Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2014 r.

na rozprawie

sprawy z powództwa B. D. i A. D. oraz małoletniej I. D. działającej przez przedstawiciela ustawowego B. D.

przeciwko(...) sp. j. w S.

z udziałem interwenienta ubocznego: (...) S.A. w W.

o zapłatę zadośćuczynienia i odszkodowanie

na skutek apelacji strony pozwanej i interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu

z dnia 1 sierpnia 2014 r. sygn. akt III P 6/13

I.  zmienia zaskarżony wyrok w pkt I o tyle, że w miejsce kwoty

„41.500 zł ( czterdzieści jeden tysięcy pięćset złotych)” zasądza kwotę „41.000 zł ( czterdzieści jeden tysięcy złotych)”,

II.  dalej idące apelacje oddala,

III.  nie obciąża pozwanej oraz interwenienta ubocznego kosztami postępowania apelacyjnego na rzecz powodów.

Sygn. akt III APa 17/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 8 marca 2013 r. powódka B. D. domagała się zasądzenia od pozwanej (...) sp.j. w S. kwoty 90.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia z art. 446 § 4 kpc oraz zasądzenia od strony pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Powodowie małoletnia I. D. i A. D. w pozwach z dnia 8 marca 2013 r. domagali się zasądzenia od pozwanej, na rzecz każdego z powodów, kwot po 60.000 zł tytułem zadośćuczynienia z art. 446 § 4 kpc oraz kwot po 20.000 zł tytułem odszkodowania z art. 446 § 3 kpc, z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także zasądzenia kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7200 zł, ewentualnie według spisu kosztów.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, że w dniu 13.10.2011 r. J. D., ich mąż i ojciec w trakcie wykonywania obowiązków pracowniczych u pozwanej, a to załadunku wagonów kolejowych płytami paździerzowymi, uległ wypadkowi i na skutek doznanych obrażeń zmarł. Za przyczyny powyższego wypadku przy pracy uznano: nierówności i zanieczyszczenia rampy, niewłaściwą koncentrację załogi, lekceważenie przepisów bhp i instrukcji przez załogę, stan nietrzeźwości poszkodowanego. Dochodzone pozwem kwoty uwzględniają przyczynienie zmarłego do powstania szkody. Odpowiedzialność pracodawcy na zasadzie ryzyka kształtuje art. 435 § 1 kpc.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 25 marca 2013 r., I Nc 28/13 Sąd Okręgowy w Tarnobrzegu nakazał pozwanej, aby w ciągu dwóch tygodni zaspokoiła w całości roszczenie z tytułu zadośćuczynienia, w związku ze śmiercią J. D. w czasie wypadku przy pracy w dniu 13.10.2011 r. w W. na rampie przeładunkowej, przez uiszczenie kwoty 90.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 8.03.2013 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu w kwocie 3.617 zł i kosztami sądowymi na rzecz Skarbu Państwa.

W sprzeciwie od powyższego nakazu pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, podnosząc iż nie jest odpowiedzialna za zdarzenie leżące u podstaw żądania pozwu z powodu stanu nietrzeźwości poszkodowanego. Fakt, iż pracownicy pozwanej zostali prawomocnie skazani za nieumyślne spowodowanie śmierci nie może mieć automatycznego wpływu na przenoszenie ustalonej w wyrokach karnych winy, na grunt odpowiedzialności cywilnej, dla przypisania której konieczne jest istnienie adekwatnego związku przyczynowo – skutkowego między działaniem pozwanej, a szkodą.

Przypozwany(...) S.A. w W. zgłosił przystąpienie do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanego i wniósł o oddalenie wszystkich żądań oraz o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, kwestionując roszczenie zarówno, co do zasady, jak co do wysokości.

Wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2014 r., sygn. akt III P 6/13, Sąd Okręgowy, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych :

I. zasądził od pozwanego (...) sp.j. w S. na rzecz B. D. tytułem zadośćuczynienia kwotę 41.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 marca 2013 r.;

II. zasądził od pozwanego (...) sp.j. w S. na rzecz małoletniej I. D. tytułem zadośćuczynienia kwotę 60.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 marca 2013 r.

III. zasądził od pozwanego (...) sp.j. w S. na rzecz małoletniej I. D. tytułem odszkodowania kwotę 20.000 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 29 marca 2013 r.;

IV. zasądził od pozwanego (...) sp.j. w S. na rzecz A. D. tytułem zadośćuczynienia kwotę 46.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 marca 2013 r.;

V. zasądził od pozwanego (...) sp.j. w S. na rzecz A. D. tytułem oszkodowania kwotę 20.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 marca 2013 r.;

VI. w pozostałej części oddalił powództwo;

VII. nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 9.350 zł, tytułem brakujących opłat od pozwów oraz kwotę 1.234 zł, tytułem poniesionych przez Sąd wydatków;

VIII. zasądził od pozwanego (...) sp.j. w S. na rzecz powodów: B. D. kwotę 2.417 zł, I. D. 3.617 zł i A. D. kwotę 3.617 zł, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

IX. odstąpił od obciążania powodów pozostałą częścią brakujących opłat od pozwów;

X. odstąpił od obciążania powodów obowiązkiem zwrotu na rzecz pozwanego i interwenienta ubocznego kosztów zastępstwa procesowego od oddalonych części powództw.

Sąd ustalił, że J. D. był zatrudniony w (...) sp.j. w S. początkowo na podstawie umowy zlecenia z dn. 1.07.2011 r., za wynagrodzeniem 1.935 zł brutto, a następnie na podstawie umowy o pracę za wynagrodzeniem 1.386 zł, jak wózkowy – ładowacz przy załadunku wagonów na rampie kolejowej w W.. W dniu 13.10.2011 r., w godzinach wieczornych J. D., podczas dokonywania załadunku płyt (...), został przygnieciony ładunkiem zsuwającym się z wideł wózka i w następstwie odniesionych obrażeń zmarł.

Wypadek został uznany za wypadek przy pracy, a za jego przyczyny wskazano: nierówności na rampie, zanieczyszczenie rampy, brak właściwej koncentracji wśród załogi, lekceważenie przepisów bhp i instrukcji przez załogę, stan nietrzeźwości poszkodowanego. Kierujący pracą zespołu załadunkowego – S. U. (1) został skazany za wykroczenia przeciw prawom pracowników, ponadto wyrokiem Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 3 października 2012 r., sygn. akt II K 216/12, S. U. (1) i J. G. zostali uznani winnymi nieumyślnego spowodowania śmierci J. D. i skazani na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania oraz karę grzywny, a ponadto Sąd orzekł od S. U. (2) rzecz oskarżycielki posiłkowej B. D. kwotę 5000 zł.

Dalej Sąd ustalił, że J. D. i B. D. byli małżeństwem od 1994 r. i mieli dwoje dzieci: A. D. (ur. (...)) oraz I. D. (ur. (...)). Po początkowym wspólnym okresie pobytu za granicą, wobec trudności A. D. w aklimatyzacji w Wielkiej Brytanii, od 2009 r. J. D. z synem mieszkali w Polsce, a B. D. z córką pozostała w Wielkiej Brytanii. Pozwany pracodawca wypłacił powódce kwotę 4.500 zł z przeznaczeniem na koszty pogrzebu, decyzją z dnia 4 września 2013 r. ZUS Oddział w R. przyznał dla A. D. ( do 31.08.2014 r.) oraz dla I. D. (do 29.02.2016 r.) rentę rodzinną po zmarłym wskutek wypadku przy pracy w łącznej kwocie 1.739,75 zł. Decyzją z dnia 26 lipca 2013 r. ZUS przyznał powodom prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci J. D. w wysokości 88.000 zł.

Celem ustalenia skutków, jakie śmierć męża i ojca wywołała w sferze zdrowia psychicznego powodów, Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego psychologa, który stwierdził, że śmierć J. D. wywołała u jego żony przejściowe zaburzenia osobowości, u syna zachwianie równowagi psycho – emocjonalnej, bez dezorganizacji struktur psychicznych i emocjonalnych, natomiast u córki wywołała długotrwałe i rozległe zaburzenia w jej osobowości, utrudniające funkcjonowanie w życiu codziennym i realizację obowiązku szkolnego. Sąd przeprowadził także dowód z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, który stwierdził, że stężenie alkoholu we krwi J. D. w znacznym stopniu przyczyniło się do wypadku.

Przechodząc do oceny prawnej Sąd Okręgowy stwierdził, że reżim odpowiedzialności z art. 435 kc na zasadzie ryzyka zwalnia z wykazywania winy. W sprawie nie zaistniała żadna z przesłanek, wyłączających odpowiedzialność pozwanego. J. D., przystępując do wykonywania prac przeładunkowych w stanie nietrzeźwości, naruszył obowiązki pracownicze i przyczynił się do powstania szkody, jednakże wypadek nie nastąpił wskutek wyłącznej winy poszkodowanego, a zakład pracy popełnił szereg nieprawidłowości i naruszeń przepisów kodeksu pracy, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sąd uznał za zasadne żądania pozwu, przy uwzględnieniu 25 % przyczynienia się poszkodowanego. Za podstawę oceny roszczeń powodów Sąd I instancji przyjął kwoty żądane w przedsądowym wezwaniu do zapłaty, adresowanym do pozwanego zakładu pracy, a więc: 140.000 zł tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią męża, 120.000 zł tytułem zadośćuczynienia i kwotę 40.000 zł tytułem pogorszenia sytuacji życiowej związanej ze śmiercią ojca dla każdego z dzieci. Powyższe kwoty zostały pomniejszone o 25 %, następnie o kwotę jednorazowego odszkodowania, a nadto przy ustalaniu zadośćuczynienia B. D. uwzględniono zadośćuczynienie od oskarżonego S. U..

W apelacji od powyższego wyroku interwenient uboczny (...) SA domagał się jego zmiany i oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powodów na rzecz interwenienta ubocznego kosztów zastępstwa procesowego, zarzucając: naruszenie art. 435 § 1 kc, poprzez uznanie, że zachodzi odpowiedzialność pozwanego za powstałą szkodę, w sytuacji gdy z okoliczności sprawy wynika, że osobą wyłącznie winną szkody jest poszkodowany J. D..

Na wypadek uznania przez Sąd odpowiedzialności pozwanego za śmierć J. D., interwenient uboczny alternatywnie zarzucił zaskarżonemu wyrokowi naruszenie:

- art. 446 § 3 kpc, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że na skutek śmierci J. D. doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powodów I. D. i A. D.;

- art. 446 § 4 kpc, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i w konsekwencji przyjęcie, że zasądzone na rzecz powodów kwoty tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na skutek śmierci J. D., są odpowiednie;

- mające wpływ na treść rozstrzygnięcia naruszenie prawa procesowego, a to art. 233 §1 kpc, poprzez błędne ustalenie, że J. D., jedynie w 25 % przyczynił się do powstania szkody.

Uwzględniając powyższe zarzuty strona wniosła o:

1. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I, poprzez zasądzenie na rzecz B. D. kwoty 5.000 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty

2. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. II, poprzez zasądzenie na rzecz I. D. kwoty 15.000 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

3. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. III i oddalenie powództwa w tym zakresie;

4. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. IV, poprzez zasądzenie na rzecz A. D. kwoty 10.000 zł, tytułem zadośćuczynienia pieniężnego wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

5. zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. V i oddalenie powództwa w tym zakresie;

6. stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu, zgodnie z wynikiem procesu;

7. zasądzenia od powodów na rzecz interwenienta ubocznego (...) S.A kosztów procesu za II instancję według norm przepisanych.

Pozwany (...) sp.j. zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu z dnia 1 sierpnia 2014 r. w zakresie punktów: I – V oraz VII – X, zarzucając naruszenie prawa materialnego, poprzez:

1. naruszenie art. 435 § 1 kc, wobec jego nieprawidłowego zastosowania i przyjęcia, że pozwana ponosi odpowiedzialność za śmierć pokrzywdzonego;

2. naruszenie art. 446 § 3 kpc, wobec jego błędnej wykładni i przyjęcia przez Sąd I instancji, że zmiana sytuacji życiowej matki dzieci pokrzywdzonego stanowi przesłankę do uznania roszczenia o odszkodowanie za zasadne.

3. naruszenie art. 446 § 3 kpc, poprzez przyjęcie że odszkodowanie należne jest powodom, w sytuacji ustalenia, że ojciec nie miał możliwości i nie udzielał dzieciom faktycznego wsparcia finansowego, a ich obecna sytuacja materialna jest de facto lepsza od sytuacji materialnej za życia ojca.

4. naruszenie art. 446 § 3 kpc, wobec niewłaściwej wykładni i niewłaściwej oceny okoliczności istotnych dla ustalenia odszkodowania dla powodów i jego wysokości;

5. naruszenie art. 446 § 4 kpc, wobec niewłaściwej wykładni i niewłaściwej oceny okoliczności istotnych dla ustalenia zadośćuczynienia dla powodów i jego wysokości;

Apelujący zarzucił także naruszenie przepisów postępowania:

1. art. 233 § 1 kpc, wobec nieprawidłowego ustalenia stanu faktycznego i przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów, poprzez ustalenie poziomu przyczynienia się pokrzywdzonego do powstania szkody w 25 %, wobec przyjęcia, że kwoty zadośćuczynienia są odpowiednie, mimo iż nie znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym i zasadach doświadczenia życiowego, z uwagi na sytuację osobistą powodów i ich życie w rozłączeniu, a dalej także wobec przekroczenia granicy swobodnej oceny dowodów i przyjęcia, że sytuacja życiowa powodów I. i A. D. uległa znacznemu pogorszeniu, co skutkowało zasądzeniem na ich rzecz odszkodowania oraz wobec przekroczenia granicy swobodnej oceny dowodów i pominięcia treści zeznań świadków w zakresie rozkładu pożycia małżeńskiego powódki i pokrzywdzonego oraz zamiarów pokrzywdzonego zakończenia tego małżeństwa.

2. art. 229 kpc, poprzez nieuwzględnienie przez Sąd I instancji przyznania przez powodów okoliczności przyczynienia się pokrzywdzonego do powstania szkody na poziomie 50%.

3. art. 328 kpc, wobec niewyjaśnienia przez Sąd I instancji, przyczyn przyjęcia kwot odszkodowania i zadośćuczynienia za uzasadnione i adekwatne, co skutkuje brakiem możliwości kontroli prawidłowości rozstrzygnięcia.

Apelujący dochodził uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania Sądowi I instancji sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie zmiany orzeczenia, poprzez oddalenie powództwa.

W odpowiedzi na apelację strony pozwanej, powodowie domagali się jej oddalenia i zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Apelacje pozwanego zakładu pracy i interwenienta ubocznego są nieuzasadnione, ponieważ zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Tarnobrzegu jest trafny i nie narusza prawa. Zmiana dokonana w I punkcie wyroku jest właściwie jedynie korektą kwoty zadośćuczynienia przyznanego na rzecz B. D., zgodnie z wyliczeniami przedstawionymi w uzasadnieniu wyroku Sądu I instancji ( str. 23 - k. 523).

Sąd Apelacyjny w całości podziela i przyjmuje za własne – bez potrzeby powtarzania – zarówno dokonaną przez Sąd I instancji ocenę materiału procesowego jak i wyprowadzone na podstawie tej oceny ustalenia i ich kwalifikację prawną .

W ocenie Sądu Apelacyjnego kompletnemu i nie wymagającemu uzupełnienia stanowisku Sądu Okręgowego w tym zakresie, strona apelująca nie przedstawiła zarzutów tego rodzaju, które mogłyby je w jakikolwiek sposób zdyskwalifikować .

W szczególności Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu I instancji, co do podstawy odpowiedzialności pozwanego na zasadzie art. 435 kc, zauważając że odpowiedzialności prowadzącego przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody nie uchyla nawet ustalenie, że wina może być przypisana jedynie samemu poszkodowanemu, jeżeli równocześnie wystąpiły inne jeszcze przyczyny szkody w rozumieniu adekwatnego związku przyczynowego, choćby niezawinione przez prowadzącego przedsiębiorstwo. Ciężar dowodu braku istnienia innych przyczyn wypadku spoczywa na przedsiębiorcy. O wieloprzyczynowości zaistniałego wypadku przy pracy świadczy zarówno treść protokołu powypadkowego, jak i wyroki Sądu Rejonowego w Tarnobrzegu, II Wydziału Karnego wydane wobec pracownika pozwanego odpowiedzialnego za organizację i przebieg prac przeładunkowych w dniu 17 października 2011 r. i wobec dwóch członków zespołu pracujących z poszkodowanym J. D. w dniu wypadku.

W rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z dochodzeniem roszczeń uzupełniających z tytułu wypadku przy pracy. Przesłanki i zakres roszczeń najbliższych członków rodziny w razie śmierci poszkodowanego określa art. 446 kodeksu cywilnego, należą tu w szczególności: odszkodowanie, jeżeli wskutek śmierci poszkodowanego nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny (art. 446 § 3 k.c.) oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę (art. 446 § 4 kc).

Znaczne pogorszenie sytuacji życiowej, obejmuje niekorzystne zmiany w sytuacji materialnej najbliższego członka rodziny zmarłego oraz zmiany w sferze jego dóbr niematerialnych, które wpływają na sytuację materialną. Są to zarówno zmiany znane i istniejące w dacie orzekania, jak i zmiany mogące powstać w przyszłości, a dające się przewidzieć na podstawie zasad doświadczenia życiowego. Może to być utrata pomocy, wsparcia i opieki ze strony zmarłego lub możliwości uzyskania w przyszłości stabilnych warunków życiowych, ale mogą to być także niekorzystne zmiany w psychice (stres, depresja, poczucie osamotnienia), które mają wpływ na stan zdrowia, osłabienie aktywności życiowej lub zawodowej i w konsekwencji powodują pogorszenie sytuacji majątkowej.

Sformułowanie w art. 446 § 3 kc o "znacznym pogorszeniu sytuacji życiowej" nadaje odszkodowaniu z tego przepisu charakter szczególny. Chodzi tu wprawdzie o szkodę o charakterze majątkowym, jednak najczęściej ściśle powiązaną i przeplatającą się z uszczerbkiem o charakterze niemajątkowym, a więc o szkodę często trudną do uchwycenia i ścisłego matematycznie zmierzenia, którą zazwyczaj wywołuje śmierć najbliższego członka rodziny. Taki szczególny charakter szkody oznacza w konsekwencji potrzebę daleko idącej indywidualizacji zakresu świadczeń przysługujących na podstawie art. 446 § 3 k.c.

I. W kontekście uczynionych uwag zasadnym jest twierdzenie, że śmierć rodzica zawsze wywołuje pogorszenie sytuacji życiowej dziecka, wobec czego nawet jeżeli w trakcie trwania postępowania sądowego, porównanie wysokości renty rodzinnej i ostatnio osiąganego przez zmarłego rodzica wynagrodzenia wskazuje na wyższość tej pierwszej kwoty, nie można uważać tej okoliczności za decydującą o braku przesłanki ,,znacznego pogorszenia sytuacji życiowej”, już choćby z tego względu, że prawo do renty rodzinnej ma charakter czasowy. Poza tym, jak trafnie rozważył Sąd I instancji znaczenie powyższego określenia nie sprowadza się tylko do wymiaru materialnego, ale ma odniesienie do całokształtu sytuacji związanej z utratą członka najbliższej rodziny. Zasądzone z tego tytułu kwoty nie są wygórowane i nie prowadzą do nadmiernego wzbogacenia.

Zauważyć dalej należy, że prawidłowa wykładnia określenia "stosowne odszkodowanie" w art. 446 § 3 k.c. powinna uwzględniać nie tylko okoliczności konkretnej sprawy, ale także wartość ekonomiczną odszkodowania. Musi się ono wyrażać taką kwotą, która odczuwalna jest jako realne, adekwatne przysporzenie zarówno przez uprawnionego, jak i z obiektywnego punktu widzenia uwzględniającego ocenę większości rozsądnie myślących ludzi. Wydane w tym zakresie rozstrzygnięcie, uwzględniające w całości żądanie pozwu zapadły bez naruszenia art. 446 § 3 kpc.

II. Podobnie, nie znalazły uznania Sądu Apelacyjnego zarzuty strony pozwanej dotyczące wysokości zasądzonych na rzecz powodów kwot zadośćuczynienia.

Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił ( w tym także badaniami i opinią biegłego psychologa) rozmiar krzywdy, cierpienia i negatywnych skutków dla rozwoju i prawidłowego kontaktu z otoczeniem, jakim była utrata ojca i męża przez powodów. W ocenie Sądu Apelacyjnego rozmiar cierpienia i ujemnych przeżyć związanych z osamotnieniem małoletnich dzieci, które w chwili śmierci ojca miały 11 i 16 lat jest niekwestyjny. Uzasadnione jest również, co do zasady i co do wysokości roszczenie powódki B. D. o zadośćuczynienie z tytułu straty męża.

Celem normy z art. 446 § 4 k.c. jest zapewnienie możliwości zaspokojenia szkody, obejmującej krzywdę osób bliskich bezpośrednim ofiarom deliktu, poprzez uzyskanie pieniężnego ekwiwalentu w wysokości rekompensującej ujemne doznania psychiczne i w części fizyczne. Należy pamiętać, że treść art. 445 i art. 446 § 4 k. c. pozostawia – z woli ustawodawcy – swobodę sądowi orzekającemu w ustalaniu wysokości zadośćuczynienia i pozwala w okolicznościach sprawy uwzględniać indywidualne właściwości i subiektywne odczucia pokrzywdzonych. Korygowanie przez Sąd II instancji wysokości zasądzonego zadośćuczynienia uzasadnione jest tylko wówczas , gdy przy uwzględnieniu okoliczności sprawy jest ono niewspółmierne nieodpowiednie ( por. wyrok SN z 9 lipca 1970 r. III PRN 39/70 , OSNCP 1971/3/53 ). Taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie nie zachodzi, a w każdym razie skarżący tego nie wykazali.

III. Zgłoszone zarzuty naruszenia art. 233 § 1 kpc, art. 229 kpc w zw.
z art. 328 § 2 kpc wskazywać mają na wadliwość ustaleń i ocenę Sądu I instancji mających wpływ na istotne okoliczności sprawy także w zakresie wykazania zasadności wysokości zgłoszonych roszczeń o odszkodowanie i zadośćuczynienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy nie dopuścił się zarzucanego mu naruszenia przepisu art. 233 § 1 kpc. Przepis ten wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów, zgodnie z którą sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według swojego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego. Jak trafnie przyjmuje orzecznictwo sądowe, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logiczne, poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów z art. 233 § 1 kpc ( por. wyrok SN z 27.09.2002 r. II CKN 817/00 , LEX nr 56906 ). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc nie wystarcza stwierdzenie skarżącego
o wadliwości dokonanych ustaleń, odwołujące są do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżących odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie
( por. SN w wyr. z 10 stycznia 2002 r. II CKN 572/99, LEX 53/36 ) .

IV. Zdaniem Sądu Apelacyjnego zgłoszone apelacje mają w istocie charakter polemiczny, kwestionują dokonaną przez Sąd I instancji ocenę dowodów, przedstawiając własną wersję zdarzeń. Subiektywne przeświadczenie strony pozwanej o wadze i doniosłości niektórych dowodów, jak również czynienie ustaleń bez jakichkolwiek wiarygodnych środków dowodowych (na temat rozkładu pożycia małżeńskiego B. i J. D.), pozostaje w oderwaniu od całokształtu okoliczności wynikających z zebranego materiału procesowego, jak również w oderwaniu od argumentacji przedstawionej przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Pozwana Spółka w apelacji, zgłaszała jako argument obniżenia zasądzonych kwot zadośćuczynienia i odszkodowania przyczynienie się poszkodowanego. Sąd I instancji, wbrew twierdzeniom apelantów, powyższą okoliczność uwzględnił. Zauważyć w tym miejscu należy, że przyczynienie się poszkodowanego do powstania szkody jest jedynie warunkiem wstępnym miarkowania odszkodowania, gdyż nie nakłada na sąd obowiązku zmniejszenia odszkodowania, ani nie przesądza stopnia tego zmniejszenia.

Z podanych przyczyn orzeczono, jak w punkcie I sentencji na podstawie art. 386 § 1 kpc. Z powodu braku podstaw faktycznych i prawnych do uwzględnienia obu apelacji, orzeczono o ich oddaleniu w oparciu o art. 385 kpc. Orzeczenie o kosztach znajduje uzasadnienie w art. 102 kpc.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)

(...)

(...)