jakość i rzetelność wykonania przedmiotu zamówienia. Dlatego też niezbędna jest taka
zmiana warunku udziału w postępowaniu, która umożliwi ubieganie się o zamówienie
również wykonawcom posiadającym doświadczenie w innej branży, w tym w branży ropy i
elektroenergetyki.
Dlatego też Izba uznała za zasadne zmodyfikowanie postanowień pkt 1 oraz ppkt 1.1-
1.5 w sekcji III.2.3) INFORMACJE, tj. pkt 1 oraz ppkt 1.1. i 1.5.; pkt 2 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE oraz pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE oraz pkt 2 w sekcji III.2.3)
FORMALNOŚCI poprzez dopuszczenie aby wykonawcy ubiegający się o przedmiotowe
zamówienie mogli wykazać się również doświadczeniem uzyskanym w innych branżach, a w
szczególności ropy lub elektroenergetyki.
Natomiast Izba nie znalazła uzasadnienia dla wykreślenia czy też modyfikacji
wymogu, aby przy realizacji przedmiotu zamówienia wykonawcy korzystali z systemu
operacyjnego UNIX i LINUX. Systemy przemysłowe, w tym system SCADA - jak podniósł
zamawiający – działają bowiem bardziej stabilnie na tych platformach i są mniej podatne na
zagrożenia związane z wirusami i innym złośliwym oprogramowaniem. A ponadto sam
odwołujący – wbrew obecnym twierdzeniom - oferował już zamawiającemu system SCADA
oparty także na oprogramowaniu LINUX.
Zarzut dotyczący postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 1, sekcja III.2.3)
FORMALNOŚCI, tj. wykazu projektów referencyjnych (zarzut III.3. uzasadnienia) nie
potwierdził się.
Izba ustaliła, iż zamawiający w treści ogłoszenia o zamówieniu - pkt 1, sekcja III. 2.3)
FORMALNOŚCI zamieścił następujące postanowienia:
„W celu potwierdzenia, że wykonawca posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz
dysponuje potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
zamawiający żąda złożenia:
1.Wykaz posiadanych narzędzi wraz z dokumentacją techniczną opisującą wymagane cechy
posiadanych narzędzi oraz tabelę obejmującą wykaz projektów referencyjnych spełniających
postawione wymagania w punkcie III.2.3) ustęp INFORMACJE poz. od 1.1. do 1.5.
Dokumentacja musi zawierać opis modułów programistycznych odpowiedzialnych za
pobieranie i wizualizację danych procesowych, sposób archiwizacji danych, sposób realizacji
funkcjonalności „multisite SCADA” (synchronizację danych procesowych, synchronizację
archiwów, synchronizację statusów alarmów, synchronizację uprawnień użytkowników,
reguły przełączania między serwerowniami, reguły przełączania między serwerami i
serwerowniami). Tabela z wykazem projektów referencyjnych, do budowy których
wykorzystano ww. narzędzia. Tabela musi zawierać datę wdrożenia, nazwę i wersję
narzędzia użytego we wdrożeniu, system operacyjny, opis zakresu wdrożenia, użytkownika
wdrożonego systemu.”.
Powyższe zakwestionował odwołujący, podnosząc m.in., iż ustawa Pzp, jak i
rozporządzenie w sprawie dokumentów nie przewiduje możliwości żądania informacji o
potencjale technicznym użytym we wcześniej wykonywanych zamówieniach. Dopuszczalne
jest jedynie wymaganie przedstawienia informacji o posiadanym potencjale technicznym
niezbędnym do realizacji zamówienia, kto ego dotyczy postępowanie.
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła co następuje:
Zgodnie z art. 138c ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp zamawiający sektorowy może żądać
przedstawienia także innych dokumentów niż określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 25 ust. 2, potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu,
jeżeli jest to niezbędne do oceny spełnienia przez wykonawców tych warunków. Przepis ten
należy do odrębnego reżimu udzielania zamówień publicznych, tj. Rozdziału 5 „Zamówienia
sektorowe” i uchyla zasadę, w myśl której zamawiający na potwierdzenie spełnienia
warunków udziału w postępowaniu może od wykonawców żądać wyłącznie dokumentów
wymienionych w rozporządzeniu w sprawie dokumentów. W niniejszym stanie faktycznym
zamawiający mógł więc zażądać złożenia przez wykonawców także innych dokumentów niż
wymienione w rozporządzeniu w sprawie dokumentów. Niemniej jednak zamawiający
zażądał wykazu niezbędnych narzędzi, którymi dysponuje wykonawca, a więc dokumentu,
który przewiduje rozporządzenie w sprawie dokumentów, jednocześnie żądając od
wykonawców przedstawienia szerszych informacji dotyczących wcześniejszych realizacji. W
ocenie Izby zamawiający mógł żądać złożenia takiego dokumentu. Jednakże na skutek
uwzględnienia zarzutów dotyczących pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
winien rozważyć jego dostosowanie do wprowadzanych zmian.
Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono, jak w sentencji.
Izba w poczet materiału dowodowego zaliczyła dokumentację przedmiotowego
postępowania oraz dokumenty złożone przez Strony na rozprawie, uznając je za stanowiska
je składających.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz
§ 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym
i sposobu ich rozliczania (tj.: Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), tj. stosownie do
wyniku postępowania, uwzględniając koszty: wynagrodzenia pełnomocnika zamawiającego i
ograniczając je do wysokości 3 600,00 zł, dojazdu na posiedzenie Izby w wysokości 750,30
zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, stosownie do faktury oraz
spisu kosztów złożonych do akt sprawy.
Przewodniczący: ………….……
WYROK
z dnia 13 czerwca 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Małgorzata Rakowska
Protokolant: Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 czerwca 2013 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 28 maja 2013 r. przez
wykonawcę Badawczo-Rozwojową Spółdzielnie Pracy Mikroprocesorowych Systemów
Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu, 60-001 Poznań, ul. Wykopy 2/4
w postępowaniu prowadzonym przez System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ
S.A. z siedzibą w Warszawie, 00-342 Warszawa, ul. Topiel 12
orzeka:
1.uwzględnia odwołanie i nakazuje modyfikację treści ogłoszenia o zamówieniu
w zakresie opisu sposobu dokonania oceny spełniania warunku udziału
w postępowaniu poprzez dopuszczenie aby wykonawcy ubiegający się
o przedmiotowe zamówienie mogli wykazać się również doświadczeniem uzyskanym
w innych branżach, a w szczególności ropy lub elektroenergetyki
2.kosztami postępowania obciąża System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ S.A.
z siedzibą w Warszawie, 00-342 Warszawa, ul. Topiel 12 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
Badawczo-Rozwojową Spółdzielnię Pracy Mikroprocesorowych Systemów
Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu, 60-001 Poznań,
ul. Wykopy 2/4 tytułem wpisu od odwołania
2.2. zasądza od Systemu Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ S.A.
z siedzibą w Warszawie, 00-342 Warszawa, ul. Topiel 12 na rzecz wykonawcy
Badawczo-Rozwojowej Spółdzielni Pracy Mikroprocesorowych Systemów
Automatyki „MIKRONIKA” z siedzibą w Poznaniu, 60-001 Poznań,
ul. Wykopy 2/4 kwotę 19 367 zł 30 gr (słownie: dziewiętnaście tysięcy trzysta
sześćdziesiąt siedem złotych trzydzieści groszy) stanowiącą koszty postępowania
odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia
pełnomocnika, kosztów dojazdu na posiedzenie Izby oraz kosztów opłaty
skarbowej od pełnomocnictwa.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (tj. Dz. U. z 2010 r., 113, poz. 759 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……….………
Sygn. akt: KIO 1276/13
U z a s a d n i e n i e
System Gazociągów Tranzytowych EuRoPol GAZ S.A. z siedzibą w Warszawie,
zwany dalej „zamawiającym”, działając na podstawie przepisów ustawy dnia 29 stycznia
2004 r. Prawo zamówień publicznych (tj.: Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759 z późn. zm.),
zwanej dalej „ustawą Pzp”, prowadzi, w trybie negocjacji z ogłoszeniem, postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego sektorowego na „Modernizację systemu SCADA SGT”.
Ogłoszenie o przedmiotowym zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku
Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 18 maja 2013 r., nr 2013/S 096-164245.
W dniu 28 maja 2013 r. (pismem z tej samej daty) odwołujący wniósł odwołanie do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej (wpływ pisma do zamawiającego w dniu 28 maja 2013
r.) wobec treści ogłoszenia o zamówieniu publicznym sektorowym prowadzonym w trybie
negocjacji z ogłoszeniem, a mianowicie wobec postanowień zawartych w:
1) sekcji III. 1.4) pkt 3
2) sekcji III.2.3) INFORMACJE pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5
3) sekcji III.2.3) INFORMACJE pkt 2
4) sekcji III.2.3) INFORMACJE pkt 2.1 oraz w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI pkt 2
5) sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI pkt 1
zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1) art. 7 ust. 1 w zw. z art. 22 ust. 1, 3 i 4 ustawy Pzp poprzez określenie warunków
udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych
warunków, w sposób naruszający zasady uczciwej konkurencji oraz równego
traktowania wykonawców
2) art. 22 ust. 3 i 4 ustawy Pzp poprzez określenie opisu sposobu dokonywania oceny
spełniania warunków, w sposób niedopuszczalny, niezwiązany z przedmiotem
zamówienia, jak i nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia
3) art. 22 ust. 1, 3 i 4 ustawy Pzp, art. 26 ust. 2b ustawy Pzp i art. 138c ust. 1 pkt 2
ustawy Pzp w zw. z §1 ust. 6 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19
lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane, zwanego dalej
„rozporządzeniem w sprawie dokumentów”, poprzez dokonanie opisu spełniania
warunków udziału w postępowaniu w sposób nieprzewidziany przepisami.
Jednocześnie odwołujący wniósł o:
1. nakazanie zamawiającemu: modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu poprzez:
a) wykreślenie w sekcji III.1.4) pkt 3 zdania drugiego w brzmieniu: „Dodatkowo
Wykonawca zobowiązany jest do przestawienia oświadczenia podmiotu
trzeciego o solidarnej odpowiedzialności za wykonanie zamówienia - w formie
oryginału
b) wykreślenie postanowień pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE
c) zmianę treści pkt 1 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI poprzez usunięcie
wymogu przedstawienia opisu narzędzi, i to w podawanym przez
Zamawiającego zakresie, jak również usunięcie wymogu przedstawienia w
tabeli z wykazem obiektów referencyjnych informacji dotyczących potencjału
technicznego użytego we wcześniej wykonanych zamówieniach
d) zmianę treści pkt 2 w sekcji III.2.3) INFORMACJE poprzez usunięcie wymogu,
aby wykazywany projekt rozbudowy systemu SCADA polegał na włączeniu do
istniejącego systemu wyłącznie nowej sekcji gazociągu wyposażonego w
instalacje RTU lub SCS
e) zmianę treści postanowień pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE oraz pkt 2 w
sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI poprzez usunięcie w pkt 2.1 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE - słów: „przesyłu rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu
powyżej 5 MPa” oraz odpowiednio w pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI -
usunięcie słów „w branży” oraz „gazu”, w ten sposób, aby wykazywane
projekty mogły dotyczyć systemów kontroli i sterowania instalacjami
przemysłowymi również w innych branżach, w których występują procesy
przesyłu, w szczególności gazu, ropy lub elektroenergetyki, a nie tylko
rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej 5 MPa
2. obciążenie zamawiającego kosztami postępowania.
Jednocześnie wniósł o przeprowadzenie dowodów z:
a) opinii biegłego, w szczególności z dziedziny systemów SCADA
b) akt postępowania przetargowego nr ZP/SGT-43/2012 prowadzonego przez
Zamawiającego na „Modernizację Systemu SCADA SGT”, w szczególności z
następujących dokumentów: ogłoszenia o powyższym postępowaniu nr ZP/SGT-
43/2012 opublikowanego w Dzienniku Urzędowym UE nr 2012/S 105-175676 z dnia
5 czerwca 2012 r. (wydruk w załączeniu), pisma Zamawiającego nr
DTM/MMA5/2268/2012 z dnia 20 lipca 2012 r. skierowanego do Odwołującego (odpis
w załączeniu) oraz uchwały Zarządu Zamawiającego nr 135/55/2012 z dnia 20
grudnia 2012 r. (odpis w załączeniu) celem wykazania podnoszonych w odwołaniu
twierdzeń i okoliczności
W uzasadnieniu odwołujący wskazał m.in.:
Odnośnie żądania wykreślenia w sekcji IIl.1.4) pkt 3 ogłoszenia zdania drugiego w
brzmieniu „Dodatkowo Wykonawca zobowiązany jest do przedstawienia oświadczenia
podmiotu trzeciego o solidarnej odpowiedzialności za wykonanie zamówienia - w formie
oryginału”, które nie zostało przewidziane w obowiązujących przepisach i jest
niedopuszczalne. Przepisy ustawy Pzp (art. 26 ust. 2b) ani rozporządzenia w sprawie
dokumentów nie dopuszczają możliwości żądania przez zamawiającego przedłożenia
oświadczenia podmiotu trzeciego o przyjęciu solidarnej odpowiedzialności za wykonanie
zamówienia. Takie żądanie przeczyłoby istocie udziału podmiotów trzecich, które w świetle
ustawy Pzp nie jest uzależnione od konkretnych stosunków łączących z wykonawcą, z
których tylko niektóre rodzą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania. Tymczasem w
przedmiotowym postępowaniu zamawiający w sposób nieuprawniony poprzez sformułowane
wymaganie narzuca określony rodzaj tych stosunków.
Odnośnie żądania wykreślenia postanowień pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3)
odwołujący podniósł, iż wymaganie wskazane w tym postanowieniu ogłoszenia jest
niedopuszczalne. W istocie postanowienie to sprowadza się bowiem do wymogu
dysponowania nie narzędziem, ale produktem, który ma być przedmiotem dostawy w ramach
wykonania zamówienia. Dysponowanie produktem nie może stanowić warunku udziału w
postępowaniu. Za niedopuszczalną należy uznać dokonaną przez zamawiającego
manipulację polegającą na „przeniesieniu” - w sposób nieuprawniony - opisu produktu do
opisu narzędzi, tak aby opis ten mógł stanowić element opisu warunków udziału w
postępowaniu. Przedmiotowe zamówienie polega na dostawie systemu SCADA i jego
zaimplementowaniu oraz napisaniu aplikacji dodatkowych oraz innych usług. O tym, że
„opisując” narzędzia zamawiający w istocie dokonał opisu przedmiotu zamówienia świadczą
w szczególności zakwestionowane postanowienia ogłoszenia, tj.:
− pkt 1 sekcji III.2.3)INFORMACJE, który stanowi definicję oprogramowania typu
SCADA, a więc przedmiotu zamówienia, a nie narzędzia do tworzenia
oprogramowania typu SCADA. To zamawiający będzie używał pakietu
oprogramowania zbierającego dane, a nie wykonawca implementując
oprogramowania realizujące procesy zbierania, przetwarzania, archiwizacji,
sterowania, alarmowania i wizualizacji danych w procesach technicznych, które
dostarczy zamawiającemu
− pkt 1.5 sekcji III.2.3) INFORMACJE, który potwierdza, iż wymogi dotyczące narzędzi
dotyczą w istocie przedmiotu zamówienia - narzędzi bowiem nie integruje się
(integruje się sam system, czyli produkt, przedmiot zamówienia)
− pkt 1 sekcji 111.2.3) FORMALNOŚCI.
Zamawiający nie może bowiem stawiać jako warunku udziału w postępowaniu, którego
przedmiotem jest dostawa i implementacja pakietu oprogramowania, dysponowania w dacie
składania wniosku produktem, który ma być przedmiotem późniejszej dostawy.
Niedopuszczalnym jest także zawarte w pkt 1.3 sekcji III.2.3) INFORMACJE ograniczenie
dotyczące możliwości wykorzystania systemu operacyjnego do UNIX lub LINUX, z
wyłączeniem MS Windows, i to niezależnie od tego, czy dotyczyć miałoby narzędzia, czy
produktu. Ograniczenie to nie znajduje bowiem żadnego uzasadnienia. Przy tak określonych
warunkach, jak to ma miejsce w niniejszym postępowaniu, również sam wymóg posiadania
narzędzi można uznać za niezasadny. Tak określony - jak w niniejszym postępowaniu -
produkt (software) można bowiem zakupić jako gotowy produkt. Jak wynika bowiem z opisu
zawartego w pkt III.1.5) ogłoszenia, w szczególności z wymienionych w tymże punkcie
danych i protokołów, powstały wskutek modernizacji system ma być zwykłym systemem
SCADA.
Odnośnie żądania zmiany treści pkt 1 sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI ogłoszenia
odwołujący podniósł, iż zamawiający wymagał złożenia wraz z wnioskiem „Wykazu
posiadanych narzędzi wraz z dokumentacją techniczną opisującą wymagane cechy
posiadanych narzędzi oraz tabelę obejmującą wykaz projektów referencyjnych spełniających
postawione wymagania w punkcie III.2.3) ustęp INFORMACJE poz. od 1.1. do 1.5.”, przy
czym powyższa „Dokumentacja musi zawierać opis modułów programistycznych
odpowiedzialnych za pobieranie i wizualizację danych procesowych, sposób archiwizacji
danych, sposób realizacji funkcjonalności „multisite SCADA” (synchronizację danych
procesowych, synchronizację archiwów, synchronizację statusów alarmów, synchronizację
uprawnień użytkowników, reguły przełączania między serwerowniami, reguły przełączania
między serwerami i serwerowniami).”, natomiast „Tabela z wykazem projektów
referencyjnych, do budowy których wykorzystano ww. narzędzia. Tabela musi zawierać datę
wdrożenia, nazwę i wersję narzędzia użytego we wdrożeniu, system operacyjny, opis
zakresu wdrożenia, użytkownika wdrożonego systemu. ”
Wymaganie złożenie wskazanych dokumentów nie zostało przewidziane w
obowiązujących przepisach i jest niedopuszczalne. Zarówno ustawa Pzp, jak rozporządzenie
w sprawie dokumentów nie przewidują możliwości żądania informacji o potencjale
technicznym użytym we wcześniej wykonywanych zamówieniach. Dopuszczalne jest jedynie
wymaganie przedstawienie informacji o posiadanym potencjalne technicznym niezbędnym
do realizacji zamówienia, którego dotyczy dane postępowanie. Wymogi dotyczące narzędzi
mogą dotyczyć tylko tego, do czego służy dane narzędzie, a nie tego, do czego zostało
użyte. Opis potencjału i doświadczenia nie może bowiem być przenoszony z podmiotów
(Wykonawców) na narzędzia, którymi podmioty te się posługują lub mają zamiar posłużyć.
Odnośnie żądania zmiany treści pkt 2 w sekcji III.2.3) INFORMACJE poprzez
usuniecie wymogu, aby wykazywany projekt rozbudowy systemu SCADA polegał na
włączeniu do istniejącego systemu wyłącznie nowej sekcji gazociągu wyposażonego w
instalacje RTU lub SCS odwołujący podniósł, iż postawiony wymóg - w zakresie, w jakim
odnosi się do włączenia do systemu nowej sekcji gazociągu - pozbawiony jest uzasadnienia i
tym samym w sposób nieuprawniony ogranicza uczciwą konkurencję i dostęp wykonawców
do zamówienia. Całkowicie nieuzasadnione jest bowiem ograniczenie projektów rozbudowy
wyłącznie do czynności włączenia nowej sekcji gazociągu, zamiast choćby np. nowej
(kolejnej) sekcji sieci, wyposażonej w instalacje RTU lub SCS. A ponadto zamawiający nie
zastrzegł w opisie przedmiotu zamówienia zawartym w ogłoszeniu żadnych istotnych
specyficznych parametrów systemu SCADA dedykowanych dla branży gazowniczej.
Odnośnie żądania zmiany treści postanowień pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
oraz pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI odwołujący podniósł, iż zamawiający zażądał,
aby system, którego wykonaniem wnioskodawcy mają się wykazać „był przeznaczony do
kontroli i sterowania procesami przesyłu rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej
5MPa". Wymóg ten ogranicza - w sposób nieuzasadniony przedmiotem zamówienia -
możliwość wykazania potencjału technicznego i doświadczenia przez wykonawców zdolnych
do realizacji niniejszego zamówienia. Jak wynika bowiem z analizy postanowień ogłoszenia,
do realizacji przedmiotowego zamówienia może zostać dopuszczony każdy wykonawca,
który wcześniej zrealizował jakikolwiek system SCADA, o nieokreślonej funkcjonalności, czyli
również system SCADA o minimalnej funkcjonalności, byle był on „przeznaczony do kontroli i
sterowania procesami przesyłu rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej 5MPa”.
Oznacza to, iż takim systemem o nieokreślonej w żaden sposób funkcjonalności może być
najprostszy system SCADA, nieposiadający żadnych dedykowanych i specjalizowanych
funkcjonalności związanych z rurociągami gazu ziemnego o ciśnieniu powyżej 5MPa, nie
różnicującymi go od systemów SCADA do innych zastosowań. Skoro zatem, zdaniem
zamawiającego, przedmiotowy system może zrealizować wykonawca, który ma
doświadczenie w wykonaniu najprostszego systemu SCADA dla systemu transportującego
medium gazowe o ciśnieniu ponad 5 MPa, to tym bardziej system taki może również
zrealizować wykonawca, który ma doświadczenie w wykonaniu systemu SCADA dla
systemu transportującego inne media, ponieważ proste systemy SCADA, dla których nie
wyspecyfikowano konkretnych właściwości i nie wskazano procesów, nie różnią się miedzy
sobą specyfiką wynikającą z ich zastosowania i przeznaczenia.
Zamawiający w dniu 10 czerwca 2013 r. złożył odpowiedź na odwołanie, w której
uwzględnił zarzut dotyczący postanowień ogłoszenia o zamówieniu - sekcja III.1.4) pkt 3, tj.
obowiązku przedstawienia oświadczenia podmiotu trzeciego o solidarnej odpowiedzialności
za wykonanie zamówienia, dokonując modyfikacji treści ogłoszenia o zamówieniu, a w
pozostałym zakresie, wnosząc o jego oddalenie
Uwzględniając dokumentację z przedmiotowego postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego, w tym treść ogłoszenia o zamówieniu, jak również biorąc pod
uwagę oświadczenia i stanowiska Stron złożone podczas rozprawy, skład orzekający Izby
zważył co następuje:
Izba nie znalazła podstaw do odrzucenia odwołania w związku z tym, iż nie została
wypełniona żadna z przesłanek negatywnych, uniemożliwiających merytoryczne rozpoznanie
odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, jak również stwierdziła, że wypełniono
przesłanki istnienia interesu odwołującego w uzyskaniu przedmiotowego zamówienia oraz
możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów
art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Mając na uwadze powyższe skład orzekający Izby merytorycznie rozpoznał złożone
odwołanie, uznając iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
Zarzut dotyczący postanowień ogłoszenia o zamówieniu - sekcja III.1.4) pkt 3, tj.
obowiązku przedstawienia oświadczenia podmiotu trzeciego o solidarnej odpowiedzialności
za wykonanie zamówienia (zarzut III.1. uzasadnienia), stał się bezprzedmiotowy.
Zamawiający uwzględnił bowiem ów zarzut, dokonując w dniu 6 czerwca 2013 r. modyfikacji
treści ogłoszenia o zamówieniu w kwestionowanym przez odwołującego zakresie i w sposób
zgodny z jego oczekiwaniami.
Zarzut dotyczący:
− postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE (zarzut III.2. uzasadnienia)
− postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 2 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
(zarzut III.4. uzasadnienia)
− postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
oraz pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI (zarzut III.5. uzasadnienia)
potwierdził się.
Izba ustaliła, iż zamawiający w treści ogłoszenia o zamówieniu
− pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
zamieścił następujące wymaganie:
„Informacje:
Aby spełnić warunki udziału w postępowaniu dotyczące zdolności technicznej (tj. posiadania
wiedzy i doświadczenia oraz dysponowania potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do
wykonania zamówienia) Wykonawca winien wykazać, że:
1. Dysponuje narzędziami do budowy komputerowych systemów SCADA w postaci pakietu
(kompleksu) oprogramowania realizującego procesy zbierania, przetwarzania, archiwizacji,
sterowania, alarmowania i wizualizacji danych w procesach technicznych, które:
1.1.były zastosowane do zbudowania systemu SCADA wykorzystywanego do kontrolowania
procesów transportu (przesyłu) gazu ziemnego rurociągami ociśnieniu powyżej 5MPa;
1.2.zostały wykorzystane do zbudowania systemu typu „multisite SCADA”. Jako system
„multisite SCADA” jest uważany taki, który posiada minimum 2 współdziałające ze sobą
instalacje (serwerownię główną i serwerownię rezerwową) w różnych lokalizacjach
geograficznych, zasilane w dane procesowe z nadzorowanej instalacji, z
zaimplementowanymi mechanizmami kontroli spójności i poprawności zapisów w bazach
danych w obu lokalizacjach. Przy czym w obu lokalizacjach wykorzystywane są redundantne
pary serwerów. Za system równoważny systemowi „multisite SCADA” nie jest uznawany
system zbudowany w oparciu o klaster (ang. cluster) komputerów.
1.3.wykorzystuje system operacyjny UNIX lub Linux jako platformę dla oprogramowania
(aplikacja główna) odpowiadającego za zbieranie, przetwarzanie i archiwizowanie danych.
Oprogramowanie wykorzystujące system operacyjny MS Windows nie jest
oprogramowaniem równoważnym;
1.4.były zastosowane do nadzoru w czasie rzeczywistym minimum 20 obiektów,
rozproszonych geograficznie, posiadających lokalne własne systemy sterowania zbudowane
przy wykorzystaniu sterowników programowalnych;
1.5.były integrowane z oprogramowaniem do symulacji procesów transportu gazu ziemnego
rurociągami wysokociśnieniowymi, przeznaczonym do modelowania pracy gazociągu w
stanach nieustalonych on-line oraz w stanach ustalonych off-line. ”
− pkt 2 w sekcji III.2.3 INFORMACJE
„W okresie ostatnich 3 lat, a jeżeli okres działalności jest krótszy, w tym okresie - wykonał,
jako integrator lub producent, co najmniej jeden system multiside SCADA, lub zrealizował
projekt rozbudowy wcześniej dostarczonego systemu multiside SCADA, posiadającego
łącznie cechy wymienione w punktach: 2.1, 2.2 i 2.3. Jako projekt rozbudowy traktowany jest
projekt zrealizowany jako odrębne zamówienie/zlecenie podlegające odrębnemu odbiorowi
ze strony zamawiającego polegający na włączeniu do istniejącego systemu multisite SCADA
nowej sekcji gazociągu wyposażonego w instalacje RTU (ang. Remote Terminal Unit) lub
SCS (ang. Station Control System).”
− pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE oraz pkt 2 w sekcji III.2.3) FORMALNOŚCI
„przeznaczony do kontroli i sterowania procesami przesyłu rurociągami gazu ziemnego o
ciśnieniu powyżej 5MPa”.
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła co następuje:
Zamawiający, jak słusznie podniósł odwołujący, opisując przedmiot zamówienia oraz
stawiając wykonawcom warunki podmiotowe w zakresie posiadania wiedzy i doświadczenia
określił poziom wymaganego od wykonawców doświadczenia w sposób ściśle
odpowiadający przedmiotowi zamówienia czym niewątpliwie, w tym konkretnym
postępowaniu, ograniczył konkurencję. Opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków
udziału w postępowaniu jest bowiem proporcjonalny do przedmiotu zamówienia jeśli odnosi
się do podstawowych elementów przedmiotu zamówienia, przy czym takiego wymogu nie
spełnia warunek, dla spełnienia którego wykonawcy zobowiązani są legitymować się
zarówno doświadczeniem, jak i wiedzą tożsamą z przedmiotem zamówienia. Nie musi przy
tym zachodzić pełna tożsamość sposobu dokonania oceny spełnienia warunku udziału w
postępowaniu a wystarczy jedynie dobranie niektórych elementów, które ograniczają dostęp
do zamówienia wykonawcom zdolnym do jego realizacji. Okoliczność tę wykazał odwołujący,
wskazując przykładowo na te elementy warunku, które wprost przeniesiono z opisu
przedmiotu zamówienia (pkt 1, ppkt 1.1.-1.5 - str. 7 uzasadnienia odwołania).
W niniejszym stanie faktycznym zamawiający uzależnił bowiem możliwość złożenia
oferty od posiadania przez wykonawcę doświadczenia wyłącznie w branży gazociągów
tranzytowych. Tym samym nie dopuścił do udziału w postępowaniu takich wykonawców,
którzy posiadają doświadczenie w innych branżach, w tym np. w branży ropy i branży
elektroenergetycznej. Systemy budowane dla tych branż w jakimś stopniu niewątpliwie się
różnią. Systemy budowane dla energetyki - jak wskazywał odwołujący – są bowiem
systemami o większej złożoności i skomplikowaniu. Dlatego też – jak dalej podkreślał -
wykonawca posiadający doświadczenie w tej innej branży (np. elektroenergetyce) ma
możliwość stworzenia systemu także dla potrzeb gazownictwa, gdyż wskazane przez
zamawiającego funkcjonalności występują także w innych systemach i żadna z nich nie jest
charakterystyczna wyłącznie dla branży gazownictwa Z kolei zamawiający wskazywał na
specyficzną dla branży gazownictwa technologię, w tym m.in. dotyczącą pomiaru ilości i
jakości gazu, biblioteki, jak również czas potrzebny do realizacji tego zamówienia w
zależności od tego czy dany wykonawca posiada doświadczenie tożsame z przedmiotem
zamówienia, czy też nie. Wskazywał następnie na brak podstaw do uznania możliwości
realizowania tego konkretnego zamówienia przez wykonawcę nie posiadającego
doświadczenia właśnie w branży gazownictwa. Istotnie – jak wynika z przedłożonej przez
zamawiającego prywatnej ekspertyzy – różnice w specyfice systemów SCADA
dedykowanych dla branży przesyłu gazu i innych mediów występują. Niemniej jednak sam
zamawiający dotychczas tej różnicy tak nie eksponował. We wcześniej prowadzonym
postępowaniu (w 2012 r.) mimo, iż przedmiot zamówienia był niemal identyczny, dopuścił
jednak możliwość wykazania się przez wykonawców doświadczeniem zdobytym nie tylko w
modernizacji systemów SCADA w branży gazownictwa, ale także branży ropy i
elektroenergetyki. Natomiast obecnie poza powoływaniem się na istniejące różnice nie podał
żadnych okoliczności, które wystąpiły już po zakończeniu poprzedniego postępowania, a
które uzasadniałyby takie ukształtowanie warunku jak ma to miejsce w tym stanie
faktycznym. Wskazane różnice istniały bowiem zarówno wtedy, jak i dzisiaj. Mimo to warunki
udziału w postępowaniu oraz sposób dokonania oceny ich spełnienia ukształtowane były
dotychczas inaczej. To obecnie postawił on wykonawcom ubiegającym się o udzielenie tego
zamówienia wyższe wymagania. Tymczasem warunki udziału w postępowaniu nie mogą w
drodze nadmiernych wymagań z góry eliminować z udziału w postępowaniu niektórych
wykonawców. Nie można bowiem żądać od potencjalnych wykonawców spełniania
warunków w stopniu większym, niż jest to niezbędne do prawidłowego wykonania
przedmiotu zamówienia. Zamawiający zobowiązany jest bowiem dokonać takiego opisu
warunku udziału w postępowaniu, aby nie ograniczał on możliwości ubiegania się o
zamówienie wykonawcom zdolnym do jego wykonania. System SCADA jest bowiem
budowany dla potrzeb danego zamawiającego, a tym samym musi on być dla potrzeb
konkretnego postępowania odpowiednio dostosowany i uzupełniony o określone aplikacje.
Tak więc takie ukształtowanie warunku udziału w postępowaniu, jak ma to miejsce w
niniejszym stanie faktycznym, może skutkować ograniczeniem liczby wykonawców
dopuszczonych do postępowania w nadmiernym zakresie, nie usprawiedliwionym dbałością
o jakość i rzetelność wykonania przedmiotu zamówienia. Dlatego też niezbędna jest taka
zmiana warunku udziału w postępowaniu, która umożliwi ubieganie się o zamówienie
również wykonawcom posiadającym doświadczenie w innej branży, w tym w branży ropy i
elektroenergetyki.
Dlatego też Izba uznała za zasadne zmodyfikowanie postanowień pkt 1 oraz ppkt 1.1-
1.5 w sekcji III.2.3) INFORMACJE, tj. pkt 1 oraz ppkt 1.1. i 1.5.; pkt 2 w sekcji III.2.3)
INFORMACJE oraz pkt 2.1 w sekcji III.2.3) INFORMACJE oraz pkt 2 w sekcji III.2.3)
FORMALNOŚCI poprzez dopuszczenie aby wykonawcy ubiegający się o przedmiotowe
zamówienie mogli wykazać się również doświadczeniem uzyskanym w innych branżach, a w
szczególności ropy lub elektroenergetyki.
Natomiast Izba nie znalazła uzasadnienia dla wykreślenia czy też modyfikacji
wymogu, aby przy realizacji przedmiotu zamówienia wykonawcy korzystali z systemu
operacyjnego UNIX i LINUX. Systemy przemysłowe, w tym system SCADA - jak podniósł
zamawiający – działają bowiem bardziej stabilnie na tych platformach i są mniej podatne na
zagrożenia związane z wirusami i innym złośliwym oprogramowaniem. A ponadto sam
odwołujący – wbrew obecnym twierdzeniom - oferował już zamawiającemu system SCADA
oparty także na oprogramowaniu LINUX.
Zarzut dotyczący postanowień ogłoszenia o zamówieniu – pkt 1, sekcja III.2.3)
FORMALNOŚCI, tj. wykazu projektów referencyjnych (zarzut III.3. uzasadnienia) nie
potwierdził się.
Izba ustaliła, iż zamawiający w treści ogłoszenia o zamówieniu - pkt 1, sekcja III. 2.3)
FORMALNOŚCI zamieścił następujące postanowienia:
„W celu potwierdzenia, że wykonawca posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz
dysponuje potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,
zamawiający żąda złożenia:
1.Wykaz posiadanych narzędzi wraz z dokumentacją techniczną opisującą wymagane cechy
posiadanych narzędzi oraz tabelę obejmującą wykaz projektów referencyjnych spełniających
postawione wymagania w punkcie III.2.3) ustęp INFORMACJE poz. od 1.1. do 1.5.
Dokumentacja musi zawierać opis modułów programistycznych odpowiedzialnych za
pobieranie i wizualizację danych procesowych, sposób archiwizacji danych, sposób realizacji
funkcjonalności „multisite SCADA” (synchronizację danych procesowych, synchronizację
archiwów, synchronizację statusów alarmów, synchronizację uprawnień użytkowników,
reguły przełączania między serwerowniami, reguły przełączania między serwerami i
serwerowniami). Tabela z wykazem projektów referencyjnych, do budowy których
wykorzystano ww. narzędzia. Tabela musi zawierać datę wdrożenia, nazwę i wersję
narzędzia użytego we wdrożeniu, system operacyjny, opis zakresu wdrożenia, użytkownika
wdrożonego systemu.”.
Powyższe zakwestionował odwołujący, podnosząc m.in., iż ustawa Pzp, jak i
rozporządzenie w sprawie dokumentów nie przewiduje możliwości żądania informacji o
potencjale technicznym użytym we wcześniej wykonywanych zamówieniach. Dopuszczalne
jest jedynie wymaganie przedstawienia informacji o posiadanym potencjale technicznym
niezbędnym do realizacji zamówienia, kto ego dotyczy postępowanie.
Mając na uwadze powyższe Izba zważyła co następuje:
Zgodnie z art. 138c ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp zamawiający sektorowy może żądać
przedstawienia także innych dokumentów niż określone w przepisach wydanych na
podstawie art. 25 ust. 2, potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu,
jeżeli jest to niezbędne do oceny spełnienia przez wykonawców tych warunków. Przepis ten
należy do odrębnego reżimu udzielania zamówień publicznych, tj. Rozdziału 5 „Zamówienia
sektorowe” i uchyla zasadę, w myśl której zamawiający na potwierdzenie spełnienia
warunków udziału w postępowaniu może od wykonawców żądać wyłącznie dokumentów
wymienionych w rozporządzeniu w sprawie dokumentów. W niniejszym stanie faktycznym
zamawiający mógł więc zażądać złożenia przez wykonawców także innych dokumentów niż
wymienione w rozporządzeniu w sprawie dokumentów. Niemniej jednak zamawiający
zażądał wykazu niezbędnych narzędzi, którymi dysponuje wykonawca, a więc dokumentu,
który przewiduje rozporządzenie w sprawie dokumentów, jednocześnie żądając od
wykonawców przedstawienia szerszych informacji dotyczących wcześniejszych realizacji. W
ocenie Izby zamawiający mógł żądać złożenia takiego dokumentu. Jednakże na skutek
uwzględnienia zarzutów dotyczących pkt 1 oraz ppkt 1.1-1.5 w sekcji III.2.3) INFORMACJE
winien rozważyć jego dostosowanie do wprowadzanych zmian.
Biorąc powyższe pod uwagę, orzeczono, jak w sentencji.
Izba w poczet materiału dowodowego zaliczyła dokumentację przedmiotowego
postępowania oraz dokumenty złożone przez Strony na rozprawie, uznając je za stanowiska
je składających.
O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz
§ 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym
i sposobu ich rozliczania (tj.: Dz. U. z 2010 r., Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), tj. stosownie do
wyniku postępowania, uwzględniając koszty: wynagrodzenia pełnomocnika zamawiającego i
ograniczając je do wysokości 3 600,00 zł, dojazdu na posiedzenie Izby w wysokości 750,30
zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, stosownie do faktury oraz
spisu kosztów złożonych do akt sprawy.
Przewodniczący: ………….……