Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Małgorzata Kuracka

Sędzia SA – Krzysztof Tucharz (spr.)

Sędzia SA – Agata Wolkenberg

Protokolant – sekr. sądowy Beata Pelikańska

po rozpoznaniu w dniu 19 września 2012 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. w osobach: J. R. i T. M. (1)

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W.

o uchylenie uchwał

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 19 lutego 2010 r. , sygn. akt XXV C 774/07

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że :

a)  w punkcie I: oddala powództwo o uchylenie uchwały nr 1, podjętej przez Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni (...) w W. w dniu 11 czerwca 2007r.;

b)  w punkcie III: zasądza od J. R. i T. M. (1) na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. kwoty po 180 (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

2.  zasądza od J. R. i T. M. (1) na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. kwoty po 370 (trzysta siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 lutego 2010 r. Sąd Okręgowy Warszawie oddalił powództwo Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w W. w osobach: J. R. i T. M. (1) skierowane przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. o uchylenie uchwał podjętych przez Walne Zgromadzenie Członków tej Spółdzielni w dniu 11 czerwca 2007 r. oraz o uznanie, że na Walnym Zgromadzeniu w dniu 11 czerwca 2007 r. nie dokonano wyboru Rady Nadzorczej z wyjątkiem uchwały nr (...) dotyczącej uznania za nieskuteczne uchwał Rady Nadzorczej z dnia 9 i 10 maja 2002 r. oraz uznania za bezzasadne odwołania z Zarządu Spółdzielni – T. M. (2) i W. S..

Uchylając tę uchwałę Sąd poczynił w sprawie następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W dniu 19 kwietnia 2007 r. Zarząd pozwanej Spółdzielni w osobach: W. S., T. M. (2) i E. J. zwołał na dzień 11 czerwca 2007 r. zebranie Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni i zlecił przygotowanie porządku obrad, o czym została powiadomiona w dniu 25 kwietnia Rada Nadzorcza. Następnie rozpoczęto zawiadomienie członków Spółdzielni o terminie i porządku obrad mającego się odbyć Walnego Zgromadzenia.

Na posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu 9 maja 2007 r. której jedynym z członków był powód J. R. doszło do odwołania ze składu zarządu spółdzielni: T. M. (2) i W. S.. Jednocześnie Rada powołała na członków zarządu: J. R. i T. M. (1).

W dniu 10 maja 2007 r. z członkostwa w zarządzie spółdzielni zrezygnowała E. J.. W tym samym dniu Rada Nadzorcza podjęła uchwałę nr (...), zawierającą postanowienie, że odwołanie T. M. (2) i W. S. rodzi skutki z dniem 10 maja 2007 r. Obie te osoby złożyły odwołanie do Walnego Zgromadzenia.

W piśmie z dnia 12 maja 2007 r. skierowanym do członków zarządu Rada Nadzorcza poinformowała ich, że zwołanie na dzień 11 czerwca 2007 r. Walnego Zgromadzenia jest nieprawomocne a następnie T. M. (1) i J. R. wyznaczyli nowy termin Walnego Zgromadzenia na dzień 25 czerwca 2007 r.

Tym nie mniej w dniu 11 czerwca 2007 r. odbyło się Walne Zgromadzenie członków pozwanej spółdzielni w którym powodowie nie wzięli udziału.

Podjęto wówczas szereg uchwał w tym m.in. uchwałę nr (...) w sprawie odwołania zlodzonego przez odwołanych członków zarządu. Wybrano również nową Radę Nadzorczą spółdzielni z uwagi na upływ kadencji poprzedniej Rady.

W uchwale nr (...) Walne Zgromadzenie Członków stwierdziło, że uchwały z dnia 9 i 10 maja 2007 r. zostały podjęte przez Radę Nadzorczą Spółdzielni z naruszeniem zasad regulaminu Rady Nadzorczej i z tych przyczyn są nieskuteczne a odwołanie dwóch członków zarządu (W. S. i T. M. (2)) nie znajduje uzasadnienia w treści § 52 pkt 4 Statutu Spółdzielni i w związku z powyższym było bezzasadne.

W dniu 14 czerwca 2007 r. nowo wybrana Rada Nadzorcza powołała na członków zarządu: W. S., T. M. (2) i E. J.. W dniu 18 czerwca 2007 r. został złożony przez te osoby wniosek do Sądu o zmianę danych w rejestrze.

Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy (...) Wydział (...) wydał najpierw, w dniu 17 września 2007 r. postanowienie o wpisaniu do rejestru przedsiębiorców J. R. i T. M. (1) jako członków zarządu Spółdzielni a następnie w dniu 25 listopada 2007 r. wykreślił te osoby ze składu zarządu i wpisał w ich miejsce: W. S., T. M. (2) i E. J. (wpis ten nie jest prawomocny). Zostali też ujawnieni w rejestrze nowi członkowie Rady Nadzorczej.

Przeprowadzona w marcu 2006 r. przez Krajową Radę Spółdzielnię lustracja pozwanej spółdzielni za okres od 2004 do 2007 nie stwierdziła nieprawidłowości odnośnie terminowości i sposobu zwołania Walnego Zgromadzenia na dzień 11 czerwca 2007 r.

Sąd Okręgowy ustalił, że powodowie jako członkowie zarządu nie odwołali terminu Walnego Zgromadzenia wyznaczonego przez odwołany zarząd.

Mimo zaistnienia pewnych nieprawidłowości w procesie przygotowywania Walnego Zgromadzenia członków jak i w trakcie tego zebrania Sąd wskazał, że miały one charakter formalny i pozostawały bez wpływu na treść uchwał podjętych przez działający wówczas najwyższy organ Spółdzielni. Powodowie mogli uczestniczyć w obradach Walnego Zgromadzenia i przedstawiać swoje racje, czego nie uczynili.

Jednakże Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, że powinna ulec uchyleniu uchwała nr (...) gdyż zgodnie z § 52 pkt 5 Statutu Spółdzielni odwołanie od decyzji Rady Nadzorczej w przedmiocie odwołania członków zarządu spółdzielni powinno być złożone do Sądu a nie do Walnego Zgromadzenia.

Ten ostatni organ mógł jedynie wyrazić swoje stanowisko dotyczące kwestii zasadności odwołania T. M. (2) i W. S. funkcji członków zarządu spółdzielni, w formie uchwały o charakterze opinii, postulatów bądź zaleceń, pozostawiając rozstrzygnięcie właściwemu organowi. Skoro nie doszło do odwołania przez wybraną w dniu 11 czerwca 2007 r. Radę Nadzorcza J. R. i T. M. (1) ze składu zarządu to powołanie w dniu 14 czerwca 207 r. nowych członków zarządu nie może być prawnie skuteczne gdyż w/w uchwała Walnego Zgromadzenia Członków nie niwelowała skutków odwołania w dniu 9 maja 2007 r. T. M. (2) i W. S. z zarządu Spółdzielni.

Z tych tez względów przedmiotową uchwałę należało wyeliminować z obrotu prawnego aby nie stała się ona podstawą dokonania przez Sąd rejestrowy wpisu o wykreślenie J. R. i T. M. (1) ze składu zarządu pozwanej Spółdzielni.

Powodowie mieli zatem legitymację czynną do wystąpienia z niniejszym powództwem gdyż nadal są członkami zarządu spółdzielni a pozwaną reprezentuje Rada Nadzorcza. Jednocześnie Sąd zniósł miedzy stronami koszty postępowania.

Od tego wyroku apelację wniosła pozwana Spółdzielnia, zaskarżając go w części uwzględniającej powództwo oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu:

W apelacji podniesione zostały następujące zarzuty:

1)  błędne ustalenie, że T. M. (1) i J. R. przysługiwała legitymacja czynna do wniesienia powództwa i występowania przed Sądem I instancji jako zarząd pozwanej oraz że Walne Zgromadzenie Członków pozwanej Spółdzielni nie było uprawnione do podjęcia uchwały nr 1, w której wyraziło swoja opinię w sprawie odwołania T. M. (2) i W. S. oraz o powołaniu do zarządu powodów;

2)  dokonanie wadliwej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego wobec przyjęcia ustalenia, że w dniu 14 czerwca 2007 r. Rada Nadzorcza podjęła jedynie uchwałę o powołaniu: E. J., T. M. (2) i W. S. na członków zarządu a nie podjęła uchwały o odwołaniu z zarządu T. M. (1) i J. R.;

3)  błędne uznanie, że uchwała nr (...) jest wadliwa gdyż móż być wykorzystana w nieuprawnionym sposób przez pozwaną.

Powołując się na przytoczone wyżej zarzuty pozwana wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania za obie instancje.

Powodowie wnosili o oddalenie apelacji.

Postanowieniem z dnia 29 grudnia 2010 r., wydanym na posiedzeniu niejawnym Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił zaskarżony wyrok co do rozstrzygnięcia zawartego w punkcie pierwszym i w tym zakresie odrzucił pozew oraz zasądził od powodów, na rzecz pozwanej spółdzielni koszty postępowania apelacyjnego

Sąd Apelacyjny uznał, że powodom nie przysługiwał status „zarządu” pozwanej spółdzielni gdyż w dacie wniesienia niniejszego pozwu funkcjonował już nowy zarząd, wybrany w dniu 14 czerwca 2007 r. a jeżeli T. M. (1) i J. R. nie zgadzali się z uchwałą odwołującą ich z funkcji członków zarządu – powinni byli wytoczyć powództwo jako osoby fizyczne (członkowie spółdzielnia), gdyż ustawodawca nie przewidział możliwości wystąpienia z powództwem przez zarząd, który formalnie funkcji tej nie pełni a dopiero w wyniku orzeczenia Sądu może okazać się, że powodowie w dalszymi ciągu są członkami zarządu.

Sąd podniósł, że zarząd jako organ osoby prawnej (spółdzielni mieszkaniowej) nie posiada, w świetle art. 64 k.c. zdolności sądowej za wyjątkiem sytuacji określonej w art. 42 § 4 zd. 1 Prawa spółdzielczego a taki przypadek nie zachodzi w niniejszej sprawie.

Na skutek kasacji wniesionej od tego orzeczenia przez stronę powodową Sąd Najwyższy uchylił w dniu 4 kwietnia 2012 r. zaskarżone postanowienie i pozostawił Sądowi Apelacyjnemu rozstrzygniecie o kosztach postępowania kasacyjnego.

Sąd Najwyższy wskazał, że Sąd II instancji nie odniósł się do poglądu Sądu Okręgowego, który przyjął, iż uchwała nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej spółdzielni z dnia 11 czerwca 2007 r. mogła być traktowana jedynie jako wyrażenie opinii lub zajęcie stanowiska w określonej sprawie przez najwyższy organ spółdzielczy i że nie powodowała ona skutku w postaci odwołania J. R. i T. M. (1) z funkcji członków zarządu pozowanej spółdzielni.

Dlatego też za przedwczesne należało uznać stanowisko Sądu odwoławczego, że swą legitymację do wytoczenia powództwa strona powodowa czerpała z antycypowania przyszłego skutku prawomocnego orzeczenia, jakie z miało zapaść w wyniku uwzględnienia niniejszego powództwa.

Rozpoznając ponownie apelację pozwanej Spółdzielni Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zarzutom apelacji nie można odmówić słuszności.

Przede wszystkim nie sposób podzielić ustalenia Sądu Okręgowego jakoby nowo wybrana (w dniu 11 czerwca 2007 r.) Rada Nadzorcza pozwanej spółdzielni nie podjęła uchwały o odwołaniu J. R. i T. M. (1) z funkcji członków zarządu.

Uwadze tego Sądu uszła okoliczność, że w dniu 14 czerwca 2007 r. Rada Nadzorcza podjęła najpierw uchwałę nr (...) o odwołaniu ze składu zarządu spółdzielni w/w osób (vide: opis uchwały – k. 335 a.s.) a następnie przyjęła, w tej samej dacie, uchwałę nr (...) o powołaniu do zarządu: W. S. (jako Prezesa Zarządu) oraz T. M. (2) i E. J. (jako członków zarządu). Odpis tej uchwały znajduje się również w aktach sprawy (k. 335v).

Wprawdzie obie te uchwały nawiązywały do uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków z dnia 11 czerwca 2007 r. ale nie ulega żadnej wątpliwości okoliczności, że były to stanowcze rozstrzygnięcia podjęte przez rade nadzorcza pozwanej spółdzielni.

Na rozprawie apelacyjnej J. R. oświadczył, że nie kwestionuje samego faktu podjęcia uchwały nr (...) z dnia 14 czerwca 2007 r. o odwołaniu jego oraz T. M. (1) ze składu zarządu pozwanej spółdzielni ale zaznaczył że nie składali odwołań od powyższej uchwały gdyż w jej treści powzięli informację dopiero z akt niniejszej sprawy (k. 675 a.s.).

Nie zmienia to w niczym faktu, że podjęta przez Radę Nadzorczą w dniu 14 czerwca 2007 r. uchwała, będąca jednostronną czynnością prawną rodziła od razu określone skutki i organ ten mógł podjąć niezwłocznie następną uchwałę o powołaniu nowych członków zarządu.

Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 lipca 1993 r. sygn. akt I AG 492/93 (publ. Wokanda 1994/2/49) – w wypadku uchwały odwołującej członka zarządu merytoryczna kontrola odwołania nie podlega kompetencji Sądu a jedynie kwestia prawidłowości odwołania pod względem formalnym.

O fakcie odwołania J. R. i T. M. (1) ze składu zarządu pozwanej spółdzielni osoby te wiedziały już na pewno w dniu 5 października 2007 r. kiedy to doręczone im zostały odpisy odpowiedzi na pozew (k. 165 i 166 a.s.) gdzie jednym z załączników był odpis wniosku pozwanej spółdzielni z dnia 18 czerwca 2007 r., skierowany do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy (...) Wydział (...), a z kolei wśród załączników do tego pisma wymieniono m.in. „tekst uchwały RN nr (...) z dnia 14.06.07 r. w sprawie odwołania ze składu zarządu p.p. J. R. i T. M. (1). Szt. 1” (k. 87 a.s.).

Skoro odwołani członkowie nie wytoczyli (jako osoby fizyczne) powództwa w celu wzruszenia przedmiotowej uchwały kwestia prawidłowości jej podjęcia nie może by badana w niniejszym procesie.

Nie ma też racji Sąd Okręgowy sugerując, że pozostawienie w obrocie prawnym uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków z dnia 11 czerwca 2007 r. mogłoby stanowić podstawę żądania wykreślenia J. R. i T. M. (1) z rejestru sadowego.

W cyt. wyżej piśmie pozwanej z dnia 18 czerwca 2007 r. pozwana spółdzielnia wyraźnie zaznaczyła, że realizując uchwałę nr (...) WZC z dnia 11 czerwca 2007 r. podjęła uchwałę nr (...) odwołującą ze składu zarządu p.p. J. R. i T. M. (1) jako wybranych bezskutecznie dnia 9 i 10 maja 2007 r. i powołała do składu zarządu ponownie p.p. W. S., T. M. (2) i E. J. (k. 87 a.s.).

W tej sytuacji oczywistą jest okoliczność, że podstaw dokonania zmian w rejestrze przedsiębiorców należy upatrywać w przywołanych tu uchwałach Rady Nadzorczej a nie uchwale nr (...) Walnego Zagrożenia Członków której można jedynie przypisać opiniotwórczy charakter.

Tę ostatnią uchwałę T. M. (1) i J. R. mogli zaskarżyć do Sądu jako członkowie pozwanej spółdzielni a nie jako jej zarząd którego w dacie wniesienia niniejszego pozwów do Sądu (13 lipca 2007 r.) już nie stanowili z racji pojętych przez Radę Nadzorczą uchwał w dniu 14 czerwca 2007 r.

W tym stanie rzeczy powództwo o uchylenie uchwały nr (...) Walnego Zgromadzenia Członków pozwanej spółdzielni z dnia 11 czerwca 2007 r. podlegało oddaleniu z braku legitymacji procesowej czynnej, po stronie powodowej.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny zmienił w zaskarżonej części wyrok Sądu Okręgowego, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego i kasacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z art. 98 i 99 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.

bk