KIO 2291/13
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Paweł Nowosielski
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt: KIO 2291/13
WYROK
z dnia 16 października 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska
Protokolant: Paweł Nowosielski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 października 2013 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 września 2013 r. przez Impel
Cleaning Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we Wrocławiu w postępowaniu
prowadzonym przez Skarb Państwa – Jednostkę Wojskową Nr 4352 w Giżycku
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu – Skarbowi Państwa –
Jednostce Wojskowej Nr 4352 w Giżycku – unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty w zakresie zadania I i IV, wezwanie wykonawców: Andrzeja
Ireneusza K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo
Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K. w Piotrkowie
Trybunalskim (w zakresie zadania I), ECO-PLAN Spółkę Akcyjną w Słupsku (w
zakresie zadania I) oraz Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością w Gronowie Górnym (w zakresie zadania IV) do
złożenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny
i dokonanie ponownej oceny ofert z uwzględnieniem złożonych wyjaśnień oraz
wyjaśnień złożonych przez Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością w Gronowie Górnym (w zakresie zadania I) i
Andrzeja Ireneusza K., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K. w
Piotrkowie Trybunalskim (zakresie zadania IV)
2. kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa – Jednostkę Wojskową Nr 4352 w
Giżycku i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Impel Cleaning
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we Wrocławiu tytułem wpisu od
odwołania.
2.2. zasądza od Skarbu Państwa – Jednostki Wojskowej Nr 4352 w Giżycku na rzecz
Impel Cleaning Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we Wrocławiu kwotę
18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy),
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 907) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Olsztynie.
…………………………..
Sygn. akt: KIO 2291/13
Uzasadnienie
Zamawiający – Jednostka Wojskowa Nr 4352 w Giżycku – prowadzi postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego na usługi sprzątania powierzchni wewnętrznych
utwardzonych oraz utrzymania terenów zielonych w jednostkach i instytucjach wojskowych
zlokalizowanych na terenie administrowanym przez Jednostkę Wojskową nr 4352 Giżycko.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 907), zwanej dalej
ustawą Pzp.
W dniu 26 września 2013 roku wykonawca Impel Cleaning Sp. z o.o. we Wrocławiu
(dalej: odwołujący) wniósł odwołanie wobec czynności zamawiającego, zarzucając
zamawiającemu naruszenie:
W zakresie zadania I:
1) Art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasad zachowania uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców
2) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie przez
zamawiającego wezwania wykonawcy Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J.
Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz zaniechania odrzucenia
oferty złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającej rażąco niską cenę do
przedmiotu zamówienia, a ponadto stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji
3) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
wezwania wykonawcy Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz zaniechania odrzucenia oferty
złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającej rażąco niską cenę do przedmiotu
zamówienia a ponadto stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji
4) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
wezwania wykonawcy ECO-PLAN SA do złożenia wyjaśnień oraz rażąco niskiej ceny
oraz zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającą
rażąco niską cenę do przedmiotu zamówienia, a ponadto stanowiącej czyn
nieuczciwej konkurencji,
5) Art. 91 ust. 1 ustawy Pzp poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej
W zakresie zadania IV:
1) Art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasad zachowania uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców
2) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
przez zamawiającego wezwania wykonawcy Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA
ZPCHr Andrzej Ireneusz K. do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz
zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającej
rażąco niską cenę do przedmiotu zamówienia, a ponadto stanowiącej czyn
nieuczciwej konkurencji
3) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
wezwania wykonawcy Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. do złożenia
wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez
tego wykonawcę jako zawierającej rażąco niską cenę do przedmiotu zamówienia
a ponadto stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji
4) Art. 91 ust. 1 ustawy Pzp poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej
Odwołujący wniósł o:
W zakresie zadania I:
1) Uchylenie czynności wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty złożonej
przez wykonawcę Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o.
2) Nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert, w
szczególności w zakresie wezwania wykonawców: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP
83 Józef J. Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
oraz ECO-PLAN SA do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny w trybie art. 90 ust. 1
ustawy Pzp
3) Nakazanie zamawiającemu odrzucenia na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4
ustawy Pzp ofert złożonych przez wykonawcówa.: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83
Józef J. Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
oraz ECO-PLAN SA, gdyż zawierają rażąco niską cenę i ich złożenie stanowi czyn
nieuczciwej konkurencji
4) Nakazanie zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert i wybór
najkorzystniejszej ofert spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych przez
wykonawców niewykluczonych z postępowania,
W zakresie zadania IV:
1) Uchylenie czynności wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty złożonej
przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
2) Nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert, w
szczególności w zakresie wezwania wykonawców: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP
83 Józef J. Sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej
Ireneusz K.
3) Nakazanie zamawiającemu odrzucenia na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4
ustawy Pzp ofert złożonych przez wykonawcówa.: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83
Józef J. Sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz
K., gdyż zawierają rażąco niską cenę i ich złożenie stanowi czyn nieuczciwej
konkurencji
4) Nakazanie zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert i wybór
najkorzystniejszej ofert spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych przez
wykonawców niewykluczonych z postępowania,
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania i obciążenie
odwołującego kosztami postępowania, w tym obowiązkiem zwrotu kosztów
wynagrodzenia pełnomocnika. Stwierdził, iż oferta uznana przez zamawiającego za
najkorzystniejszą w zakresie zadania 1 (Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z
o.o.) jest niższa od wartości brutto przedmiotu zamówienia o kwotę 3.621.771,31 zł i
stanowi 55,11% wartości kwoty przeznaczonej na realizację zadania oraz nieznacznie
odbiega od pozostałych ofert złożonych w tym zadaniu:
- Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K. o 4,72%,
- ECO-PLAN SA o 20,14%,
Odwołującego o 30,88%.
Oferta uznana przez zamawiającego za najkorzystniejszą w zakresie zadania IV
(Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.) jest niższa od wartości
brutto przedmiotu zamówienia w tej części zamówienia o kwotę 3.514.259,11 zł i stanowi
55,12% wartości kwoty przeznaczonej na realizację zadania oraz nieznacznie odbiega od
pozostałych złożonych ofert w tym zadaniu:
- Zakładu Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. o 4,07%
- odwołującego o 19,67%.
Jednocześnie zamawiający przyznał, że przeszacował zamówienie na świadczenie
usług sprzątania ustalając swój budżet na zbyt wysokim poziomie.
Izba ustaliła, co następuje:
Szacunkowa wartość zamówienia została ustalona w zakresie zadania I na kwotę
6.884.393,09, w zakresie zadania IV – na kwotę 6.865.494,18 zł. W zakresie zadania I
złożono 5 ofert:
1) ECO-PLAN SA w Słupsku z ceną 5.568.865,39 zł
2) CLAR SYSTEM SA w Poznaniu z ceną 3.098.948,52 zł
3) Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. w Gronowie Górnym z ceną
4.447.535,35 zł
4) Impel Cleaning Sp. z o.o. we Wrocławiu z ceną 6.434.463,60 zł
5) Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K.
w Piotrkowie Trybunalskim z ceną 4.667.657,30 zł.
W zakresie zadania IV złożono cztery oferty:
1) ECO-PLAN SA w Słupsku z ceną 3.417.405,19 zł
2) Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. z ceną 4.394.982,32 zł
3) IMPEL Cleaning Sp. z o.o. we Wrocławiu z ceną 5.248.098,01 zł
4) Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K. w
Piotrkowie Trybunalskim z ceną 4.216.177,82 zł.
W zakresie zadania 1 zamawiający wybrał jako najkorzystniejszą ofertę złożoną przez
Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o., zaś w zakresie zadania IV – ofertę
Przedsiębiorstwa Usługowego ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K..
Zamawiający wezwał do wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wykonawców
CLAR SYSTEM SA (zadanie 1 i 2), ECO-PLAN SA (Zadanie 4) i Zakład Sprzątania Wnętrz
MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. o (zadanie 3). Na podstawie złożonych wyjaśnień zamawiający
uznał, że oferta CLAR SYSTEM w zakresie zadania 1 i 2 oraz oferta ECO-PLAN SA w
zakresie zadania 4 podlegają odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy Pzp,
gdyż stanowią czyn nieuczciwej konkurencji i zawierają rażąco niską cenę.
W dniach 2 i 3 października 2013 roku, już po wniesieniu odwołania, zamawiający –
w celu ustosunkowania się do zarzutów odwołania – wezwał wykonawców, którzy złożyli
najkorzystniejsze oferty w zakresie zadania 1 i 4 – do wyjaśnienia zaoferowanej ceny.
Złożone wyjaśnienia ocenił jako wiarygodne i wykazujące, że wykonawcy nie zaoferowali
rażąco niskich cen.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest zasadne.
Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do wnoszenia środków ochrony
prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy – Pzp zamawiający w celu ustalenia, czy oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się w formie
pisemnej do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Analiza treści wskazanego przepisu
pozwala na wniosek, iż zamawiający jest obowiązany żądać od wykonawcy udzielenia
stosownych wyjaśnień każdorazowo, gdy tylko poweźmie wątpliwości co do zaoferowanej
ceny pod względem jej rażącego zaniżenia. Zamawiający obowiązany jest zbadać
zaoferowaną cenę w odniesieniu do danych, którymi dysponuje. Izba stoi na stanowisku, iż
punktem odniesienia dla zamawiającego powinna być ustalona przez niego wartość
zamówienia oraz ceny zaoferowane przez innych wykonawców, biorących udział w
postępowaniu.
A zatem, jeśli w trakcie oceny ofert zamawiający ma do czynienia z ofertą
zawierającą cenę odbiegającą w istotny sposób od wartości przedmiotu zamówienia oraz
innych ofert, w celu ustalenia, czy oferta zawiera cenę rażąco niską w stosunku do
przedmiotu zamówienia, obowiązany jest zwrócić się do wykonawcy o szczegółowe
wyjaśnienie powodów zaproponowania tak niskiej ceny.
W przedmiotowym postępowaniu zamawiający zwrócił się o wyjaśnienia dotyczące
zaoferowanej ceny do wykonawców, którzy złożyli najkorzystniejsze oferty w zakresie
zadania 1 i 4, tj. Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. oraz Andrzej Ireneusz
K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA
ZPCHr Andrzej Ireneusz K., jednakże zrobił to dopiero wówczas, gdy jego decyzja została
zaskarżona w drodze wniesionego odwołania. W odpowiedzi na odwołanie podnosił, że
zrobił to w celu ustosunkowania się do wniesionego do KIO odwołania.
Ze stanowiska zamawiającego wynika, iż w jego ocenie brak było podstaw do
wszczęcia postępowania wyjaśniającego w kwestii rażąco niskiej ceny wobec wskazanych
wykonawców. Izba zbadała zatem przesłanki ewentualnego przeprowadzenia takiego
postępowania i skonstatowała, iż w przypadku cen zaoferowanych przez wykonawców
wskazanych w sentencji orzeczenia istniały podstawy do żądania złożenia przez nich
wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zaoferowane
ceny w sposób znaczny odbiegają zarówno od wartości szacunkowej zamówienia, jak i cen
pozostałych wykonawców.
Izba wskazuje na brzmienie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp odnoszącego
cenę do wartości przedmiotu zamówienia – ma to być „cena rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia”. Tym samym, to realna, rynkowa wartość danego zamówienia jest
punktem odniesienia dla oceny i ustalenia ceny tego typu. Cena rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego rzeczywistej wartości, a rzeczona
różnica nie będzie uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi danemu
wykonawcy bez strat i finansowania wykonania zamówienia z innych źródeł niż
wynagrodzenie umowne, zamówienie to wykonać. Reasumując, cena rażąco niska jest więc
ceną nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów prac składających się na dany
przedmiot zamówienia, zakładającą wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych
kosztów i w takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie nie występuje na rynku, na
którym ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej
branży i jej otoczeniu biznesowym, postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność i
funkcjonowanie uczciwej konkurencji podmiotów racjonalnie na nim działających… etc.
Definicja tego typu została wypracowana w orzecznictwie i nie występują w tym zakresie
kontrowersje.
Odnosząc się do argumentacji zamawiającego, iż przeszacował on wartość
zamówienia opierając się wyłącznie na kwotach, które zostały mu narzucone przez
Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych, Izba stwierdza, że nie są to okoliczności
usprawiedliwiające zamawiającego. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy Pzp podstawą ustalenia
wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, ustalone przez
zamawiającego z należytą starannością. Przepis ten zobowiązuje zamawiającego do
starannego szacowania wartości zamówienia i jednocześnie stwarza domniemanie i
zamawiający e sposób należyty takiego szacunku dokonał. Nieprawidłowości w dokonanym
szacunku nie mogą obciążać wykonawców, biorących udział w postępowaniu.
Z uwagi na fakt, że zamawiający wezwał już wykonawców, których oferty zostały
uznane za najkorzystniejsze w ramach poszczególnych zadań, Izba nie nakazywała
zamawiającemu ponownego ich wzywania. Izba nakazała wezwanie tych wykonawców,
którzy w zadaniach 1 i 4 nie byli wzywani do składania wyjaśnień w kwestii, czy ich oferty nie
zawierają rażąco niskich cen.
Zważywszy na to, iż zamawiający dopiero na podstawie złożonych wyjaśnień dokona
ponownej oceny ofert zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy Pzp poprzez
zaniechanie odrzucenia ofert wykonawców, którzy złożyli oferty z cenami rażąco niskimi,
przez co naruszyli uczciwą konkurencję, należy uznać za przedwczesny.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania.
………………………………………
WYROK
z dnia 16 października 2013 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Ewa Sikorska
Protokolant: Paweł Nowosielski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 października 2013 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 września 2013 r. przez Impel
Cleaning Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we Wrocławiu w postępowaniu
prowadzonym przez Skarb Państwa – Jednostkę Wojskową Nr 4352 w Giżycku
orzeka:
1. Uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu – Skarbowi Państwa –
Jednostce Wojskowej Nr 4352 w Giżycku – unieważnienie czynności wyboru
najkorzystniejszej oferty w zakresie zadania I i IV, wezwanie wykonawców: Andrzeja
Ireneusza K. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo
Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K. w Piotrkowie
Trybunalskim (w zakresie zadania I), ECO-PLAN Spółkę Akcyjną w Słupsku (w
zakresie zadania I) oraz Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością w Gronowie Górnym (w zakresie zadania IV) do
złożenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny
i dokonanie ponownej oceny ofert z uwzględnieniem złożonych wyjaśnień oraz
wyjaśnień złożonych przez Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Spółkę z
ograniczoną odpowiedzialnością w Gronowie Górnym (w zakresie zadania I) i
Andrzeja Ireneusza K., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą
Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K. w
Piotrkowie Trybunalskim (zakresie zadania IV)
2. kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa – Jednostkę Wojskową Nr 4352 w
Giżycku i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Impel Cleaning
Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością we Wrocławiu tytułem wpisu od
odwołania.
2.2. zasądza od Skarbu Państwa – Jednostki Wojskowej Nr 4352 w Giżycku na rzecz
Impel Cleaning Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we Wrocławiu kwotę
18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy),
stanowiącą koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 907) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Olsztynie.
…………………………..
Sygn. akt: KIO 2291/13
Uzasadnienie
Zamawiający – Jednostka Wojskowa Nr 4352 w Giżycku – prowadzi postępowanie o
udzielenie zamówienia publicznego na usługi sprzątania powierzchni wewnętrznych
utwardzonych oraz utrzymania terenów zielonych w jednostkach i instytucjach wojskowych
zlokalizowanych na terenie administrowanym przez Jednostkę Wojskową nr 4352 Giżycko.
Postępowanie prowadzone jest na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 roku – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2013 roku, poz. 907), zwanej dalej
ustawą Pzp.
W dniu 26 września 2013 roku wykonawca Impel Cleaning Sp. z o.o. we Wrocławiu
(dalej: odwołujący) wniósł odwołanie wobec czynności zamawiającego, zarzucając
zamawiającemu naruszenie:
W zakresie zadania I:
1) Art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasad zachowania uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców
2) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie przez
zamawiającego wezwania wykonawcy Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J.
Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz zaniechania odrzucenia
oferty złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającej rażąco niską cenę do
przedmiotu zamówienia, a ponadto stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji
3) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
wezwania wykonawcy Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz zaniechania odrzucenia oferty
złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającej rażąco niską cenę do przedmiotu
zamówienia a ponadto stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji
4) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
wezwania wykonawcy ECO-PLAN SA do złożenia wyjaśnień oraz rażąco niskiej ceny
oraz zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającą
rażąco niską cenę do przedmiotu zamówienia, a ponadto stanowiącej czyn
nieuczciwej konkurencji,
5) Art. 91 ust. 1 ustawy Pzp poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej
W zakresie zadania IV:
1) Art. 7 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez naruszenie zasad zachowania uczciwej
konkurencji oraz równego traktowania wykonawców
2) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
przez zamawiającego wezwania wykonawcy Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA
ZPCHr Andrzej Ireneusz K. do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz
zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez tego wykonawcę jako zawierającej
rażąco niską cenę do przedmiotu zamówienia, a ponadto stanowiącej czyn
nieuczciwej konkurencji
3) Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 w zw. z art. 90 ust. 1-3 ustawy Pzp poprzez zaniechanie
wezwania wykonawcy Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. do złożenia
wyjaśnień rażąco niskiej ceny oraz zaniechania odrzucenia oferty złożonej przez
tego wykonawcę jako zawierającej rażąco niską cenę do przedmiotu zamówienia
a ponadto stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji
4) Art. 91 ust. 1 ustawy Pzp poprzez wadliwy wybór oferty najkorzystniejszej
Odwołujący wniósł o:
W zakresie zadania I:
1) Uchylenie czynności wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty złożonej
przez wykonawcę Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o.
2) Nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert, w
szczególności w zakresie wezwania wykonawców: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP
83 Józef J. Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
oraz ECO-PLAN SA do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny w trybie art. 90 ust. 1
ustawy Pzp
3) Nakazanie zamawiającemu odrzucenia na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4
ustawy Pzp ofert złożonych przez wykonawcówa.: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83
Józef J. Sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
oraz ECO-PLAN SA, gdyż zawierają rażąco niską cenę i ich złożenie stanowi czyn
nieuczciwej konkurencji
4) Nakazanie zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert i wybór
najkorzystniejszej ofert spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych przez
wykonawców niewykluczonych z postępowania,
W zakresie zadania IV:
1) Uchylenie czynności wyboru jako najkorzystniejszej w postępowaniu oferty złożonej
przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.
2) Nakazanie zamawiającemu powtórzenia czynności badania i oceny ofert, w
szczególności w zakresie wezwania wykonawców: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP
83 Józef J. Sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej
Ireneusz K.
3) Nakazanie zamawiającemu odrzucenia na podstawie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4
ustawy Pzp ofert złożonych przez wykonawcówa.: Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83
Józef J. Sp. z o.o. oraz Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz
K., gdyż zawierają rażąco niską cenę i ich złożenie stanowi czyn nieuczciwej
konkurencji
4) Nakazanie zamawiającemu dokonania ponownej oceny ofert i wybór
najkorzystniejszej ofert spośród niepodlegających odrzuceniu ofert złożonych przez
wykonawców niewykluczonych z postępowania,
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania i obciążenie
odwołującego kosztami postępowania, w tym obowiązkiem zwrotu kosztów
wynagrodzenia pełnomocnika. Stwierdził, iż oferta uznana przez zamawiającego za
najkorzystniejszą w zakresie zadania 1 (Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z
o.o.) jest niższa od wartości brutto przedmiotu zamówienia o kwotę 3.621.771,31 zł i
stanowi 55,11% wartości kwoty przeznaczonej na realizację zadania oraz nieznacznie
odbiega od pozostałych ofert złożonych w tym zadaniu:
- Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K. o 4,72%,
- ECO-PLAN SA o 20,14%,
Odwołującego o 30,88%.
Oferta uznana przez zamawiającego za najkorzystniejszą w zakresie zadania IV
(Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K.) jest niższa od wartości
brutto przedmiotu zamówienia w tej części zamówienia o kwotę 3.514.259,11 zł i stanowi
55,12% wartości kwoty przeznaczonej na realizację zadania oraz nieznacznie odbiega od
pozostałych złożonych ofert w tym zadaniu:
- Zakładu Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. o 4,07%
- odwołującego o 19,67%.
Jednocześnie zamawiający przyznał, że przeszacował zamówienie na świadczenie
usług sprzątania ustalając swój budżet na zbyt wysokim poziomie.
Izba ustaliła, co następuje:
Szacunkowa wartość zamówienia została ustalona w zakresie zadania I na kwotę
6.884.393,09, w zakresie zadania IV – na kwotę 6.865.494,18 zł. W zakresie zadania I
złożono 5 ofert:
1) ECO-PLAN SA w Słupsku z ceną 5.568.865,39 zł
2) CLAR SYSTEM SA w Poznaniu z ceną 3.098.948,52 zł
3) Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. w Gronowie Górnym z ceną
4.447.535,35 zł
4) Impel Cleaning Sp. z o.o. we Wrocławiu z ceną 6.434.463,60 zł
5) Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K.
w Piotrkowie Trybunalskim z ceną 4.667.657,30 zł.
W zakresie zadania IV złożono cztery oferty:
1) ECO-PLAN SA w Słupsku z ceną 3.417.405,19 zł
2) Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. z ceną 4.394.982,32 zł
3) IMPEL Cleaning Sp. z o.o. we Wrocławiu z ceną 5.248.098,01 zł
4) Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA Zakład Pracy Chronionej Andrzej Ireneusz K. w
Piotrkowie Trybunalskim z ceną 4.216.177,82 zł.
W zakresie zadania 1 zamawiający wybrał jako najkorzystniejszą ofertę złożoną przez
Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o., zaś w zakresie zadania IV – ofertę
Przedsiębiorstwa Usługowego ROKA ZPCHr Andrzej Ireneusz K..
Zamawiający wezwał do wyjaśnień w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wykonawców
CLAR SYSTEM SA (zadanie 1 i 2), ECO-PLAN SA (Zadanie 4) i Zakład Sprzątania Wnętrz
MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. o (zadanie 3). Na podstawie złożonych wyjaśnień zamawiający
uznał, że oferta CLAR SYSTEM w zakresie zadania 1 i 2 oraz oferta ECO-PLAN SA w
zakresie zadania 4 podlegają odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy Pzp,
gdyż stanowią czyn nieuczciwej konkurencji i zawierają rażąco niską cenę.
W dniach 2 i 3 października 2013 roku, już po wniesieniu odwołania, zamawiający –
w celu ustosunkowania się do zarzutów odwołania – wezwał wykonawców, którzy złożyli
najkorzystniejsze oferty w zakresie zadania 1 i 4 – do wyjaśnienia zaoferowanej ceny.
Złożone wyjaśnienia ocenił jako wiarygodne i wykazujące, że wykonawcy nie zaoferowali
rażąco niskich cen.
Izba zważyła, co następuje:
Odwołanie jest zasadne.
Izba stwierdziła, że odwołujący jest uprawniony do wnoszenia środków ochrony
prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy – Pzp zamawiający w celu ustalenia, czy oferta
zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, zwraca się w formie
pisemnej do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących
elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Analiza treści wskazanego przepisu
pozwala na wniosek, iż zamawiający jest obowiązany żądać od wykonawcy udzielenia
stosownych wyjaśnień każdorazowo, gdy tylko poweźmie wątpliwości co do zaoferowanej
ceny pod względem jej rażącego zaniżenia. Zamawiający obowiązany jest zbadać
zaoferowaną cenę w odniesieniu do danych, którymi dysponuje. Izba stoi na stanowisku, iż
punktem odniesienia dla zamawiającego powinna być ustalona przez niego wartość
zamówienia oraz ceny zaoferowane przez innych wykonawców, biorących udział w
postępowaniu.
A zatem, jeśli w trakcie oceny ofert zamawiający ma do czynienia z ofertą
zawierającą cenę odbiegającą w istotny sposób od wartości przedmiotu zamówienia oraz
innych ofert, w celu ustalenia, czy oferta zawiera cenę rażąco niską w stosunku do
przedmiotu zamówienia, obowiązany jest zwrócić się do wykonawcy o szczegółowe
wyjaśnienie powodów zaproponowania tak niskiej ceny.
W przedmiotowym postępowaniu zamawiający zwrócił się o wyjaśnienia dotyczące
zaoferowanej ceny do wykonawców, którzy złożyli najkorzystniejsze oferty w zakresie
zadania 1 i 4, tj. Zakład Sprzątania Wnętrz MOP 83 Józef J. Sp. z o.o. oraz Andrzej Ireneusz
K., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Usługowe ROKA
ZPCHr Andrzej Ireneusz K., jednakże zrobił to dopiero wówczas, gdy jego decyzja została
zaskarżona w drodze wniesionego odwołania. W odpowiedzi na odwołanie podnosił, że
zrobił to w celu ustosunkowania się do wniesionego do KIO odwołania.
Ze stanowiska zamawiającego wynika, iż w jego ocenie brak było podstaw do
wszczęcia postępowania wyjaśniającego w kwestii rażąco niskiej ceny wobec wskazanych
wykonawców. Izba zbadała zatem przesłanki ewentualnego przeprowadzenia takiego
postępowania i skonstatowała, iż w przypadku cen zaoferowanych przez wykonawców
wskazanych w sentencji orzeczenia istniały podstawy do żądania złożenia przez nich
wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Zaoferowane
ceny w sposób znaczny odbiegają zarówno od wartości szacunkowej zamówienia, jak i cen
pozostałych wykonawców.
Izba wskazuje na brzmienie przepisu art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp odnoszącego
cenę do wartości przedmiotu zamówienia – ma to być „cena rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia”. Tym samym, to realna, rynkowa wartość danego zamówienia jest
punktem odniesienia dla oceny i ustalenia ceny tego typu. Cena rażąco niska w stosunku do
przedmiotu zamówienia będzie ceną odbiegającą od jego rzeczywistej wartości, a rzeczona
różnica nie będzie uzasadniona obiektywnymi względami pozwalającymi danemu
wykonawcy bez strat i finansowania wykonania zamówienia z innych źródeł niż
wynagrodzenie umowne, zamówienie to wykonać. Reasumując, cena rażąco niska jest więc
ceną nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów prac składających się na dany
przedmiot zamówienia, zakładającą wykonanie zamówienia poniżej jego rzeczywistych
kosztów i w takim sensie nie jest ceną rynkową, tzn. generalnie nie występuje na rynku, na
którym ceny wyznaczane są m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej
branży i jej otoczeniu biznesowym, postęp technologiczno-organizacyjny oraz obecność i
funkcjonowanie uczciwej konkurencji podmiotów racjonalnie na nim działających… etc.
Definicja tego typu została wypracowana w orzecznictwie i nie występują w tym zakresie
kontrowersje.
Odnosząc się do argumentacji zamawiającego, iż przeszacował on wartość
zamówienia opierając się wyłącznie na kwotach, które zostały mu narzucone przez
Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych, Izba stwierdza, że nie są to okoliczności
usprawiedliwiające zamawiającego. Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy Pzp podstawą ustalenia
wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy, ustalone przez
zamawiającego z należytą starannością. Przepis ten zobowiązuje zamawiającego do
starannego szacowania wartości zamówienia i jednocześnie stwarza domniemanie i
zamawiający e sposób należyty takiego szacunku dokonał. Nieprawidłowości w dokonanym
szacunku nie mogą obciążać wykonawców, biorących udział w postępowaniu.
Z uwagi na fakt, że zamawiający wezwał już wykonawców, których oferty zostały
uznane za najkorzystniejsze w ramach poszczególnych zadań, Izba nie nakazywała
zamawiającemu ponownego ich wzywania. Izba nakazała wezwanie tych wykonawców,
którzy w zadaniach 1 i 4 nie byli wzywani do składania wyjaśnień w kwestii, czy ich oferty nie
zawierają rażąco niskich cen.
Zważywszy na to, iż zamawiający dopiero na podstawie złożonych wyjaśnień dokona
ponownej oceny ofert zarzut naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy Pzp poprzez
zaniechanie odrzucenia ofert wykonawców, którzy złożyli oferty z cenami rażąco niskimi,
przez co naruszyli uczciwą konkurencję, należy uznać za przedwczesny.
Biorąc pod uwagę powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, czyli stosownie do wyniku postępowania.
………………………………………