KIO 2227/13, KIO 2229/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Mateusz Michalec
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 2227/13
KIO 2229/13
WYROK
z dnia 1 października 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Anna Packo
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 października 2013 r., w Warszawie, odwołań
wniesionych do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu 17 września 2013 r. przez wykonawcę pro-beam systems GmbH, Weststrasse
31, D-0922 Neukirchen/Chemnitz, Niemcy,
B. w dniu 18 września 2013 r. przez wykonawcę Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o.
ul. Robotnicza 2, 44-100 Gliwice
w postępowaniu prowadzonym przez
Instytut Spawalnictwa, ul. bł. Czesława 16/18, 44-100 Gliwice
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Technika
Spawalnicza Sp. z o.o. ul. Babimojska 11, 60-161 Poznań i Aquasium Technology Ltd.
Cambridge, Waterbeach, 43 Pembroke Avenue Denny Industrial Estate, Wielka
Brytania zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO
2227/13 i KIO 2229/13 po stronie zamawiającego
orzeka:
1. oddala oba odwołania,
2. kosztami postępowania obciąża pro-beam systems GmbH w sprawie o sygn. KIO
2227/13 oraz Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. w sprawie o sygn. KIO 2229/13 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez pro-beam
systems GmbH tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Messer
Eutectic Castolin Sp. z o.o. tytułem wpisu od odwołania,
2.3. zasądza od pro-beam systems GmbH na rzecz Instytutu Spawalnictwa kwotę
3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika,
2.4. zasądza od Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. na rzecz Instytutu
Spawalnictwa kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2227/13
KIO 2229/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Instytut Spawalnictwa w Gliwicach prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „dostawę elektronowego urządzenia do spawania
i modyfikowania powierzchni” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
26 lipca 2013 r. pod numerem 2012/S 147-255391. Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Odwołanie sygn. KIO 2227/13
17 września 2013 r. odwołujący – pro-beam systems GmbH z siedzibą w Neukirchen
Chemnitz, Niemcy wniósł odwołanie zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 2, art. 24 ust. 4 w zw. z art. 45 ust. 6 pkt 3 i art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i wykluczenie odwołującego
z postępowania oraz odrzucenie jego oferty, mimo iż złożona gwarancja przetargowa
(gwarancja bankowa) odpowiada przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych oraz
postanowieniom punktu 9. specyfikacji istotnych warunków zamówienia (instrukcji dla
wykonawców),
2. art. 14 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 81 i 84 ustawy Prawo bankowe
i art. 65 kodeksu cywilnego poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na arbitralnym
uznaniu, że przedłożona przez odwołującego gwarancja bankowa jest niekompletna,
podczas gdy właściwa analiza oświadczenia woli banku-gwaranta pozwala na przyjęcie, że
treścią gwarancji objęte jest bezwarunkowe jednostronne oświadczenie banku, że ten
wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego pierwsze wezwanie we
wszystkich przypadkach określonych w art. 46 ust. 4a i ust. 5 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
3. art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 81 ustawy Prawo bankowe
i art. 8 ust. 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe poprzez prowadzenie postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego w sposób niezapewniający zachowania uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców, preferujący dopuszczenie do udziału
w postępowaniu wykonawców krajowych dysponujących polskimi gwarancjami bankowymi
czy ubezpieczeniowymi, polegające na uznaniu, że informacja w treści gwarancji o poddaniu
jej regulacjom prawa niemieckiego jest dla zamawiającego niekorzystna i miałaby
potwierdzać fakt niekompletności wadium,
4. art. 91 ust. 1 i 3 w zw. z art. 24 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie sprawdzenia, czy przedłożone w postępowaniu tłumaczenie treści gwarancji
bankowej odpowiada oryginałowi, a ponadto sporządzenie uzasadnienia faktycznego
i prawnego do wykluczenia odwołującego z postępowania bez analizy dołączonych przez
niego dokumentów i stanu faktycznego sprawy, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu
poprzez wskazanie („przygotowujący opinie nie dysponują wiedzą dotyczącą oferty złożonej
przez tego wykonawcę”), oraz niekompletność uzasadnienia odrzucającego ofertę
odwołującego poprzez brak doręczenia załączników do opinii pomimo wskazywania ich
w treści uzasadnienia,
5. naruszenie art. 91 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez błędne wybranie jako
najkorzystniejszej oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu i Aquasium Technology Ltd.
z siedzibą w Cambridge, Wielka Brytania, pomimo że pro-beam systems GmbH jest ofertą
korzystniejszą z uwagi na najniższą cenę.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i:
1. unieważnienie czynności wykluczenia i w konsekwencji odrzucenia oferty odwołującego,
2. unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
3. nakazanie zamawiającemu powtórnej oceny złożonych ofert,
4. wybór oferty Pro-beam systems GmbH jako najkorzystniejszej,
5. zasądzenie na rzecz odwołującego poniesionych kosztów postępowania odwoławczego,
w tym kosztów ustanowienia pełnomocnika.
W uzasadnieniu odwołujący wskazał, iż wniósł wadium w formie gwarancji bankowej
wystawionej przez bank Sparkasse Chemnitz z siedzibą w Niemczech, na kwotę
odpowiadającą wymaganiom specyfikacji istotnych warunków zamówienia i spełniającą
wszelkie wymogi ustawy Prawo zamówień publicznych. Zamawiający uznał jednak, że
przedłożona gwarancja jest niekompletna, bowiem nie zawiera wprost wysłowionego zapisu
o treści art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych, w związku z czym na podstawie
art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych wykluczył odwołującego
z postępowania i odrzucił jego ofertę. Odwołujący nie zgadza się z tym rozstrzygnięciem.
Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych
z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy nie wnieśli
wadium do upływu terminu składania ofert, na przedłużony okres związania ofertą lub
w terminie, o którym mowa w art. 46 ust. 3, albo nie zgodzili się na przedłużenie okresu
związania ofertą. Zdaniem odwołującego w przedmiotowym stanie faktycznym żadna z tych
przesłanek nie zachodzi.
Prawo zamówień publicznych nie zawiera żadnych szczególnych regulacji dotyczących
formy i treści gwarancji bankowej. Instytucję tę reguluje przepis art. 81 ust. 1 Prawa
bankowego, zgodnie z którym gwarancja bankowa jest jednostronnym zobowiązaniem
banku-gwaranta, że po spełnieniu przez uprawniony podmiot (beneficjenta gwarancji)
wymaganych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone oznaczonymi w umowie
dokumentami, które winny być dołączone do wezwania do zapłaty, wystawionego przez
beneficjenta w stosownej formie, bank wykona zobowiązanie pieniężne.
Wykonawca przedstawił gwarancję banku sporządzoną na piśmie, bezwarunkową,
nieodwołalną i płatną na pierwsze żądanie, a także opiewającą na wymaganą kwotę, zatem
spełniającą wymogi zawarte w art. 45 ustawy Prawo zamówień publicznych, art. 81 Prawa
bankowego oraz punkcie 9. specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający nie
wskazał w treści gwarancji bankowej zapisów, które podważałyby bezwarunkowość tej
gwarancji, tym samym nie wykazał, iż złożona przez odwołującego gwarancja pozbawia go
prawa do skutecznego żądania zapłaty należności do wysokości 114.000 zł.
Zamawiający nieprawidłowo ustalił, że gwarancja banku w Chemnitz nie stanowi prawidłowo
wniesionego wadium, co pozwala na wykluczenie skarżącego z postępowania o udzielenie
zamówienia z powodu niewniesienia wadium w sytuacji, gdy w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia nie określono w sposób jednoznaczny, jaka ma być treść gwarancji
bankowej. Ponadto dla oceny skuteczności wniesionego wadium rozstrzygające jest to, czy
cel ustanowienia wadium, tj. zabezpieczenie roszczeń zamawiającego przez konkretne
wadium zostało dokonane. Gwarancja bankowa jest zobowiązaniem abstrakcyjnym
i samoistnym w relacji do stosunku podstawowego, co oznacza, że treść zobowiązania do
wypłaty wadium musi wynikać z brzmienia gwarancji.
Właściwa analiza oświadczenia woli banku w nim zawarta tj.: „upon recept of your first
written demand (…) confirming that the bidder has withdrawn his offer or modified the terms
and the conditions thereof before its expiration, or that in case of his offer being accepted by
you, bidder has failed to sign the relative contract within the appointed dead-line” pozwala na
przyjęcie, że treścią gwarancji objęte jest bezwarunkowe jednostronne oświadczenie banku,
że ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego pierwsze wezwanie
we wszystkich przypadkach określonych w art. 46 ust. 4a (określenie „modified the terms
and the conditions”) i ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych. Po przetłumaczeniu
oznacza to, iż „zgodnie z instrukcją, którą otrzymaliśmy od oferenta, my Kasa
Oszczędnościowa Chemnitz Niemcy, nieodwołalnie zobowiązujemy się do zapłaty dla
Państwa kwoty nieprzekraczającej wysokości 114.000 zł po otrzymaniu przez Państwa
pierwszego pisemnego żądania, że oferent wycofał swoją ofertę (odmówił podpisania
umowy), zmieniał okresy (terminy) i warunki wynikające z oferty przed jej wygaśnięciem”
(określenie to zabezpiecza m.in. wezwanie, o którym mowa w art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych, a także inne przypadki niewywiązywania się przez wykonawcę
z obowiązków względem zamawiającego) „lub w przypadku, gdy jego oferta została
zaakceptowana przez Państwa, nie udało mu się podpisać umowy w wyznaczonym terminie
(nie wniósł zabezpieczenia, nie podpisał umowy).”
Do oceny treści gwarancji bankowych należy stosować przepisy prawa cywilnego.
Naruszenie przez zamawiającego normy prawnej wynikającej z art. 14 ustawy Prawo
zamówień publicznych w zw. z art. 65 kodeksu cywilnego polega na braku oceny treści
gwarancji zgodnie z zasadami tłumaczenia oświadczeń woli statuowanych w kodeksie
cywilnym i poprzestanie jedynie na arbitralnym uznaniu, że skoro w gwarancji nie ma
powołania się na normę prawną wynikającą z art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień
publicznych, to gwarancja ta jest niekompletna.
Określenie użyte w kwestionowanej gwarancji, tj. „modified the terms and the conditions”, tj.
„zmian jej (oferty) warunków przed jej wygaśnięciem” z całą pewnością realizuje dyspozycję
normy prawnej wyrażonej w art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych, choć nie
użyto w nim wprost określenia zaczerpniętego z treści ustawy Prawo zamówień publicznych,
co nie powinno dziwić mając na uwadze okoliczność, że została przedłożona przez podmiot
zagraniczny, od którego nie sposób, bez szkody dla uczciwej konkurencji, wymagać
dosłownego transponowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych do treści
gwarancji.
W odpowiedzi zamawiający wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, iż w treści gwarancji
muszą być wymienione wszystkie okoliczności wskazane w art. 46 ust. 5 oraz art. 46 ust. 4a
ustawy Prawo zamówień publicznych. Uczestnik nie powinien obwiniać banku o treść
dokumentu, bo to wykonawca daje bankowi dyspozycję, co ma się w tej gwarancji znaleźć.
Gwarancja nie może być interpretowana wbrew jej treści, która jest jednoznaczna, bowiem
odnosi się do art. 46 ust. 5, a brak w niej art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień
publicznych. Wskazanie „zmienił warunki ofert” dotyczy tylko zmiany treści oferty, natomiast
art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych odnosi się do innej sytuacji, tj.
dokumentów składanych w postępowaniu. Nawet przy najszerszej interpretacji nie można
tego uznać za zmianę warunków oferty.
W gwarancji nie ma zobowiązania banku do bezwarunkowej wypłaty w każdej sytuacji.
Zgodził się z odwołującym, że gwarancja bankowa jest rozwiązaniem samoistnym, dlatego
istotna jest jej treść. W postępowaniu nie doszło do uprzywilejowania żadnego wykonawcy.
W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego często uczestniczą wykonawcy
zagraniczni, a treści ich gwarancji są prawidłowe. Kwestia prawa właściwego jest bez
znaczenia.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu i Aquasium
Technology Ltd z siedzibą w Cambridge, Wielka Brytania wnosząc o oddalenie odwołania.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba stwierdziła też, iż stan faktyczny sprawy (treść dokumentów) nie jest sporny.
Co do samego zarzutu odwołania Izba uznała, że zamawiający prawidłowo ocenił treść
gwarancji odwołującego i prawidłowo wykluczył go z postępowania.
Zgodnie z treścią zleconego przez zamawiającego tłumaczenia przysięgłego gwarancji, jej
wystawca zobowiązał się nieodwołalnie wypłacić kwotę nie przekraczającą 114.000 PLN po
otrzymaniu pierwszego pisemnego żądania potwierdzającego, że oferent wycofał swoją
ofertę lub zmienił warunki oferty przed jej wygaśnięciem lub, w przypadku, gdy jego oferta
została zaakceptowana, nie podpisał odnośnej umowy w określonym nieprzekraczalnym
terminie.
Tłumaczenie to jest generalnie zgodne z treścią tłumaczenia dokonanego przez wykonawcę:
„po otrzymaniu od Państwa pierwszego pisemnego żądania (…) potwierdzającego, że
oferent wycofał swoją ofertę lub [dokonał] zmian jej warunków przed wygaśnięciem, lub
w przypadku gdy jego oferta została zaakceptowana przez Państwa, nie udało mu się
podpisać umowy w wyznaczonym czasie.”
Nie jest tu więc kwestią sporną dokonane przez odwołującego tłumaczenie treści oferty, lecz
sama jej treść (zakres zobowiązania banku).
Z powyżej zacytowanej treści gwarancji wynika bowiem jednoznacznie, że odnosi się ona do
art. 46 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych: „5. Zamawiający zatrzymuje wadium
wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana: 1) odmówił podpisania
umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie; 2) nie
wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy; 3) zawarcie umowy
w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie
wykonawcy”, a nie obejmuje art. 46 ust. 4a: „Zamawiający zatrzymuje wadium wraz
z odsetkami, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3,
nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub pełnomocnictw,
chyba że udowodni, że wynika to z przyczyn nieleżących po jego stronie.”
Owszem, ustawa Prawo zamówień publicznych nie reguluje expressis verbis, jakie dokładnie
postanowienia powinny się znaleźć w treści gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej czy
poręczenia, jednak w sposób oczywisty wynika to z całokształtu okoliczności faktycznych
i prawnych związanych w postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego i celu
gwarancji.
Gwarancja powinna więc obejmować te same okoliczności, w których zamawiający może
zatrzymać wadium wpłacone w formie pieniężnej, czyli opisane w art. 46 ust. 4a i ust. 5
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Oczywiście, mogą być one przywołane w różny sposób, np. poprzez samo odwołanie się do
art. 46 ustawy Prawo zamówień publicznych albo ogólnie „okoliczności wskazanych
w ustawie Prawo zamówień publicznych”. W przypadku gwarancji wystawianych w języku
obcym mogą się znaleźć różne sformułowania wynikające z niuansów danego języka.
Jednak gwarancja wciąż musi obejmować okoliczności opisane w obu tych przepisach (art.
46 ust. 4a i ust. 5), w przeciwnym wypadku jest niekompletna, a więc nieprawidłowa.
Zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz zasadą
swobody przepływu towarów i usług wykonawcy zagraniczni (czy też banki zagraniczne) nie
mogą być traktowani w sposób gorszy niż wykonawcy krajowi, ale nie znaczy to, że mają być
uprzywilejowani. Zatem gwarancja bankowa banku zagranicznego nie może zapewniać
zamawiającemu mniej praw niż gwarancja banku krajowego. Nieznajomość prawa czy
języka danego kraju nie zwalnia wykonawcy czy banku od konieczności dochowania
wszystkich warunków, które muszą spełnić wykonawcy.
Okoliczności opisane w art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych nie odnoszą się
do zmiany czy wycofania oferty, lecz do jej pewnych braków czy wad formalnych lub treści
(brak dokumentów „podmiotowych”, „przedmiotowych” lub pełnomocnictw), które nie zostaną
przez wykonawcę uzupełnione (lub prawidłowo uzupełnione) w trakcie postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego pomimo wezwania zamawiającego. Nieuzupełnienie
dokumentów (a zwłaszcza nieprawidłowe uzupełnienie) wcale nie musi oznaczać
(i najczęściej nie oznacza) rezygnacji przez wykonawcę z podtrzymywania oferty.
Okoliczności te dotyczą co do zasady wszystkich oferentów i czynności zamawiającego
dokonanych przed wyborem oferty najkorzystniejszej. Natomiast regulacja art. 46 ust. 5
ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczy wyłącznie oferty już wybranej.
Zmiana treści oferty (po jej wybraniu), czyli odpowiednio art. 46 ust. 5 pkt 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych, odnosi się do okoliczności, w których wykonawca odmówił
podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie (zażądał wyższej ceny, zmienił
termin wykonania, model urządzenia, warunki gwarancji itd.). Zmiana treści oferty przez
oferenta przed jej wybraniem (a w zasadzie usiłowanie takiej zmiany, gdyż jest to
niedozwolone – art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych) jest albo bezskuteczna,
albo ewentualnie skutkuje odrzuceniem oferty, więc również nie mieści się w zakresie
przepisu art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych.
Co do interpretacji treści gwarancji zgodnie z art. 65 kodeksu cywilnego, to po pierwsze –
jednak interpretacja nie może być dokonywana wyraźnie wbrew brzmieniu dokumentu
i założeniu uzupełnienia przez interpretację tego, co powinno być, lecz nie ma w treści
gwarancji. Należy tu zwrócić też uwagę na charakter gwarancji – jest to zobowiązanie banku
i to jej treść stanowi o tym, do czego zobowiązał się bank. Trudno zakładać, że bank
zobowiązał się „zgodnie z jego wolą” do czegoś innego, niż wynika z jego zobowiązania.
A zwłaszcza do świadczenia więcej, niż wynika ze zobowiązania. Po drugie, skoro to
zobowiązanie banku i to takie, które jest ściśle związane z treścią oświadczenia (gwarancji),
to rozszerzająca interpretacja zamawiającego i wykonawcy, jakakolwiek by nie była, nie ma
znaczenia dla banku, który wcale nie musi się z tą interpretacją zgodzić – a z doświadczenia
życiowego wynika, iż bank w spornych przypadkach woli kwoty gwarantowanej nie wypłacić
niż wypłacić nie będąc do tego zobowiązanym.
Zatem twierdzenie odwołującego, iż gwarancja zawiera bezwarunkowe jednostronne
oświadczenie banku, że ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego
pierwsze wezwanie we wszystkich przypadkach określonych w art. 46 ust. 4a (określenie
„modified the terms and the conditions”) i ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych jest
błędne – gwarancja owszem zawiera jednostronne i „nieodwołalne” oświadczenie banku, że
ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego pierwsze wezwanie, ale
w zakresie wynikającym z tego oświadczenia, czyli gdy oferent wycofa swoją ofertę lub
zmieni warunki oferty przed jej wygaśnięciem (można przyjąć, że oznacza to, iż odmówi
podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie)
lub, w przypadku, gdy jego oferta została zaakceptowana, nie podpisze umowy
w określonym nieprzekraczalnym terminie (z którejś z przyczyn opisanych w art. 46 ust. 5 pkt
2 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych).
Odwołanie sygn. KIO 2229/13
18 września 2013 r. odwołujący – Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. z siedzibą w Gliwicach
wniósł odwołanie zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 w zw. z art. 26 ust. 2b ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie wykluczenia wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. z postępowania jako
niespełniających warunków udziału w postępowaniu i zaniechanie odrzucenia złożonej przez
nich oferty na podstawie przepisu art. 24 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych,
pomimo że wykonawcy polegając na wiedzy i doświadczeniu innego podmiotu, tj. Cambridge
Vacuum Engineering Ltd. nie przedstawili pisemnego zobowiązania tego podmiotu do
oddania im do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy
wykonywaniu zamówienia,
2. art. 89 ust. 1 pkt 2 oraz art. 82 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez ich
niezastosowanie i w konsekwencji niezgodne z przepisami ustawy zaniechanie odrzucenia
oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd., chociaż jej treść nie
odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
3. art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez dokonanie wyboru oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp.
z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. jako najkorzystniejszej, podczas gdy oferta ta
podlegała odrzuceniu, a jedyną ofertą niepodlegającą odrzuceniu była oferta odwołującego.
Odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania w całości,
2. nakazanie unieważnienia czynności polegającej na dokonaniu wyboru jako
najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd.,
3. nakazanie wykluczenia z postępowania wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd.
jako niespełniających warunków udziału w nim i w konsekwencji nakazanie odrzucenia
złożonej przez nich oferty; ewentualnie nakazanie odrzucenia oferty tych wykonawców jako
nieodpowiadającej treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
4. nakazanie powtórzenia czynności polegającej na ocenie i wyborze najkorzystniejszej
oferty spośród ofert niepodlegających odrzuceniu,
5. przeprowadzenie dowodów wskazanych w uzasadnieniu odwołania,
6. zasądzenie na rzecz odwołującego kosztów postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych z postępowania wyklucza się wykonawców, którzy nie
wykazali spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający, określając wykaz
oświadczeń lub dokumentów, które powinny zostać złożone przez wykonawców celem
potwierdzenia spełniania tych warunków, w punkcie 7.1. ppkt 3 specyfikacji istotnych
warunków zamówienia wskazał na konieczność przedłożenia wykazu dostaw wykonywanych
w okresie ostatnich trzech lat przed upływem okresu składania ofert (a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie) wraz z podaniem ich wartości,
przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub usługi zostały
wykonane oraz załączeniem dowodów, czy zostały wykonane należycie. Wykonawca
powinien wykazać się minimum dwiema dostawami kompletnego urządzenia, w tym jedna
z dostaw powinna mieć miejsce na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. W przypadku, gdy
wykonawca polega na wiedzy i doświadczeniu innych podmiotów, zgodnie z art. 26 ust. 2b
ustawy Prawo zamówień publicznych oraz postanowieniem punktu 6.3. specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, powinien udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował
zasobami niezbędnym do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu
pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów
na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia.
Wykonawcy Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. przedłożyli
wykaz dostaw i usług realizowanych przez podmiot trzeci, tj. przez Cambridge Vacuum
Engineering Ltd., nie przedstawiając jednocześnie dokumentu, z którego wynikałoby
zobowiązanie tego podmiotu do udostępnienia wykonawcom określonych zasobów na czas
wykonywania zamówienia. Udowodnienie przez wykonawcę dysponowania zasobami
niezbędnymi do realizacji zamówienia może nastąpić za pomocą dowolnych środków, zaś
przedłożenie pisemnego zobowiązania podmiotu trzeciego stanowi dokument w ocenie
ustawodawcy najbardziej miarodajny i pożądany. W przypadku, gdy wykonawca decyduje
się na poleganie na wiedzy i doświadczeniu podmiotu trzeciego, udowodnienie
dysponowania odpowiednimi zasobami powinno nastąpić pierwotnie i nie znajduje w tym
zakresie zastosowania przepis art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych. Ponieważ
udowodnienie dysponowania przez wykonawcę odpowiednimi zasobami może nastąpić
w dowolny sposób, nie jest uzasadnione przyjęcie, że sposób ten mieści się w zakresie
hipotezy normy wyrażonej w art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. jako brak
wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25
ust. 1. W konsekwencji należy przyjąć, że w niniejszym przypadku zamawiający nie był
zobowiązany do wezwania wykonawcy do uzupełnienia tego dokumentu na podstawie art.
26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, zaś wykonawcy wobec niewykazania
spełnienia warunków udziału w postępowaniu powinni zostać wykluczeni na podstawie
przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Co do niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia odwołujący
wskazał, iż zgodnie z wymaganiami specyfikacji w zakresie komory, w komorze powinny się
znajdować trzy okna rewizyjne umożliwiające obserwację procesu spawania, przystosowane
do montażu działa elektronowego w pozycji poziomej. Okna rewizyjne znajdować się muszą
we frontowej części komory. Na górnej części komory znajdować się muszą trzy otwory
przystosowane do montażu działa w pozycji pionowej. Dwa z trzech otworów muszą być
wyposażone w króćce umożliwiające montaż niezależnych mierników podciśnienia.
Tymczasem, zgodnie z treścią złożonej przez wykonawców Technika Spawalnicza Sp. z o.o.
oraz Aquasium Technology Ltd. oferty, urządzenie składa się z komory ze stali niestopowej
z 3 oknami rewizyjnymi i wymiennymi prowadnicami ze stali kwasoodpomej i 3 portami na
działo elektronowe na górze oraz z jednym na bocznej ścianie. Przystosowane do montażu
działa elektronowego w pozycji poziomej.
Zestawiając opis urządzenia zawarty w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
i ofercie, należy stwierdzić, że opisy te różnią się w sposób pozwalający zakwalifikować
ofertę za nieodpowiadającą treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Oferowane
urządzenie zostanie bowiem wyposażone w otwory przystosowane do montażu działa
elektronowego, z których trzy zostaną zamontowane na górze komory, a jeden na bocznej jej
ścianie.
Zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia komora powinna być wyposażona
w trzy okna rewizyjne przystosowane do montażu działa elektronowego w pozycji poziomej.
W ocenie odwołującego rozwiązanie oferowane prowadzi do ograniczeń technicznych
oferowanego urządzenia, które to ograniczenia nie zostały ani przewidziane
w postanowieniach specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ani też – z punktu widzenia
interesu zamawiającego – nie są pożądane. Oferowane urządzenie, poprzez zmianę
położenia otworów przeznaczonych do montażu działa elektronowego spowoduje brak
możliwości jego zamontowania w trzech pozycjach poziomych. Ograniczenie to może mieć
wpływ na brak możliwości wykonania, odpowiednich do założeń technicznych spoin na
spawanym elemencie znajdującym się w komorze. Skoro bowiem zamawiający wskazał
konkretne umiejscowienie otworów przeznaczonych do zamocowania działa elektronowego,
należy zakładać, że nie jest ono przypadkowe.
Ponadto, zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, komora musi mieć
możliwość rozbudowy w przyszłości poprzez wyposażenie w śluzę serwisową. Oferta
wykonawców Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. przewiduje,
że w oferowanym urządzeniu możliwe jest przedłużenie w przyszłości komory o 200 mm
poprzez wykorzystanie śluzy serwisowej. Zatem oferta ogranicza możliwość rozbudowy
komory wyłącznie do 200 mm, wprowadzając kolejne ograniczenia techniczne
w zastosowaniu urządzenia. Gdyby bowiem zamawiający przewidywał i zakładał rozbudowę
komory w określonym zakresie, okoliczność taka zostałaby wskazana w postanowieniach
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zgodnie z przepisem art. 29 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych. Skoro zatem żadne ograniczenia w powyższym przedmiocie
nie zostały przez zamawiającego określone, odwołując się do dyrektyw oświadczeń woli
określonych w art. 65 kodeksu cywilnego oraz zasad i wytycznych dotyczących określenia
przedmiotu zamówienia sformułowanych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
należy przyjąć, że oferta wykonawców Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium
Technology Ltd. nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania. Stwierdził, że zamieszczone na potwierdzeniach
dostawy logo Cambridge Vacuum Engineering jest znakiem towarowym, a nie nazwą spółki
Cambridge Vacuum Engineering Ltd., o której mówi odwołujący. Dokument został
sporządzony przez Aquasium Technology Ltd., na co wskazuje stopka dokumentu
z przywołanym numerem rejestrowym spółki. Tym samym Cambridge Vacuum Engineering
Ltd. nie użycza swoich zasobów i zobowiązanie, o którym mowa w art. 26 ust. 2b ustawy
Prawo zamówień publicznych, nie jest potrzebne.
Co do zarzutów dotyczących budowy komory stwierdził, że nie było przeciwwskazań, aby
wykonawca zaoferował urządzenie tak zbudowane. Zastosowanie dodatkowego okna jest
rozwiązaniem korzystnym.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd.
wnosząc o oddalenie odwołania.
Przystępujący potwierdził, że Cambridge Vacuum Engineering jest nazwą handlową.
Podkreślanie jej wynika ze zwyczaju promowania marki. Aquasium Technology Ltd. wykupiło
spółkę Cambridge Vacuum Engineering Ltd., która obecnie nie prowadzi działalności
gospodarczej, choć nie została wykreślona z rejestru. Jednak ze względu na to, że marka
Cambridge Vacuum Engineering jest znacznie szerzej znana niż Aquasium Technology Ltd.,
firma ta podkreśla w swoich dokumentach ową markę. Cambridge Vacuum Engineering jest
wydziałem spółki Aquasium Technology Ltd. bez odrębności prawnej.
Przystępujący oświadczył, że dostawy dla huty Stalowa Wola finansował Urząd Miasta
Stalowa Wola, z którym została zawarta umowa. Dostawcą urządzenia był wykonawca
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. Dostawcą drugiego urządzenia, dla Borgwarner Turbo
Systems Poland Sp. z o.o., był Aquasium Technology Ltd.
W odniesieniu do budowy komory stwierdził, że przewidział okna rewizyjne w sposób
wskazany przez zamawiającego na rysunku i w opisie. Dodatkowo przewidział również
boczne okno rewizyjne, o którym zamawiający wspominał w trakcie dialogu. Oświadczył, że
wszystkie okna nadają się do montażu działa elektronowego.
Ze względu na to, że przewidział wykonanie preferowanego przez zamawiającego
rozwiązania, tj. zainstalowanie pomp w osobnym pomieszczeniu, wielkość śluzy serwisowej
jest ograniczona tak, aby pompy te mogły pracować wydajnie.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba stwierdziła też, iż stan faktyczny sprawy (treść dokumentów) nie jest sporny.
Co do zarzutu dotyczącego braku zobowiązania Cambridge Vacuum Engineering Ltd. do
oddania przystępującemu swoich zasobów Izba uznała, że zarzut ten nie potwierdził się.
Przystępujący oświadczył, iż to on bezpośrednio był dostawcą wskazanych w „Wykazie
dostaw” urządzeń, tzn. jedną z dostaw wykonała Technika Spawalnicza Sp. z o.o., natomiast
drugą Aquasium Technology Ltd.
Tym samym wykonawca wykazywał spełnienie warunku udziału w postępowaniu w oparciu
o własne zasoby (konsorcjum), a nie odwołując się do doświadczenia podmiotu trzeciego, tj.
Cambridge Vacuum Engineering Ltd. Zatem przedstawienie zobowiązania tego podmiotu nie
jest wymagane.
Co prawda przedstawione przez przystępującego dokumenty (będące pewnego rodzaju
protokołami odbioru) nie są zbyt przejrzyste (duże logo Cambridge Vacuum Engineering,
ręczne dopiski i skreślenia), jednak można wyczytać z nich potwierdzenie powyższych
okoliczności, tj. nazw podmiotów wykonujących dostawy.
Odwołujący nie postawił zarzutów dotyczących treści „Wykazu dostaw” i załączonych do
niego dokumentów, zatem Izba nie będzie się do nich ustosunkowywała.
Co do zarzutu dotyczącego niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków
zamówienia, Izba uznała, iż również ten zarzut się nie potwierdził.
Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zawarł opis budowy komory
wraz ze szkicem rozmieszczenia okien rewizyjnych. Opis zawarty w ofercie przystępującego,
zdaniem Izby odpowiada opisowi zamawiającego. Oba te opisy zostały przywołane powyżej,
w treści odwołania. Zdaniem Izby z opisu oferty generalnie wynik, że wymagania
zamawiającego będą spełnione – wykonawca wskazał na 3 okna rewizyjne z 3 portami na
działo elektronowe na górze (jak wynika z opisu dokonanego przez zamawiającego jest to
pozycja pionowa działa), a także, że komora będzie przystosowana do montażu działa
elektronowego w pozycji poziomej (czyli, jak można domyślać się, w ścianie bocznej).
Owszem, przystępujący być może nie zawarł wszystkich szczegółów lub pewne okoliczności
mogły nie być wyraźnie stwierdzone, jednak co najwyżej jest to podstawa, by poprosić tego
wykonawcę o wyjaśnienie treści oferty.
Z przedstawionego podczas rozprawy rysunku roboczego rozmieszczenia otworów wynika,
że sześć otworów będzie usytuowanych w taki sam sposób jak na szkicu zamawiającego.
Przystępujący oświadczył też, iż wszystkie okna rewizyjne będą miały możliwość montażu
dział elektronowych. Nie jest to, zdaniem Izby, sprzeczne z opisem zawartym w ofercie.
Co do siódmego, dodatkowego otworu, zgodnie z oświadczeniem zamawiającego, jest to
zaletą komory. Jednak gdyby zamawiający uznał, iż wymóg sześciu otworów był wymogiem
zamkniętym (tzn. otwór w ścianie bocznej jest przez niego niepożądany), nie ma przeszkód,
by poprawił on treść oferty w oparciu o art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych wykreślając tę część opisu oferowanej komory. Z prawnego punktu widzenia nie
jest to istotna zmiana oferty, a jak wynika z wyjaśnień stron i przystępującego, również jak
najbardziej możliwa do wykonania technicznie.
Co do wielkości śluzy serwisowej, nie można zgodzić się z odwołującym, iż brak wymagań
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia co do jej rozmiarów oznacza, iż musi być ona
możliwa do wykonania w każdym rozmiarze. Przeciwnie – skoro zamawiający nie określił
żadnego rozmiaru tej śluzy (minimalnego czy maksymalnego) oznacza to, że pozostawił tę
kwestię uznaniu wykonawców, w innym przypadku musiałby określić swoje wymagania
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, gdyż zobowiązany jest podać wszystkie
wymogi potrzebne do sporządzenia oferty – wynika to jasno z art. 29 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Ta zasada ma na celu ochronę wykonawców i ma zapobiegać
odrzucaniu ofert poprzez formułowanie wymagań dopiero po otrzymaniu ofert, np. co do
rozmiarów śluzy. Zamawiający wymagał jedynie możliwości rozbudowy komory o śluzę
serwisową i przystępujący taką rozbudowę przewidział, a więc spełnił wymagania
zamawiającego zawarte w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając oba odwołania.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………..……
KIO 2229/13
WYROK
z dnia 1 października 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Anna Packo
Protokolant: Mateusz Michalec
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 października 2013 r., w Warszawie, odwołań
wniesionych do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej:
A. w dniu 17 września 2013 r. przez wykonawcę pro-beam systems GmbH, Weststrasse
31, D-0922 Neukirchen/Chemnitz, Niemcy,
B. w dniu 18 września 2013 r. przez wykonawcę Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o.
ul. Robotnicza 2, 44-100 Gliwice
w postępowaniu prowadzonym przez
Instytut Spawalnictwa, ul. bł. Czesława 16/18, 44-100 Gliwice
przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Technika
Spawalnicza Sp. z o.o. ul. Babimojska 11, 60-161 Poznań i Aquasium Technology Ltd.
Cambridge, Waterbeach, 43 Pembroke Avenue Denny Industrial Estate, Wielka
Brytania zgłaszających przystąpienie do postępowania odwoławczego o sygn. akt KIO
2227/13 i KIO 2229/13 po stronie zamawiającego
orzeka:
1. oddala oba odwołania,
2. kosztami postępowania obciąża pro-beam systems GmbH w sprawie o sygn. KIO
2227/13 oraz Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. w sprawie o sygn. KIO 2229/13 i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez pro-beam
systems GmbH tytułem wpisu od odwołania,
2.2. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Messer
Eutectic Castolin Sp. z o.o. tytułem wpisu od odwołania,
2.3. zasądza od pro-beam systems GmbH na rzecz Instytutu Spawalnictwa kwotę
3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero groszy) stanowiącą
koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wynagrodzenia
pełnomocnika,
2.4. zasądza od Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. na rzecz Instytutu
Spawalnictwa kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy) stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu
wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Gliwicach.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 2227/13
KIO 2229/13
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Instytut Spawalnictwa w Gliwicach prowadzi postępowanie o udzielenie
zamówienia publicznego na „dostawę elektronowego urządzenia do spawania
i modyfikowania powierzchni” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo
zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 907), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
26 lipca 2013 r. pod numerem 2012/S 147-255391. Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Odwołanie sygn. KIO 2227/13
17 września 2013 r. odwołujący – pro-beam systems GmbH z siedzibą w Neukirchen
Chemnitz, Niemcy wniósł odwołanie zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 2, art. 24 ust. 4 w zw. z art. 45 ust. 6 pkt 3 i art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i wykluczenie odwołującego
z postępowania oraz odrzucenie jego oferty, mimo iż złożona gwarancja przetargowa
(gwarancja bankowa) odpowiada przepisom ustawy Prawo zamówień publicznych oraz
postanowieniom punktu 9. specyfikacji istotnych warunków zamówienia (instrukcji dla
wykonawców),
2. art. 14 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 81 i 84 ustawy Prawo bankowe
i art. 65 kodeksu cywilnego poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na arbitralnym
uznaniu, że przedłożona przez odwołującego gwarancja bankowa jest niekompletna,
podczas gdy właściwa analiza oświadczenia woli banku-gwaranta pozwala na przyjęcie, że
treścią gwarancji objęte jest bezwarunkowe jednostronne oświadczenie banku, że ten
wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego pierwsze wezwanie we
wszystkich przypadkach określonych w art. 46 ust. 4a i ust. 5 ustawy Prawo zamówień
publicznych,
3. art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych w zw. z art. 81 ustawy Prawo bankowe
i art. 8 ust. 1 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe poprzez prowadzenie postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego w sposób niezapewniający zachowania uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców, preferujący dopuszczenie do udziału
w postępowaniu wykonawców krajowych dysponujących polskimi gwarancjami bankowymi
czy ubezpieczeniowymi, polegające na uznaniu, że informacja w treści gwarancji o poddaniu
jej regulacjom prawa niemieckiego jest dla zamawiającego niekorzystna i miałaby
potwierdzać fakt niekompletności wadium,
4. art. 91 ust. 1 i 3 w zw. z art. 24 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie sprawdzenia, czy przedłożone w postępowaniu tłumaczenie treści gwarancji
bankowej odpowiada oryginałowi, a ponadto sporządzenie uzasadnienia faktycznego
i prawnego do wykluczenia odwołującego z postępowania bez analizy dołączonych przez
niego dokumentów i stanu faktycznego sprawy, co znalazło odzwierciedlenie w uzasadnieniu
poprzez wskazanie („przygotowujący opinie nie dysponują wiedzą dotyczącą oferty złożonej
przez tego wykonawcę”), oraz niekompletność uzasadnienia odrzucającego ofertę
odwołującego poprzez brak doręczenia załączników do opinii pomimo wskazywania ich
w treści uzasadnienia,
5. naruszenie art. 91 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez błędne wybranie jako
najkorzystniejszej oferty wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu i Aquasium Technology Ltd.
z siedzibą w Cambridge, Wielka Brytania, pomimo że pro-beam systems GmbH jest ofertą
korzystniejszą z uwagi na najniższą cenę.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i:
1. unieważnienie czynności wykluczenia i w konsekwencji odrzucenia oferty odwołującego,
2. unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej,
3. nakazanie zamawiającemu powtórnej oceny złożonych ofert,
4. wybór oferty Pro-beam systems GmbH jako najkorzystniejszej,
5. zasądzenie na rzecz odwołującego poniesionych kosztów postępowania odwoławczego,
w tym kosztów ustanowienia pełnomocnika.
W uzasadnieniu odwołujący wskazał, iż wniósł wadium w formie gwarancji bankowej
wystawionej przez bank Sparkasse Chemnitz z siedzibą w Niemczech, na kwotę
odpowiadającą wymaganiom specyfikacji istotnych warunków zamówienia i spełniającą
wszelkie wymogi ustawy Prawo zamówień publicznych. Zamawiający uznał jednak, że
przedłożona gwarancja jest niekompletna, bowiem nie zawiera wprost wysłowionego zapisu
o treści art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych, w związku z czym na podstawie
art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych wykluczył odwołującego
z postępowania i odrzucił jego ofertę. Odwołujący nie zgadza się z tym rozstrzygnięciem.
Zgodnie z przepisem art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych
z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawców, którzy nie wnieśli
wadium do upływu terminu składania ofert, na przedłużony okres związania ofertą lub
w terminie, o którym mowa w art. 46 ust. 3, albo nie zgodzili się na przedłużenie okresu
związania ofertą. Zdaniem odwołującego w przedmiotowym stanie faktycznym żadna z tych
przesłanek nie zachodzi.
Prawo zamówień publicznych nie zawiera żadnych szczególnych regulacji dotyczących
formy i treści gwarancji bankowej. Instytucję tę reguluje przepis art. 81 ust. 1 Prawa
bankowego, zgodnie z którym gwarancja bankowa jest jednostronnym zobowiązaniem
banku-gwaranta, że po spełnieniu przez uprawniony podmiot (beneficjenta gwarancji)
wymaganych warunków zapłaty, które mogą być stwierdzone oznaczonymi w umowie
dokumentami, które winny być dołączone do wezwania do zapłaty, wystawionego przez
beneficjenta w stosownej formie, bank wykona zobowiązanie pieniężne.
Wykonawca przedstawił gwarancję banku sporządzoną na piśmie, bezwarunkową,
nieodwołalną i płatną na pierwsze żądanie, a także opiewającą na wymaganą kwotę, zatem
spełniającą wymogi zawarte w art. 45 ustawy Prawo zamówień publicznych, art. 81 Prawa
bankowego oraz punkcie 9. specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zamawiający nie
wskazał w treści gwarancji bankowej zapisów, które podważałyby bezwarunkowość tej
gwarancji, tym samym nie wykazał, iż złożona przez odwołującego gwarancja pozbawia go
prawa do skutecznego żądania zapłaty należności do wysokości 114.000 zł.
Zamawiający nieprawidłowo ustalił, że gwarancja banku w Chemnitz nie stanowi prawidłowo
wniesionego wadium, co pozwala na wykluczenie skarżącego z postępowania o udzielenie
zamówienia z powodu niewniesienia wadium w sytuacji, gdy w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia nie określono w sposób jednoznaczny, jaka ma być treść gwarancji
bankowej. Ponadto dla oceny skuteczności wniesionego wadium rozstrzygające jest to, czy
cel ustanowienia wadium, tj. zabezpieczenie roszczeń zamawiającego przez konkretne
wadium zostało dokonane. Gwarancja bankowa jest zobowiązaniem abstrakcyjnym
i samoistnym w relacji do stosunku podstawowego, co oznacza, że treść zobowiązania do
wypłaty wadium musi wynikać z brzmienia gwarancji.
Właściwa analiza oświadczenia woli banku w nim zawarta tj.: „upon recept of your first
written demand (…) confirming that the bidder has withdrawn his offer or modified the terms
and the conditions thereof before its expiration, or that in case of his offer being accepted by
you, bidder has failed to sign the relative contract within the appointed dead-line” pozwala na
przyjęcie, że treścią gwarancji objęte jest bezwarunkowe jednostronne oświadczenie banku,
że ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego pierwsze wezwanie
we wszystkich przypadkach określonych w art. 46 ust. 4a (określenie „modified the terms
and the conditions”) i ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych. Po przetłumaczeniu
oznacza to, iż „zgodnie z instrukcją, którą otrzymaliśmy od oferenta, my Kasa
Oszczędnościowa Chemnitz Niemcy, nieodwołalnie zobowiązujemy się do zapłaty dla
Państwa kwoty nieprzekraczającej wysokości 114.000 zł po otrzymaniu przez Państwa
pierwszego pisemnego żądania, że oferent wycofał swoją ofertę (odmówił podpisania
umowy), zmieniał okresy (terminy) i warunki wynikające z oferty przed jej wygaśnięciem”
(określenie to zabezpiecza m.in. wezwanie, o którym mowa w art. 46 ust. 4a ustawy Prawo
zamówień publicznych, a także inne przypadki niewywiązywania się przez wykonawcę
z obowiązków względem zamawiającego) „lub w przypadku, gdy jego oferta została
zaakceptowana przez Państwa, nie udało mu się podpisać umowy w wyznaczonym terminie
(nie wniósł zabezpieczenia, nie podpisał umowy).”
Do oceny treści gwarancji bankowych należy stosować przepisy prawa cywilnego.
Naruszenie przez zamawiającego normy prawnej wynikającej z art. 14 ustawy Prawo
zamówień publicznych w zw. z art. 65 kodeksu cywilnego polega na braku oceny treści
gwarancji zgodnie z zasadami tłumaczenia oświadczeń woli statuowanych w kodeksie
cywilnym i poprzestanie jedynie na arbitralnym uznaniu, że skoro w gwarancji nie ma
powołania się na normę prawną wynikającą z art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień
publicznych, to gwarancja ta jest niekompletna.
Określenie użyte w kwestionowanej gwarancji, tj. „modified the terms and the conditions”, tj.
„zmian jej (oferty) warunków przed jej wygaśnięciem” z całą pewnością realizuje dyspozycję
normy prawnej wyrażonej w art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych, choć nie
użyto w nim wprost określenia zaczerpniętego z treści ustawy Prawo zamówień publicznych,
co nie powinno dziwić mając na uwadze okoliczność, że została przedłożona przez podmiot
zagraniczny, od którego nie sposób, bez szkody dla uczciwej konkurencji, wymagać
dosłownego transponowania przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych do treści
gwarancji.
W odpowiedzi zamawiający wniósł o oddalenie odwołania podnosząc, iż w treści gwarancji
muszą być wymienione wszystkie okoliczności wskazane w art. 46 ust. 5 oraz art. 46 ust. 4a
ustawy Prawo zamówień publicznych. Uczestnik nie powinien obwiniać banku o treść
dokumentu, bo to wykonawca daje bankowi dyspozycję, co ma się w tej gwarancji znaleźć.
Gwarancja nie może być interpretowana wbrew jej treści, która jest jednoznaczna, bowiem
odnosi się do art. 46 ust. 5, a brak w niej art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień
publicznych. Wskazanie „zmienił warunki ofert” dotyczy tylko zmiany treści oferty, natomiast
art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych odnosi się do innej sytuacji, tj.
dokumentów składanych w postępowaniu. Nawet przy najszerszej interpretacji nie można
tego uznać za zmianę warunków oferty.
W gwarancji nie ma zobowiązania banku do bezwarunkowej wypłaty w każdej sytuacji.
Zgodził się z odwołującym, że gwarancja bankowa jest rozwiązaniem samoistnym, dlatego
istotna jest jej treść. W postępowaniu nie doszło do uprzywilejowania żadnego wykonawcy.
W postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego często uczestniczą wykonawcy
zagraniczni, a treści ich gwarancji są prawidłowe. Kwestia prawa właściwego jest bez
znaczenia.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu i Aquasium
Technology Ltd z siedzibą w Cambridge, Wielka Brytania wnosząc o oddalenie odwołania.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba stwierdziła też, iż stan faktyczny sprawy (treść dokumentów) nie jest sporny.
Co do samego zarzutu odwołania Izba uznała, że zamawiający prawidłowo ocenił treść
gwarancji odwołującego i prawidłowo wykluczył go z postępowania.
Zgodnie z treścią zleconego przez zamawiającego tłumaczenia przysięgłego gwarancji, jej
wystawca zobowiązał się nieodwołalnie wypłacić kwotę nie przekraczającą 114.000 PLN po
otrzymaniu pierwszego pisemnego żądania potwierdzającego, że oferent wycofał swoją
ofertę lub zmienił warunki oferty przed jej wygaśnięciem lub, w przypadku, gdy jego oferta
została zaakceptowana, nie podpisał odnośnej umowy w określonym nieprzekraczalnym
terminie.
Tłumaczenie to jest generalnie zgodne z treścią tłumaczenia dokonanego przez wykonawcę:
„po otrzymaniu od Państwa pierwszego pisemnego żądania (…) potwierdzającego, że
oferent wycofał swoją ofertę lub [dokonał] zmian jej warunków przed wygaśnięciem, lub
w przypadku gdy jego oferta została zaakceptowana przez Państwa, nie udało mu się
podpisać umowy w wyznaczonym czasie.”
Nie jest tu więc kwestią sporną dokonane przez odwołującego tłumaczenie treści oferty, lecz
sama jej treść (zakres zobowiązania banku).
Z powyżej zacytowanej treści gwarancji wynika bowiem jednoznacznie, że odnosi się ona do
art. 46 ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych: „5. Zamawiający zatrzymuje wadium
wraz z odsetkami, jeżeli wykonawca, którego oferta została wybrana: 1) odmówił podpisania
umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie; 2) nie
wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy; 3) zawarcie umowy
w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie
wykonawcy”, a nie obejmuje art. 46 ust. 4a: „Zamawiający zatrzymuje wadium wraz
z odsetkami, jeżeli wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 26 ust. 3,
nie złożył dokumentów lub oświadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub pełnomocnictw,
chyba że udowodni, że wynika to z przyczyn nieleżących po jego stronie.”
Owszem, ustawa Prawo zamówień publicznych nie reguluje expressis verbis, jakie dokładnie
postanowienia powinny się znaleźć w treści gwarancji bankowej, ubezpieczeniowej czy
poręczenia, jednak w sposób oczywisty wynika to z całokształtu okoliczności faktycznych
i prawnych związanych w postępowaniem o udzielenie zamówienia publicznego i celu
gwarancji.
Gwarancja powinna więc obejmować te same okoliczności, w których zamawiający może
zatrzymać wadium wpłacone w formie pieniężnej, czyli opisane w art. 46 ust. 4a i ust. 5
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Oczywiście, mogą być one przywołane w różny sposób, np. poprzez samo odwołanie się do
art. 46 ustawy Prawo zamówień publicznych albo ogólnie „okoliczności wskazanych
w ustawie Prawo zamówień publicznych”. W przypadku gwarancji wystawianych w języku
obcym mogą się znaleźć różne sformułowania wynikające z niuansów danego języka.
Jednak gwarancja wciąż musi obejmować okoliczności opisane w obu tych przepisach (art.
46 ust. 4a i ust. 5), w przeciwnym wypadku jest niekompletna, a więc nieprawidłowa.
Zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz zasadą
swobody przepływu towarów i usług wykonawcy zagraniczni (czy też banki zagraniczne) nie
mogą być traktowani w sposób gorszy niż wykonawcy krajowi, ale nie znaczy to, że mają być
uprzywilejowani. Zatem gwarancja bankowa banku zagranicznego nie może zapewniać
zamawiającemu mniej praw niż gwarancja banku krajowego. Nieznajomość prawa czy
języka danego kraju nie zwalnia wykonawcy czy banku od konieczności dochowania
wszystkich warunków, które muszą spełnić wykonawcy.
Okoliczności opisane w art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych nie odnoszą się
do zmiany czy wycofania oferty, lecz do jej pewnych braków czy wad formalnych lub treści
(brak dokumentów „podmiotowych”, „przedmiotowych” lub pełnomocnictw), które nie zostaną
przez wykonawcę uzupełnione (lub prawidłowo uzupełnione) w trakcie postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego pomimo wezwania zamawiającego. Nieuzupełnienie
dokumentów (a zwłaszcza nieprawidłowe uzupełnienie) wcale nie musi oznaczać
(i najczęściej nie oznacza) rezygnacji przez wykonawcę z podtrzymywania oferty.
Okoliczności te dotyczą co do zasady wszystkich oferentów i czynności zamawiającego
dokonanych przed wyborem oferty najkorzystniejszej. Natomiast regulacja art. 46 ust. 5
ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczy wyłącznie oferty już wybranej.
Zmiana treści oferty (po jej wybraniu), czyli odpowiednio art. 46 ust. 5 pkt 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych, odnosi się do okoliczności, w których wykonawca odmówił
podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie (zażądał wyższej ceny, zmienił
termin wykonania, model urządzenia, warunki gwarancji itd.). Zmiana treści oferty przez
oferenta przed jej wybraniem (a w zasadzie usiłowanie takiej zmiany, gdyż jest to
niedozwolone – art. 87 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych) jest albo bezskuteczna,
albo ewentualnie skutkuje odrzuceniem oferty, więc również nie mieści się w zakresie
przepisu art. 46 ust. 4a ustawy Prawo zamówień publicznych.
Co do interpretacji treści gwarancji zgodnie z art. 65 kodeksu cywilnego, to po pierwsze –
jednak interpretacja nie może być dokonywana wyraźnie wbrew brzmieniu dokumentu
i założeniu uzupełnienia przez interpretację tego, co powinno być, lecz nie ma w treści
gwarancji. Należy tu zwrócić też uwagę na charakter gwarancji – jest to zobowiązanie banku
i to jej treść stanowi o tym, do czego zobowiązał się bank. Trudno zakładać, że bank
zobowiązał się „zgodnie z jego wolą” do czegoś innego, niż wynika z jego zobowiązania.
A zwłaszcza do świadczenia więcej, niż wynika ze zobowiązania. Po drugie, skoro to
zobowiązanie banku i to takie, które jest ściśle związane z treścią oświadczenia (gwarancji),
to rozszerzająca interpretacja zamawiającego i wykonawcy, jakakolwiek by nie była, nie ma
znaczenia dla banku, który wcale nie musi się z tą interpretacją zgodzić – a z doświadczenia
życiowego wynika, iż bank w spornych przypadkach woli kwoty gwarantowanej nie wypłacić
niż wypłacić nie będąc do tego zobowiązanym.
Zatem twierdzenie odwołującego, iż gwarancja zawiera bezwarunkowe jednostronne
oświadczenie banku, że ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego
pierwsze wezwanie we wszystkich przypadkach określonych w art. 46 ust. 4a (określenie
„modified the terms and the conditions”) i ust. 5 ustawy Prawo zamówień publicznych jest
błędne – gwarancja owszem zawiera jednostronne i „nieodwołalne” oświadczenie banku, że
ten wykona świadczenie pieniężne na rzecz zamawiającego na jego pierwsze wezwanie, ale
w zakresie wynikającym z tego oświadczenia, czyli gdy oferent wycofa swoją ofertę lub
zmieni warunki oferty przed jej wygaśnięciem (można przyjąć, że oznacza to, iż odmówi
podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie)
lub, w przypadku, gdy jego oferta została zaakceptowana, nie podpisze umowy
w określonym nieprzekraczalnym terminie (z którejś z przyczyn opisanych w art. 46 ust. 5 pkt
2 i 3 ustawy Prawo zamówień publicznych).
Odwołanie sygn. KIO 2229/13
18 września 2013 r. odwołujący – Messer Eutectic Castolin Sp. z o.o. z siedzibą w Gliwicach
wniósł odwołanie zarzucając zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust. 2 pkt 4 w zw. z art. 26 ust. 2b ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez
zaniechanie wykluczenia wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. z postępowania jako
niespełniających warunków udziału w postępowaniu i zaniechanie odrzucenia złożonej przez
nich oferty na podstawie przepisu art. 24 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych,
pomimo że wykonawcy polegając na wiedzy i doświadczeniu innego podmiotu, tj. Cambridge
Vacuum Engineering Ltd. nie przedstawili pisemnego zobowiązania tego podmiotu do
oddania im do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy
wykonywaniu zamówienia,
2. art. 89 ust. 1 pkt 2 oraz art. 82 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez ich
niezastosowanie i w konsekwencji niezgodne z przepisami ustawy zaniechanie odrzucenia
oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd., chociaż jej treść nie
odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
3. art. 91 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez dokonanie wyboru oferty
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp.
z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. jako najkorzystniejszej, podczas gdy oferta ta
podlegała odrzuceniu, a jedyną ofertą niepodlegającą odrzuceniu była oferta odwołującego.
Odwołujący wniósł o:
1. uwzględnienie odwołania w całości,
2. nakazanie unieważnienia czynności polegającej na dokonaniu wyboru jako
najkorzystniejszej oferty złożonej przez wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie
zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd.,
3. nakazanie wykluczenia z postępowania wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd.
jako niespełniających warunków udziału w nim i w konsekwencji nakazanie odrzucenia
złożonej przez nich oferty; ewentualnie nakazanie odrzucenia oferty tych wykonawców jako
nieodpowiadającej treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
4. nakazanie powtórzenia czynności polegającej na ocenie i wyborze najkorzystniejszej
oferty spośród ofert niepodlegających odrzuceniu,
5. przeprowadzenie dowodów wskazanych w uzasadnieniu odwołania,
6. zasądzenie na rzecz odwołującego kosztów postępowania odwoławczego.
W uzasadnieniu odwołania odwołujący wskazał, że zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych z postępowania wyklucza się wykonawców, którzy nie
wykazali spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Zamawiający, określając wykaz
oświadczeń lub dokumentów, które powinny zostać złożone przez wykonawców celem
potwierdzenia spełniania tych warunków, w punkcie 7.1. ppkt 3 specyfikacji istotnych
warunków zamówienia wskazał na konieczność przedłożenia wykazu dostaw wykonywanych
w okresie ostatnich trzech lat przed upływem okresu składania ofert (a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie) wraz z podaniem ich wartości,
przedmiotu, dat wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub usługi zostały
wykonane oraz załączeniem dowodów, czy zostały wykonane należycie. Wykonawca
powinien wykazać się minimum dwiema dostawami kompletnego urządzenia, w tym jedna
z dostaw powinna mieć miejsce na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. W przypadku, gdy
wykonawca polega na wiedzy i doświadczeniu innych podmiotów, zgodnie z art. 26 ust. 2b
ustawy Prawo zamówień publicznych oraz postanowieniem punktu 6.3. specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, powinien udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował
zasobami niezbędnym do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu
pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów
na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia.
Wykonawcy Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. przedłożyli
wykaz dostaw i usług realizowanych przez podmiot trzeci, tj. przez Cambridge Vacuum
Engineering Ltd., nie przedstawiając jednocześnie dokumentu, z którego wynikałoby
zobowiązanie tego podmiotu do udostępnienia wykonawcom określonych zasobów na czas
wykonywania zamówienia. Udowodnienie przez wykonawcę dysponowania zasobami
niezbędnymi do realizacji zamówienia może nastąpić za pomocą dowolnych środków, zaś
przedłożenie pisemnego zobowiązania podmiotu trzeciego stanowi dokument w ocenie
ustawodawcy najbardziej miarodajny i pożądany. W przypadku, gdy wykonawca decyduje
się na poleganie na wiedzy i doświadczeniu podmiotu trzeciego, udowodnienie
dysponowania odpowiednimi zasobami powinno nastąpić pierwotnie i nie znajduje w tym
zakresie zastosowania przepis art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych. Ponieważ
udowodnienie dysponowania przez wykonawcę odpowiednimi zasobami może nastąpić
w dowolny sposób, nie jest uzasadnione przyjęcie, że sposób ten mieści się w zakresie
hipotezy normy wyrażonej w art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. jako brak
wymaganych przez zamawiającego oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25
ust. 1. W konsekwencji należy przyjąć, że w niniejszym przypadku zamawiający nie był
zobowiązany do wezwania wykonawcy do uzupełnienia tego dokumentu na podstawie art.
26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, zaś wykonawcy wobec niewykazania
spełnienia warunków udziału w postępowaniu powinni zostać wykluczeni na podstawie
przepisu art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Co do niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia odwołujący
wskazał, iż zgodnie z wymaganiami specyfikacji w zakresie komory, w komorze powinny się
znajdować trzy okna rewizyjne umożliwiające obserwację procesu spawania, przystosowane
do montażu działa elektronowego w pozycji poziomej. Okna rewizyjne znajdować się muszą
we frontowej części komory. Na górnej części komory znajdować się muszą trzy otwory
przystosowane do montażu działa w pozycji pionowej. Dwa z trzech otworów muszą być
wyposażone w króćce umożliwiające montaż niezależnych mierników podciśnienia.
Tymczasem, zgodnie z treścią złożonej przez wykonawców Technika Spawalnicza Sp. z o.o.
oraz Aquasium Technology Ltd. oferty, urządzenie składa się z komory ze stali niestopowej
z 3 oknami rewizyjnymi i wymiennymi prowadnicami ze stali kwasoodpomej i 3 portami na
działo elektronowe na górze oraz z jednym na bocznej ścianie. Przystosowane do montażu
działa elektronowego w pozycji poziomej.
Zestawiając opis urządzenia zawarty w specyfikacji istotnych warunków zamówienia
i ofercie, należy stwierdzić, że opisy te różnią się w sposób pozwalający zakwalifikować
ofertę za nieodpowiadającą treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Oferowane
urządzenie zostanie bowiem wyposażone w otwory przystosowane do montażu działa
elektronowego, z których trzy zostaną zamontowane na górze komory, a jeden na bocznej jej
ścianie.
Zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia komora powinna być wyposażona
w trzy okna rewizyjne przystosowane do montażu działa elektronowego w pozycji poziomej.
W ocenie odwołującego rozwiązanie oferowane prowadzi do ograniczeń technicznych
oferowanego urządzenia, które to ograniczenia nie zostały ani przewidziane
w postanowieniach specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ani też – z punktu widzenia
interesu zamawiającego – nie są pożądane. Oferowane urządzenie, poprzez zmianę
położenia otworów przeznaczonych do montażu działa elektronowego spowoduje brak
możliwości jego zamontowania w trzech pozycjach poziomych. Ograniczenie to może mieć
wpływ na brak możliwości wykonania, odpowiednich do założeń technicznych spoin na
spawanym elemencie znajdującym się w komorze. Skoro bowiem zamawiający wskazał
konkretne umiejscowienie otworów przeznaczonych do zamocowania działa elektronowego,
należy zakładać, że nie jest ono przypadkowe.
Ponadto, zgodnie ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, komora musi mieć
możliwość rozbudowy w przyszłości poprzez wyposażenie w śluzę serwisową. Oferta
wykonawców Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd. przewiduje,
że w oferowanym urządzeniu możliwe jest przedłużenie w przyszłości komory o 200 mm
poprzez wykorzystanie śluzy serwisowej. Zatem oferta ogranicza możliwość rozbudowy
komory wyłącznie do 200 mm, wprowadzając kolejne ograniczenia techniczne
w zastosowaniu urządzenia. Gdyby bowiem zamawiający przewidywał i zakładał rozbudowę
komory w określonym zakresie, okoliczność taka zostałaby wskazana w postanowieniach
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, zgodnie z przepisem art. 29 ust. 1 ustawy
Prawo zamówień publicznych. Skoro zatem żadne ograniczenia w powyższym przedmiocie
nie zostały przez zamawiającego określone, odwołując się do dyrektyw oświadczeń woli
określonych w art. 65 kodeksu cywilnego oraz zasad i wytycznych dotyczących określenia
przedmiotu zamówienia sformułowanych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
należy przyjąć, że oferta wykonawców Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium
Technology Ltd. nie odpowiada treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Zamawiający wniósł o oddalenie odwołania. Stwierdził, że zamieszczone na potwierdzeniach
dostawy logo Cambridge Vacuum Engineering jest znakiem towarowym, a nie nazwą spółki
Cambridge Vacuum Engineering Ltd., o której mówi odwołujący. Dokument został
sporządzony przez Aquasium Technology Ltd., na co wskazuje stopka dokumentu
z przywołanym numerem rejestrowym spółki. Tym samym Cambridge Vacuum Engineering
Ltd. nie użycza swoich zasobów i zobowiązanie, o którym mowa w art. 26 ust. 2b ustawy
Prawo zamówień publicznych, nie jest potrzebne.
Co do zarzutów dotyczących budowy komory stwierdził, że nie było przeciwwskazań, aby
wykonawca zaoferował urządzenie tak zbudowane. Zastosowanie dodatkowego okna jest
rozwiązaniem korzystnym.
Przystąpienie po stronie zamawiającego zgłosili wykonawcy wspólnie ubiegający się
o udzielenie zamówienia Technika Spawalnicza Sp. z o.o. oraz Aquasium Technology Ltd.
wnosząc o oddalenie odwołania.
Przystępujący potwierdził, że Cambridge Vacuum Engineering jest nazwą handlową.
Podkreślanie jej wynika ze zwyczaju promowania marki. Aquasium Technology Ltd. wykupiło
spółkę Cambridge Vacuum Engineering Ltd., która obecnie nie prowadzi działalności
gospodarczej, choć nie została wykreślona z rejestru. Jednak ze względu na to, że marka
Cambridge Vacuum Engineering jest znacznie szerzej znana niż Aquasium Technology Ltd.,
firma ta podkreśla w swoich dokumentach ową markę. Cambridge Vacuum Engineering jest
wydziałem spółki Aquasium Technology Ltd. bez odrębności prawnej.
Przystępujący oświadczył, że dostawy dla huty Stalowa Wola finansował Urząd Miasta
Stalowa Wola, z którym została zawarta umowa. Dostawcą urządzenia był wykonawca
Technika Spawalnicza Sp. z o.o. Dostawcą drugiego urządzenia, dla Borgwarner Turbo
Systems Poland Sp. z o.o., był Aquasium Technology Ltd.
W odniesieniu do budowy komory stwierdził, że przewidział okna rewizyjne w sposób
wskazany przez zamawiającego na rysunku i w opisie. Dodatkowo przewidział również
boczne okno rewizyjne, o którym zamawiający wspominał w trakcie dialogu. Oświadczył, że
wszystkie okna nadają się do montażu działa elektronowego.
Ze względu na to, że przewidział wykonanie preferowanego przez zamawiającego
rozwiązania, tj. zainstalowanie pomp w osobnym pomieszczeniu, wielkość śluzy serwisowej
jest ograniczona tak, aby pompy te mogły pracować wydajnie.
W oparciu o stan faktyczny ustalony na podstawie dokumentacji postępowania oraz
złożonych oświadczeń i dokumentów Izba ustaliła i zważyła, co następuje: odwołanie
nie zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie Izba stwierdziła, że nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem
odwołania opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, a odwołujący
ma interes we wniesieniu odwołania.
Izba stwierdziła też, iż stan faktyczny sprawy (treść dokumentów) nie jest sporny.
Co do zarzutu dotyczącego braku zobowiązania Cambridge Vacuum Engineering Ltd. do
oddania przystępującemu swoich zasobów Izba uznała, że zarzut ten nie potwierdził się.
Przystępujący oświadczył, iż to on bezpośrednio był dostawcą wskazanych w „Wykazie
dostaw” urządzeń, tzn. jedną z dostaw wykonała Technika Spawalnicza Sp. z o.o., natomiast
drugą Aquasium Technology Ltd.
Tym samym wykonawca wykazywał spełnienie warunku udziału w postępowaniu w oparciu
o własne zasoby (konsorcjum), a nie odwołując się do doświadczenia podmiotu trzeciego, tj.
Cambridge Vacuum Engineering Ltd. Zatem przedstawienie zobowiązania tego podmiotu nie
jest wymagane.
Co prawda przedstawione przez przystępującego dokumenty (będące pewnego rodzaju
protokołami odbioru) nie są zbyt przejrzyste (duże logo Cambridge Vacuum Engineering,
ręczne dopiski i skreślenia), jednak można wyczytać z nich potwierdzenie powyższych
okoliczności, tj. nazw podmiotów wykonujących dostawy.
Odwołujący nie postawił zarzutów dotyczących treści „Wykazu dostaw” i załączonych do
niego dokumentów, zatem Izba nie będzie się do nich ustosunkowywała.
Co do zarzutu dotyczącego niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków
zamówienia, Izba uznała, iż również ten zarzut się nie potwierdził.
Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia zawarł opis budowy komory
wraz ze szkicem rozmieszczenia okien rewizyjnych. Opis zawarty w ofercie przystępującego,
zdaniem Izby odpowiada opisowi zamawiającego. Oba te opisy zostały przywołane powyżej,
w treści odwołania. Zdaniem Izby z opisu oferty generalnie wynik, że wymagania
zamawiającego będą spełnione – wykonawca wskazał na 3 okna rewizyjne z 3 portami na
działo elektronowe na górze (jak wynika z opisu dokonanego przez zamawiającego jest to
pozycja pionowa działa), a także, że komora będzie przystosowana do montażu działa
elektronowego w pozycji poziomej (czyli, jak można domyślać się, w ścianie bocznej).
Owszem, przystępujący być może nie zawarł wszystkich szczegółów lub pewne okoliczności
mogły nie być wyraźnie stwierdzone, jednak co najwyżej jest to podstawa, by poprosić tego
wykonawcę o wyjaśnienie treści oferty.
Z przedstawionego podczas rozprawy rysunku roboczego rozmieszczenia otworów wynika,
że sześć otworów będzie usytuowanych w taki sam sposób jak na szkicu zamawiającego.
Przystępujący oświadczył też, iż wszystkie okna rewizyjne będą miały możliwość montażu
dział elektronowych. Nie jest to, zdaniem Izby, sprzeczne z opisem zawartym w ofercie.
Co do siódmego, dodatkowego otworu, zgodnie z oświadczeniem zamawiającego, jest to
zaletą komory. Jednak gdyby zamawiający uznał, iż wymóg sześciu otworów był wymogiem
zamkniętym (tzn. otwór w ścianie bocznej jest przez niego niepożądany), nie ma przeszkód,
by poprawił on treść oferty w oparciu o art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych wykreślając tę część opisu oferowanej komory. Z prawnego punktu widzenia nie
jest to istotna zmiana oferty, a jak wynika z wyjaśnień stron i przystępującego, również jak
najbardziej możliwa do wykonania technicznie.
Co do wielkości śluzy serwisowej, nie można zgodzić się z odwołującym, iż brak wymagań
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia co do jej rozmiarów oznacza, iż musi być ona
możliwa do wykonania w każdym rozmiarze. Przeciwnie – skoro zamawiający nie określił
żadnego rozmiaru tej śluzy (minimalnego czy maksymalnego) oznacza to, że pozostawił tę
kwestię uznaniu wykonawców, w innym przypadku musiałby określić swoje wymagania
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, gdyż zobowiązany jest podać wszystkie
wymogi potrzebne do sporządzenia oferty – wynika to jasno z art. 29 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Ta zasada ma na celu ochronę wykonawców i ma zapobiegać
odrzucaniu ofert poprzez formułowanie wymagań dopiero po otrzymaniu ofert, np. co do
rozmiarów śluzy. Zamawiający wymagał jedynie możliwości rozbudowy komory o śluzę
serwisową i przystępujący taką rozbudowę przewidział, a więc spełnił wymagania
zamawiającego zawarte w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji oddalając oba odwołania.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
2, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………..……