Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Janusz Madej

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Hańc

po rozpoznaniu w dniu 30 września 2014 r. w Bydgoszczy na rozprawie

odwołania W. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 5 września 2013 r., znak: (...)

w sprawie: W. J.

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych

Oddziałowi w B.

o emeryturę

I zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż przyznaje ubezpieczonemu W. J. prawo do emerytury od dnia (...)r.

II nie stwierdza odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VIU 3003/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 września 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. – po rozpoznaniu wniosku W. J. z dnia 29 lipca 2013r. – odmówił wnioskodawcy przyznania emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Powołując się na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz na § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.) organ rentowy wskazał, iż odmawia przyznania emerytury, ponieważ nie został udowodniony przez wnioskodawcę wymagany 15 – letni okres pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto organ rentowy, uznając iż ubezpieczony W. J. posiada wymagany do nabycia emerytury okres 27 lat 1 miesiąca i 4 dni, nadmienił że świadectwo wykonywania prac w warunkach szczególnych wystawione ubezpieczonemu przez (...) Spółkę z o.o. w Ś. nie spełnia wymogów formalnych, gdyż brak jest wymienionego charakteru pracy zgodnego z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983r.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany i przyznania mu emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując, iż nie uwzględnił do pracy w szczególnych warunkach okresów pracowniczego zatrudnienia wnioskodawcy, gdyż ubezpieczony nie przedłożył świadectw pracy w szczególnych warunkach. Za okres od 1 grudnia 1971r. do 31 lipca 1977r. przedłożył on zwykłe świadectwo pracy z Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa Oddziału Terenowego w B. z dnia 20 czerwca 1995r., z którego wynika że wykonywał pracę na stanowisku traktorzysty. Za okres od 1 sierpnia 1977r. do 30 kwietnia 1981r. ubezpieczony przedłożył zwykłe świadectwo pracy z dnia 3 lutego 1995r. ze Spółdzielni Kółek Rolniczych w D., z którego wynika że wykonywał on pracę na stanowisku kierowcy ciągnika. Za okres od 1 maja 1981r. do 31 grudnia 1998r. ubezpieczony przedstawił świadectwo pracy z Zakładu (...) Spółki z o.o. w Ś. z dnia 16 marca 1992r., z którego wynika że wykonywał on pracę zaliczaną do pierwszej kategorii zatrudnienia na stanowisku ślusarza, przy czym, nie podano charakteru pracy zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., a ponadto za powyższy okres zatrudnienia wystawiono również inne świadectwo pracy datowane na 30 listopada 2001r., w którym pracodawca podał, że ubezpieczony nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd Okręgowy ustalił i rozważył, co następuje:

Ubezpieczony W. J. (urodzony (...)) w dniu 29 lipca 2013r. złożył wniosek o emeryturę. Ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, a w treści wniosku o emeryturę wniósł on o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W okresie od 1 grudnia 1971r. do 31 lipca 1977r. (5 lat i 8 miesięcy) W. J. zatrudniony był w Państwowym Gospodarstwie Rolnym J. Przedsiębiorstwie Państwowym Zakładzie Rolnym (...), wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę kierowcy ciągnika (traktorzysty).

W okresie od 1 sierpnia 1977r. do 30 kwietnia 1981r. (3 lata i 9 miesięcy) ubezpieczony zatrudniony był w Spółdzielni Kółek Rolniczych w D. wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy najpierw pracę kierowcy ciągnika, a następnie jako operator spycharki.

W okresie od 29 kwietnia 1981r. do 31 lipca 1990r. W. J. zatrudniony był w Zakładach (...) w Ś. na stanowisku operatora spycharki (stale i w pełnym wymiarze czasu pracy) w Wydziale Elektrociepłowni. Jego praca na tym stanowisku polegała na układaniu węgla na placu składowym w hałdy. Od dnia 1 sierpnia 1990r. w Zakładach tych ubezpieczony pracował jako maszynista maszyn transportowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jego praca polegała na obsłudze ładowarki kołowej, którą przemieszczał węgiel na placu składowym albo ładował węgiel do zasobników przekazujący węgiel do kotłowni elektrociepłowni. Była to ciężka praca załadunkowa materiałów pylistych. W miejscu pracy ubezpieczonego występowało duże zapylenie miałem i pyłem węglowym. Pracę tę ubezpieczony wykonywał do 30 czerwca 1991r., a następnie przeszedł do pracy na stanowisko ślusarza w Wydziale (...), gdzie zajmował się remontem sprzętu ciężkiego, przeładunkowego. W wyniku restrukturyzacji Spółki Akcyjnej (...) (będącego następcą prawnym Zakładów (...) w Ś.) W. J. przejęty został w trybie art. 23 ¹ Kodeksu pracy przez (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w Ś. z dnia 30 września 1998r. W Spółce tej pracował na stanowisku ślusarza w warsztacie naprawy sprzętu ciężkiego do dnia 31 sierpnia 2001r., a w okresie od 1 sierpnia 2001r. do 30 listopada 2001r. jako robotnik torowy.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zebranych w aktach organu rentowego (emerytalnych i kapitału początkowego) oraz zebranych w aktach osobowych ubezpieczonego nadesłanych do akt niniejszej sprawy przez Agencję Nieruchomości Rolnych Oddziału Terenowego w B., Zakład (...) Spółkę z o.o. z siedzibą w Ś., jak również z zeznań świadków K. G. i L. L. oraz przesłuchania ubezpieczonego W. J. (protokół rozprawy k. 41 – 46; e – protokół rozprawy k. 56v.).

Spór w rozpoznawanej sprawie dotyczył tego, czy ubezpieczony W. J. legitymował się co najmniej 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach na dzień 1 stycznia 1999r., to jest na dzień wejścia w życie obecnie obowiązującej ustawy emerytalnej. Spełnienie pozostałych przesłanek nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach nie było przez organ rentowy kwestionowane i zostało przez ubezpieczonego wykazane.

Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2013r., poz.1440 z późn.zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 – 34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (art. 184 ust. 2).

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 – 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust.2 i 3 . Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w cytowanym wyżej przepisie, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych (ust.2 art.32).

Z kolei przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 7 lutego 1983r., które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 ust.1 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie zaś z § 2 cytowanego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z tymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdził, iż ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach:

- w okresie od 1 grudnia 1971r. do 31 lipca 1977r. (5 lat 8 miesięcy) w PGR J., Zakładzie Rolnym (...) jako kierowca ciągnika – wskazaną w stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. wykazie A dziale VIII (w transporcie i łączności) pozycji 3 czyli prace kierowców ciągników, kombajnów i pojazdów gąsienicowych,

- w okresie od 1 sierpnia 1977r. do 30 kwietnia 1981r. (3 lata i 9 miesięcy) w Spółdzielni Kółek Rolniczych w D. jako kierowca ciągnika, a następnie operator spychacza (pojazdu gąsienicowego) – czyli prace ustalone w wykazie A dziale VIII pod poz. 3,

- w okresie od 1 maja 1981r. do 31 lipca 1990r. (9 lat i 3 miesiące) w Zakładach (...) w Ś. jako operator spychacza (pojazdu gąsienicowego) – prace wskazane w wykazie A dziale VIII pod poz. 3,

- w okresie od 1 sierpnia 1990r. do 30 czerwca 1991r. (11 miesięcy) w Zakładach (...) w Ś. jako operator ładowarki – ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących i parzących (wykaz A dział VIII poz. 1).

Łącznie powyższe okresy pracowniczego zatrudnienia ubezpieczonego w szczególnych warunkach wynosiły na dzień 1 stycznia 1989r. 19 lat i 7 miesięcy.

Zaskarżona decyzja podlegała zatem zmianie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z powołanymi wyżej przepisami prawa materialnego i dlatego Sąd Okręgowy orzekł jak w pkt. I wyroku, przyznając ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia (...)., to jest od dnia spełnienia przez niego ostatniej przesłanki nabycia tego prawa – osiągnięcia wieku emerytalnego.

W pkt. II wyroku Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego wskazanej w art. 118 ust. 1a ustawy emerytalnej, gdyż ubezpieczony nie posiadał świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach od wszystkich wskazanych wyżej pracodawców, a ponadto takie świadectwo wystawione mu przez Zakład (...) Spółkę z o.o. w Ś. dotknięte było mankamentami formalnymi (brak daty, brak charakteru pracy w szczególnych warunkach).

Na oryginale właściwy podpis.