Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 października 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Gdańsku –V Wydział Cywilny
w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2014 roku w Gdańsku
na rozprawie

sprawy z powództwa T. K.

przeciwko M. M.

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 18 marca 2014 roku, sygn. akt I C 709/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej M. M. na rzecz powoda T. K. kwotę 405 (czterysta pięć) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Na oryginale właściwe podpisy.

Sygn. akt VACa 505/14

UZASADNIENIE

T. K. przedstawił Sądowi Okręgowemu w B. pozew z żądaniem zobowiązania M. M. do złożenia na piśmie , w formie własnoręcznie sporządzonego na karcie formatu A4 i podpisanego listu , przesłanego przesyłką poleconą na adres W. O. R. D. w B. ( po rozszerzeniu powództwa także do Marszałka (...) (...) ) , skierowanego do powoda , oświadczenia następującej treści : „ (...) ” . Powód wniósł nadto o nakazanie pozwanej zaniechania dalszych naruszeń dóbr osobistych powoda w szczególności poprzez informowanie lub publikowanie w mediach oświadczeń i treści mających związek z przedmiotem niniejszego procesu , tj. nieprawdziwymi twierdzeniami dotyczącymi polityki kadrowej i nadużywania stanowiska przez powoda . Wniósł również o zasądzenie od pozwanej na rzecz Fundacji „ (...) ” z siedzibą w W. ( ul. (...) (...)-(...) W. ) kwoty 3.000 zł. Powód wniósł także o zasądzenie kosztów procesu .

M. M. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu .

Sąd Okręgowy w B. , wyrokiem z dnia 18 marca 2014 roku , uwzględnił powództwo w zasadniczej części , to jest nakazał pozwanej złożenie oświadczenia o treści i

formie żądanej przez powoda i jego przesłanie na adres W. O. R. D. w B. oraz Marszałka (...) (...) oraz nakazał zaniechanie dalszych naruszeń przez powstrzymanie się od czynności określonych przez powoda . Żądanie zasądzenia sumy pieniężnej na cel społeczny uwzględniono do kwoty 1.000 zł. Zasądzono powodowi koszty procesu w kwocie 1.627 zł.

Ustalił Sąd Okręgowy , że T. K. jest od 2006 roku radnym miasta B. . W okresie od 25 października 2004 roku do 18 września 2009 roku był członkiem partii „ (...) ” i skarbnikiem (...)- (...) tej partii . Od 2007 roku jest D. W. O. R. D.o w B. . Żona powoda pracowała jako kierownik w Urzędzie W. w B. w oddziale wierzytelności pieniężnych ( mandatów ) . Jednym z podległych jej pracowników była W. C. . W związku z pełnieniem przez powoda funkcji D. W. O. R. D.o w B. nałożono na niego mandat w kwocie 1.000 zł za naruszenie norm czasu pracy pracowników , ale w okresie kiedy funkcję D. sprawował poprzednik powoda . Powód za pośrednictwem żony i W. C. uregulował w kasie Urzędu W. w B. mandat.

Powód po objęciu stanowiska dyrektora w W. O. R. D. w B. nie zwolnił pracowników tej jednostki zatrudnionych przez jego poprzedników . Przy zatrudnianiu pracowników w W. O. R. D. w B. powód przestrzegał obowiązujących w tej jednostce procedur dotyczących zatrudniania - z chwilą powstania wolnego etatu bądź tworzenia wolnego stanowiska ; kandydaci do pracy składali podania ; wyznaczana były rozmowa kwalifikacyjna , po której powód decydował , czy kandydat spełnia wymagane kwalifikacje do zatrudnienia i czy najlepiej nadaje się na stanowisko, na które aplikuje . Powód zatrudniał egzaminatorów, a w miarę potrzeby również innych pracowników , do innych działów .

Ustalono dalej , że powód był uprzejmy i taktowny w stosunku do pracowników , nie faworyzował nikogo z nich , nie przychodził do pracy w stanie po spożyciu alkoholu oraz nie nadużywał alkoholu na wyjazdach pracowniczych . Pracownicy mogli umówić się z nim na spotkanie dotyczące pracy .

W 2008 roku W. C. postanowiła odejść z pracy w Urzędzie W. . Dowiedziała się, że w W. O. R. D.w B. były wolne etaty i złożyła tam podanie o przyjęcie do pracy . Nie została przyjęta . Po złożeniu kolejnego podania o pracę przeszła pozytywnie postępowanie kwalifikacyjne i została przyjęta do biura obsługi klienta jako starszy referent. Na jej prośbę

doszło wówczas do rozwiązania stosunku pracy łączącego ją z Urzędem W. .

Pozwana od 2001 roku była zatrudniona w W. O. R. D. w B. na stanowisku kasjerki do momentu likwidacji tego stanowiska . Często była nieobecna z powodu zwolnień lekarskich . Powód nie zwolnił pozwanej , lecz przesunął na inne stanowisko - do biura obsługi klienta , w którym wykonywała obowiązki starszego referenta .

K. R. pracowała przez pięć lat w biurze obsługi klienta w (...) w B. jako agent obsługi klienta , a następnie jako kierownik zmiany . Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego postanowiła zmienić pracę na taką , którą będzie mogła pogodzić z macierzyństwem . K. R. złożyła podanie do różnych instytucji o przyjęcie do pracy , również do W. O. R. D. w B. . W tym czasie w biurze potrzebni byli pracownicy . K. R. nie znała wówczas powoda . Po złożeniu podania i odbyciu rozmowy kwalifikacyjnej z powodem została zatrudniona na okres próbny , a następnie na stanowisku referenta na czas określony . Dwa lata po zatrudnieniu i zwolnieniu stanowiska kierownika biura obsługi klienta K. R. przez pewien czas pełniła funkcje kierownika biura obsługi klienta , a następnie została zatrudniona na czas nieoznaczony na tym stanowisku . R. R. - mąż K. R. nie znał powoda przed podjęciem przez jego żonę pracy w W. O. R. D. w B. . Nie był członkiem partii „ (...) ” , a jedynie jej sympatykiem . Nie składał deklaracji członkowskiej ani nie płacił jakichkolwiek składek członkowskich . Nie był członkiem zarządu okręgowego tej partii ani członkiem rady miasta B. , ani jakiegokolwiek innego miasta .

W W. O. R. D. w B. funkcjonował dział szkoleń , analiz i bezpieczeństwa ruchu drogowego , którego kierowniczką była E. M. (1) . Pracowały tam również na czas nieokreślony E. M. (2) , I. Z. i L. S. . W 2011 roku zlikwidowano dział szkoleń , analiz i bezpieczeństwa ruchu drogowego . Przyczyną były względy organizacyjno-ekonomiczne . Powód złożył zatrudnionym tam osobom oświadczenie o rozwiązaniu za wypowiedzeniem stosunku pracy z powodu likwidacji stanowisk pracy . E. M. (1) i E. M. (3) wniosły do Sądu Pracy o uznanie dokonanego względem nich wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne , a następnie o odszkodowanie . Prawomocnym wyrokiem z dnia 17 września 2012 roku , w sprawie o sygn. akt VII P (...) , Sąd Rejonowy (...) w B. oddalił powództwa E. M. (2) i E. M. (1) . E. M. (3) , E. M. (1) i I. Z. wniosły także skargi

do Marszałka (...) (...) . W odpowiedzi zostały poinformowane , że nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości w W. O. R. D. w B. . Opisywał dalej Sąd Okręgowy zachowania zwolnionych pracownic nieprzyjazne powodowi.

Ustalił Sąd Okręgowy , że pracownica biura obsługi klienta w W. O. R. D. w B. , w którym zatrudniona była pozwana , przy rozpoznaniu wniosku o wydanie prawa jazdy klienta popełniła błąd . Weryfikacja tego błędu , do której obowiązana była pozwana , powinna była nastąpić do dnia 18 grudnia

2008  r. Pozwana nie dochowała terminu . Pracownicy biura obsługi klienta , za wyjątkiem pozwanej , postanowili pokryć z własnych środków koszty dodatkowego wydania dokumentu , nie informując o tym powoda .

Pozwana w drodze z pracy do domu doznała urazu nogi . Następnego dnia poszła do lekarza o czym zawiadomiła kierownika biura ośrodka klienta K. R. . Lekarz udzielił zwolnienia lekarskiego z adnotacją , że pozwana może chodzić . Pozwana dostarczyła zwolnienie lekarskie do zakładu pracy . Miała w tym czasie zaplanowany trzydniowy wyjazd nad morze . Pomimo doznanego urazu nie zrezygnowała z tego wyjazdu . Powód po uzyskaniu informacji , że pozwana będąc na zwolnieniu lekarskim przebywała na wczasach postanowił rozwiązać z nią stosunek pracy bez wypowiedzenia . Przeprowadził procedury , które były konieczne do złożenia powyższego oświadczenia i w dniu 3 sierpnia 2009 roku rozwiązał z pozwaną umowę o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy podając jako przyczynę ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegające na korzystaniu z wczasów w okresie zwolnienia lekarskiego . Na skutek pozwu wniesionego przez pozwaną do Sądu Rejonowego (...) w B. , wyrokiem z dnia 10 grudnia 2010 r., w sprawie o sygn. akt VII P (...) , przywrócono pozwaną do pracy w W. O. R. D. w B. na dotychczasowych warunkach . Apelacja pracodawcy została oddalona wyrokiem Sądu Okręgowego (...) w B. z dnia 17 maja 2012 roku . W. O. R. D. w B. wniósł skargę kasacyjną . Sąd Najwyższy , wyrokiem z dnia 24 czerwca 2013 r. , uchylił wyrok Sądu Okręgowego w B. i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania . Pozwanej wypłacono świadczenia wynikające z przywrócenia do pracy . Pozwana składała na powoda szereg skarg - do (...) w B. , do P. I. P., do Rady Miasta B. i do parlamentarzystów . W czasie trwania postępowania sądowego z powództwa pozwanej o przywrócenie do pracy doszło do

reorganizacji W. O. R. D. w B. , wskutek czego przestało istnieć stanowisko pracy pozwanej . Dnia 28 maja 2012 roku powód złożył pozwanej w imieniu W. O. R. D. w B. oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy za wypowiedzeniem . Jako przyczynę wskazał brak wolnego stanowiska pracy dla starszego referenta do spraw obsługi klienta oraz stanowiska równorzędnego , jak również utratę zaufania do pozwanej . Pozwana nie kwestionowała wypowiedzenia w postępowaniu sądowym . Wytoczyła natomiast przeciwko W. O. R. D. w B. powództwo o zapłatę odprawy . Sprawa ta zawisła przed Sądem Rejonowym Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w B. pod sygnaturą VII P (...) .

Równocześnie ze złożeniem pozwu skierowała do powoda list otwarty z dnia 30 sierpnia 2012 roku . W piśmie tym zawarła zarzuty pod adresem powoda jako D. W. O. R. D.o w B. . Zarzuciła , że powód jako D. tego Ośrodka zapewnił pracę i dobre pieniądze po znajomości kilku osobom w firmie , w tym Kierowniczce Biura (...) , która jest żoną jego kolegi z Rady Miasta . Nadto zarzuciła , że powód wykorzystuje swoje stanowisko do załatwiania sobie układów i spraw jak np. niepłacenie mandatów nałożonych przez P. I. P. z udziałem żony . Zarzuciła nadto powodowi , że jako D. W. O. R. D.o w B. lamie prawa pracownicze . O treści zarzutów zawartych w liście pozwana powiadomiła (...) . Dowiedzieli się o nim również pracownicy Ośrodka . Pozwana zaangażowała również prasę w swój spór z powodem .

Powód wezwał pozwaną do przeprosin aby uniknąć występowania na drogę sądową . Pozwana odmówiła .

Po omówieniu wyników postępowania dowodowego Sąd Okręgowy wskazał , że przesłankami odpowiedzialności z art. 24 § 1 k.c. są : istnienie dobra osobistego , jego naruszenie lub zagrożenie naruszenia oraz bezprawność działania sprawcy . Przy czym ostatnia przesłanka jest spełniona nie tylko wtedy , gdy działania sprawcy jest sprzeczne z normami prawnymi i porządkiem prawnym , ale także wówczas, gdy jest ono niezgodne z zasadami współżycia społecznego . Ciężar udowodnienia dwóch pierwszych przesłanek spoczywa na powodzie . Nie musi on natomiast wykazywać , że działanie sprawcy było bezprawne . W art. 24 k.c. ustanowione zostało bowiem domniemanie bezprawności . Zatem to na stronie pozwanej spoczywa ciężar dowodu tego , że jej działanie nie było bezprawne . Bezprawność działania należy pojmować w sensie obiektywnym , bez włączania w jego treść elementu subiektywnego winy . Podstawą oceny jest tutaj sprzeczność z normami prawa lub

zasadami współżycia społecznego . Bezprawnym jest każde działanie naruszające dobro osobiste , jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających takie działanie . Do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się : działanie w ramach porządku prawnego tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa , wykonywanie prawa podmiotowego , zgodę pokrzywdzonego oraz działanie w ochronie uzasadnionego interesu . Zgodnie z art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia . Ogólnymi przesłankami odpowiedzialności deliktowej są : powstanie szkody , zdarzenie , z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy oznaczonego podmiotu (czyn niedozwolony) oraz związek przyczynowy między zdarzeniem a szkodą . Regulacje z art. 415 k.c. normują podstawową zasadę odpowiedzialności opartej na winie sprawcy szkody . Za szkodę odpowiada osoba , której zawinione zachowanie jest źródłem jej powstania . Zgodnie z art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu , czyje dobro osobiste zostało naruszone , odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia . Roszczenie o zasądzenie od naruszyciela odpowiedniej sumy na wskazany przez pokrzywdzonego cel społeczny , podobnie jak roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne dla pokrzywdzonego , pełnić ma w podstawowej mierze funkcję kompensacyjną , zmierzając do udzielenia pokrzywdzonemu satysfakcji płynącej z uznania jego krzywdy oraz faktu , że naruszenie jego prawa osobistego spotkało się z należytą reakcją i ochroną prawa . Pokrzywdzonemu służą także środki ochrony o charakterze niemajątkowym . Powód oczekiwał ochrony dobrego imienia . Żądanie to Sąd Okręgowy uznał za zasadne bowiem zawarte w liście otwartym stwierdzenia dotyczące zatrudniania pracowników po znajomości i wykorzystywania stanowiska w celu uniknięcia zapłaty mandatu były nieprawdziwe . Nie było również podstaw do uznania za prawdziwe twierdzeń o łamaniu praw pracowniczych bowiem użycie takiego sformułowania sugerowało wielokrotność naruszeń i celowe nieprzestrzeganie prawa . Tymczasem powód był wobec pracowników uprzejmy i taktowny . Nie odzywał się do nich niegrzecznie , nie ubliżał im ani nie poniżał . Nie faworyzował ani nie dyskryminował nikogo z nich . W stosunku do kobiet nie zachowywał się niemoralnie i prowokacyjnie . Nie przychodził do pracy w stanie nietrzeźwym ani po użyciu alkoholu . W związku z zachowaniem pozwanej w czasie zwolnienia lekarskiego powód mógł dojść do przekonania , że naruszyła ona ciężko swoje obowiązki pracownicze poprzez korzystanie ze zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego przeznaczeniem . Odnotowano , że sprawa sądowa

dotycząca zasadności wypowiedzenia nie jest jeszcze zakończona . Pozwana nie wykazała nadto , że powód nie zastosował się do wyroku Sądu Rejonowego (...) w B. z dnia 10 grudnia 2010 r. , w sprawie VII P (...) i wyroku Sądu Okręgowego (...) w B. z dnia 17 maja 2012 r. , w sprawie VI Pa (...)odnośnie przywrócenia jej do pracy na dotychczasowych warunkach . Nie kwestionowała przecież oświadczenia o rozwiązaniu z nią stosunku pracy za wypowiedzeniem . Nie wykazała również zarzutów dotyczących bezzasadnego niewypłacenia jej odprawy .

Sąd Okręgowy uznał, że sporne sformułowania zawarte w liście otwartym pozwanej z dnia 30 sierpnia 2012 roku naruszyły dobro osobiste powoda w postaci czci zewnętrznej . Zarzuty te były nadto krzywdzące dla powoda . Pozwana nie wykazała , że zarzuty te były prawdziwe i że jej postępowanie polegające na przedstawieniu tych zarzutów w powyższym liście otwartym nie było bezprawne . Zobowiązanie pozwanej do złożenia przeprosin we wskazany przez powoda sposób było konieczne do usunięcia skutków naruszenia dobrego imienia powoda . Nakazanie pozwanej zaniechania dalszych naruszeń dóbr osobistych wynikało z postawy pozwanej , która zaangażowała media w spór z powodem . W dołączonych do akt publikacjach zawarte są zarzuty stawiane powodowi w liście otwartym .

Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz Fundacji „ (...) ” z siedzibą w W. kwotę 1.000 zł oraz oddalił dalej idące żądanie powoda . Powód wykazał naruszenie w sposób zawiniony jego czci i krzywdę wynikłą z tego powodu . Pozwanej można było przypisać co najmniej winę nieumyślną , w postaci lekkomyślnego postawienia powodowi szeregu niesprawdzonych zarzutów . Zarzuty pozwanej w sporządzonym przez nią liście otwartym z dnia 30 sierpnia 2012 roku powód odebrał jako nieprawdziwe i naruszające jego dobre imię . Ich treść była dla powoda przykra . Musiał udzielać wyjaśnień . O treści listu otwartego dowiedzieli się pracownicy W. O. R. D. w B. . Mając jednak na uwadze trudną sytuację majątkową pozwanej oraz okoliczność , że treść sporządzonego przez nią listu otwartego wynikała z żalu wywołanego utratą zatrudnienia Sąd Okręgowy uznał , że adekwatną kwotą , jaką pozwana winna zapłacić na wskazany przez powoda cel społeczny będzie 1.000 zł.

Apelację od tego wyroku złożyła M. M. zaskarżając to orzeczenie w części , to jest w punktach 1 , 2 , 3 i 5 wyroku , a zatem w części uwzględniającej powództwo i rozstrzygającej o kosztach procesu .

Zarzuciła naruszenie prawa materialnego , w szczególności art. 23 k.c. w związku z art. 24 k.c. poprzez przyjęcie , że doszło do naruszenia przez pozwaną dobra osobistego powoda w postaci czci zewnętrznej poprzez treści zawarte w liście otwartym pozwanej z dnia 30 sierpnia 2012 roku skierowanym do powoda oraz że treści te miały charakter bezprawny . Sąd Okręgowy miał także naruszyć prawo procesowe przez sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego co dotyczyło ustalenia, że :

-

powód zastosował się do wyroku Sądu Rejonowego (...) w B. z dnia 10 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt VII P (...) i wyroku Sądu Okręgowego (...) w B. z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie o sygn. akt VI Pa (...) w kwestii przywrócenia pozwanej do pracy na dotychczasowych warunkach , pomimo tego że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego , w tym pisma (...) (...) (...) w T. (...) ;

-

powód nie łamał praw pracowniczych i przestrzegał przepisów Kodeksu pracy , pomimo tego że ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego , w tym wyroku Sądu Rejonowego (...) w B. z dnia 10 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. akt VII P (...), wyroku Sądu Okręgowego (...) w B. z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie o sygn. akt VI Pa (...) oraz wyroku Sądu Rejonowego (...) w B. z dnia 05 marca 2013 roku w sprawie o sygn. akt VII P (...) , jak również pisma (...) (...) (...) w T. (j.w. ) wynikają okoliczności przeciwne;

-

świadek W. C. nie zapłaciła za powoda z własnych środków za mandat nałożony na powoda przez P. I. P. w czasie pełnienia przez niego obowiązków dyrektora (...) , pomimo tego że świadek W. C. zeznała że taka sytuacja miała miejsce;

-

świadek R. R. nie był członkiem partii (...) i nie pełnił funkcji członka jej zarządu okręgowego , pomimo tego że w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie znajdują się informacje potwierdzające jego członkostwo w tej partii pochodzące od Kierownika D. Struktur Partii, a nadto informacje potwierdzające przedmiotową okoliczność wynikają z zeznań świadka E. M. (1) , a także są

powszechnie dostępne w internecie;

-

powód nie zachowywał się w stosunku do pracowników niegrzecznie , wulgarnie , nieetycznie , niemoralnie , niestosownie i prowokacyjnie , pomimo tego że z zeznań świadków E. M. (1) , E. M. (2) i I. Z. (byłych pracowników (...)) wynikają okoliczności przeciwne;

-

pozwana nie angażowała się w świadczona pracę, co Sąd wywiódł wyłącznie w oparciu o zeznania świadka A. K. (obecnego pracownika (...)), która odbywając staż w (...) miała kontakt z pozwaną zaledwie 2 miesiące.

Skarżąca widzi także naruszenie prawa procesowego polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów i przyjęcie , że :

-

pozwana wykorzystywała zwolnienie lekarskie otrzymane po doznanym urazie kończyny „niezgodnie z jego przeznaczeniem” i uznanie że sama już podróż pozwanej do położonej nad morzem miejscowości R. , jak i powrót do domu mogły wiązać się z obciążeniem kończyny dotkniętej urazem nieporównywalnym z tym jaki byłby w czasie gdyby pozwana została w domu oraz z ewentualnymi komplikacjami w leczeniu i z ryzykiem doznania kolejnych urazów , w związku z czym pozwana „ winna leczyć się w domu ” i zrezygnować z wyjazdu do R.;

-

skoro pozwana nie złożyła odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę datowanego na dzień 31 maja 2012 roku oznacza to że nie kwestionowała zasadności odmowy przywrócenia jej do pracy na dotychczasowych warunkach ;

-

w sytuacji uwzględnienia powództwa wytoczonego przez pozwaną przed Sądem Rejonowym w B. o przywrócenie do pracy wypłacona jej odprawa podlegałaby zwrotowi jako świadczenie wypłacone nienależnie , o co pracodawca pozwanej mógłby wnieść w toku procesu o przywrócenie do pracy , w związku z czym wątpliwe jest zeznanie pozwanej zarzucające powodowi niezasadne niewypłacenie odprawy;

Sad Okręgowy bezzasadnie odmówił wiarygodności dowodom zaoferowanym przez pozwaną , w tym ustaleniom zawartym w wyrokach sądowych tj. wyroku Sądu Rejonowego (...) w B. z dnia 10 grudnia 2010 roku w sprawie sygn. akt VII P (...) , wyroku Sądu Okręgowego (...) w B. z dnia 17 maja 2012 roku w sprawie o sygn. akt VI Pa (...) wyroku Sądu Rejonowego (...) w B. z dnia 05 marca 2013 roku w sprawie o sygn. akt VII P (...) oraz zeznaniom świadków pozwanej , a zarazem bezkrytyczne przyznanie wiarygodności dowodom zaoferowanym przez powoda , w tym zeznaniom samego powoda .

M. M. wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu za obie instancje , ewentualnie uchylenia wyroku w zaskarżonej części i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji .

Jak chodzi o węzłowe zagadnienia z uzasadnienia wskazano pominięcie kontekstu sytuacyjnego wystosowania przez pozwana listu otwartego , a w związku z tym opisano okoliczności zwolnienia pozwanej z pracy w W. O. R. D. , przywrócenia do pracy prawomocnym wyrokiem i ponownego wypowiedzenia umowy oraz cofnięcia oświadczenia o wypłaceniu odprawy . Poczucie krzywdy skłoniło pozwana do napisania listu otwartego . Wszystkie twierdzenia w nim zawarte były prawdziwe . Pozwana opierała się także na doniesieniach prasowych . Sąd Okręgowy nie dostrzegł związku pomiędzy zatrudnieniem W. C. , a zapłatą przez nią mandatu za powoda i wszczęciem przeciwko niej w związku z tym postępowania karnego . Przedstawiono następnie stanowisko apelantki odnośnie relacji pomiędzy powodem , a świadkiem R. R. ; wiarygodności zeznań świadków E. M. (1) , E. M. (2) i I. Z. ; powinności wypłaty odprawy ; naruszenia dóbr osobistych pozwanej przez udzielanie informacji o jej zwolnieniach lekarskich ; trybu rozpoznania jej skargi na K. R. ; zatrudnienia pracownika po rozwiązaniu z nią stosunku pracy .

T. K. złożył odpowiedź na apelację domagając się oddalenia środka odwoławczego złożonego przez pozwaną i zasądzenia kosztów procesu za drugą instancję .

Sąd Apelacyjny w Gdańsku ustalił i zważył, co następuje :

Apelacja M. M. okazała się bezzasadna i podlegała oddaleniu .

Wstępnie poczynić należy założenia zakreślające ramy dla czynienia ustaleń i rozważań , które będą nawiązywały do istoty sprawy . Pamiętać należało przecież , że sąd jest związany żądaniem zgłoszonym przez powoda ( art. 321 § 1 k.p.c. ) . Przedmiotem dowodu są zaś fakty mające dla sprawy istotne znaczenie ( art. 227 k.p.c.) . Oznacza to , że powód , decydując o zakresie rozstrzygnięcia sprawy , wpływa zasadniczo na przedmiot postępowania dowodowego . Pozwany korzystając ze środków obrony przed uwzględnieniem powództwa również kształtuje zakres tego postępowania . Poza granice określone przytoczoną normą art. 227 k.p.c. wykraczają jednak twierdzenia i dowody , które do żądania pozwu nie nawiązują ,

a poczynienie ustaleń zgodnych z takimi twierdzeniami pozwanego pozostanie bez wpływu na treść rozstrzygnięcia . W rozstrzyganej sprawie zarzucano M. M. naruszenie dóbr osobistych T. K. na skutek sporządzenia przez pozwaną i przedstawienia powodowi w miejscu jego pracy ( patrz nagłówek i prezentata - karta 20 ) „ listu otwartego ” datowanego na 30 sierpnia 2012 roku . Z obszernej treści tego listu wybrano fragmenty , które objęto pozwem , to jest zawarto w oświadczeniu , którego oczekiwano od pozwanej jako czynności prowadzącej do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych . Także roszczenie o zaniechanie dalszych naruszeń wprost nawiązywało do okoliczności objętych oświadczeniem . a zatem zakres żądań z punktów pierwszego i drugiego pozwu pokrywał się . W świetle uzasadnienia pozwu sądzić należy , że u podstaw zgłoszonego w punkcie trzecim żądania zapłaty także leżały okoliczności wymienione w treści oświadczenia . W szczególności sam powód wskazał na granice żądań , adekwatnie do treści wymienionych w oświadczeniu i określanych jako twierdzenia nieprawdziwe i krzywdzące ( tak w piśmie procesowym z dnia 10 maja 2013 roku karta 117 oraz protokole rozprawy z 20 maja 2013 roku - e-protokół (...) min.).

Wobec żądania pozwanej oddalenia powództwa w całości , opartego zasadniczo na utrzymywaniu , że przytoczone okoliczności są prawdziwe , postępowanie powinno się koncentrować na trzech zasadniczych zagadnieniach . Stosownie do porządku zaproponowanego przez powoda rzecz dotyczyć powinna zarzutów : „(...)

W pozostałym zakresie Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione w pierwszej instancji, a zatem nie ma potrzeby ich ponownego przytaczania .

(...)

Wskazać trzeba dalej , że każdy z postawionych zarzutów stanowi wypowiedź pozwanej o faktach , a nie jej opinię , a zatem zdatny jest do czynienia ustaleń o jego prawdziwości . W tym kierunku zmierzała też obrona pozwanej , adekwatnie do materialnej podstawy odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych , opisanej należycie przez Sąd Okręgowy i nie wymagającej dalszego rozwijania . Ogólnie trafne jest także stanowisko Sądu pierwszej instancji , że pozwana nie sprostała ciężarowi wykazania prawdziwości swoich zarzutów.

Zarzut zatrudniania pracowników w W. O. R. D. w B. lub powierzania funkcji „ (...) ” dotyczyć miał kilku osób i powiązany został z zarzutem uzyskiwania przez zatrudnionych w ten sposób korzyści finansowych ( „ (...) ” ) . (...)

(...) . (...). Nie wykazano natomiast aby T. K. i R. R. znali się przed zatrudnieniem K. R. w W. O. R. D. . Zeznania powoda i świadka K. R. odnośnie okoliczności jej zatrudnienia i drogi zawodowej nie potwierdzają zarzutów pozwanej . Są spójne - odwołują się do wykształcenia i doświadczenia zawodowego świadka , okoliczności zmiany pracy wywołanej narodzinami dziecka i zakończeniem urlopu macierzyńskiego , przebiegiem procesu rekrutacji , wykorzystaniem możliwości nawiązania stosunku pracy na okres próbny i czas określony . Powódka przeciwstawiła tej relacji własne zeznania , które opierają się w zasadzie na wiedzy zaczerpniętej z niejasnych i zdawkowych wypowiedzi samej K. R. . Sięganie do dostępnych materiałów prasowych na temat R. R. prowadziło tylko do ujawnienia przypadków jego działalności politycznej , ale nie związków z powodem . Świadek E. M. (1) podała natomiast , że relacje pomiędzy T. K. i R. R. były bardzo bliskie , ale odwoływała się tylko do informacji zasłyszanych .

M. M. postawienie omawianego zarzutu uzasadniała także przypadkiem zatrudnienia W. C. . W ocenie Sądu odwoławczego materiał dowodowy zebrany w spawie daje podstawy do twierdzenia , że doszło wówczas do zachowania powoda polegającego na postawionym w liście otwartym zarzucie „ zatrudnieniu po znajomości ” .

Bezsporne było bowiem , że W. C. pracowała uprzednio w Urzędzie W. w B. jako podwładna J. K. - żony powoda . W strukturze (...) zajmowała się sprawami egzekucji mandatów karnych . Mandat taki nałożono na T. K. . W. C. uczestniczyła w czynnościach , które doprowadziły do zapłaty tej należności . Ich charakteru bliżej w rozstrzyganej sprawie nie wyświetlono , ale niesporne jest , że przeciwko W. C. w związku z tymi czynnościami toczyło się postępowanie karne . W. C. została następnie zatrudniona przez T. K. w W. O. R. D. w B. . Powód znał przy tym opisane wyżej okoliczności co sam przyznał . Podał bowiem , że W. C. zatrudnił na czas nieokreślony , ale z zastrzeżeniem konsekwencji jakie mogą wyniknąć następnie z wyjaśnienia jej sprawy . Powodem zatrudnienia miały być potrzeby Ośrodka , których bliżej nie wyjaśnił ( e-protokół z 20 stycznia 2014 roku 25.40 i 32.00 ) . Sama W. C. zeznała , że postanowiła zmienić pracę ponieważ w Urzędzie W. „ źle się czuła ” ( e-protokół z 20 maja 2013 roku 1.17.40 ) . Pozwana znając kontekst zatrudnienia W. C. miała uzasadnione powody aby mniemać , że doszło do zachowań nazywanych potocznie „ załatwieniem pracy ” . W rozstrzyganej sprawie wykazała , że jest on prawdziwy . Nie oznacza jednak uwolnienia pozwanej od obowiązków nałożonych zaskarżonym wyrokiem . Rzecz mianowicie w tym , że w liście otwartym nie wspomina się wprost o W. C. , ani o opisanych wyżej okolicznościach jej zatrudnienia , a tylko umieszcza w anonimowym szeregu przypadków , w których wpływ miały mieć tzw. „ znajomości ” , kwalifikowanych nadto przez skutek w postaci udzielenia nieuzasadnionych korzyści majątkowych zatrudnionym w ten sposób osobom .

M. M. zarzuciła nadto powodowi , że ten wykorzystuje swoje stanowisko „ do załatwiania sobie układów i spraw jak np. niepłacenie mandatów nałożonych przez PIP z udziałem żony ” . Wiodące znaczenie dla tego zarzutu ma twierdzenie , że powód wykorzystuje swoje stanowisko - dyrektora W. O. R. D. w B. . Rozumieć należy zatem , że czerpie osobiste korzyści ze sprawowania tej funkcji. Po pierwsze ma w ten sposób „ załatwiać układy ” . Zwrot ten jest niejasny , ale jego pejoratywny wydźwięk wynika z kontekstu . Rzecz raczej w „ tworzeniu układów ” - nieformalnych szkodliwych powiązań . Wyjaśnieniu tej kwestii i udowodnieniu prawdziwości zarzutu pozwana nie poświęciła w ogóle uwagi . Zarzucając wykorzystanie stanowiska do załatwiania spraw przywołała natomiast przykład . Usuwając przeszkody wynikające ze specyfiki tekstu sporządzonego przez pozwaną rozumieć należy , że powód uniknął zapłaty

mandatu , w czym pomogła mu żona . O kwestii tej wyżej już wspomniano odnotowując , że nie wyjaśniono dość precyzyjnie mechanizmu zastosowanego przy egzekwowaniu należności ciążącej na powodzie . Gdyby jednak opierać się na zeznaniach samego powoda i W. C. stwierdzić trzeba , że do zapłaty jednak doszło . Wbrew zarzutom apelantki zeznania W. C. nie wykluczają , że to powód ostatecznie poniósł ciężar zapłaty . Bezprawność naruszenia dóbr osobistych powoda wynika natomiast z braku związku pomiędzy zajmowaniem przez powoda stanowiska w W. O. R. D. w B. , a tym samym powoływaniem się na jego piastowanie , a okolicznościami dotyczącymi egzekwowania mandatu . Pozwana nie określiła w jaki sposób i względem kogo miał wyzyskać powód swoje stanowisko .

Dojść miało wreszcie do łamania przez powoda praw pracowniczych . Samo sformułowanie nasuwa wniosek o powtarzalności zachowań powoda , które godzić miały w prawa pracowników W. O. R. D. w B. . W samym liście otwartym pozwana nawiązuje do tej tematyki przede wszystkim przez odwołanie do argumentu o „ zatrudnianiu i zwalnianiu pracowników ze złamaniem ich praw ” , zaliczenie okoliczności własnego zwolnienia z pracy do tego kręgu , ewentualnie okoliczności badania jej wypadku w drodze z pracy . Wskazywano wreszcie na procesy wytoczone „ z pozwów pracowniczych ” i ewentualnie na ukaranie mandatem przez P. I. P. . Jak chodzi o tą ostatnią kwestię to ostatecznie niesporne było , że mandat nałożono na powoda , ale w związku z zachowaniami jego poprzednika . Okoliczności zatrudniania dotyczą osób ubiegających się o pracę , a nie pracowników . Przeciwko W. O. R. D. w B. toczyło się przed Sądem Rejonowym (...) w B. postępowanie z powództwa E. M. (2) i E. M. (1) ( VII P (...) ) . Wyrokiem z dnia 17 września 2012 roku powództwo oddalono . Orzeczenie to jest prawomocne . Zapadło po sporządzeniu listu otwartego . Zważywszy na twierdzenia pozwanej odnosiła się ona , między innymi , do sytuacji prawnej E. M. (2) i E. M. (1) . Okazuje się jednak , że postępowanie prowadzone z ich powództwa przeciwko W. O. R. D. w B. nie potwierdziło łamania praw pracowniczych . Jak chodzi o postępowania sądowe toczące się z powództw M. M. to nie zostały one jeszcze zakończone . W szczególności VI Pa (...) nie doszło do wiążącego ustalenia podstaw dla przywrócenia pozwanej do pracy bowiem wyrok kończący to postępowania następnie uchylono wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2013 roku . Choćby zatem z tej przyczyny nie występuje kolizja pomiędzy ustaleniami czynionymi w niniejszym postępowaniu i orzeczeniu zapadłym we wskazanej

sprawie pracowniczej . (...) na temat przypadków bezprawnych zachowań powoda nie dostarcza także wskazywane w apelacji pismo (...) w T. z dnia 19 listopada 2012 roku . Istotnie , wskazano tam , że skarga pozwanej jest zasadna , ale myśli tej w ogóle nie rozwinięto , a zatem dokument ten nie niesie ze sobą walorów poznawczych i jego znaczenie dowodowe jest niewielkie . W konsekwencji nie potwierdziły się okoliczności mające uzasadniać zarzut łamania przez powoda praw pracowniczych . Samo prowadzenie sporów na tym tle , zresztą głównie w związku z rozwiązaniem stosunku pracy z samą pozwaną , nie uzasadniało przypisania T. K. powtarzalnych zachowań noszących jednoznacznie pejoratywne cechy - łamania prawa . Pozwana silnie eksponowała wątki domniemanych przykładów nieobyczajnego zachowania powoda , te jednak nie należą do problematyki praw pracowniczych . Co istotne , w liście otwartym ( ostatni akapit ) pozwana do kwestii tych nawiązywała . T. K. nie objął jednak tych zarzutów pozwem .

Podsumowując wskazać należy , że M. M. nie wykazała , że zarzuty wymienione w pozwie i pochodzące z jej listu otwartego z dnia 30 sierpnia 2012 roku były prawdziwe . Stąd powinność podjęcia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia - złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i formie . Trzeba przy tym podkreślić , że zastosowano środek adekwatny do okoliczności naruszenia dóbr osobistych . Pismo o treści przytoczonej w zaskarżonym wyroku pozwana przesłać ma na adres W. O. R. D. w B. , a więc jednostki , w której zarzuty zostały rozpowszechnione oraz (...) (...) , jako organu nadrzędnego nad Ośrodkiem .

Osoba , której dobro zostaje zagrożone cudzym działaniem może żądać jego zaniechania ( art. 24 § 1 k.c. ) . Sąd Okręgowy poczynił trafne ustalenia jak chodzi o aktywność pozwanej w udzielaniu organom administracji publicznej , ale i osobom trzecim , informacji tożsamych z kwestionowanymi obecnie przez powoda . W związku z tym nakazał pozwanej zaniechanie dalszego naruszania dóbr osobistych powoda , w szczególności polegającego na upublicznianiu nieprawdziwych twierdzeń dotyczących polityki kadrowej i nadużywania stanowiska , a zatem zagadnień objętych także oświadczeniem mającym usuwać skutki naruszenia dóbr .

Od pozwanej zasądzono także odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez powoda cel społeczny . Sąd pierwszej instancji prawidłowo określił podstawę prawną tego rozstrzygnięcia , wskazał na przesłanki odpowiedzialności pozwanej i wyjaśnił kryteria

decydujące o wysokości świadczenia . Wywody te Sąd odwoławczy aprobuje . A. nie stawiała zarzutów dotyczących tego rozstrzygnięcia .

W tym stanie rzeczy , na mocy art. 385 k.p.c., apelację oddalono .

O kosztach procesu orzeczono na mocy art. 98 §§ 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. oraz przy zastosowaniu §§ 6 pkt 2 , 11 ust. 2 i 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie /.../( tekst jednolity z 2013 roku - Dziennik Ustaw pozycja 461 ) . T. K. złożył odpowiedź na apelację domagając się jej oddalenia i zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego świadczonego w tym postępowaniu przez radcę prawnego . Apelację oddalono . Skarżąca uległa w postępowaniu apelacyjnym w całości , a zatem spoczywa na niej obowiązek zwrotu kosztów poniesionych przez przeciwnika . Na koszty te składa się wynagrodzenie od roszczeń o zapłatę i ochronę dóbr osobistych ( 135 zł + 270 zł). Nie uwzględniono umieszczonego w zestawieniu kosztów ( karta 491 ) żądania zwrotu wydatków związanych ze stawiennictwem pełnomocnika na rozprawę apelacyjną . Nie wskazano jakiego rodzaju wydatki poniesiono , poprzestając na podaniu żądanej kwoty .