KIO 715/14
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Skład sędziowski:
-
Protokolanci:Magdalena Cwyl
Powołane przepisy:
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt KIO 715/14
WYROK
z dnia 25 kwietnia 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik
Członkowie: Katarzyna Brzeska
Magdalena Grabarczyk
Protokolant: Magdalena Cwyl
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2014 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 kwietnia 2014 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia - Konsorcjum: Infrakom
Sp. z o.o. z siedzibą w Kościanie, J…….. K………. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Roboty Drogowo-Budowlane J……… K…………..
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Piła
przy udziale wykonawcy SKANSKA S.A. z siedzibą w Warszawie, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Oddala odwołania;
2. Kosztami postępowania obciąża wykonawcę wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia - Konsorcjum: Infrakom Sp. z o.o., J…….. K……….
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Roboty Drogowo-Budowlane
J………. K……… i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000
zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z poźn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: ……………….
Członkowie: ……………….
……………….
Sygn. akt KIO 715/14
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Piła – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. Przebudowa ul. 14-go Lutego wraz
z odcinkiem 11-go Listopada i części Placu Konstytucji 3-go Maja.
W dniu 11 kwietnia 2014 r. wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie
zamówienia - Konsorcjum: Infrakom Sp. z o.o., J…….. K…….. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Roboty Drogowo-Budowlane J……… K………. wnieśli odwołanie
wobec czynności wezwania Konsorcjum do uzupełnienia pisemnego zobowiązania podmiotu
trzeciego oraz czynności wykluczenia tego Konsorcjum z postępowania.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 7 ust. 1 i 3, art. 26
ust. 3 Pzp w zw. z art. 26 ust. 2b i art. 24 ust. 2 pkt. 4 Pzp w zw. z art. 26 ust. 2b oraz art. 91
ustawy Pzp.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający w rozdz. X pkt 1 ppkt 1.1.2) SIWZ opisał
warunek udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia w sposób następujący:
Wykonawca wykaże, że w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wykonał co
najmniej:
− dwie roboty budowlane polegające na budowie, przebudowie, modernizacji łub remoncie
placów publicznych„ dróg lub chodników - o nawierzchni w części wykonanej
z materiałów kamiennych oraz o powierzchni min. 3000 m2 i wartości nie mniejszej niż
2.500.000 zł brutto oraz
− jedno zadanie polegające na zagospodarowaniu terenów zielonych wraz
z wyposażeniem w elementy małej architektury oraz wykonaniem wodotrysku lub
fontanny, o wartości nie mniejszej niż 500.000 zł brutto, wraz z załączeniem dowodów
dotyczących najważniejszych robót, określających, że roboty te zostały wykonane
w sposób należyty, a także wskazujących, że zgrały wykonam zgodnie z zasadami
sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone.
Wykonawca w terminie składania ofert na potwierdzenie warunku opisanego w rozdz.
X pkt 1 ppkt tiret 1 SIWZ przedstawił roboty budowlane wymienione w pozycjach nr 1, 2 oraz
3 wykazu robót. Zamawiający w toku badania i oceny ofert uznał robotę wskazana w poz. 1
wykazu robót za potwierdzającą warunek udziału w postępowaniu, natomiast wątpliwości
Zamawiającego dotyczyły poz. nr 2 i nr 3 tego wykazu, w zakresie których Odwołujący
powołał się na zasadzie art. 26 ust. 2b ustawy Pzp na zasób podmiotu trzeciego, tj. POL-
DROG Gdańsk Sp. z o.o., załączając do oferty pisemne zobowiązanie tego podmiotu z dnia
3 marca 2014 r. do udostępnienia zasobów. Zgodnie z treścią tego zobowiązania, w związku
z przedmiotowym Postępowaniem POL-DROG Gdańsk Sp. z o.o. oświadczył, że oddaje
firmie INFRAKOM Sp. z o.o. do dyspozycji zasoby tego podmiotu na okres niezbędny przy
przygotowaniu oferty i wykonaniu zamówienia w zakresie wiedzy i doświadczenia
potwierdzających spełnienie warunków Zamawiającego określonych w SIWZ, tj. prace
wskazane w poz. 2 i 3 wykazu robót Odwołującego. W treści zobowiązania wskazano
również: Sposób wykorzystania zasobów w realizacji zamówienia: np. podwykonawstwo,
doradztwo, konsultacje, oddanie do dyspozycji.
Odwołujący wskazał, że pismem z 27 marca 2014 r. Zamawiający wezwał
Odwołującego do uzupełnienia dokumentów, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Pzp,
stwierdzając, że zobowiązanie do udostępnienia zasobów jest niezgodne z treścią SIWZ,
ponieważ nie zawiera wszystkich wymaganych elementów zobowiązania o których mowa
w rozdziale XI SIWZ. Zamawiający podał, że stwierdzenie „np.” nie oznacza jednoznacznie
sposobu wykorzystania zasobów oraz charakteru łączącego firmy pry realizacji powyższego
zamówienia. W ocenie Zamawiającego tylko zadanie wskazane w poz. 1 wykazu robót
spełnia warunek opisany w SIWZ. Zamawiający wezwał do uzupełnienia zobowiązania
Firmy POL-DRÓG Gdańsk, lub wskazanie innych zadań na potwierdzenie spełniania
warunków udziału w postępowaniu określonych w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Odwołujący złożył uzupełnione zobowiązanie
podmiotu trzeciego POL-DRÓG Gdańsk Sp. z o.o., w którym na końcu wskazano: Sposób
wykorzystania zasobów w realizacji zamówienia: doradztwo i konsultuje w ramach zadania
„Przebudowa ul. 14-go lutego wraz Z odcinkiem 11 -go Listopada i czyści Placu Konstytucji
3-go Maja” oraz charakter stosunków łączących firmy umowa zlecenie.
Zamawiający pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r. poinformował Odwołującego
o wykluczeniu go z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu Zamawiający wskazał, że zobowiązanie firmy POL-DRÓG Gdańsk do
udostępnienia posiadanej wiedzy i doświadczenia nie potwierdza fizycznego przykazania
tego zasobu wykonawcy, a zatem wykonawca nie spełnia wymogów określonych w rozdziale
X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
Odwołujący podniósł, że nie zaistniały przesłanki do wykluczenia go z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. Wskazał, że w treści zobowiązania z dnia
3 marca 2014 r. złożonego wraz z ofertą wskazano „Sposób wykorzystania zasobów
w realizacji zamówienia: np. podwykonawstwo, doradztwo, konsultacje, oddanie do
dyspozycji, nie zaś jedynie konsultacje, oddanie do dyspozycji, zobowiązanie to zatem
potwierdza fizyczne przekazanie tego zasobu Odwołującemu, zawiera bowiem wyraźne
wskazanie sposobu wykorzystania przez Odwołującego zasobów wiedzy i doświadczenia
firmy POL-DROG Gdańsk Sp. z o.o. poprzez przykładowe wymienienie rodzajów tych
sposobów. Powołując się na słownikowe znaczenie skrótu „np.” Odwołujący wskazał, że jest
to wyrażenie wtrącone, poprzedzające wskazanie lub niepełne wyliczenie czegoś, a zatem
jasną intencją zobowiązującego się do oddania zasobów było zobowiązanie sie do udziału
w realizacji zamówienia w każdej z wymienionej przykładowo form, w zależności od aktualnej
potrzeby. Zobowiązujący się nie wykluczył jednocześnie innej formy udostępnienia swoich
zasobów niż wymienione w zobowiązaniu, w razie takiej potrzeby.
Zdaniem Odwołującego, ze złożonego wraz z ofertą zobowiązania jednoznacznie
wynikał sposób wykorzystania zasobów (co najmniej podwykonawstwo, doradztwo,
konsultacje, oddanie do dyspozycji, nie zaś jedynie konsultacje, oddanie do dyspozycji).
Podobnie ze zobowiązania tego wynikał jednoznacznie charakter stosunku, jaki będzie łączył
Odwołującego z innym podmiotem - jest to stosunek zobowiązaniowy oparty o jednostronne
oświadczenie woli podmiotu trzeciego. Nie było zatem podstaw do wezwania Odwołującego
do uzupełnienia pisemnego zobowiązania podmiotu udostępniającego swoje zasoby.
Odwołujący wskazał ponadto, że Zamawiający wezwał Odwołującego do
uzupełnienia zobowiązania Firmy POL-DROG Gdańsk lub wskazania innych zadań na
potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu określonych w rozdziale X pkt 1
ppkt 1.1.2) SIWZ. Treścią wezwania nie było natomiast uzupełnienie dokumentów na
potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu określonego w rozdziale X pkt 1
ppkt tiret 1 SIWZ. Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie Zmawiającego przedstawił -
zgodnie z treścią tego wezwania - uzupełnione zobowiązanie podmiotu POL-DROG Gdańsk,
natomiast gdyby został prawidłowo wezwany do uzupełnienia na podstawie art. 26 ust.
3 ustawy Pzp, to mógłby przedstawić przykładowo umowę zlecenia łączącą Odwołującego
z POL-DROG Gdańsk, potwierdzającą w pełni sposób uczestniczenia w realizacji
zamówienia wskazany w zobowiązaniu z 3 marca 2014 r.
Odwołujący podkreślił, że to na Zamawiającym ciąży obowiązek należytego
wezwania do uzupełnienia dokumentów. Wezwanie - co podkreśla się w orzecznictwie -
powinno być dokładne i jednoznaczne, powinno z niego wynikać, w jakim zakresie
wykonawca wzywany jest do uzupełnienia. Wykonawca może być wykluczony
z postępowania tylko, jeśli wcześniej był prawidłowo wzywany w zakresie, który był podstawa
wykluczenia. Ponieważ Odwołujący został wykluczony z postępowania z powodu
nieprzedłożenia dokumentów (dokumentu), z którego będzie wynikać zobowiązanie
podmiotu trzeciego, to powinien zostać najpierw prawidłowo wezwany do ich uzupełnienia.
Brak prawidłowego wezwania nie może obciążać wykonawcy. Zatem czynność
Zamawiającego polegająca na wykluczeniu Odwołującego z postępowania była - w ocenie
Odwołującego - wadliwa, gdyż Zamawiający zadecydował o tym, że Odwołujący nie
potwierdził spełniania warunku udziału w postępowaniu wskazanego w rozdziale X pkt 1 ppkt
1.1.2) tiret 1 SIWZ bez uprzedniego wezwania go do uzupełnienia dokumentów na
potwierdzenie spełniania tego warunku.
Odwołujący dodał, że nie bez znaczenia był również fakt podkreślania przez
Zamawiającego w wezwaniu z dnia 27 marca 2014 r. rzekomych braków elementów
wymaganych w zobowiązaniu, a nie sposobu współpracy przy realizacji zamówienia, przy
jednoczesnym wyznaczeniu zaledwie jednodniowego terminu na uzupełnienie dokumentów
i złożenie wyjaśnień. Powołując się na orzecznictwo KIO Odwołujący podniósł, że termin
wyznaczony na uzupełnienie dokumentów winien być terminem umożliwiającym
wykonawcom realne uzupełnienie żądanych dokumentów i oświadczeń.
Odwołujący podniósł również, że nawet jeśli zobowiązanie firmy POL-DRÓG Gdańsk
Sp. z o.o. z 3 marca 2014 r. nie wskazywałoby na podwykonawstwo, doradztwo, konsultacje,
oddanie do dyspozycji jako na minimalne sposoby udostępnienia, zaś jedynie na doradztwo
i konsultacje w ramach przedmiotowego zamówienia, to również nie zachodziłaby podstawa
do wykluczenia Odwołującego w oparciu o art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. Zgodnie bowiem
z art. 26 ust. 2b ustawy Pzp wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu (...)
innych podmiotów, nienależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków.
Z przepisu tego nie wynika obowiązek, by podmiot udostępniający swoje zasoby uczestniczył
w realizacji zamówienia koniecznie w formie podwykonawstwa rozumianego jako fizyczna
realizacja części zamówienia. Podobnego obowiązku nie da się również - zdaniem
Odwołującego - wywieść z przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19
lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. z 2013 Nr 231).
Odwołujący podniósł, że powołanie się przez niego na sposób dysponowania
doświadczeniem podmiotu trzeciego POL-DROG Gdańsk w formie doradztwa i konsultacji,
gwarantuje mu dostęp do doświadczenia POL-DROG Gdańsk na etapie realizacji
zamówienia. W szczególności bowiem należy uwzględnić fakt, że Odwołujący samodzielnie
potwierdził warunek doświadczenia wskazany w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2) tiret 1 SIWZ
w zakresie jednej z dwu wymaganych treścią tego warunku robót budowlanych, a dodatkowo
Odwołujący posiada doświadczenie w wykonaniu innych robót tożsamych co do zakresu
rzeczowego z treścią warunku, tj. polegających na budowie, przebudowie, modernizacji lab
remoncie placów publicznych, dróg lub chodników - o nawierzchni w części wykonanej
z materiałów kamiennych. W szczególności do robót tych należy zaliczyć:
− wykonaną przez INFRAKOM w 2010 r. robotę budowlaną na rzecz POL-DROG Kościan
Sp. z o.o. polegającą na wykonaniu robót nawierzchniowych drogi wojewódzkiej,
dotyczącą nawierzchni w części wykonanej z materiałów kamiennych granitowych
(referencja z 31 grudnia 2010 r.);
− wykonaną przez INFRAKOM w 2014 r. robotę budowlaną na rzecz Gminy Rydzyna
polegającą w szczególności na wykonaniu przebudowy nawierzchni Rynku w Rydzynie
o nawierzchni w części z materiałów kamiennych (w zakresie tej roboty należy podkreślić,
że powierzchnia spełnia wymogi Zamawiającego, gdyż wynosi 4402,0m2) — referencja
z 20 lutego 2014 r.
− wykonaną przez J………. K……….. w 2012 r. robotę budowlana na rzecz POL-DROG
Piła Sp. z o.o. polegającą w szczególności na wykonaniu przebudowy nawierzchni dróg
w części z materiałów kamiennych (referencje z 14 grudnia 2012 r.)
Z powyższego, zdaniem Odwołującego, wynika, że posiada on samodzielne
doświadczenie w zakresie związanym z wykonaniem robót wskazach w treści warunku,
a udział POL-DROG Gdańsk w realizacji zamówienia w formie doradztwa i konsultacji jest
wystarczający dla zapewnienia Odwołującemu doświadczania wymaganego przez
Zamawiającego i w związku z tym należytej realizacji zamówienia.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności
wykluczenia Odwołującego, unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
i dokonania czynności wyboru oferty Odwołującego.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod
uwagę stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba ustaliła, co
następuje:
Zgodnie z rozdziałem X SIWZ (Warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu
dokonywania oceny spełniania tych warunków) pkt 1 ppkt 1.1.2 na potwierdzenie spełniania
warunków udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia Zamawiający
wymagał wykazania, że wykonawca w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wykonał
co najmniej: 2 roboty budowlane polegające na budowie, przebudowie, modernizacji lub
remoncie parkingu, miejsc postojowych, dróg lub chodników - o nawierzchni co najmniej
w części wykonanej z materiałów kamiennych oraz o powierzchni min. 1500 m2 każda, wraz
z załączeniem dowodów dotyczących najważniejszych robót, określających, czy roboty te
zostały wykonane w sposób należyty, a także wskazujących, że zostały wykonane zgodnie
z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone.
W rozdziale XI SIWZ (Oświadczenia i dokumenty jakie maja dostarczyć wykonawcy
w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu) ppkt 1.2 Zamawiający
zobowiązał wykonawców do złożenia wykaz robót budowlanych wykonanych w okresie
ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy –w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju i wartości, daty
i miejsca wykonania oraz z załączeniem dowodów dotyczących najważniejszych robót,
określających, czy roboty te zostały wykonane w sposób należyty oraz wskazujących, czy
zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone; wg wzoru
stanowiącego załącznik nr 6 do SIWZ.
Zgodnie z SIWZ, w sytuacji, gdy wykonawca polega na zasobach innych podmiotów
na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b ustawy Pzp, zobowiązany jest udowodnić
zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami innych podmiotów w stopniu niezbędnym
dla należytego wykonania zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne
zobowiązanie tych podmiotów do oddania do dyspozycji wykonawcy niezbędnych zasobów
na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia. Dokument, z którego będzie
wynikać zobowiązanie podmiotu trzeciego powinien wyrażać w sposób wyraźny
i jednoznaczny wolę udzielenia wykonawcy, ubiegającemu się o zamówienie odpowiedniego
zasobu oraz wskazywać: a) jaki jest zakres dostępnych wykonawcy zasobów innego
podmiotu, b) w jaki sposób zostaną wykorzystane zasoby innego podmiotu, przez
wykonawcę, przy wykonywaniu zamówienia c) jakiego charakteru stosunki będą łączyły
wykonawcę z innym podmiotem d) jaki jest zakres i w jakim okresie inny podmiot będzie brał
udział przy wykonywaniu zamówienia.
Odwołujący przedstawił wraz z ofertą wykaz robót budowlanych, zawierający trzy
zadania, w tym dwa (poz. 2 i 3 wykazu) wykonane przez Pol-Dróg Gdańsk Sp. z o.o.
Do oferty załączone zostało zobowiązanie spółki Pol-Dróg do oddania do dyspozycji
zasobów na okres niezbędny przy przygotowaniu oferty przetargowej i wykonaniu
zamówienia w zakresie wiedzy i doświadczenia potwierdzających spełnianie warunków
Zamawiającego określonych w SIWZ, tj. 1) Rewitalizacja Miasta Świecia. Stworzenie
centrum turystyczno-rekreacyjnego i gospodarczego poprzez odnowę, poprawę
funkcjonalności i właściwe zagospodarowanie przestrzeni śródmiejskiej o wartości
16.994.079,47 zł - w tym zagospodarowanie terenów zielonych wraz z wyposażeniem
w elementy małej architektury oraz wykonaniem fontanny o wartości łącznej > 1.302.965,11
zł, nawierzchnia z mat. kamiennych o pow. 14.826,06 m2, 2) Rewitalizacja przestrzeni
publicznej wraz z poprawą stanu bezpieczeństwa oraz nadaniem nowych funkcji obszarowi
Placu Kardynała Wyszyńskiego i ulicy Jana Pawła II w Bytowie o wartości 5.373.512,27 zł -
w tym zagospodarowanie terenów zielonych wraz z wyposażeniem w elementy małej
architektury oraz wykonaniem fontanny o wartości łącznej 2.050.436,73 zł, nawierzchnia
z mat. kamiennych o pow. 3.013,79 m2. Sposób wykorzystania zasobów oraz charakter
stosunków łączących firmy w realizacji zamówienia (np. podwykonawstwo, doradztwo,
konsultacje, oddanie do dyspozycji).
Do oferty zostało również załączone oświadczenie, że w przypadku wygrania
przetargu Odwołujący powierzy podwykonawcom następujące części zamówienia: mała
architektura, fontanna, oświetlenie.
W dniu 27 marca 2014 r. Zamawiający wezwał Odwołującego, na podstawie art. 26
ust. 3 ustawy Pzp do uzupełnienia m.in. wykazu robót budowlanych. Zamawiający wskazał,
że w wykazie załączonym do oferty wykonawca podał dwa zadania zrealizowane przez
spółkę Pol-Dróg, przy czym zobowiązanie tej spółki do udostępnienia zasobów jest
niezgodne z treścią SIWZ, ponieważ nie zawiera wszystkich wymaganych elementów
zobowiązania, o których mowa w rozdziale XI SIWZ. Zamawiający podniósł, że stwierdzenie
„np.:…” nie oznacza jednoznacznie sposobu wykorzystania zasobów oraz charakteru
łączącego firmy przy realizacji powyższego zamówienia. W związku z powyższym,
Zamawiający nie może uznać, że wykonawca spełnia warunek udziału w zakresie
doświadczenia. W ocenie Zamawiającego tylko zadanie wskazane w poz. 1 wykazu robót
spełnia warunek. Zamawiający prosi o uzupełnienie zobowiązania Firmy Pol-Dróg Gdańsk
lub wskazanie innych zadań na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu
określonych w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
W odpowiedzi na wezwanie wykonawca przekazał poprawione zobowiązanie spółki
Pol-Dróg, w którym podano: Sposób wykorzystania zasobów w realizacji zamówienia:
doradztwo i konsultacje w ramach zadania Przebudowa ul. 14-go Lutego wraz z odcinkiem
11-go Listopada i części Placu Konstytucji 3-go Maja oraz charakter stosunku prawnego:
umowa zlecenie.
W dniu 7 kwietnia 2014 r. Zamawiający zawiadomił wykonawców o wyborze
najkorzystniejszej oferty (SKANSKA S.A.) oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. W uzasadnieniu wykluczenia Zamawiający
podał, że wykonawca załączył do oferty zobowiązanie spółki Pol-Dróg Gdańsk do oddania
do dyspozycji Odwołującego swoich zasobów, wskazując, że sposobem wykorzystania
zasobów będą konsultacje, oddanie do dyspozycji. Zamawiający stwierdził, że zobowiązanie
nie zawiera wszystkich wymaganych elementów, o których mowa w rozdziale XI SIWZ.
Wskazał, że doświadczenie przy wykonywaniu robót budowlanych wiąże się jednoznacznie
ze stroną praktyczną posiadanych umiejętności, nabywanych w sposób empiryczny
w zakresie danego zagadnienia. Aby tę empiryczną wiedzę uzyskać, konieczny jest fizyczny,
realny udział podmiotu trzeciego w wykonywaniu przedsięwzięcia, a zatem nie można nabyć
doświadczenia w procesie konsultacji czy doradztwa. Złożone zobowiązanie nie potwierdza
fizycznego przekazania tego zasobu wykonawcy, a zatem wykonawca nie spełnia wymogów
określonych w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący - jako wykonawca, który złożył
najkorzystniejszą ofertę - spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp przesłanki
korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia,
a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować poniesienie
przez niego szkody, polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Po pierwsze Izba stwierdziła, że zobowiązanie spółki Pol-Dróg złożone przez
Odwołującego wraz z ofertą nie potwierdzało prawidłowości i realności udostępnienia
wykonawcy wiedzy i doświadczenia. W zobowiązaniu tym de facto nie wskazano sposobu
udostępnienia potencjału, przedstawiono bowiem jedynie przykładowe wyliczenie, niedające
wiedzy, w jaki sposób przekazanie tego potencjału nastąpi. Poza podwykonawstwem
zobowiązanie nie wskazywało na żaden konkretny sposób udostępnienia zasobów
niezbędnych do realizacji zamówienia, czego dobitnym przykładem jest stwierdzenie w treści
zobowiązania, że ich przekazanie nastąpi przez oddanie do dyspozycji. W związku z tym
należało stwierdzić, że decyzja Zamawiającego o skierowaniu wezwania na podstawie art.
26 ust. 3 ustawy Pzp była prawidłowa.
Izba nie dopatrzyła się podstaw do uznania, że treść powyższego wezwania nie
umożliwiała wykonawcy prawidłowego uzupełnienia dokumentów. Zamawiający wezwał
bowiem Odwołującego nie tylko do złożenia prawidłowego zobowiązania, ale alternatywnie
do przedstawienia innych zadań, które potwierdzałyby spełnianie warunku udziału
w postępowaniu dotyczącego wiedzy i doświadczenia. Z treści tego wezwania wynika, że
składając zobowiązanie wykonawca nie wykazał spełniania warunków, wyjaśniono w nim
również, dlaczego Zamawiający doszedł do takiego wniosku i co zakwestionował
w złożonych dokumentach. Zatem Odwołujący miał wszelkie informacje niezbędne do tego,
aby przedstawić właściwe dokumenty i mógł to zrobić, nawet jeśli rodzaje tych dokumentów
nie były w wezwaniu ściśle i wprost określone.
Zobowiązanie spółki Pol-Dróg złożone w odpowiedzi na wezwanie wskazuje jedynie
na przekazanie wiedzy i doświadczenia poprzez konsultacje i doradztwo. W świetle
uzupełnionego zobowiązania nie można twierdzić, że udostępnienie tego potencjału ma
nastąpić przez udział podmiotu udostępniającego w realizacji zamówienia w charakterze
podwykonawcy, bowiem uzupełnione zobowiązanie precyzuje wcześniejsze przykładowe
wyliczenie, ograniczając deklarowany sposób udostępnienia do konsultacji i doradztwa.
Prawidłowy jest zatem wniosek, że podmiot udostępniający zasoby nie będzie
podwykonawcą.
Wobec powyższego należało rozstrzygnąć, czy Odwołujący udowodnił realność
dysponowania wiedzą i doświadczeniem podmiotu trzeciego, które to doświadczenie ma być
przekazane przez konsultacje i doradztwo.
Dokonując oceny wykazania przez Odwołującego spełnienia warunku udziału
w postępowaniu Izba stanęła na stanowisku, że nieuzasadniona jest generalna teza, jakoby
udostępnienie wiedzy i doświadczenia możliwe było wyłącznie poprzez uczestnictwo
podmiotu udostępniającego w realizacji zamówienia w charakterze podwykonawcy. Podstaw
do takiej tezy nie można wywieść – zdaniem Izby – z treści art. 26 ust. 2b ustawy Pzp.
Niemniej jednak należy uznać, że udostępnienie zasobów niezbędnych do realizacji
zamówienia, zwłaszcza zasobów nierozerwalnie związanych z podmiotem udostępniającym
(a do takich należy wiedza i doświadczenie), musi łączyć się z określonym zaangażowaniem
podmiotu udostępniającego w realizację umowy. Co do zasady zaangażowanie to może
przybrać różnorakie formy, w tym również przekazania know-how, konsultacje, doradztwo,
co nie jest tożsame z udziałem w realizacji zamówienia sensu stricto. Warunkiem powołania
się na taki sposób przekazania zasobów jest wykazanie, że przekazanie to realnie nastąpi.
To, jaka forma udostępnienia zasobów jest wystarczająca i zagwarantuje faktyczne
przekazanie potencjału niezbędnego do realizacji zamówienia, powinno być oceniane
w odniesieniu do konkretnego zamówienia, jego złożoności i specyfiki oraz zakresu
i specyfiki udostępnianych zasobów. Niewykluczone są więc, zdaniem Izby, sytuacje,
w których realne przekazanie potencjału zostanie zagwarantowane właśnie poprzez
podwykonawstwo. Izba nie podziela jednak stanowiska, że brak podwykonawstwa
jednoznacznie przesądza o bezwzględnej niemożliwości udostępnienia wykonawcy wiedzy
i doświadczenia przez inny podmiot.
W przedmiotowym postępowaniu, w którym przedmiotem zamówienia są roboty
budowlane, za formę w najwyższym stopniu gwarantującą faktyczne udostępnienie wiedzy
i doświadczenia, należałoby uznać podwykonawstwo. Nie można jednak z góry – bez analizy
konkretnej formy przekazania tych zasobów – przesądzić, że każdy inny sposób tego
przekazania jest wykluczony. Możliwa jest – zdaniem Izby – sytuacja, że wykonawca ułoży
swoją współpracę z podmiotem trzecim w sposób, który zapewni realne przekazanie wiedzy
i doświadczenia bez podwykonawstwa w sensie ścisłym. Konieczne jest wówczas
udowodnienie tego Zamawiającemu.
Jednakże, zakładając możliwość przekazania wiedzy i doświadczenia w przypadku
niniejszego zamówienia, bez uczestnictwa w wykonaniu przedmiotu umowy w charakterze
podwykonawcy, nie można uznać, że Odwołujący skutecznie powołał się na zasoby innego
podmiotu, a tym samym wykazał spełnienie warunków udziału w postępowaniu.
O niewykazaniu spełniania tych warunków przesądziła – w ocenie Izby – nie tyle kwestia
podwykonawstwa, co niewystarczającego wykazania, czy i jak to przekazanie nastąpi.
W świetle art. 26 ust. 2b ustawy Pzp, warunkiem koniecznym powołania się na
zasoby innych podmiotów jest wykazanie, że zostaną one udostępnione. Zgodnie
z powyższym przepisem, wykonawca powołujący się na zasoby innych podmiotów, może
wykazać dysponowanie nimi w szczególności poprzez złożenie zobowiązania podmiotów do
oddania mu do dyspozycji tych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu
zamówienia. Jednocześnie przepis ten nie określa minimalnej treści takiego zobowiązania,
niemniej jednak formułuje on konieczność udowodnienia Zamawiającemu, że wykonawca
będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia. Należy zatem uznać,
że musi to być zobowiązanie do realnego przekazania, połączonego z określoną formą
zaangażowania w wykonanie zamówienia, forma ta winna zostać określona już w treści tego
zobowiązania, a wykonawca winien być w stanie wykazać, że udostępnienie zasobów w tej
formie rzeczywiście będzie możliwe. W przeciwnym wypadku poleganie na zasobach innego
podmiotu mogłoby prowadzić do fikcji, służącej jedynie formalnemu wykazaniu spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Załączone do oferty Odwołującego oświadczenie podmiotu trzeciego nie określa
konkretnej formy i zakresu udostępnienia zasobów. Z kolei zobowiązanie przedłożone
w wyniku wezwania wskazuje na konsultacje i doradztwo, jednak Odwołujący nie
uszczegółowił tych ogólnikowych twierdzeń i nie wyjaśnił, jak w praktyce będzie przebiegało
korzystanie z wiedzy i doświadczenia podmiotu trzeciego. Ze stanowiska Odwołującego
wynika, że łączy go z podmiotem udostępniającym umowa o współpracy, twierdzenia te
jednak są po pierwsze gołosłowne (umowy nie przedstawiono na rozprawie), po drugie -
wynika z nich, że są to tylko ramowe, ogólnikowe ustalenia na przyszłość, niedotyczące
konkretnego zamówienia i nie są zawarte na czas jego realizacji. Sam Odwołujący nie
potrafił sprecyzować podczas rozprawy, na czym ta współpraca ma polegać i jak w praktyce
będzie przebiegać.
W związku z powyższym Izba stanęła na stanowisku, że zobowiązanie złożone przez
Odwołującego nie dowodzi, że wiedza i doświadczenie zostaną Odwołującemu realnie
przekazane. Tymczasem na wykonawcy korzystającemu z możliwości określonej w art. 26
ust. 2b ustawy Pzp ciąży obowiązek wykazania zamawiającemu, że będzie dysponował
zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia.
Dowody złożone przez Odwołującego podczas rozprawy (w postaci referencji
potwierdzających samodzielne wykonanie przez Odwołującego zadań podobnych do
przedmiotu zamówienia) Izba uznała za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Wykazując
spełnianie warunków udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia
Odwołujący oparł się na zasobach innego podmiotu, a przedmiotem sporu była kwestia
skuteczności powołania się na te zasoby. Ewentualne dysponowanie przez Odwołującego
doświadczeniem własnym w realizacji innych zadań, częściowo zgodnych z opisanym przez
Zamawiającego warunkiem, nie jest okolicznością pozwalającą wykazać niezasadność
decyzji Zamawiającego o wykluczeniu Odwołującego z postępowania.
Należy więc stwierdzić, że Odwołujący nie wykazał spełniania warunków udziału
w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia. Ponieważ Zamawiający wyczerpał
procedurę określoną w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, decyzja o wykluczeniu Odwołującego
z postępowania była prawidłowa.
Wobec niestwierdzenia naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy,
odwołanie podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 186 ust. 6 pkt
3 lit. a i art. 192 ust. 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………
Członkowie: ………………
………………
WYROK
z dnia 25 kwietnia 2014 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Anna Chudzik
Członkowie: Katarzyna Brzeska
Magdalena Grabarczyk
Protokolant: Magdalena Cwyl
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 kwietnia 2014 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 kwietnia 2014 r. przez
wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia - Konsorcjum: Infrakom
Sp. z o.o. z siedzibą w Kościanie, J…….. K………. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Roboty Drogowo-Budowlane J……… K…………..
w postępowaniu prowadzonym przez Gminę Piła
przy udziale wykonawcy SKANSKA S.A. z siedzibą w Warszawie, zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie Zamawiającego
orzeka:
1. Oddala odwołania;
2. Kosztami postępowania obciąża wykonawcę wykonawców wspólnie ubiegających się
o udzielenie zamówienia - Konsorcjum: Infrakom Sp. z o.o., J…….. K……….
prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Roboty Drogowo-Budowlane
J………. K……… i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 10 000
zł 00 gr (słownie: dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 907 z poźn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Poznaniu.
Przewodniczący: ……………….
Członkowie: ……………….
……………….
Sygn. akt KIO 715/14
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Piła – prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. Przebudowa ul. 14-go Lutego wraz
z odcinkiem 11-go Listopada i części Placu Konstytucji 3-go Maja.
W dniu 11 kwietnia 2014 r. wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie
zamówienia - Konsorcjum: Infrakom Sp. z o.o., J…….. K…….. prowadzący działalność
gospodarczą pod firmą Roboty Drogowo-Budowlane J……… K………. wnieśli odwołanie
wobec czynności wezwania Konsorcjum do uzupełnienia pisemnego zobowiązania podmiotu
trzeciego oraz czynności wykluczenia tego Konsorcjum z postępowania.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie przepisów: art. 7 ust. 1 i 3, art. 26
ust. 3 Pzp w zw. z art. 26 ust. 2b i art. 24 ust. 2 pkt. 4 Pzp w zw. z art. 26 ust. 2b oraz art. 91
ustawy Pzp.
Odwołujący wskazał, że Zamawiający w rozdz. X pkt 1 ppkt 1.1.2) SIWZ opisał
warunek udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia w sposób następujący:
Wykonawca wykaże, że w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania
ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wykonał co
najmniej:
− dwie roboty budowlane polegające na budowie, przebudowie, modernizacji łub remoncie
placów publicznych„ dróg lub chodników - o nawierzchni w części wykonanej
z materiałów kamiennych oraz o powierzchni min. 3000 m2 i wartości nie mniejszej niż
2.500.000 zł brutto oraz
− jedno zadanie polegające na zagospodarowaniu terenów zielonych wraz
z wyposażeniem w elementy małej architektury oraz wykonaniem wodotrysku lub
fontanny, o wartości nie mniejszej niż 500.000 zł brutto, wraz z załączeniem dowodów
dotyczących najważniejszych robót, określających, że roboty te zostały wykonane
w sposób należyty, a także wskazujących, że zgrały wykonam zgodnie z zasadami
sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone.
Wykonawca w terminie składania ofert na potwierdzenie warunku opisanego w rozdz.
X pkt 1 ppkt tiret 1 SIWZ przedstawił roboty budowlane wymienione w pozycjach nr 1, 2 oraz
3 wykazu robót. Zamawiający w toku badania i oceny ofert uznał robotę wskazana w poz. 1
wykazu robót za potwierdzającą warunek udziału w postępowaniu, natomiast wątpliwości
Zamawiającego dotyczyły poz. nr 2 i nr 3 tego wykazu, w zakresie których Odwołujący
powołał się na zasadzie art. 26 ust. 2b ustawy Pzp na zasób podmiotu trzeciego, tj. POL-
DROG Gdańsk Sp. z o.o., załączając do oferty pisemne zobowiązanie tego podmiotu z dnia
3 marca 2014 r. do udostępnienia zasobów. Zgodnie z treścią tego zobowiązania, w związku
z przedmiotowym Postępowaniem POL-DROG Gdańsk Sp. z o.o. oświadczył, że oddaje
firmie INFRAKOM Sp. z o.o. do dyspozycji zasoby tego podmiotu na okres niezbędny przy
przygotowaniu oferty i wykonaniu zamówienia w zakresie wiedzy i doświadczenia
potwierdzających spełnienie warunków Zamawiającego określonych w SIWZ, tj. prace
wskazane w poz. 2 i 3 wykazu robót Odwołującego. W treści zobowiązania wskazano
również: Sposób wykorzystania zasobów w realizacji zamówienia: np. podwykonawstwo,
doradztwo, konsultacje, oddanie do dyspozycji.
Odwołujący wskazał, że pismem z 27 marca 2014 r. Zamawiający wezwał
Odwołującego do uzupełnienia dokumentów, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Pzp,
stwierdzając, że zobowiązanie do udostępnienia zasobów jest niezgodne z treścią SIWZ,
ponieważ nie zawiera wszystkich wymaganych elementów zobowiązania o których mowa
w rozdziale XI SIWZ. Zamawiający podał, że stwierdzenie „np.” nie oznacza jednoznacznie
sposobu wykorzystania zasobów oraz charakteru łączącego firmy pry realizacji powyższego
zamówienia. W ocenie Zamawiającego tylko zadanie wskazane w poz. 1 wykazu robót
spełnia warunek opisany w SIWZ. Zamawiający wezwał do uzupełnienia zobowiązania
Firmy POL-DRÓG Gdańsk, lub wskazanie innych zadań na potwierdzenie spełniania
warunków udziału w postępowaniu określonych w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
W odpowiedzi na powyższe wezwanie Odwołujący złożył uzupełnione zobowiązanie
podmiotu trzeciego POL-DRÓG Gdańsk Sp. z o.o., w którym na końcu wskazano: Sposób
wykorzystania zasobów w realizacji zamówienia: doradztwo i konsultuje w ramach zadania
„Przebudowa ul. 14-go lutego wraz Z odcinkiem 11 -go Listopada i czyści Placu Konstytucji
3-go Maja” oraz charakter stosunków łączących firmy umowa zlecenie.
Zamawiający pismem z dnia 7 kwietnia 2014 r. poinformował Odwołującego
o wykluczeniu go z postępowania na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp.
W uzasadnieniu Zamawiający wskazał, że zobowiązanie firmy POL-DRÓG Gdańsk do
udostępnienia posiadanej wiedzy i doświadczenia nie potwierdza fizycznego przykazania
tego zasobu wykonawcy, a zatem wykonawca nie spełnia wymogów określonych w rozdziale
X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
Odwołujący podniósł, że nie zaistniały przesłanki do wykluczenia go z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. Wskazał, że w treści zobowiązania z dnia
3 marca 2014 r. złożonego wraz z ofertą wskazano „Sposób wykorzystania zasobów
w realizacji zamówienia: np. podwykonawstwo, doradztwo, konsultacje, oddanie do
dyspozycji, nie zaś jedynie konsultacje, oddanie do dyspozycji, zobowiązanie to zatem
potwierdza fizyczne przekazanie tego zasobu Odwołującemu, zawiera bowiem wyraźne
wskazanie sposobu wykorzystania przez Odwołującego zasobów wiedzy i doświadczenia
firmy POL-DROG Gdańsk Sp. z o.o. poprzez przykładowe wymienienie rodzajów tych
sposobów. Powołując się na słownikowe znaczenie skrótu „np.” Odwołujący wskazał, że jest
to wyrażenie wtrącone, poprzedzające wskazanie lub niepełne wyliczenie czegoś, a zatem
jasną intencją zobowiązującego się do oddania zasobów było zobowiązanie sie do udziału
w realizacji zamówienia w każdej z wymienionej przykładowo form, w zależności od aktualnej
potrzeby. Zobowiązujący się nie wykluczył jednocześnie innej formy udostępnienia swoich
zasobów niż wymienione w zobowiązaniu, w razie takiej potrzeby.
Zdaniem Odwołującego, ze złożonego wraz z ofertą zobowiązania jednoznacznie
wynikał sposób wykorzystania zasobów (co najmniej podwykonawstwo, doradztwo,
konsultacje, oddanie do dyspozycji, nie zaś jedynie konsultacje, oddanie do dyspozycji).
Podobnie ze zobowiązania tego wynikał jednoznacznie charakter stosunku, jaki będzie łączył
Odwołującego z innym podmiotem - jest to stosunek zobowiązaniowy oparty o jednostronne
oświadczenie woli podmiotu trzeciego. Nie było zatem podstaw do wezwania Odwołującego
do uzupełnienia pisemnego zobowiązania podmiotu udostępniającego swoje zasoby.
Odwołujący wskazał ponadto, że Zamawiający wezwał Odwołującego do
uzupełnienia zobowiązania Firmy POL-DROG Gdańsk lub wskazania innych zadań na
potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu określonych w rozdziale X pkt 1
ppkt 1.1.2) SIWZ. Treścią wezwania nie było natomiast uzupełnienie dokumentów na
potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu określonego w rozdziale X pkt 1
ppkt tiret 1 SIWZ. Wykonawca w odpowiedzi na wezwanie Zmawiającego przedstawił -
zgodnie z treścią tego wezwania - uzupełnione zobowiązanie podmiotu POL-DROG Gdańsk,
natomiast gdyby został prawidłowo wezwany do uzupełnienia na podstawie art. 26 ust.
3 ustawy Pzp, to mógłby przedstawić przykładowo umowę zlecenia łączącą Odwołującego
z POL-DROG Gdańsk, potwierdzającą w pełni sposób uczestniczenia w realizacji
zamówienia wskazany w zobowiązaniu z 3 marca 2014 r.
Odwołujący podkreślił, że to na Zamawiającym ciąży obowiązek należytego
wezwania do uzupełnienia dokumentów. Wezwanie - co podkreśla się w orzecznictwie -
powinno być dokładne i jednoznaczne, powinno z niego wynikać, w jakim zakresie
wykonawca wzywany jest do uzupełnienia. Wykonawca może być wykluczony
z postępowania tylko, jeśli wcześniej był prawidłowo wzywany w zakresie, który był podstawa
wykluczenia. Ponieważ Odwołujący został wykluczony z postępowania z powodu
nieprzedłożenia dokumentów (dokumentu), z którego będzie wynikać zobowiązanie
podmiotu trzeciego, to powinien zostać najpierw prawidłowo wezwany do ich uzupełnienia.
Brak prawidłowego wezwania nie może obciążać wykonawcy. Zatem czynność
Zamawiającego polegająca na wykluczeniu Odwołującego z postępowania była - w ocenie
Odwołującego - wadliwa, gdyż Zamawiający zadecydował o tym, że Odwołujący nie
potwierdził spełniania warunku udziału w postępowaniu wskazanego w rozdziale X pkt 1 ppkt
1.1.2) tiret 1 SIWZ bez uprzedniego wezwania go do uzupełnienia dokumentów na
potwierdzenie spełniania tego warunku.
Odwołujący dodał, że nie bez znaczenia był również fakt podkreślania przez
Zamawiającego w wezwaniu z dnia 27 marca 2014 r. rzekomych braków elementów
wymaganych w zobowiązaniu, a nie sposobu współpracy przy realizacji zamówienia, przy
jednoczesnym wyznaczeniu zaledwie jednodniowego terminu na uzupełnienie dokumentów
i złożenie wyjaśnień. Powołując się na orzecznictwo KIO Odwołujący podniósł, że termin
wyznaczony na uzupełnienie dokumentów winien być terminem umożliwiającym
wykonawcom realne uzupełnienie żądanych dokumentów i oświadczeń.
Odwołujący podniósł również, że nawet jeśli zobowiązanie firmy POL-DRÓG Gdańsk
Sp. z o.o. z 3 marca 2014 r. nie wskazywałoby na podwykonawstwo, doradztwo, konsultacje,
oddanie do dyspozycji jako na minimalne sposoby udostępnienia, zaś jedynie na doradztwo
i konsultacje w ramach przedmiotowego zamówienia, to również nie zachodziłaby podstawa
do wykluczenia Odwołującego w oparciu o art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. Zgodnie bowiem
z art. 26 ust. 2b ustawy Pzp wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu (...)
innych podmiotów, nienależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków.
Z przepisu tego nie wynika obowiązek, by podmiot udostępniający swoje zasoby uczestniczył
w realizacji zamówienia koniecznie w formie podwykonawstwa rozumianego jako fizyczna
realizacja części zamówienia. Podobnego obowiązku nie da się również - zdaniem
Odwołującego - wywieść z przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 19
lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. z 2013 Nr 231).
Odwołujący podniósł, że powołanie się przez niego na sposób dysponowania
doświadczeniem podmiotu trzeciego POL-DROG Gdańsk w formie doradztwa i konsultacji,
gwarantuje mu dostęp do doświadczenia POL-DROG Gdańsk na etapie realizacji
zamówienia. W szczególności bowiem należy uwzględnić fakt, że Odwołujący samodzielnie
potwierdził warunek doświadczenia wskazany w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2) tiret 1 SIWZ
w zakresie jednej z dwu wymaganych treścią tego warunku robót budowlanych, a dodatkowo
Odwołujący posiada doświadczenie w wykonaniu innych robót tożsamych co do zakresu
rzeczowego z treścią warunku, tj. polegających na budowie, przebudowie, modernizacji lab
remoncie placów publicznych, dróg lub chodników - o nawierzchni w części wykonanej
z materiałów kamiennych. W szczególności do robót tych należy zaliczyć:
− wykonaną przez INFRAKOM w 2010 r. robotę budowlaną na rzecz POL-DROG Kościan
Sp. z o.o. polegającą na wykonaniu robót nawierzchniowych drogi wojewódzkiej,
dotyczącą nawierzchni w części wykonanej z materiałów kamiennych granitowych
(referencja z 31 grudnia 2010 r.);
− wykonaną przez INFRAKOM w 2014 r. robotę budowlaną na rzecz Gminy Rydzyna
polegającą w szczególności na wykonaniu przebudowy nawierzchni Rynku w Rydzynie
o nawierzchni w części z materiałów kamiennych (w zakresie tej roboty należy podkreślić,
że powierzchnia spełnia wymogi Zamawiającego, gdyż wynosi 4402,0m2) — referencja
z 20 lutego 2014 r.
− wykonaną przez J………. K……….. w 2012 r. robotę budowlana na rzecz POL-DROG
Piła Sp. z o.o. polegającą w szczególności na wykonaniu przebudowy nawierzchni dróg
w części z materiałów kamiennych (referencje z 14 grudnia 2012 r.)
Z powyższego, zdaniem Odwołującego, wynika, że posiada on samodzielne
doświadczenie w zakresie związanym z wykonaniem robót wskazach w treści warunku,
a udział POL-DROG Gdańsk w realizacji zamówienia w formie doradztwa i konsultacji jest
wystarczający dla zapewnienia Odwołującemu doświadczania wymaganego przez
Zamawiającego i w związku z tym należytej realizacji zamówienia.
Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności
wykluczenia Odwołującego, unieważnienia czynności wyboru oferty najkorzystniejszej
i dokonania czynności wyboru oferty Odwołującego.
Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania oraz biorąc pod
uwagę stanowiska stron i dowody przedstawione na rozprawie, Izba ustaliła, co
następuje:
Zgodnie z rozdziałem X SIWZ (Warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu
dokonywania oceny spełniania tych warunków) pkt 1 ppkt 1.1.2 na potwierdzenie spełniania
warunków udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia Zamawiający
wymagał wykazania, że wykonawca w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wykonał
co najmniej: 2 roboty budowlane polegające na budowie, przebudowie, modernizacji lub
remoncie parkingu, miejsc postojowych, dróg lub chodników - o nawierzchni co najmniej
w części wykonanej z materiałów kamiennych oraz o powierzchni min. 1500 m2 każda, wraz
z załączeniem dowodów dotyczących najważniejszych robót, określających, czy roboty te
zostały wykonane w sposób należyty, a także wskazujących, że zostały wykonane zgodnie
z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone.
W rozdziale XI SIWZ (Oświadczenia i dokumenty jakie maja dostarczyć wykonawcy
w celu potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu) ppkt 1.2 Zamawiający
zobowiązał wykonawców do złożenia wykaz robót budowlanych wykonanych w okresie
ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy –w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju i wartości, daty
i miejsca wykonania oraz z załączeniem dowodów dotyczących najważniejszych robót,
określających, czy roboty te zostały wykonane w sposób należyty oraz wskazujących, czy
zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone; wg wzoru
stanowiącego załącznik nr 6 do SIWZ.
Zgodnie z SIWZ, w sytuacji, gdy wykonawca polega na zasobach innych podmiotów
na zasadach określonych w art. 26 ust. 2b ustawy Pzp, zobowiązany jest udowodnić
zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami innych podmiotów w stopniu niezbędnym
dla należytego wykonania zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne
zobowiązanie tych podmiotów do oddania do dyspozycji wykonawcy niezbędnych zasobów
na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia. Dokument, z którego będzie
wynikać zobowiązanie podmiotu trzeciego powinien wyrażać w sposób wyraźny
i jednoznaczny wolę udzielenia wykonawcy, ubiegającemu się o zamówienie odpowiedniego
zasobu oraz wskazywać: a) jaki jest zakres dostępnych wykonawcy zasobów innego
podmiotu, b) w jaki sposób zostaną wykorzystane zasoby innego podmiotu, przez
wykonawcę, przy wykonywaniu zamówienia c) jakiego charakteru stosunki będą łączyły
wykonawcę z innym podmiotem d) jaki jest zakres i w jakim okresie inny podmiot będzie brał
udział przy wykonywaniu zamówienia.
Odwołujący przedstawił wraz z ofertą wykaz robót budowlanych, zawierający trzy
zadania, w tym dwa (poz. 2 i 3 wykazu) wykonane przez Pol-Dróg Gdańsk Sp. z o.o.
Do oferty załączone zostało zobowiązanie spółki Pol-Dróg do oddania do dyspozycji
zasobów na okres niezbędny przy przygotowaniu oferty przetargowej i wykonaniu
zamówienia w zakresie wiedzy i doświadczenia potwierdzających spełnianie warunków
Zamawiającego określonych w SIWZ, tj. 1) Rewitalizacja Miasta Świecia. Stworzenie
centrum turystyczno-rekreacyjnego i gospodarczego poprzez odnowę, poprawę
funkcjonalności i właściwe zagospodarowanie przestrzeni śródmiejskiej o wartości
16.994.079,47 zł - w tym zagospodarowanie terenów zielonych wraz z wyposażeniem
w elementy małej architektury oraz wykonaniem fontanny o wartości łącznej > 1.302.965,11
zł, nawierzchnia z mat. kamiennych o pow. 14.826,06 m2, 2) Rewitalizacja przestrzeni
publicznej wraz z poprawą stanu bezpieczeństwa oraz nadaniem nowych funkcji obszarowi
Placu Kardynała Wyszyńskiego i ulicy Jana Pawła II w Bytowie o wartości 5.373.512,27 zł -
w tym zagospodarowanie terenów zielonych wraz z wyposażeniem w elementy małej
architektury oraz wykonaniem fontanny o wartości łącznej 2.050.436,73 zł, nawierzchnia
z mat. kamiennych o pow. 3.013,79 m2. Sposób wykorzystania zasobów oraz charakter
stosunków łączących firmy w realizacji zamówienia (np. podwykonawstwo, doradztwo,
konsultacje, oddanie do dyspozycji).
Do oferty zostało również załączone oświadczenie, że w przypadku wygrania
przetargu Odwołujący powierzy podwykonawcom następujące części zamówienia: mała
architektura, fontanna, oświetlenie.
W dniu 27 marca 2014 r. Zamawiający wezwał Odwołującego, na podstawie art. 26
ust. 3 ustawy Pzp do uzupełnienia m.in. wykazu robót budowlanych. Zamawiający wskazał,
że w wykazie załączonym do oferty wykonawca podał dwa zadania zrealizowane przez
spółkę Pol-Dróg, przy czym zobowiązanie tej spółki do udostępnienia zasobów jest
niezgodne z treścią SIWZ, ponieważ nie zawiera wszystkich wymaganych elementów
zobowiązania, o których mowa w rozdziale XI SIWZ. Zamawiający podniósł, że stwierdzenie
„np.:…” nie oznacza jednoznacznie sposobu wykorzystania zasobów oraz charakteru
łączącego firmy przy realizacji powyższego zamówienia. W związku z powyższym,
Zamawiający nie może uznać, że wykonawca spełnia warunek udziału w zakresie
doświadczenia. W ocenie Zamawiającego tylko zadanie wskazane w poz. 1 wykazu robót
spełnia warunek. Zamawiający prosi o uzupełnienie zobowiązania Firmy Pol-Dróg Gdańsk
lub wskazanie innych zadań na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu
określonych w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
W odpowiedzi na wezwanie wykonawca przekazał poprawione zobowiązanie spółki
Pol-Dróg, w którym podano: Sposób wykorzystania zasobów w realizacji zamówienia:
doradztwo i konsultacje w ramach zadania Przebudowa ul. 14-go Lutego wraz z odcinkiem
11-go Listopada i części Placu Konstytucji 3-go Maja oraz charakter stosunku prawnego:
umowa zlecenie.
W dniu 7 kwietnia 2014 r. Zamawiający zawiadomił wykonawców o wyborze
najkorzystniejszej oferty (SKANSKA S.A.) oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. W uzasadnieniu wykluczenia Zamawiający
podał, że wykonawca załączył do oferty zobowiązanie spółki Pol-Dróg Gdańsk do oddania
do dyspozycji Odwołującego swoich zasobów, wskazując, że sposobem wykorzystania
zasobów będą konsultacje, oddanie do dyspozycji. Zamawiający stwierdził, że zobowiązanie
nie zawiera wszystkich wymaganych elementów, o których mowa w rozdziale XI SIWZ.
Wskazał, że doświadczenie przy wykonywaniu robót budowlanych wiąże się jednoznacznie
ze stroną praktyczną posiadanych umiejętności, nabywanych w sposób empiryczny
w zakresie danego zagadnienia. Aby tę empiryczną wiedzę uzyskać, konieczny jest fizyczny,
realny udział podmiotu trzeciego w wykonywaniu przedsięwzięcia, a zatem nie można nabyć
doświadczenia w procesie konsultacji czy doradztwa. Złożone zobowiązanie nie potwierdza
fizycznego przekazania tego zasobu wykonawcy, a zatem wykonawca nie spełnia wymogów
określonych w rozdziale X pkt 1 ppkt 1.1.2 SIWZ.
Izba zważyła, co następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że Odwołujący - jako wykonawca, który złożył
najkorzystniejszą ofertę - spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp przesłanki
korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia,
a naruszenie przez Zamawiającego przepisów ustawy Pzp może spowodować poniesienie
przez niego szkody, polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Po pierwsze Izba stwierdziła, że zobowiązanie spółki Pol-Dróg złożone przez
Odwołującego wraz z ofertą nie potwierdzało prawidłowości i realności udostępnienia
wykonawcy wiedzy i doświadczenia. W zobowiązaniu tym de facto nie wskazano sposobu
udostępnienia potencjału, przedstawiono bowiem jedynie przykładowe wyliczenie, niedające
wiedzy, w jaki sposób przekazanie tego potencjału nastąpi. Poza podwykonawstwem
zobowiązanie nie wskazywało na żaden konkretny sposób udostępnienia zasobów
niezbędnych do realizacji zamówienia, czego dobitnym przykładem jest stwierdzenie w treści
zobowiązania, że ich przekazanie nastąpi przez oddanie do dyspozycji. W związku z tym
należało stwierdzić, że decyzja Zamawiającego o skierowaniu wezwania na podstawie art.
26 ust. 3 ustawy Pzp była prawidłowa.
Izba nie dopatrzyła się podstaw do uznania, że treść powyższego wezwania nie
umożliwiała wykonawcy prawidłowego uzupełnienia dokumentów. Zamawiający wezwał
bowiem Odwołującego nie tylko do złożenia prawidłowego zobowiązania, ale alternatywnie
do przedstawienia innych zadań, które potwierdzałyby spełnianie warunku udziału
w postępowaniu dotyczącego wiedzy i doświadczenia. Z treści tego wezwania wynika, że
składając zobowiązanie wykonawca nie wykazał spełniania warunków, wyjaśniono w nim
również, dlaczego Zamawiający doszedł do takiego wniosku i co zakwestionował
w złożonych dokumentach. Zatem Odwołujący miał wszelkie informacje niezbędne do tego,
aby przedstawić właściwe dokumenty i mógł to zrobić, nawet jeśli rodzaje tych dokumentów
nie były w wezwaniu ściśle i wprost określone.
Zobowiązanie spółki Pol-Dróg złożone w odpowiedzi na wezwanie wskazuje jedynie
na przekazanie wiedzy i doświadczenia poprzez konsultacje i doradztwo. W świetle
uzupełnionego zobowiązania nie można twierdzić, że udostępnienie tego potencjału ma
nastąpić przez udział podmiotu udostępniającego w realizacji zamówienia w charakterze
podwykonawcy, bowiem uzupełnione zobowiązanie precyzuje wcześniejsze przykładowe
wyliczenie, ograniczając deklarowany sposób udostępnienia do konsultacji i doradztwa.
Prawidłowy jest zatem wniosek, że podmiot udostępniający zasoby nie będzie
podwykonawcą.
Wobec powyższego należało rozstrzygnąć, czy Odwołujący udowodnił realność
dysponowania wiedzą i doświadczeniem podmiotu trzeciego, które to doświadczenie ma być
przekazane przez konsultacje i doradztwo.
Dokonując oceny wykazania przez Odwołującego spełnienia warunku udziału
w postępowaniu Izba stanęła na stanowisku, że nieuzasadniona jest generalna teza, jakoby
udostępnienie wiedzy i doświadczenia możliwe było wyłącznie poprzez uczestnictwo
podmiotu udostępniającego w realizacji zamówienia w charakterze podwykonawcy. Podstaw
do takiej tezy nie można wywieść – zdaniem Izby – z treści art. 26 ust. 2b ustawy Pzp.
Niemniej jednak należy uznać, że udostępnienie zasobów niezbędnych do realizacji
zamówienia, zwłaszcza zasobów nierozerwalnie związanych z podmiotem udostępniającym
(a do takich należy wiedza i doświadczenie), musi łączyć się z określonym zaangażowaniem
podmiotu udostępniającego w realizację umowy. Co do zasady zaangażowanie to może
przybrać różnorakie formy, w tym również przekazania know-how, konsultacje, doradztwo,
co nie jest tożsame z udziałem w realizacji zamówienia sensu stricto. Warunkiem powołania
się na taki sposób przekazania zasobów jest wykazanie, że przekazanie to realnie nastąpi.
To, jaka forma udostępnienia zasobów jest wystarczająca i zagwarantuje faktyczne
przekazanie potencjału niezbędnego do realizacji zamówienia, powinno być oceniane
w odniesieniu do konkretnego zamówienia, jego złożoności i specyfiki oraz zakresu
i specyfiki udostępnianych zasobów. Niewykluczone są więc, zdaniem Izby, sytuacje,
w których realne przekazanie potencjału zostanie zagwarantowane właśnie poprzez
podwykonawstwo. Izba nie podziela jednak stanowiska, że brak podwykonawstwa
jednoznacznie przesądza o bezwzględnej niemożliwości udostępnienia wykonawcy wiedzy
i doświadczenia przez inny podmiot.
W przedmiotowym postępowaniu, w którym przedmiotem zamówienia są roboty
budowlane, za formę w najwyższym stopniu gwarantującą faktyczne udostępnienie wiedzy
i doświadczenia, należałoby uznać podwykonawstwo. Nie można jednak z góry – bez analizy
konkretnej formy przekazania tych zasobów – przesądzić, że każdy inny sposób tego
przekazania jest wykluczony. Możliwa jest – zdaniem Izby – sytuacja, że wykonawca ułoży
swoją współpracę z podmiotem trzecim w sposób, który zapewni realne przekazanie wiedzy
i doświadczenia bez podwykonawstwa w sensie ścisłym. Konieczne jest wówczas
udowodnienie tego Zamawiającemu.
Jednakże, zakładając możliwość przekazania wiedzy i doświadczenia w przypadku
niniejszego zamówienia, bez uczestnictwa w wykonaniu przedmiotu umowy w charakterze
podwykonawcy, nie można uznać, że Odwołujący skutecznie powołał się na zasoby innego
podmiotu, a tym samym wykazał spełnienie warunków udziału w postępowaniu.
O niewykazaniu spełniania tych warunków przesądziła – w ocenie Izby – nie tyle kwestia
podwykonawstwa, co niewystarczającego wykazania, czy i jak to przekazanie nastąpi.
W świetle art. 26 ust. 2b ustawy Pzp, warunkiem koniecznym powołania się na
zasoby innych podmiotów jest wykazanie, że zostaną one udostępnione. Zgodnie
z powyższym przepisem, wykonawca powołujący się na zasoby innych podmiotów, może
wykazać dysponowanie nimi w szczególności poprzez złożenie zobowiązania podmiotów do
oddania mu do dyspozycji tych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu
zamówienia. Jednocześnie przepis ten nie określa minimalnej treści takiego zobowiązania,
niemniej jednak formułuje on konieczność udowodnienia Zamawiającemu, że wykonawca
będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia. Należy zatem uznać,
że musi to być zobowiązanie do realnego przekazania, połączonego z określoną formą
zaangażowania w wykonanie zamówienia, forma ta winna zostać określona już w treści tego
zobowiązania, a wykonawca winien być w stanie wykazać, że udostępnienie zasobów w tej
formie rzeczywiście będzie możliwe. W przeciwnym wypadku poleganie na zasobach innego
podmiotu mogłoby prowadzić do fikcji, służącej jedynie formalnemu wykazaniu spełniania
warunków udziału w postępowaniu.
Załączone do oferty Odwołującego oświadczenie podmiotu trzeciego nie określa
konkretnej formy i zakresu udostępnienia zasobów. Z kolei zobowiązanie przedłożone
w wyniku wezwania wskazuje na konsultacje i doradztwo, jednak Odwołujący nie
uszczegółowił tych ogólnikowych twierdzeń i nie wyjaśnił, jak w praktyce będzie przebiegało
korzystanie z wiedzy i doświadczenia podmiotu trzeciego. Ze stanowiska Odwołującego
wynika, że łączy go z podmiotem udostępniającym umowa o współpracy, twierdzenia te
jednak są po pierwsze gołosłowne (umowy nie przedstawiono na rozprawie), po drugie -
wynika z nich, że są to tylko ramowe, ogólnikowe ustalenia na przyszłość, niedotyczące
konkretnego zamówienia i nie są zawarte na czas jego realizacji. Sam Odwołujący nie
potrafił sprecyzować podczas rozprawy, na czym ta współpraca ma polegać i jak w praktyce
będzie przebiegać.
W związku z powyższym Izba stanęła na stanowisku, że zobowiązanie złożone przez
Odwołującego nie dowodzi, że wiedza i doświadczenie zostaną Odwołującemu realnie
przekazane. Tymczasem na wykonawcy korzystającemu z możliwości określonej w art. 26
ust. 2b ustawy Pzp ciąży obowiązek wykazania zamawiającemu, że będzie dysponował
zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia.
Dowody złożone przez Odwołującego podczas rozprawy (w postaci referencji
potwierdzających samodzielne wykonanie przez Odwołującego zadań podobnych do
przedmiotu zamówienia) Izba uznała za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia sprawy. Wykazując
spełnianie warunków udziału w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia
Odwołujący oparł się na zasobach innego podmiotu, a przedmiotem sporu była kwestia
skuteczności powołania się na te zasoby. Ewentualne dysponowanie przez Odwołującego
doświadczeniem własnym w realizacji innych zadań, częściowo zgodnych z opisanym przez
Zamawiającego warunkiem, nie jest okolicznością pozwalającą wykazać niezasadność
decyzji Zamawiającego o wykluczeniu Odwołującego z postępowania.
Należy więc stwierdzić, że Odwołujący nie wykazał spełniania warunków udziału
w postępowaniu w zakresie wiedzy i doświadczenia. Ponieważ Zamawiający wyczerpał
procedurę określoną w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, decyzja o wykluczeniu Odwołującego
z postępowania była prawidłowa.
Wobec niestwierdzenia naruszenia przez Zamawiającego przepisów ustawy,
odwołanie podlegało oddaleniu.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 186 ust. 6 pkt
3 lit. a i art. 192 ust. 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepisy § 3 pkt 1 rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania
wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich
rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przewodniczący: ………………
Członkowie: ………………
………………