Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 października 2014 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. (poprzednio: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż.)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 18 lutego 2014 r., sygn. akt VIII GC 136/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika oraz kwotę 321,04 (trzysta dwadzieścia jeden 04/100) złotych tytułem zwrotu wydatków w postępowaniu apelacyjnym.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powódka – (...) w W. domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej – (...) spółki z o.o. w Ż. obecnie: (...) sp. z o.o. w Ż. kwoty 197 600 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 21 lipca 2011 r. do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

Z uzasadnienia pozwu wynikało, że powódka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie hodowli drobiu, zaś pozwana jest producentem pasz dla zwierząt. W okresie od grudnia 2010 r. do marca 2011 r. pozwana sprzedała powódce (...) jako wyłączną paszę do karmienia kur niosek towarowych, załączając atest jakości produktu.

W ocenie powódki kury karmione paszą zakupioną u pozwanej wykazywały spadek niośności jaj oraz ponadnormatywne upadki, będące skutkiem postępującej choroby kur –(...). Nie znajdując przyczyn choroby kur i jej skutków w warunkach bytowania kur, powódka kilkakrotnie zwracała się z prośbą do pozwanej o poprawę parametrów jakościowych dostarczanej paszy. Mimo zapewnień ze strony pozwanej, że pasza ma prawidłowy skład i jej parametry jakościowe zostały poprawione, w stadzie kur hodowanych przez powódkę pogłębiała się(...), co zmusiło powódkę do likwidacji stada.

Dnia 22 kwietnia 2011 r. powódka zawiadomiła pisemnie pozwaną o powyższych problemach i zaproponowała przeprowadzenie badań dostarczonej paszy, jednocześnie składając oficjalną reklamację jej jakości. Pozwana odmówiła rozpatrzenia reklamacji i współpracy w zakresie próbek paszy, wyrażając swoją opinię w piśmie z dnia 18 maja 2011 r. Powódka próbki paszy otrzymanej od pozwanej w tzw. kopertach żelaznych przekazała do badań w(...)w P.. Z przeprowadzonych badań wynikało, że dostarczana powódce przez pozwaną pasza znacznie odbiegała od jakości deklarowanej przez pozwaną, a zatem nie spełniała wymagań dla paszy przeznaczonej do żywienia kur niosek i była przyczyną opisanych wyżej problemów zdrowotnych stada.

Według powódki pozwana wyrządziła jej szkodę o łącznej wartości 197 600 zł, na którą składają się: kwota 41 280 zł z tytułu utraty produkcji 137600 sztuk jaj za okres karmienia paszą złej jakości, kwota 31 350 zł jako wartość ponadnormatywnego zużycia paszy w ilości 28500 kg oraz kwota 125 000 zł jako wartość utraconej produkcji 1000000 sztuk jaj.

Pozwana nie uznała roszczenia powódki, zaprzeczając wszelkim twierdzeniom i okolicznościom powołanym przez powódkę. Zakwestionowała fakt nienależytego wykonania umowy, związek przyczynowy pomiędzy gorszą jakością paszy a stanem zdrowotnym stada oraz wysokość wyliczonej przez powódkę szkody. Zwróciła uwagę na to, iż w zawartej przez strony umowie o współpracy (...) strony ograniczyły ewentualną odpowiedzialność odszkodowawczą pozwanej wobec powódki jedynie do wysokości rzeczywistej szkody majątkowej, powstałej w jej majątku. Nadto pozwana zgłosiła wątpliwość co do odpowiednich warunków przechowywania przez powódkę pasz poddanych badaniu, jak również poddania badaniu paszy pozwanej. Wywodziła, iż fakt różnicy pomiędzy wynikami analizy laboratoryjnej paszy, a deklaracjami jej producenta, jest rzeczą naturalną, zaś niezgodność pewnych parametrów nie musi dyskwalifikować właściwej jakości paszy.

Sąd Okręgowy w B. wyrokiem z dnia 18 lutego 2014 r. oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 3617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, czyniąc następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

Pozwana dostarczała powódce mieszankę paszową do karmienia kur niosek. Dostawy paszy zostały poprzedzone podpisaniem przez strony umowy sprzedaży z dnia(...)(k. 77-80). W umowie tej została określona procedura reklamacyjna.

Umowa za stronę powodową została podpisana jednoosobowo, z naruszeniem zasady reprezentacji łącznej. Za dostarczoną paszę pozwana wystawiła powódce faktury VAT, w których podane były terminy zapłaty ceny. Powódka nie uiszczała w terminie ceny za odebraną paszę. Pozwana wzywała powódkę do zapłaty zaległych należności, a w dniu 16 marca 2011 r. odbyło się spotkanie stron w sprawie zadłużenia. Powódka do czasu tego spotkania nie składała pozwanej reklamacji co do złej jakości paszy. W dniu 22 kwietnia 2011 r. powódka złożyła pozwanej pisemną reklamację paszy dostarczonej w grudniu 2010 r, styczniu 2011 r. i lutym 2011 r. W złożonej reklamacji powódka zaproponowała przebadanie próbek dostarczonej jej paszy w laboratorium(...)w P.. Powódka do reklamacji nie dołączyła żadnej dokumentacji, wskazującej w jakiej dostawie pasza była wadliwa, ani nie przedłożyła wyników badań paszy.

Pozwana nie uznała reklamacji powódki wskazując, iż pasza jest dobrej jakości i nie mogła być przyczyną choroby kur. Pozwana zarzuciła także, że reklamacja powódki jest spóźniona i niekompletna. W piśmie z dnia 8 czerwca 2011 r. powódka podtrzymała swoje stanowisko, wyrażone w pisemnej reklamacji z dnia 22 kwietnia 2011 r, przedkładając wyniki badań paszy, karty informacyjne wizyt lekarza weterynarii oraz wyniki badań laboratoryjnych kur po uboju. W piśmie tym powódka ponadto podała, że w wyniku karmienia kur paszą dostarczoną przez pozwaną poniosła stratę w wysokości 125 000 zł, powstałą w wyniku upadków kur i utraconej produkcji.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Sąd I instancji wskazał, że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc). Powódka żądając zapłaty odszkodowania winna była wykazać, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu, wynikającą z art. 6 kc, że dostarczona jej przez pozwaną pasza była wadliwa i że w wyniku zastosowania tej paszy do karmienia kur w majątku powódki powstała szkoda. Wysokość szkody winna być także dokładnie wykazana. Zgodnie z art. 556 § 1 kc sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz ma wadę zmniejszającą jej wartość lub użyteczność ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia rzeczy, jeżeli rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił kupującego, albo jeżeli rzecz została wydana kupującemu w stanie niezupełnym. Powódka winna była wykazać, że sprzedana jej przez pozwaną pasza była wadliwa, jak również, że bezpośrednią przyczyną upadku kur i braku niosności była niewłaściwa jakość tej paszy. Dowody na okoliczność wad paszy powódka winna była przedłożyć przy złożonej reklamacji, zaś samą reklamację winna była złożyć niezwłocznie po dostrzeżeniu wad (art. 563 § 2 i § 3 kc)

W rozpoznawanej sprawie powódka, według Sądu Okręgowego, obowiązkom tym nie podołała, co skutkowało oddaleniem powództwa. Niezależnie od tego Sąd I instancji wskazał, że powództwo podlegało oddaleniu wobec niewykazania przez powódkę wysokości poniesionej szkody. Powódka nie przedłożyła żadnych obiektywnych dowodów na okoliczność poniesienia szkody w kwocie 197 600 zł. Przedłożone przez nią wyliczenia i zestawienia stanowiły jedynie dokumenty prywatne o znikomej mocy i rzetelności dowodowej. Z powyższych względów roszczenie powódki oparte na art. 471 kc, jako nieudowodnione, Sąd Okręgowy oddalił i orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 i 99 kpc.

Powódka złożyła od powyższego wyroku apelację, w której zarzuciła błędne ustalenia faktyczne, mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, polegające na przyjęciu, że:

1.  powódka nie przedstawiła dostatecznych dowodów na to, że dostarczona mieszanka paszowa posiadała wadę zmniejszającą jej wartość oraz że pasza nie miała właściwości, o których istnieniu zapewniała pozwana;

2.  powódka nie udowodniła, że istniał związek przyczynowy pomiędzy dostarczoną wadliwą paszą a szkodą powstałą w wyniku karmienia kur tą paszą;

3.  powódka nie reklamowała wadliwej paszy w sposób właściwy, w przewidzianym terminie, niezwłocznie po dostrzeżeniu wady, a reklamację złożyła dopiero po wezwaniu do zapłaty za paszę przez pozwaną;

4.  powódka nie wykazała w sposób dostateczny wysokości żądanego odszkodowania.

Nadto skarżąca zarzuciła naruszenie art. 210 kpc w zw. z art. 217 kpc przez nieuwzględnienie wniosku o przesłuchanie strony, co uniemożliwiło powódce rzeczywistą i skuteczną ochronę jej praw poprzez złożenie oświadczenia co do twierdzeń J. C..

Wskazując na powyższe zarzuty powódka domagała się zmiany zaskarżonego wyroku przez zasądzenie na jej rzecz od pozwanej dochodzonej pozwem kwoty wraz z kosztami procesu za obie instancje.

Pozwana wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie należy zauważyć, że powódka dochodziła od pozwanej odszkodowania na podstawie art. 471 kc, czyli na zasadach ogólnych odpowiedzialności kontraktowej, wynikającej z nienależytego wykonania zobowiązania, a nie roszczeń z tytułu rękojmi za wady towaru. W związku z powyższym powołanie przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przepisów dotyczących rękojmi oraz wskazanie na niedochowanie przez pozwaną aktów staranności, m.in. co do niezwłocznego zawiadomienia pozwanej o wadach paszy, należy uznać za bezprzedmiotowe. Dochodzenie roszczeń odszkodowawczych na zasadach ogólnych nie jest uzależnione od dochowania aktów staranności wymaganych dla zachowania uprawnień z tytułu rękojmi.

Obok art. 471 kc powódka w pozwie powołała, jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia, również art. 415 kc, jednak w żaden sposób nie wykazała, że w sprawie zachodzi zbieg roszczeń ex contractu i ex delicto (art. 443 kc).

Niezależnie od powyższego należy stwierdzić, że Sąd Okręgowy wydał w niniejszej sprawie wyrok trafny, słusznie uznając, iż nie zostały przez powódkę wykazane wszystkie przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej, tj. nienależyte wykonanie zobowiązania przez pozwaną, związek przyczynowy pomiędzy nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą powódki oraz wysokość szkody.

Powódka wykazała jedynie to, że wysłane przez nią do badań laboratoryjnych próbki paszy wykazywały pewne odchylenia zawartości składników odżywczych, w tym białka i włókna surowego, od deklarowanych przez pozwaną w ateście (k. 25). Brak było natomiast podstaw, bez uzyskania wiadomości specjalnych, m.in. z opinii biegłego, do ustalenia, że pasza o zawartości procentowej składników odżywczych, określonych przez (...)w P. w sprawozdaniach z badań próbek przedstawionych przez powódkę, nie nadawała się do karmienia kur niosek, jak również do ustalenia, że zbadana pasza skutkowała utratą niośności kur i wywołała u nich chorobę o nazwie (...). Z treści artykułu pt. (...)” autorstwa R. C., opublikowanego w (...) nr(...)wynika, że występowanie (...) wynikać może z wielu czynników, m.in. predyspozycji genetycznych drobiu (rasa, płeć, pochodzenie), czynników środowiskowych, związanych z rodzajem pożywienia, systemem odchowu i nadmiernym zagęszczeniem, środowiska hodowlanego, barwy upierzenia, obecności w stadzie osobników agresywnych, zróżnicowanych wagowo oraz chorych, jak również pasożytów zewnętrznych i wewnętrznych.

W omawianej publikacji podaje się, że czynnikiem predysponującym do powstawania (...)u kur niosek jest wysokoenergetyczna pasza o niskiej zawartości włókna surowego, podawana w postaci granulatu, przy ograniczonym dostępie do wody. Skarmianie paszą w postaci granulatu pozwala na sprawniejsze pobieranie pożywienia przez ptaki, co przekłada się na wydłużenie czasu związanego z brakiem aktywności zwierząt i w efekcie przyczynia się do przejawiania zachowań agresywnych względem siebie. Szczególne predyspozycje do występowania (...)stwierdzono w klatkowych systemach utrzymania drobiu, zaś w stadach kur niosek jego przyczyną są także jasno oświetlone gniazda oraz ich zbyt mała liczba, wyjątkowo jasne oświetlenie, zbyt wysoka temperatura otoczenia, przegrupowania ptaków, a także wielkość grupy.

Przy tak wielu możliwych czynnikach wywołujących(...), twierdzenia powódki o tym, że w jej stadzie kur niosek chorobę tę wywołała tylko pasza dostarczona przez pozwaną, jest gołosłowne. Powódka jako profesjonalny hodowca winna wiedzieć, że już sama forma paszy w postaci granulatu, niezależnie od jej wartości odżywczych, może skutkować występowaniem (...). Decydując się na zakup granulatu paszowego powódka podjęła ryzyko wystąpienia tej choroby w swoim stadzie. Z kart wizyt lekarza weterynarii (k. 42-43), wbrew twierdzeniom powódki, nie wynika przyczyna (...) w badanym stadzie, lecz sam fakt występowania tej choroby i jej ostrych objawów w postaci(...). Zalecono ograniczenie dnia świetlnego i zmianę żywienia, w tym zmianę paszy, a także regularne przeglądy stada i stosowanie (...) Wiadomo, że powódka paszy nie zmieniła, dalej stosując granulat kupowany u pozwanej. Co do innych zaleceń weterynaryjnych, nie wykazała ich wykonania żadnym dowodem. Gołosłowne były również twierdzenia powódki o właściwych warunkach hodowli zlikwidowanego stada. Wyniki badań kur po uboju wskazują jedynie na brak w próbkach pałeczek(...) (k. 50), bakterii oraz drobnoustrojów O. (k.44), natomiast nie odnoszą się do ewentualnej obecności pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych, przyczyniających się do występowania(...)

Udowodnienie bądź wykluczenie związku przyczynowego pomiędzy szeroko rozumianą szkodą powoda, a odchyleniami procentowymi składników paszy, wykazanymi w badaniach laboratoryjnych, wymagało dowodu z opinii biegłego, która udzieliłaby pozytywnej odpowiedzi na pytanie, czy stosowanie paszy zakupionej u pozwanej, przy zachowaniu należytych warunków hodowli, wykluczeniu predyspozycji genetycznych kur i występowania pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych, skutkowało wystąpieniem utraty niosności kur, a także (...), a w ostatecznym rezultacie koniecznością uboju całego stada kur niosek.

Powódka, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego, dowodu z opinii biegłego nie zgłosiła, i co za tym idzie, nie wykazała przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanej, wymaganych w świetle art. 471 kc. Wyliczenie wysokości szkody, przedstawione przez powódkę również powinno podlegać weryfikacji i ocenie biegłego, zwłaszcza w sytuacji, gdy strona pozwana zakwestionowała swoją odpowiedzialność za szkodę powódki tak co do zasady, jak i co do wysokości.

Nie znajdując podstaw do uwzględnienia zarzutów i wniosków apelującej, należało apelację oddalić, w oparciu o art. 385 kpc i orzec o kosztach postępowania apelacyjnego na podstawie 98 i 99 kpc.